2. Ықтималды ӛзара ауыстырымдылық. Бҧл әдіс алдыңғы әдіске қарағанда,
бҧйымды
жасауды
арзандатады,
тҧйықтаушы
буын
ӛлшемдерінің
шақтамаларын кеңдеу қоюға мҥмкіндік береді. Бҧл әдістің негізі дисперсия
қасиеттерін тағайындайтын математикалық статистиканың теориясы. Ӛлшем
тізбегінің тҧйықтаушы буынын тәуелсіз кездейсоқ айнымалардың қосындысы
болатын, кездейсоқ шама, тізбек буындарының тәуелсіз қҧраушыларының
қосындысы деп аламыз. Тҧйықтаушы және қҧраушы буындардың
дисперсиясын байланыстыратын тәуелділіктерді тҥрлендірген соң, Т
шақтамасын әрбір тізбек буындары ҥшін қателіктердің шашырау диапазонына
ώ тең деп қабылдай отырып,
TA
TA
i
i
;..
шақтамалар арасындағы қатынасты аламыз:
2
)
(
i
TA
TA
.
Егер тҧйықтаушы буынның және барлық қҧраушы буындардың қателіктері
қалыпты ҥлестіру заңына бағынатын болса ғана бҧл формула әділ болады.
Ықтималдылық әдісінде қалыпты ҥлестіру заңына сәйкес шақтаманың шеткі
мәндері ӛте сирек кездеседі. Барлық бҧйымның 99,73% қосқанда шақтама
диапазоны +3
(
- орта квадраттық ауытқу,
2
– дисперсия) аралығында
ӛзгеріп отырады, барлық бҧйымның 95,4% қосқанда шақтама диапазоны +2
аралығында ӛзгеріп отырады. Сондықтан, толық ӛзара ауыстырымдылық
әдісіне қарағанда шақтаманы 1,5 есе кемітіп, біз тетіктердің ӛзара
ауыстырымдылығын 95,4% қамтамасыз етеміз. Тетіктердің 4,6% қиюластыруы
біріктіру процесіне қатты әсер етпейді, бірақ тетіктерді жасау технологиясын
едәуір арзандатады.
Осы әдісті қолдану бірінші әдісті қолданумен салыстырғанда:
- бірінші типтегі есептерді шығаруға, белгілі қҧрастырушы шақтамалар
бойынша енсіз, бірақ ықтималды таратылу диапазоны немесе тҧйықтаушы
буынның шақтамасын анықтауға;
- екінші типтегі есептерді шығаруға, тҧйықтаушы буынның берілген
шақтамасы
бойынша,
технологиялылық
жағынан
орындауға
оңай
қҧрастырушы буындардың шақтамаларын тағайындауға мҥмкіндік береді.
Достарыңызбен бөлісу: |