Тақырыбы: «Канализациялық желіні гидравликалық есептеу»
Құбырдың белгілі бөлігін ғана толтыруға негіздеп есептеудің артықшылықтары. Біркелкі қозғалуды анықтау. Гидравликалық үйкелу коэффициенті. Канализациялық желіні гидравликалық есептеу. Канализациялық құбырдың және каналдар.
Мақсаты: канализациялық құбырдың және каналдар және канализациялық желіні гидравликалық есептеумен танысу.
Тұрмыстық канализациялық жүйені- құбырдың белгілі бөлігін ғана толтыруға негіздеп есептейді.
Бұл жағдай келесі артықшылықтарғы ие:
қалқыма қатты заттарды құбыр бойымен тасымалдауда;
сұйықтан бөлінетін зиянды және улы газдарды құбыр бойынан алу және вентиляциялауға;
Есептік шығыннан артық ақаба суды құбыр бойымен өткізуде.
Құбырлардың ақаба сумен толтырылуы h/d қатынасына тең болу керек (11-суретке қараңыз).
Желіні гидравликалық есептеу үшін біркелкі қозғалу формуласын қолданады:
; (35)
бұндағы q — ақаба су шығыны;
— жанасу ауданы;
— ақаба су қозғалысының орташа жылдамдығы;
i = h1/1— құбыр табанының беттік еңістігіне тең біркелкі қозғалыс кезіндегі гидравликалық еңістік;
R = ω/χ — гидравликалық радиус (бұндағы χ - ылғалданған периметр);
g — еркін құлау кезіндегі жылдамдықтың артуы.
-гидравликалық үйкелу коэффициентін (СНжЕ 11-32-74) келесі формуламен анықтаймыз:
(36)
бұндағы: ∆э — беттің тегістік емес эквиваленті;
а2 — сұйықтың қасиетіне және құбырдың қабырғалаының күйіне байланысты коэффициент;
Rе=4 R/v—тең Рейнольдс мәні (бұндағы v — кинематикалық коэффициент).
∆э және а2 мәнін 4-кесте бойынша анықталады.
4-кесте. Әр түрлі материалдардан жасалған каналдар және лотктар бетінің тегістік емес эквиваленті ∆э, а2 коэффициентінің және п құбыр үшін тегістік емес коэффициентінің мәні
Құбыр, канал және лотоктар
|
∆э, мм
|
а2
|
п
|
Керамикалық
|
1,35
|
90
|
0,013
|
Бетонды и темірбетонды
|
2
|
100
|
0,014
|
Асбестоцементты
|
0,6
|
73
|
0,012
|
Шойын
|
1
|
83
|
0,013
|
Болат
|
0,8
|
79
|
0,012
|
Беті тегістелген бетонды және темірбетонды
|
0,8
|
50
|
0,013
|
Кірпішті
|
3,15
|
100
|
0,015
|
Канализациялық желіні гидравликалық есептеу Шези формуласы арқылы жүргізіледі. (9.3) Ондағы С- коэффиценті Павловский формула арқылы анықталады. (9.4). беттік тегіс емес коэффиценті n мәні 9.1-кестеде көрсетілген.
___
υ=C √Ri (37)
C=1/nR (38)
Тәжірбиелік есептеулер келтірілген формулалар көмегімен жасалған кесте және номограмдар көмегімен анықталады.
11-сурет. Канализациялық құбырдың және каналдың көлденең қимасы
а — шеңбер тәрізді; б —жартылай шеңбер тәрізді; в —лоток;
г — овоидальды (жұмыртқа тәрізді); в — эллиптикалық; е — шатыр тәрізді.
Канализациялық жүйе құрылысы кезінде пішіні әр түрлі құбырларды пайдаланады. Жие қолданылатын құбыр-дайындалуы экономикалық жағынан тиімді әрі қарапайым, ақаба суды өткізу қасиеті жоғары шеңбер тәрізді құбырлар. Қалған құбырлар қысыңқы және созылыңқы болып бөлінеді. Қысыңқы құбырларды аз тереңдікке көмеді. Ашық каналдарды салғанда тік бұрышты немесе трапециальды пішінде болады. Канализациялық желінің түріне байланысты көше желісінің құбырының минимальды диаметрі: бөлек түрде 200 мм, тұрмыстық және жауын-шашындық , жалпы ағу желісі үшін 250 мм болады.
Тұрмыстық канализациялық желінің құбырларының есептік толтыру деңгейі, осы құбырдың диаметріне байланысты (СНжЕ II-32-74):
Құбыр диаметрі, d мм,
|
150-300
|
350-450
|
500-900
|
>900
|
h/d, артық емес
|
0,6
|
0,7
|
0,75
|
0,8
|
Тапсырмалар:
Біркелкі қозғалуды анықтау.
Гидравликалық үйкелу коэффициентін табу
Канализациялық желіні гидравликалық есептеу.
Ұсынылатын әдебиеттер: НӘ 3,5, ӘН 1
№10 Тәжірбиелік жұмыс
Достарыңызбен бөлісу: |