Өзін өзі бақылауға және зертханалық жұмысты қорғауға арналған сұрақтар

1. 
   Кальций мен магнийдің қандай қосылыстары суды кермектендіреді? Су кермектігін қалай жоюға болады?
   
2. 
   Бірдей жағдайда мына тұздардың Ве(NO₃)₂, Mg(NO₃)₂ қайсысы гидролизге көбірек ұшырайды? Тұздардың гидролиздерінің иондық теңдеулерін жазыңдар
   
3. 
   Be – Mg – Ca – Sr – Ba қатарындағы элементтердің химиялық активтігі оттегіне, фторға және азотқа қалай өзгереді? Теңдеулерін жазыңдар.
   
4. 
   Кальций мен магнийді оксидтерінен тотықсыздандыру арқылы алу үшін қандай жағдайлар керек?
   
5. 
   Өндірісте кальций мен магнийді қалай алады?
   
6. 
   Кальцийді оның оксидінен алюминий арқылы тотықсыздандырып алуға бола ма? Реакцияны Гиббс энергиясын есептеу арқылы дәлелдеңдер.
   
7. 
   Магний ауада жанғанда қандай заттар пайда болады? Бұл заттардың сумен әрекеттесу реакциясының теңдеулерін жазыңдар.
   
8. 
   Магнийдің көміртегі диоксидінде жануының ∆G₂₉₈ есептеңдер. Реакция өздігінен жүре ала ма?
   
9. 
   ІІ топтың негізгі топшасының элементтерінің валенттілігі І не ІІ көп болатын қосылыс түзе ала ма?
   
10. 
    Са, Sr, Ba элементтері неге сілтілік жер металдары деп аталады?
    

№ 13 Зертханалық сабақ

Үш пробиркаға 4-5 см³ 2н тұз қышқылының, күкірт және азот қышқылдарының ерітінділерін және үш пробиркаға 4-5 см³ концентрлі тұз қышқылының, азот және күкірт қышқылының ерітінділерін құйыңдар. Әр пробиркаға алюминий фольгасын салыңдар. Суық күйінде барлық пробиркада да реакция жүре ме? Пробиркаларды су моншасында қыздырыңдар. Нені байқадыңдар? Реакциялар теңдеуін жазыңдар. Сұйытылған азот қышқылымен алюминий әрекеттескенде қандай газ бөлінеді? Сұйытылған күкірт, тұз қышқылымен әрекеттескенде ше? Реакциялар теңдеулерін жазыңдар. Қыздырған кезде концентрлі азот қышқылы азот диоксидіне дейін, концентрлі күкірт қышқылы бос күкіртке дейін (қыздырғанда) суық күйінде күкіртті газға дейін тотықсызданады. Тұз қышқылының концентрациясы оның алюминиймен әрекеттесуіне әсері бар ма?

Алюминий фольгасын пробиркаға салып, үстіне 3-4 см³ су құйыңдар. Пробирканы су моншасында қыздырыңдар. Сутегі бөліне ме? Пробиркаға 4-5 см³ 2 н натрий гидроксидін құйыңдар: Сутегі жақсы бөлінеді. Реакция мына кесте бойынша жүреді: Al₂O₃+NaOH + H₂O → Na₃[Al(OH)₆]

Al + H₂O → Al(OH)₃ + H₂

АІ(OH)₃ + NaOH → Na₃[Al(OH)₆]

Бұл реакциялардағы коэффициенттерді қойыңдар.

№3 Тәжрибе. Алюминий гидроксиді,оны алу,қасиеттері.

Екі пробиркаға 2-3 см³ алюминий тұзының ерітіндісін құйып, оған 2-3 см³ 2н натрий гидроксиді ерітіндісін тұнба түскенге дейін құйыңдар. Бір пробиркадағы тұнбаға 3-4 см³ 2 н тұз қышқылы ерітіндісін құйыңдар, екіншісіне сонша 2н натрий гидроксидін құйыңдар.

Екі пробиркадан да нені байқадыңдар? Алюминий гидроксидінің қасиеті туралы қорытынды жасаңдар. Алюминий гидроксидін алу реакциясының және оның тұз қышқылы мен натрий гидроксидімен әрекетесу реакциясының теңдеулерін жазыңдар. Сілтілік ортада [Al(OH)₆]^3- комплекс анионы түзіледі. Алюминий гидроксидінің диссоциациясының тепе-теңдігінің кестесін жазыңдар. Al³⁺ және [Al(OH)₆]^3- иондарының концентрациясы қышқыл құйғаннан, сілті құйғаннан қалай өзгереді?

№4 Тәжрибе. Қалайының қышқылдармен әрекеттесуі.

Алты пробиркаға қалайының кішкене бөлшектерін салыңдар. Үш пробиркаға 4-5 см³ 2н тұз қышқылын, азот және күкірт қышқылдарының ерітіндісін құйыңдар, ал үш пробиркаға 4-5 см³ концентрлі тұз қышқылының, азот және күкірт қышқылдарының ерітінділерін құйыңдар. Реакциялар суық күйінде қалай жүреді? Пробиркаларды су моншасында қыздырыңдар. Қыздырған кезде реакциялар қалай жүреді?

Қалайы сұйытылған азот қышқылымен әрекеттескенде NO газы бөлінді, ал қалайы Sn²⁺ ионына айналады. Қалайы сұйытылған тұз қышқылымен, күкірт қышқылымен әрекеттескенде қандай газ бөлінеді? Қалайы концентрлі күкірт қышқылымен әрекеттескенде Sn⁴⁺ ионына дейін тотығады, ал күкірт қышқылы SO₂ газға дейін тотықсызданады. Қалайы концентрлі азот қышқылымен әрекеттескенде ақ тұнба β-қалайы қышқылын түзеді /хSnO₂yH₂O/, ал азот қышқылы NO₂ газына дейін тотықсызданады. Реакция теңдеулерін жазыңдар.
№ 5 Тәжрибе. Қалайы мен қорғасынның гидроксидтері және олардың қасиеттері.

Екі пробиркаға 2-4 см³ қалайы (ІІ) хлоридінің ерітінділерін, екі пробиркаға азот қышқыл қорғасын тұзын құйыңдар. Бұл пробиркаға тұнбалар түзілгенге дейін 2н натрий гидроксиді ерітіндісін тамшылатыңдар. Алынған гидроксидтердің қасиеттерін зерттеңдер: қалайы гидроксиді мен қорғасын гидроксиді тұнбаларына 2н натрий гидроксидін құйып, тұнбаны ерітіңдер. Келесі екі пробиркаға, яғни қорғасын гидроксидіне сұйытылған азот қышқылын құйыңдар /неге тұз қышқылы не күкірт қышқылын құюға болмайды/ қалайы гидроксидіне сұйытылған тұз қышқылын құйыңдар. Тұнбаларды ерітіңдер. Тәжірибелер нәтижесінен бұл гидроксидтердің қасиеттері туралы қорытынды жасаңдар. Гидроксидтер диссоциациясын жазыңдар, олардың сілтіде, қышқылдарда еру реакцияларының теңдеулерін жазыңдар. Сілтілік ортада [Sn(OH)₄]^2- және [Pb(OH)₆]^4- комплекс иондар түзіледі.

Пробиркаға 2-3 кристалл қорғасын нитратын салып, 4-5 см³ су құйыңдар. Кристалдарды толық ерітіп, лакмус ерітіндісін тамшылатыңдар. Нені байқадыңдар? Қорғасын нитраты ерітіндісінің реакция ортасы қандай? Ерітіндіні аздап қыздырып, оған натрий карбонаты ерітіндісін 4-5 см³ қосыңдар да, тағы қыздырыңдар. Мынандай қосылысқа сәйкес келетін 2PbCO₃∙Pb(OH)₂ тұнба түзіледі. Алынған тұзды қандай қышқылда ерітуге болады? Қорғасын нитраты гидролизінің бірінші сатысын жазыңдар. Натрий карбонаты бұл процеске қалай әсер етеді?

1.Алюминийдің, қорғасынның және қалайының электрондық конфигурациясын жазыңдар. Қай электрондар мен орбитальдар валенттілікті көрсетеді?

2.Қалайы мен қорғасын құймаларының қолданылуы.

3.Мына қатардағы элементтердің Ge – Sn – Pb металдық қаситетінің күшейетінін көрсететін реакция теңдеулерін жазыңдар.

4.Алюминий, қалайы және қорғасын тұз қышқылы, азот және күкірт қышқылдарымен (сұйытылған және концентрлі) қалай әрекеттеседі? Реакциялар теңдеулерін жазыңдар. Қай қышқылда қорғасын толық ериді.

5.Мына қатардағы иондардың Sn²⁺, Pb²⁺ тотықсыздандырғыш қасиеті мына қатардағы иондардың Sn⁴⁺, Pb²⁺ тотықтырғыш қасиеттері қалай өзгереді? Әлсіз тотықсыздандырғыш пен күшті тотықтырғышты көрсетіңдер. Тотығу-тотықсыздану реакциялар теңдеулерін жазыңдар.

№ 14 Зертханалық сабақ

Органикалық қосылыстардың сапалық анализі

Органикалық химия зертханасындада жұмыс жасау ережелері:

1.Алдымен студент оқулықтан зертханалық жұмысқа қажетті тарауларды, дәріс конспектісін оқып және зертханалық жұмыстың мазмұнымен танысады.

2.Тәжірибеге қажетті ыдыстардың, реактивтердің, құрал- жабдықтардың тазалығын тексермей жұмыс бастамайды.

3.Тәжірибені жасағанда оқулықта көрсетілген жұмыс ретін сақтап, жұмысқа қажетті заттардың дәл мөлшерін алуы тиіс.

4.Тәжірибе кезінде зертханада орынсыз қозғалыс жасап, сыртқы киіммен тұруға болмайды.

5.Жанғыш және қауіпті заттармен жұмыс жасағанда сақтық шараларын мұқият орындауы қажет.

6.Тәжірибе кезінде байқалатын құбылыстарды зер салып бақылап, өзгерістерді арнаулы дәптерге жазып отыруы керек.

7.Зертханада тамақ жеуге, темекі тартуға болмайды.

8.Зертханалық жұмыс біткеннен кейін әрбір студент жұмыс орнын, қолданған ыдыстарды жуып, тазалауы қажет.

9.Тез тұтанатын заттарды құйғанда немесе өлшегенде оларды оттан алыс ұстау;

10.Металл натриймен, калиймен жұмыс кезінде көзге қорғағыш көзілдірік кию қажет.

11.Металл натрий, калийді қолмен ұстауға, сулы орынға немесе қалдық заттар салынатын ыдысқа тастауға болмайды.

12.Күкірт қышқылын сұйылту үшін суға күкірт қышқылын құяды. Қышқыл немесе сілті қосылған қоспаның аузын қолмен басып тұрып немесе ашып қойып, қатты шайқауға болмайды.

Органикалық заттардың сапалық құрамы оның молекуласындағы қандай заттар бар сонымен сипатталады. Органикалық қосылыстарда көміртегіден басқа сутегі, оттегі, күкірт, галогендер, фосфор болады. Органикалық қосылыстардың құрамына енетін заттар бейорганикалық және аналитикалық химия әдістерімен анықталады.

Жұмыстың мақсаты: органикалық заттарды және олардың негізгі элементтерін ашу әдістерімен танысу Реактивтер мен жабдықтар: сахароза, Ва(ОН)₂ ерітіндісі, СuO, штатив, пробиркалар, газ жүретін түтікшелі тығын, спирт шамы.Жұмыс барысы: Пробиркаға 0,1г зерттелетін затты және мыс оксидін салып, газ жүретін түтікшелі тығынмен жабамыз және оның ұшын көлемінің 1/3 бөлігіне барий гидроксидінің ерітіндісі құйылған екінші пробиркаға түсіреміз. Спирт, шамының жалынына қыздырғанда, зерттелген зат ыдырайды, көміртегі атомдары көмір қышқыл газының молекуласына ауысады. Көмір қышқыл газын барий карбонатының тұнбасы түзілуінен байқауға болады. Зертелетін қосылыстағы сутегі атомдары су молекуласына айналады. Су пробирканың жоғары жағына және газ жүретін түтікшеде түзіледі. Реакция теңдеуі: С₁₂Н₂₂О₁₁ + 24СuO → 12CO₂ + 11H₂O + 24Cu

2- тәжірибе. Азотты анықтау. Реактивтер мен жабдықтар: натрий гидроксиді, органикалық зат (мочевина,жұмыртқанның ақуызы), шпатель, спирт шамы, мақта, пробиркалар, лакмус қағазы, хлороформ, төртхлорлы көміртегі, мыс сымы.

Жұмыс барысы: Құрғақ пробиркаға натрий гидроксидін және аз мөлшерде зерттелетін затты (шпатель ұшыңда) саламыз. Пробирканы мақтамен жауып, үстіне ылғалды лакмус қағазын қоямыз.Алдымен пробирканы спирт шамымен әлсіз, содан кейін қатты қыздырамыз.Лакумус қағазының көк түске бояулы, азоттың барын көрсетеді. Тәжірибе шартында азот аммиакқа айналады.

3- тәжірибе. Галогендерді ашу. Бейльштейн реакциясы. Хлор, бром, йод Бельштейн сынамасымен оңай анықталады. Бұл реакция галогентуынды-ларды мыспен қыздырғанда, ұшқыш мыс галогенидтері түзіліп, жалынды жасыл түске бояуына негізделген. Жұмыс барысы: мыс сымын иілген күйде мыс оксиді түзілгенше қыздырамыз. Суығаннан кейін сымның ұшын зерттелегн затқа (хлороформ, төртхлорлы көміртегі) батырып, жалынға ұстаймыз. Мыс оксидінің түзілу және оның төртхлорлы көміртегімен әрекеттесу реакцияның теңдеулерін жазыңыздар. Түйін жазыңыздар.

Бақылау сұрақтары:

1.Органикалық затты бейорганикалық заттан ажыратудың қарапайым тәсілін атаңыздар.

2.Органикалық қосылыстардағы элементерді сапалық қалай анықтайды?

3.Барий гидроксидінде қандай реакция жүреді?

4.Органикалық заттарда көміртегі мен сутегінің болуы неге негізделген, түйін жасаңыздар.

5.Бейльштейн сынамасының мәні неде?

6.Органикалық қосылыстардағы азотты ашудың басқа тәсілдерінатаңыздар.
№ 15- зертханалық жұмыс

Көмірсутектерді алу және химиялық қасиеттер.

Жұмыстың мақсаты: Көмірсутектерді зертханалық тәсілмен алуды игеру және олардың химиялық қасиеттерін зерттеу.

Реактивтер мен жабдықтар: Натрий ацетаты (СН₃СООNa), натронды ізбес (NaОН + Са(ОН)₂) калий перманганаты (КмnO₄), штатив, пробиркалар, спирт шамы, газ жүретін түтікшелі тығын, фарфор тостаған.

1. 
   тәжірибе. Метан алу және оның қасиеттері.
   

№ 2. Тәжірибе Этилен алу және оның қасиеттері. Жұмыстың мақсаты: Этиленді зертханалық тәсілмен алуды игеру және оның қасиеттерін зерттеу, метанның қасиеттерімен салыстыру. Реактивтер мен жабықтар: этил спирті (С₂Н₅ОН), күкірт қышқылы (Н₂SO₄ концентрлі), калий перманганатының (КмnO₄) ерітіндісі, штатив, пробиркалар, газ жүретін түтікшелі тығын, пемза үгінділері, спирт шамы. Жұмыс барысы: Пробиркаға 0,5 мл этил спиртін құйындар және оған абайлап 2 мл концентрлі күкірт қышқылын қосындар. Үстіне қыздырған кезде қоспа біркелкі қайнау үшін пемза түйірлерін салыңдар. Пробирканы баяу және ептілікпен қыздырындар.Қыздырғанда пробиркадағы қоспа қарая бастайды, одан этилен газы бөлінеді. Түтіктен шығып жатқан этиленді екінші пробиркадағы 1 мл калий перманганатының ерітіндісіне жіберіңдер. Не байқалады? Бөлініп жатқан этиленді су астында жинап алып немесе газ түтігінің ұшында жағындар. Жалынның түсің байқандар. Қыздыруды тоқтатып, құралды суытыңдар.

№3. Тәжірибе. Ацетилен алу және оның қасиеттері. Жұмыстың мақсаты: ацетиленді тәжірибелік жолмен алу және ацетиленнің химиялық қасиеттерін зерттеу. Реактивтер мен жабдықтар: кальций карбиді калий перманганаты ерітіндісі, бром суы, фенолфталеинің 1%-тік спирт ерітіндісі, шыны пробиркалар, газ жүретін түтікшелі тығын. Жұмыс барысы: Газ жүретін түтікшемен жабдықталған пробиркаға бір кесек кальций карбидін (СаС₂) салып, 3-4 тамшы су құйыңдар. Пробирка ішіндегі кальций карбиді сумен әрекеттесіп, ацетилен түзіледі.

С

│││ Са + 2Н₂О → Са(ОН)₂ + НС ≡ СН

Газ түтігінен шығып жатқан ацетиленді түтік ұшында тұтатыңыздар, сонда ашық қызғылт түсті күйелі жалынмен жанады. Содан кейін газ жүретін түтікшенің ұшын калий перманганатының ерітіндісі құйылған пробиркаға батырыңдар. Дәл осындай тәжірибені бром суы ерітіндісімен жүргізіңдер. Ацетиленнің бөлінуі аяқталған соң пробиркаға 1 тамшы фенолфталеиннің спирттегі ерітіндісін қосыңдар.

1. Метан суда ери ме?

2. Метанның жану реакциясының теңдеуін жазыңыздар.

3. Метанның түзілу реакциясын жазыңыздар.

4. KMnO₄ ерітіндісі арқылы метан өткізгенде қандай өзгеріс болады? Неліктен?

5. Зертханада этиленді алу реакциясының теңдеуін жазыңыздар.

6. Неліктен тәжірибеде қолданылған күкірт қышқылы концентрлі болуы керек?

7. Неліктен калий перманганатының ертіндісін түссіздендіреді?

8. Этилен жалынымен метан жалынының айырмашылығы неде?

9. Этиленнің жану реакциясының теңдеуін жазыңыздар.

10. Ацетиленнің жану реакциясының теңдеуін жазыңыздар.

12. Ацетиленді калий перманганаты ерітіндісі арқылы өткізгенде, қандай өзгеріс болады? Реакция теңдеуін жазыңдар.

13. Ацетиленді бром суы арқылы өткізгенде, қандай өзгеріс байқалады? Реакция теңдеуін жазыңдар.

14.Бастапқы пробиркаға фенолфталеин ерітіндісін қосқанда, ерітінді түсінің өзгеруін түсіндіріңіздер.

Оқытушы қатысындағы студенттің өздік жұмысына берілген сұрақтар (ОСӨЖ )

1.Көрсетілген гидроксидтердің қайсысы негіздік тұздар түзе алады:

А) Cu(OH)₂; B)Ca(OH)₂; C)LiOH; D)Al(OH)₃; E)KOH?

2. P₂O₅ қай қышқылдың ангидриді:

А) фосфорлылау; B)қос фосфорлы; C)ортофосфор?

3. C₂O₇ оксидін қай қышқылдың ангидриді деп санауға болады:

А)хлор; В)хлорлы; С)хлорлылау; D)хлорлау

4. Келтірілген қосылыстардың қайсысы пероксидтерге жатады.

А)NO₂; В)K₂O₂; С)BaO₂; D)Mn

5. Калий гидроксидін ортокүшән қышқылымен нейтралдау реакциясында соңғысының эквивалентті молярлық массасы 142 г/моль тең. Нәтижесінде қандай тұз түзілді?

А) калий ортоарсенаты; B)калий гидроортоарсенаты; C)калийдің дигидроортоарсенаты.

6. Қай формула марганецті қышқылға сәйкес келеді:

А) HMnO₄; B)H₄MnO₄; C)H₂MnO₄

7. Қай формула барий хлоратына сәйкес келеді:

А)BaCl₂; В)Ba(OCl)₂; С)Ba(ClO₃)₂; D) Ba(ClO₄)₂

8. Cu (OH) ₂CO₃ тұзына қандай атау сәйкес келеді:

А)мыс гидрокарбонаты; В)гидроксомыс(11) карбонаты;

С)дигидроксомыс (11) карбонаты.

9. Гидроксомагний хлоридінен орта тұз алуға қандай әрекеттесу әкеледі?

А)MgOHCl+NaOH; С) MgOHClO₃+HCl;

В) MgOHClO₃+NaOH; D) MgOHCl+HCl

10. Негіздермен әрекеттесетін заттардың ретін анықтап, реакциялар теңдеулерін келтіріңіз:

А) Сl₂O₇, CO₂, Sr(OH)₂, HCl

B) Nb₂O₅, HNO₃, ZnO, Fe (OH) ₃

C) A₂O₃, H₂SeO₄, Sr O, HNO₂

D)H₃PO₄, Mg(OH)₂, KNO₃, SO₃

11. Қышқылдармен әрекеттесетін заттар ретін анықтап, реакциялар теңдеулерін келтіріңіз:

А) CuO, HNO₃, NaOH, CuCI₂;

B) MoO₃, Na₂O, A1₂O₃, N₂O₅;

C) MgO, Zn (OH) ₂, KOH, A1₂O₃;

D) As₂O₅, H₃PO₄, Na₂O, Cr₂O₃.

12. Алюминий гидроксиді түзілетін реакцияны анықтаңыз:

A) A1+H₂O → B) A1₂O ₃+H₂O

C) A1C1₃+KOH (артық мөлшерде)

D) A1C1₃+KOH (аз мөлшерде)

Студенттің өзбетімен орындауға арналған жаттығулар мен есептер (СӨЖ )

1. Берілген қышқылдардың ангидридтерінің формуласын жазыныз: H₂SO₄; H₃BO₃; H₄P₂O₇; HOCl; HMnO₄. Заттардың структуралық формуласын келтіріңіз.

2. CuSO₄; AgNO₃; K₃PO₄; BaCl₂ тұздарынан қандай тұздарды алуға болады? Реакция тендеулерін жазып, алынған тұздарды атаңыз.

3. Келесі қосылыстарды атаңыз: K₂O₂; MnO₂; BaO₂; MnO; CrO₃; V₂O₅. Заттардың структуралық формуласын келтіріңіз.

4. Келесі қосылыстарды атаңыз: KHSO₃; NaMnO₄; Re₂O₇; Fe₂O₃; SO₃; Al(OH)₃. Заттардың структуралық формуласын келтіріңіз.

5. Төменде көрсетілген реакциялар ерітіндіде болуы мүмкін бе? Дәлелді жауап беріңіздер.

K₂SO₄ + CuCl₂ → BeO + H₂O→

Fe₂S₃ + KOH → ZnS + HCl→

NaCl + PbNO₃ → Fe(OH)₃ + KOH →

6. Көрсетілген қышқылдың қайсысы қышқыл тұздар түзеді: HI, H₂Se, H₂SeO₃, H₂C₂O₄, CH₃COOH? Реакция теңделерін жазып, аттарын атаңыз. Заттардың структуралық формуласын келтіріңіз.

7. Төменде көрсетілген заттардың қайсысы натрий гидроксидімен әрекеттеседі: HNO₃, CaO, CO₂, CuSO₄, Cd(OH)₂, P₂O₅, Cr(OH)₃? Реакция тендеулерін құрастырыныз.

8. FeO, Cs₂O, HgO, Bi₂O₃ структуралық формуласын келтіріп, негіздік қасиеттерін дәлелдейтін реакция тендеулерін жазыныз.

9. SeO_2, SO₃ , Mn₂O₇ , P₂O₅, CrO₃ стуктуралық формуласын келтіріп, қышқылдық қасиеттерін көрсететін реакция тендеулерін жазыңыздар.

10. Тұздар алу жолдарына негізделіп магний хлоридінің алыну реакцияларының тендеуін құрыныз.

11. NaNO₃, NaHSO₄, Na₂HPO₄, K₂S, Fe₂(SO₄)₃ тұздарының түзілуіне әкелетін қышқыл мен негіздердің реакцияласу тендеулерін құрыныз.

12. Қышқылдың тұзбен әрекеттесуі нәтижесінде қандай заттар алынуы мүмкін? Қышқылдың негізбен ше ? Тұздың тұзбен ше? Мысалдар келтіріңіз.

14. Калий мен кальцийдің а) көмір қышқылынан; б)фосфорлы қышқылынан алынған орта және қышқыл тұздарының формулаларын жазып, аттарын атаңыз және структуралық формуласын құрастырыз.

15. Мына тұздарды атаңыз:

SbONO₃; [Fe(OH)₂]₂CrO₄; (AlOH)SO₄; Cd(HS)₂; Ca(H₂PO₄)₂.

16. Mg₂P₂O₇; Ca(PO₄)₂; Mg(ClO₄)₂; Ba(NO₃)₂ мына затардың:

а) негіздік және қышқылдық оксидтердің; б) негіз бен қышқылдық оксид; в) негіздік оксид пен қышқыл; г) негіз бен қышқылдың әрекеттесуі нәтижесінде түзілуінің реакция теңдеулерін жазыныз:

17. Лабораторияда келесі заттарды қандай реакция тендеулерінің көмегімен алуға болады: а) хлорлы сутек; б) қорғасын сульфиді; в) барий сульфаты; г) күміс ортофосфаты; д) темір (11) гидроксиді; е)мыс (11) нитраты.

18. Мына өзгерістерді қалай іске асыруға болады? Заттардың аттарын атаңыз.

а) MgO→MgCl₂→ Mg (OH)₂ → MgSO₄

б) N₂O₅ →HNO₃→ CaOHNO₃→Ca( NO₃)₂→NaNO₃

в) CaCO₃ →CaO → Ca(OH)₂ → Ca(HCO₃)₂ → CaCO₃

19. Реакцияларды аяқтаңыз:

Zn (OH) ₂ + Li OH → H₃PO₄+CaCl₂ →

CrO₃ + Na OH → Cu (OH) NO₃+HNO₃ →

Ca (HCO₃)₂ + Ca (OH) ₂ → Sb₂O₅+K₂O→

20. Төменде көрсетілген реакциялар ерітіндіде болуы мүмкін бе? Дәлелді жауап беріңіздер.

CaO+V₂O₅ → CsOH+CuSO₄→

Li₂O+CaO → Cr₂O₃+NaOH→

Sr(OH)₂+TeO₃ → Ca(OH)₂ +KCl→

21. Берілген заттардың арасынан қышқылдық әрі тұз қышқылымен, әрі калий гидроксидімен әрекеттесетін заттарды анықтап, реакция теңдеулерін жазыныз: Al(OH)₃, MgO, N₂O₅, ZnO, FeSO₄, CaCO₃, CuS, Be(OH)₂, Pb(NO₃)₂, NiWO₄, NaNO₃.

22. Берілген заттардың әрекеттесуінен орта, негіздік және қышқыл тұздар түзілуі мүмкін болатын реакцияларын жазып, заттардың аттарын атаңыз:

Fe (OH) ₃ + HNO ₃ → H₂SO₄+ Ca (OH) ₂ →

H₂CO₃ + Ca (OH) ₂ → HCl+Ca (OH) ₂ →

NaOH+H₃PO₄ → HNO₃+LiOH→

23. Көрсетілген қышқылдардың сәйкес ангидридтерінің формуласын жазыныз: H₂SO₄; HMnO₄ және HOCl.

24. Ерітіндіде төменде келтірілген реакциялардың қайсыларын іске асыруға болады:

А) CuSO₄+BaCl₂=BaSO₄+CuCl₂;

B) Fe S+K₂SO₄=FeSO₄+K₂S;

C) AgNO₃ +KCl=AgCl+KNO₃;

D) 2KNO₃+ZnCl₂=2KCl+Zn (NO₃)₂

25. CuSO₄, K₃PO₄ және BaCl₂ тұздары берілген делік. Осы тұздары пайдаланып, реакцияны ерітіндіде жүргізе отырып қандай тұздарды алуға болады? Реакциялардың тендеулерін жазып, алынған тұздарды атаңыз.

26. Көрсетілген қышқылдардың қайсысы қышқыл тұздар түзе алады: HI; H₂Se; H₂SeO₃; H₂C₂O₄ және CH₃COOH? Қышқыл тұздардың формулаларын жазыныз, аттарын атаңыз.

27. Төменде келтірілген оксидтерді сумен әрекеттестіргенде қандай қышқылдар түзіледі: P₂O₅; CO₂; N₂O₅; NO₂ және SO₂? Қышқылдардың формулаларын жазыңыз, аттарын атаңыз және структуралық формуларын келтіріңіз.

28. ZnO; Al₂O₃ және Sn(OH)₂ қосылыстарының амфотерлік қасиеттерін қалай дәлелдеуге болады?

29. Төменде көрсетілген негіздердің қайсылары негіздік тұздар түзе алады:

А) Cu(OH)₂; B) Ca(OH)₂; C)LiOH; D) Al(OH)₃; E) KOH?

Негіздік тұздардың формулаларын жазыңыз.

30. Нәтижесінде KNO₃; NaHSO₄; Na₂HPO₄; K₂S және Fe₂(SO4)₃ түзілетін қышқылдар мен негіздердің арасындағы реациялардың тендеулерін жазыңыз.

31. Цинк гидроксидінің 1 моль мөлшері ортофосфор қышқылының 2 моль мөлшерімен әрекеттескенде қандай тұз түзіледі?

32. Қандай реакциялардың нәтижесінде орта тұз түзіледі:

А) CuOH+ NaOH; C) Ca(HCO₃)₂+Na₂CO₃

B) KHSO₃+KOH; D) MgOHCl + HCl?

Оқытушы қатысындағы студенттің өздік жұмысына берілген сұрақтар