Қазақстан республикасы білім және ғылым министрлігі т. М. Мендебаев, Е. С. Асқаров
жүктеу/скачать 3.11 Mb. Pdf көрінісі
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Шашырау шамасы
| Топтастыру ортасы. Барлық мәндер қандай ортаның айналасында топ-
тасатыны туралы мәлімет беретін статистикалық жиынтықтың негізгі сипатта- маларының бірі, орта арифметикалық мән болып табылады. Ол: Хср = (Х1 + Х2 + ….+ Хn) / n = Хi / n (7.1.) теңдеуімен анықталады. Мҧндағы Хi – жиынтықтың і-ші мҥшесінің ӛлшенген параметрі; n – жиынтықтағы мҥшелер саны. Шашырау шамасы. Статистикалық жиынтық жақын немесе бірдей топтастыру ортасының мәніне ие болуы, бірақ шамалардың жеке мәндері едәуір айырмашылықта болуы мҥмкін. Нәтижесінде ортаға қатысты мәндердің шашырауы әртҥрлі болады. Шашыраудың ең қарапайым сипаттамасы вариациялық шарпу R болып табылады, ол: R=Xmax - Xmin (7.2.) формуласымен анықталады. Мҧндағы Xmax, Xmin – статистикалық жиынтықтың максимал және минимал мәндері. Вариациялық шарпу басқа барлық мәндерден қатты айырмашылықта болатын тек шеткі мәндерді ескеретіндіктен, барлық жағдайды сипаттай алмайды. Дәл шашырау барлық мәндердің орта арифметикалық мәндерден ауытқуын ескеретін кӛрсеткіштер кӛмегімен анықталады. Бҧл кӛрсеткіштердің негізгісі қадағалау нәтижесінің орта квадраттық ауытқуы болып табылады (оны стандарты ауытқу деп те атайды). Ол: n X X n i cp i 1 2 ) ( ( 7.3.) формуласымен анықталады. Бҧл ауытқу вариацияның кең таралған және жалпылай қабылданған кӛрсеткіші болып табылады. Тҥбір астындағы шама, яғни 2 , дисперсия деп аталады. Дисперсия математикалық статистиканың кӛптеген тапсырмаларында дербес мәнге ие болады және вариацияның маңызды кӛрсеткіштер қатарына жатады. Орта арифметикалық мәннің ауытқу кӛрсеткіші S орташа мәннің орта квадраттық ауытқуы (ӛлшеу нәтижесінің орта квадраттық ауытқуы) болып табылады, оны стандарты қате деп те атайды. n S (7.4.) жүктеу/скачать 3.11 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|