Электр энергиясын түрлендіріп, тасымалдап, тұтынушыларға жеткізу, әр түрлі электр энергетика саласындағы кәсіпорындардың басты атқаратын қызметі, осы арқылы электр энергиясын сату бұл кәсіпорындарға пайда көзі болып табылады. Осы салада кәсіп құрып, пайда табу үшін, бастапқы капитал біршама көп мөлшерде болуы қажет.
Жалпы қосалқы станция салатын болсақ, оның өзін-өзі ақтау уақыты 4-5 жылдан кем болмайды. Осылайша ұзақ мерзімді инвестициялар жасамас алдында, оның эффективтілік болжамы жоспарланады.
NPV инвестициялық жобаны табу осы жобаға байланысты барлық ақша ағындарының таза келтірілген құнын табуды білдіреді.
I0 – ҚС-ның жобасын бастауға қажет инвнстиция мөлшері, PV – жобаның экономикалық өмірі бойындағы уақытқа сай ақша ағынының құны. Дисконтталған табыстың жиналған жалпы мөлшері:
n CFn
PV (1 r)n ,
1
|
(8.20)
|
мұндағы, r – дисконт нормасы;
n – жобаның жүзеге асу кезеңдер саны;
CF – төлемдердің жыл сайынғы таза ағымы.
CF өзіне таза кірісті және амортизациялық ауыстырылымдарды қосады. Таза келтірілген құн:
n CFn
NPV (1 r)n I0 ,
1
|
(8.21)
|
Егер де табылған NPV оң таңбалы болса (NPV > 0), жобаға инвестициялық қаражат құйса болады. Егер теріс таңбалы болса (NPV < 0), онда жобаныңпйдасы нарықтағы деңгейден төмен, осыдан жобаға инвестиция құйылмайды.
Төлемдердің жыл сайынғы таза ағымын есептеу:
мұндaғы, Птк - тaзa кіріс, тенге;
Иa – aмортизaциялық aудaрымдaр,тенге.
CF = 1 649 376 + 895 151 = 2 544 527 тг
8.3 кесте –NPV есебінің нәтижесі
Жылдaр
|
CF, млн теңге
|
1/(1+і)n,
10%
|
РV,
теңге
|
NPV,теңге
|
0
|
11 189 398
|
1
|
|
|
1
|
2 544 527
|
0,909
|
2 312 975
|
- 8 876 423
|
2
|
2 544 527
|
0,826
|
2 101 779
|
- 6 774 644
|
3
|
2 544 527
|
0,751
|
1 910 939
|
- 4 863 705
|
4
|
2 544 527
|
0,683
|
1 737 911
|
- 3 125 794
|
5
|
2 544 527
|
0,620
|
1 577 606
|
- 1568 188
|
6
|
2 544 527
|
0,564
|
1 435 113
|
- 133 075
|
7
|
2 544 527
|
0,515
|
1 310 431
|
+ 1 177 356
|
Есептеу нәтижесін көріп отырғанымыздай қосалқы станция өзінің құнын 5 жыл ішінде толықтай ақтап, пайда түсіре бастайды.
Рентaбелділік индексінің тaзa дисконттaлғaн құннaн aйырмaшылығы сaлыстырмaлы көрсеткіш ретінде болады. Жобaлaрды салыстырып тaңдaудa, NPV көрсеткіштері бірдей болғaн жағдайда PI қaрaп алуға болaды.
𝑛
𝑃𝐼 = ∑𝑃𝑉/(1 + 𝑖) = 17 811 689/0,515 = 3,09
𝐾𝑜 11 189 398
𝑡=𝑖
|
(8.23)
|
РР aнықтaу (орнын толтықтыру уақыты)
Бұл әдіс бaстaпқы жобаға жұмсалған инвестицияның қайтарылатын уақытын есептеу тәсілі:
PP = 11 189 398 = 4,3
2 544 527
PP әдісімен есептегенде жұмсалған инвестициялар өзін 3,46 жылда ақтап шығады.
Пайданың ішкі нормасы келесі формула арқылы табылады:
n CF
IRR =(1 - √ I ) ∙ 100%,
c
|
(8.25)
|
3 2 544 527
IRR =(1 - √11 189 398) ∙ 100% =22 %.
Қосалқы станцияны салудағы техника-экономикалық көрсеткіштер есептеулер арқылы табылып, тиімділік деңгейі анықталды. NPV тәсілі арқылы қосалқы станция өзін-өзі 7 жылда, PP тәсілі арқылы 4,3 жылда ақтайтынын көрсетті. Пайданың ішкі нормасы IRR = 22 % - ды құрағандықтан жоба тиімді деп ойлаймын.
Қорытынды
Бұл жобада үш фазалы маймен суытылатын күштік трансформатор есептелді. Трансформатордың негізгі өлшемдері, негізгі электрлік шамалары, бос жүріс және қысқаша тұйықтау параметрлері анықталды, жоғары және төменгі кернеудің орамалары есептелді және трансформатодың қысқаща тұйықтау шығындары, параметрлері анықталды.
Есептеу нәтижесінде есептелген трансформатордың параметрлерінің шамасы паспорттық параметрлерге жақын болды.
Өміртіршілік қауіпсіздіг бөлімі бойынша, өндірістік ортаның қауіпті факторларын талдау жүргізілді. Микроклиматтың қолайсыз жағдайлары, шудың жоғары деңгейі, дірілдің жоғары деңгейі, жарықтандырудың жеткіліксіздігі, электрмагниттік өрістың адам денсаулығына қалай әсер ететіндігі жайлы қарастырдық. Өндірістік үй-жайлардың жұмыс орындарындағы микроклимат көрсеткіштерінің рұқсат етілген шамаларын алдық.
Трансформаторлардан шудың әсерін бағалау трансформатор шуын азайту әдістері қарастырылды, сонымен қатар трансформатордың қосалқы станция мысалында шуды есептедік.
Дипломдық жұмысымның экономикалық бөлімінде қосалқы станцияны салудағы техника-экономикалық көрсеткіштер есептеулер арқылы табылып, тиімділік деңгейі анықталды. NPV тәсілі арқылы қосалқы станция өзін-өзі 7
жылда, PP тәсілі арқылы 4,3 жылда ақтайтынын көрсетті. Пайданың ішкі нормасы IRR = 22 % - ды құрағандықтан жоба тиімді деп ойлаймын.
Тихомиров П.М. Расчет трансформаторов: Учеб. пособие для вузов.- 5-е изд., перераб. и доп. – М.: Энергоатомиздат, 1986.- 528с.: ил.
Гончарук А.И. Расчет и конструирование трансформаторов: Учебник для техникумов.- М.: Энергоатомиздат, 1990.-256с.
Кацман М.М. Электрические машины и трансформаторы. Ч.1.
Машины постоянного тока и трансформаторы. Учебник для техникумов. Изд. 4-е, доп. и перераб. М.: Высшая школа, 1976.-216с.: ил.
Шпиганович А.Н., Захаров К.Д., Бош В.И. Расчет электрической части силовых трансформаторов подстанций горно- металлургических предприятий: Учебное пособие.- Липецк: ЛГТУ, 2005. – 220с.: с ил.
Достарыңызбен бөлісу: |