Қазақстан республикасы білім және ғылым министрлігі т. М. Мендебаев, Е. С. Асқаров

127 
d
S
C



формуласымен анықтауға болады. Мҧндағы έ 
– тӛсеменің, диэлектриктің диэлектрлік 
ӛтімділігі, S – тӛсеменің ауданы, d – 
тӛсемелер арасындағы арақашықтық. Аз 
ӛлшемдер 
мен 
аумақтарды 
ӛлшейтін 
аспаптарда қолданылады (4.11 – сурет).
10. Магнитті жҧмсақ материалдардан 
жасалған 
жҥрекшесі 
бар 
катушканың 
индуктивтілігінің ӛзгеруі. Катушкадағы ауа саңылауының ӛзгеруі катушкада 
индуктивтіліктің ӛзгеруін туғызады. Аумақтарды ӛлшеуде, мысалы, сандық 
басқару бағдарламасы бар металлкескіш станоктардың басқару жҥйесінде 
кеңінен қолданылады (4.12–сурет). 
11. Химотроника. Электрохимиялық тҥрлендіргіштер. Сҧйықтықтардан 
(гальваника, электроосмос және т.б.) электр тогының ағуы кезінде ӛтетін 
физика–химиялық қҧбылыстар қолданылады. Әрекет электрлік зарядтарды ион 
тҥрінде сҧйықтыққа ауыстыруға негізделген. Жылдамдықты, дірілді, 
температураны, зат шығынын, қысымды ӛлшейтін және т.б. ӛлшеу 
қҧралдарында қолданылады. Аспаптар қҧрылымы бойынша қарапайым, дәл 
және сезімтал, жартылай ӛткізгішті аспаптарға қарағанда, электр энергиясын 
10-100 есе аз пайдаланады. 
Бақылау сҧрақтары: 
1. Метрология дегеніміз не? 
2. Мемлекеттік метрологиялық қызмет жҧмыстарының қандай бағыттарын 
білесіздер?
3. Ӛлшеу қҧралдарының қандай негізгі топтары сіздерге белгілі? 
4. Ӛлшеудің қандай әдістерін білесіздер? 
5. Ӛлшеу қҧралдарын дайындауда пайдаланылатын қандай физикалық 
қҧбылыстар сіздерге белгілі? 
ӚЛШЕУ 
ОБЪЕКТІСІ 
БІРІНШІ 
КАТУШКА 
ЕКІНШІ 
КАТУШКА 

жүктеу/скачать 3.11 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: