Қазақстан республикасы білім және ғылым министрлігі т. М. Мендебаев, Е. С. Асқаров

168 
– Берілген жиіліктегі синусоидалы діріл беру арқылы тӛзімділікті 
бағалау; 
– Ауыспалы жиліктегі синусоидалы діріл беру арқылы резонанстық 
жиілікті анықтау; 
– Кездейсоқ діріл беру арқылы тҧрақтылыққа тексеру; 
– Бір реттік және кӛп реттік соққы беру арқылы тӛзімділікті анықтау; 
– Сызықтық ҥдеу беру арқылы параметрлердің тҧрақтылығын анықтау; 
– Транспорттық теңселіске сынау объектісінің тҧрақтылығын анықтау; 
– Теңселіске тҧрақтылығын анықтау параметрлері бойынша жҥргізіледі. 
Сынауға арналған жабдықтар: ҥш бағытта және әртҥрлі ҥйлесімдегі 
дірілді жасау ҥшін дірілдік стендтер, бір реттік немесе кӛп реттік соққы беретін 
соққылық қҧрылғылар, ҥлкен жҥктемеге сынауға арналған центрифугалар. 
Соққыға сынау арнайы дайындалған ауданға белгілі бір биіктіктен объектіні 
лақтыру арқылы іске асырылатын ең қарапайым тҥрі болып табылады. 
Мысалы: қалыңдығы 15 мм болатын киіз тӛсенішке 1 м биіктіктен бинокольді 
лақтырады. 
Сонымен бірге сынау созуға (6.4-суретте ҥзуге сынауға арналған 
машина), сығуға, қиюға, бҧрауға, майысуға және аралас сынауларға жҥргізіледі. 
Статикалық және динамикалық (соққылық) сынаулар болады.
Материалдардың және бӛлшектердің механикалық қасиеттерін зерттейтін 
әдістердің дамуына байланысты сынау процесі кезінде бағаланатын 
параметрлер диапозондарын ҧлғайтатын сынау жабдықтарына қойылатын 
талаптар жоғарылайды. Сертификаттаудан ӛткізетін 
зертханалар қарапайым сынау жабдықтары мен 
қҧрылғыларымен қатар автоматты басқарылатын 
жҥйелермен және кҥрделі сынау машиналарымен 
жабдықталады. Зерттеулік сынауларда бір орындық 
серпімділік және серпімдіпластикалық деформацияны 
ӛлшеу 
әдістері, 
компьютерден 
басқарылатын 
автоматтандырылған қҧрылғы және т.б., сызаттың 
пайда болуын және дамуын ӛлшеу жҥйелері,
моделдерді стендттік сынау жҥргізу және заттық 
қҧрылымдық жҥйелері кӛп қолданылады.
Сенімділікке 
сынауға 
кӛптеген 
қозғалмалы 
қҧрылғының бағытталған ҥдемелі және айналмалы 
қозғалысы, қозғалысты механикалық тҥрлендіргіштер 
және т.с.с. сынау объектісі ретінде ҧшырайды. Мҧндай 
сынаулар кҥрделі және қарапайым қозғалысты іске 
жаңғыртатын арнайы стендтерде іске асыралады. Уақыт тығыз болған жағдайда
жылдамдатылған сынаулар қолданылады. Таңдап алынған бҧйым тобының 
қалыпты пайдалану жағдайындағыдан да қатаң жағдайда жҧмыс жасауын 
бақылау бойынша алынған ақпаратты ӛңдеу арқылы сенімділік кӛрсеткіштерін 
анықтайды.
Оперативті сынау жҥргізуге дайындық кезінде келесілер дайын болуы 
керек: 

жүктеу/скачать 3.11 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: