Қазақстан Республикасы іім төтенше жағдайлар Комитеті Көкшетау техникалық институты рмм

Q = Q + Q

Q = 28 + 22,6 = 50,6 л/(м²*с)

N = Q/q

9. 
   Қосылған бөлмелерді қорғау үшін оқпандар санын анықтаймыз:
   

N = 22,6/3,5 = 7 ст. «Б»

Q = 4 * 7 + 7 * 3,5 = 52,5 л/с

Салыстыр Qжәне Q

мұндағы: Q_В – суқұбыр желісінің су беруі, л/с;

Объект сумен қамтамасыз етілген.

= Q/0,8*Q

мұндағы Q_Н – өрт көлігінің сорғыштың шығыны, л/с.

= Q/Q

Мұндағы Q_ОТД - бір бөлімше бере алатын, өрт сөндіру құралының шығыны, л/с.

Мұндағы:

мұндағы H_Н – сорғыштағы қысым, м.;

мұндағы:

Осылай, бірінші келген бөлімше өрт сөндіруге керекті оқпандар санымен қамтамасыз ете алмайды.

Бірінші бөлімше күш пен құралдарды енгізілген және бірінші ӨСБ шешімін қабылданған кезде өрттегі жағдай:

1. 
   Барлау барысында табылған:
   

• 
  Жанып жатқан бөлмеде адам жоқ, бірақ үйдің басқа қабаттарында адамдар бар, өрттің қауіпті факторлары адам өміріне қауіп төндіреді;
  
• 
  асханада өрт ауданы 210 м² құрайды;
  
• 
  өрттің таралу жылдамдығы 2 м/мин.
  

Бірінші өрт бөлімшесі келген кезде шешуші бағыт: күш пен құралдарды құтқару жұмыстарымен қамтамасыз етуге жіберу болып табылды.

Бірақ та, бірінші өрт бөлімшесі өрт сөндіру үшін керекті күш пен құралдарды енгізуді қамтамасыз ете алмайды, өртке келгендер:

АЦ-4-40(433114), АЦ-2,5-40(4333) және АЛ-30(131)Л21 МӨСБ-10.

Өрттегі болып жатқан жағдайды және тактикалық мүмкіншіліктерді ескере отырып МӨСБ-10 жеке құрамымен адамдарды эвакуациялау шараларын өтікізу үшін үш барлау тобы ұйымдастырылды және ГТҚҚ буынымен өртті сөндіру үшін бір РС-70 және екі РСК-50 оқпаны берілді. 1-ші ӨСБ КҚБОО-на жоғарлатылған шақыру номерін жібереді, қосымша күш пен құралдардың келуі үшін.


Іта-төлем ақыға кететін шығындар.

Ісрт-сөндіруге жөндеуге, техникалық қызмет көрсетуге кететін шығындар.

Іам-амартизациондық өткізулер.

Іөқ-өрт сөндіру құралдарына кететін шығындар.

Іжжм-жанғыш жанармаи материалдарына кететін шығындар.
Эксплутациондық шығынға кететін өлшемдер екі нұсқа үшін бірдей, сондықтанда ЖЖМ-дан басқасын анықтаймыз.

Сумен өрт сөндіру кезіндегі эксплутациондық шығынды анықтаймыз.

ЖЖМ шығынын анықтаймыз. Суды беру үшін екі ӨА АЦ 3,2- 40 жұмыс жасайды. ЖЖМ шығынын анықтау үшін кесте құрамыз.

Пайдаланған жанармайдың бағасы.
С_жжм = С _* 1,25 =658*1,25= 822,6 тенге. (42)
Жалпы шығындар.
С₁ = С_о.с. + С_жжм = 3852 + 822,6 = 4674 тенге. (43)
Өрттен болуы мүмкін шығынын анықтаймыз. Алынған берілгендермен қоималары 48 000 000 тг құрайды.

Y₁ = 4674 + 48000000 = 48004674 тенге
Сараптама көрсеткендей жану ауданы 216 м² және жалпы шығыны

48 004 674 тг құрайды.

Обьектіні өрттен қорғау үшін дұрыс ұсынысты енгізу, өрттің болуын және материалдық құндылықтардың жану өлшемін төмендетуге мүмкіндік береді.

Келтірілген шығындарды мына формуламен анықтауға болады.

З=С+Е_н*К (45)

Жаңа нұсқамен

мұнда:

Н1=0 (өрт қорғанысы жоқ базалық нұсқа) жаңа нұсқа бойынша.

Мына фор-мен анықталады.

Осы анықталған эканомиалық эффект арқылы біз қорытынды шығарамыз. ИҮӨҚ қолданылған кезде өрттен аз шығын болады ол өз кезегінде қолданылудың тиімділігін көрсетеді.

П₂ = C₂ + Y₂/3 = 108000 + 272000/3 = 198 666 тенге. (53)
Экономикалық эффекті анықтау формуласы:

Э = П₁ – П₂ = 16 004 674 – 198 666 = 15 806 008 тенге (54)

Осы анықталған экономиқалық эффект аркылы біз қортынды шыгарамыз. ИҮӨҚ колданылған кезде өрттен аз шығын болады ол өз кезеғінде колданудің тиімділігің көрсетеді.

Алматы облысы Жамбыл ауданының Ұзынағаш ауылында мәдениет үйінен құндылықтарды шығару уақытың есептеу.

Айтылған өрт қауіпті факторларға байланысты шығаруды тиімді орындау үшін. Олар жылуреакциясын түсіріп жауынгерлік іс-әрекеттерді арнайы қорғау құралысыз жұмыс істеуге мүмкіндік береді.

Осы қондырғы ашыық отқа жақын келуіне және П тәрізді күйді құрып шығару жолдарын қауіпсіз қылады.

Өрт басымдылығы орташа 300кг/м² ал кітап қоймасының ауданы 180 м² болғандықтан барлық материалдық құндылықтардың салмағын есептейміз:

М = S * N_пож = 180 * 300 = 54000 кг, (55)
Шығару уақытын есептеуге болады;

1.Шығару жолдарының ұзындығын анықтаймыз:

кітап қоймасы 1 қабатта орналасқан сондықтан 1 қабаттағы холды өту қажет ондағы ара қашықтық 12 м құрайды.
2. 70 кг кітапты шығару уақыты мынаған тең.

τ_э = 2*L_э.м.ц./ V_п.м.ц. = 2*12/95 = 0,25 мин. (56)

мұндағы:

τ_э -бір апаратын материалдық құндылықтардың шығару уақыты

L_э.м.ц./ -шығару жолдарының ұзындығы.

V_п.м.ц. -материалдық құндылықтарды тасымағышпен тасымалдау жылдамдығы.

Егер де 30 сек үзіліс жасап отырсақ жұмыс қабліттілігін 10 мин дейін болады.
3. 10 мин ішінде екі құтқарушы мынадай рет тасымал жасайды:

N_э.м.ц. = τ_р/τ_э = 10/0,25 = 40 (57)

3. 
   Шығару жұмысын өткізу үшін қанша тасымал жасауын анықтаймыз:
   

Жабық бөлмелерде локальді және көлемді тәсілмен өрт сөндіру үшін мына кластарға қолданылады;

• 
  А (қатты заттар жанғанда) ауа кірмеген жағдайда жана беретін материалдардан; өздігінен жанатын және ішкі қабатымен түтанатын заттардан (хлопок, шөп үнтағы,бидай және т б) ағаштан жасалған заттардан (жану басымдылығы 50 кг/м² кезінде) басқа.
  
• 
  В (сұйықтық заттар жанғанда).
  
• 
  С (газ тәрізді заттар жанғанда) сутегіден басқа; кернулігі 5кВ электр қондырғыларында.
  

Осы ИҮӨҚ өз кезегінде айнек тәрізді ампуланы өрт сөндіргіш ұнтағымен және газды құрамымен болады. 100⁰С температураға дейін қызған кезде газ айналады да ампула жарылады және аэрозоль импульсты шашырауды.

Пайдалану және қондыруға қолайлы.
Қоймаларында, оқу залында қорғау үшін қажет:

N_уппи = S_защ /12 =(216 + 288 + 144)/12 = 54 түрі. (59)

Ғимараттың тасушы конструкцияларының бұзылуы көбінесе максималды шығынмен байланысты, өйткені өрт кезінде ауыр конструкциялар құлаған кезінде бөлмедегі бар заттың барлығын қиратады. Құрылыс материалдарының бұзылуы локальді және жалпы сипаты бар, ол тапсырманы конструктивті-жоспарлы шешуіне байланысты, сонымен бірге өрт сөндіру бойынша өрт бөлімдерінің сәтті жұмыстарына байланысты. Негізгі өрт сөндіру құралы су болып табылады.

Жанар-жағар май шығынын анықтаймыз. Су беруге АЦ-4-40(433114) бір автомобиль және басқа арнайы техника жұмыс жасайтын болады. Жанар-жағар майдың шығынын анықтау үшін кесте құрамыз.

Өрт кезіндегі мүмкін болатын шығынды анықтаймыз. Зал еденінің жабындысы 1 м² 800 теңге.

Анализдер көрсеткендей, жану ауданы 448 м² құрайды, яғни шығын 358 400 + 150 000 тенге құрайды.

Столдар мен үстелдердің 33 жиһазының бағасы 990 000 тенге тұрады, қабырғалар жабындысы – 667440 тенге.

Сонымен, мүмкін болатын өрттің шығыны 2165840 тенгені құрайды, бұл жағдайда жоғары ортакөлемдік температура мен жану өнімдерінің концентрациясынан көшіру жұмыстары бірінші оқпандарды енгізу уақытынан көрініп тұрғандай, мүмкіндік бермейді.

Жұмыс жағдайында оның қызмет көрсетуге кеткен қанау шығындарын анықтау:

С_э = С_ам * С_тр * С_с.оп * С_эн (60)

мұндағы: С_ам – амортизационды шығындар;

С_тр – жөндеуге кеткен төлемдер;

С_с.оп – қызмет көрсету персоналын жасау;

С_эн – электроэнергияға кеткен төлемдер.

С_ам = С_рб * Н_ам = 1220000 * 6,35/100 = 77470 тенге. (61)

мұндағы

С_рб – спринклерлі қондырғының есептік балансты құны.

Н_ам – спринклерлі қондырғы үшін амортизационды берулердің нормалары.
Қондырғының жөндеуіне және техникалық қызмет көрсетуіне кеткен шығындар тең:

С_тр = С_рб * Н_от/100 = 1220000 * 4,5/100 = 54900 тенге (62)

Мұндағы Н_от – жөндеуге және техникалық қызмет көрсетуге кеткен берулердің нормасы, 4,5 %.
Қызмет көрсету персоналын ұстау үшін кеткен шығындар:

С_оп = К_доп * Z * r = 1,2 * 7066 * 3 = 25437,6 тенге. (63)

Мұндағы К_доп – әр-түрлі деңгейлі үстінен берудің есебімен алынатын коэффициент (1,24…1,95)

Z – орташа жылдық төлем ақысы (сужіберу-слесарь үшін 4-ші разрядты – 6800 тенге)

Электрик-слесарь үшін 5-ші разрядты 7600 тенге

Z = (6800 + 6800 + 7600)/3 = 7066 тенге.

r – қондырғыға қызмет көрсететін жұмысшылар саны – 3 адам (2 су жіберу-слесарь, 1 слесарь-электрик)

Электроэнергияға кететін шығындарды анықтаймыз:

С_эн = J_ih * p * t_p * K_эм = 9,8 * 220 * 0,8 * 24 = 41395,2 тенге. (64)

мұндағы

P – орнатылған электр қуаты, кВт;

t_p – орнатылған қуаттың, жылдық уақыт фонды;

K_эм – электр қуатын қолдану коэффициенты.

С_э = 77470 + 54900 + 25437,6 + 41395,2 = 199202,8 тенге.

Өртті сөндіру спринклерлі қондырығының бар кезінде өрттен кейінгі жоғалту құрайды:

П₂ = 199202,8 + 10170000/3 = 3589202,8 тенге.

Әр-түрлі берілген шығындармен анықталған экономикалық нақтылық құрайды - 181258,25 тенге.

Қорытынды
Біздің мемлекетіміздің экономикалық стратегиясының басты мақсаты халықтың материалдық және мәдени деңгейін көтеру болып қалуда. Бұл мақсаттың алдағы кезеңдерде орындалуы  әлеуметтік-экономикалық дамудың жедел жолымен, халықтың тұрмыс-жағдайын жоғарылатумен, олардың қажеттіліктерін қанағаттандыру, сол сияқты маңызды тапсырмаларды орындау үшін өндірістің тиімділігін жоғарылатумен орындалуда.

Қалалар мен ауылдық жерлерде шаруашылық салаларының қазіргі уақыттағы даму жағдайлары, ғылым мен техниканың жетістіктерін енгізу мәселелері өртке қарсы қызметтің тәжірибиесі тәрізді, қоғамдық, өндірістік, ауылшаруашылық кешендерінде, энергетика нысандарында, көп мөлшердегі материалдық құндылықтардың үлкен концентрациясы орындарында және адамдардың көп келуінде өртке қарсы қорғанысын қамтамасыз етеді.

Техногенді жеделдетілуі жаңа технологияларды енгізуіне әкеледі, ал мұнымен қоса құрылыс пен өндірістегі жаңа материалдар мен заттардың енгізілуіне.

Біздің қоғамның басты тапсырмасы, экономикалық белсенді даму жолына аудару және ғылыми - техникалық алға басудың дамуы, мемлекеттің өндірістік потенциалды, дүние жүзілік шикі заттың барлық түрін дұрыс пайдалану және жұмыс сапасын жақсарту.

Туындаған қиындықтарға қарамастан біздің мемлекет қысқа тарихы уақыт ішінде экономикалық және әлеуметтік ортада үлкен көлемде түрлендірулер жүргізді және қазіргі кезде гүлдену және демократизацияның тұрақты даму жолында қозғалып жатыр.

Көптеген жылдарда Қазақстан Республикасы үшін қиын уақытта мәдени өмірі сөнген жоқ, керісінше жаңа масштабтарға ие болды.

Қазақстан республикасы Президентімен мәдениет жылы деп жарияланған жыл басқа өткен жоқ. Жыл ішінде Республикада төрт жаңа театр, қырық тоғыз клубтық мекеме, отыз екі кітапхана, екі мұражай және де көптеген мәдени мекемелер жөнделіп өзгертілді деп айту жеткілікті. Ал дүние жүзілік мәнге ие болған жағдай, ол Астана қаласында опера және балет театырының ашылуы. Сонымен қатар сақталған мәдени ошақтар екінші дем алғандай, толық күшінде жұмыс жасады. Мәдени мекемелер жағдайын беріктену үшін 145 млн тенге шығындалды. Мұндай салымда бұл салаға қайта соғу уақытында байқалмаған

Берілген дипломдық жобада Атырау қаласы «Мир» кинотеатры ғимаратың өрт қауіптілігінің бақылауы көрсетілген, мәдени мекемеде және қойма бөлмелерінде бақылау өткізілді. Өрттің таралу жылдамдығы анықталған. Объекттің жалпы сипаттамасы, технологиялық процессі берілген. Қарастырылған Атырау қаласы «Мир» кинотеатры ғимаратың мүмкін болатын өрттің болжамы өткізілді, әр-түрлі уақыттағы өрттің дамуы, орташа көлемді температура, нейтрал аймағының биіктігі, сөндіру ауданы анықталды.

Анализ және өртке қарсы қызмет гарнизонының тактикалық мүмкіндігінің негізінде мобильді топтармен өрт сөндіру мүмкіндігі анықталды. Ең жаман нұсқадағы мүмкін өртті жою үшін қажетті күш пен құралдардың есебі жүргізілді.

Өрт сөндіру нұсқаларын, бірінші бөлім келу уақытын, өрттен мүмкін шығынды және Алматы облысы Жамбыл ауданының Ұзынағаш ауылында Мәдениет үйінің адамдар жаппай келетін объектке жататынын қарастыра отырып хабарлау жүйесімен автоматты өрт дабылын ұсыну дұрыс деп санаймын. Ол өзімен өрт дабылын хабарлағышпен қосымша дыбысты шығумен (дабыл, дыбысты хабарлау – «Дабыл» және т.б. және жарық құрылғылары) ұсынады, сонымен қатар ауа сорумен екінші типті саты торы құрылысын ұсынады. Хабарлау құрылғысымен өрт дабылын қолдану және түтінденбейтін саты торы адамдарға уақытында кетуге мүмкіндік береді және өрттен материалды шығын мен мүмкін болатын өлімдер санын төмендетуге өрт сөндіруге өрт бөлімдерінің ерте келуіне мүмкіндік береді.

1. 
   Н.Ә.Назарбаевтың 2012 жылғы «Қазақстан –2050» стратегиясы – қалыптасқан мемлекеттің жаңа саяси бағыты» атты жолдауы. Астана. 2014.
   
2. 
   «Азаматтық қорғау туралы» Қазақстан Республикасының заңы. Астана. 2014.
   
3. 
   Қазақстан Республикасының Үкіметінің 2009 жылғы 16 қантардағы № 14 қаулысымен бекітілген “Өтр қуіпсіздігіне қойылатыт жалпы талаптар”.
   
4. 
   ҚР ҚН 2.02-11-2002 Ғимараттарды, бөлмелерді және имараттарды автоматты өрттік сигналдаудың жүйелерімен, автоматты өрт сөндіру және өрт туралы адамдарға хабарлау қондырғыларымен жабдықтау нормалары. Астана, 2002.
   
5. 
   Қазақстан Республикасы ҚНжЕ 2.02-05-2002 Ғимараттар мен имараттардың өрт қауіпсіздігі. Астана, 2002.
   
6. 
   Қазақстан Республикасы Төтенше жағдай министірлігінің №267 бұйрығы 2009 жыл карашаның 14 жұлдызында «Мемлекеттік өртке қарсы қызмет органдарының Жауынгерлік жарғысы».
   
7. 
   Қазақстан Республикасы Төтенше жағдай министірлігінің №245 бұйрығы 2010 жыл шілдесінің 12 жұлдызында «Өртке қарсы қызмет бөлімдері мен гарнизондарының жеке құрамдарын даярлау ережесі».
   
8. 
   Қазақстан Республикасы Төтенше жағдай министірлігінің №355 бұйрығы 2010 жыл қазанынің 10 жұлдызында «Өртке қарсы қызмет бөлімшелеріндегі еңбек қауіпсіздігі және енбекті қорғау жөніндегі нұсқаулық.
   
9. 
   Қазақстан Республикасы Төтенше жағдай министірлігінің №266 бұйрығы 2009 жыл қарашасының 14 жұлдызында «Мемлекеттік өртке қарсы қызмет органдарының Қызмет Жарғысы». ҚР ТЖМ
   
10. 
    Қазақстан Республикасы Төтенше жағдай министірлігінің №446 бұйрығы 2010 жыл желтоқсанының 22 жұлдызында «Мемлекеттік өртке қарсы қызмет органдарының ГТҚҚ қорғау қызметін ұйымдастыру жөніндегі тәлімдеме».
    
11. 
    Қазақстан Республикасы Төтенше жағдай министірлігінің №140 бұйрығы 2010 жыл сәүірінің 26 жұлдызында «Өрт сөндірудің жедел жоспарлары мен карточкаларын жасау және толтыру нұсқамасы». Астана., ҚР ТЖМ
    
12. 
    Бұлқайыров А.Б. Қатты заттар мен материалдарды, мұнай мен мұнай өнімдерін сөндіру бойынша күш пен құралдарды есептеу анықтамасы. Көкшетау 2007 ж. -112 б.
    
13. 
    «Өрт тактикасы» курсы бойынша тыңдаушылардың курстық жұмысты орындауына арналған әдістемелік нұсқама. Құрастырған ЖТП кафедрасының бастығы ішкі қызмет полковнигі Сачко И. В. Көкшетау: 1999 жыл.
    
14. 
    Заттар мен материалдардың өрт жарылыс қауіптілігі және оларды сөндіру құралдары. I және II бөлім. А. Я. Корольченко. Москва: Ассоциация «Пожнаука» 2001 жыл.
    
15. 
    Электр қондырғыларды өрттен сақтандыру. В. Н. Черкасов, Ф. И. Шаровар. Москва: 1987 жыл.
    
16. 
    Ройтман М.Я. Противопожарное нормирование в строительстве, М/С 1985.
    
17. 
    ҚР ҚН 2.02-11-2002 Ғимараттарды, бөлмелерді және имараттарды автоматты өрттік сигналдаудың жүйелерімен, автоматты өрт сөндіру және өрт туралы адамдарға хабарлау қондырғыларымен жабдықтау нормалары. Астана, 2002.
    
18. 
    «Қатты заттар мен материалдарды, мұнай мен мұнай өнімдерін сөндіру бойынша күш пен құралдарды есептеу анықтамасы». Бұлқайыров А.Б. Көкшетау 2007 ж.
    
19. 
    Теребнев В.В. «Управление силами и средствами на пожаре». М. 2004 г.
    
20. 
    Теребнев В.В., Теребнев А.В., Подгрушный А.В., Грачев В.А. «Тактическая подго­товка должностных лиц органов управления силами и средствами на пожаре» М. 2004г.
    
21. 
    Теребнев В.В., Грачев В.А., Теребнев А.В. «Организация службы начальника ка­раула пожарной части» М. 2006 г.
    
22. 
    «Өрт сөндірудің жедел жоспарлары мен карточкаларын жасау және толтыру Нұсқамасы». Астана., ҚР ТЖМ № 140, 26.04.2010ж.
    
23. 
    Приказ № 245 МЧС Республики Казахстан от 12 июня 2010 года Программа подготовки личного состава.
    
24. 
    Пожарная тактика Ч. 1 «Основы пожарной тактики, особенности управления силами и средствами на пожаре». С.Ж. Тураров, А.Б. Булкаиров, Р.С. Баймаганбетов.- Кокшетау -2010.
    
25. 
    Справочник РТП «Тактические возможности пожарных подразделений». В.В. Теребнев, Екатеринбург -2007.
    
26. 
    Повзик Я.С. Пожарная тактика. М.,ЗАО Спецтехника. 2001г.
    
27. 
    Иванников В.П., Клюс П.П. «Справочник РТП». М. Стройиз­дат1987г.
    
28. 
    Повзик Я.С. «Справочник РТП» М., ЗАО Спецтехника. 2001г.
    
29. 
    Кимстач И.Ф., Девлишев П.П., Евтюшкин Н.М. «Пожарная тактика». Стройиздат 1984г.