мұнда Vпо – жинақталған шаңдардың көлемі м3; п – дән шаңдарының тығыздылығы, кг/м3 (650 кг/м3)

мұнда V_по – жинақталған шаңдардың көлемі м³; _п – дән шаңдарының тығыздылығы, кг/м³ (650 кг/м³)

V_по= 0,5·0,5·0,001 = 0,00025 м³

М_по= 0,00025 · 650 = 0,1625 кг.

Апаттың болуы мүмкін сәтінде жинақталған дән шаңдарының максиамальды болуы мүмкін сандарын есептейміз:

мұнда j_пд – қол жетімді жоғарғы қабаттарда шаңдардың жинақталу интенсивтілігі (4·10^-9 кг·с^-1·м^-2); F_д - шаңдарды жинау барысында қол жетімді жоғарғы қабаттардың ауданы (1400 м²); n_д – ағымдық жинаулар арасында жоғарғы қабаттардың циклдар саны; j_пт – күрделі қол жетімді қабаттарда шаңдардың жинақталу интенсивтілігі (1·10^-9кг·с^-1·м^-2); F_т – шаңдарды жинау барысында қиын жоғарғы қабаттардың ауданы (138 м²); n_т – күрделі (генеральная) жинаулардың арасында циклды жұмыстар жабдықтарының саны; к_т,к_у – шаңды жинау тиімділігінің коэффициенті

М_по=3600·(4·10^-9·1400·6+1·10^-9138·21)·4·0,9/0,9=0.526 кг.

Апат жағдайларының нәтижесінде пайда болған ғимарат жайларынының көлемінде шаңдардың өлшелмелі массасын анықтаймыз

M^*= m_па·к_вз

М^* = 0,1625·0,9 = 0,1463 кг (3)

М= М^*·Z = 0,1463·0,5= 0,07315 кг (4)

Ғимарат жайларының бос көлемін анықтайық
V_св= (К_св /100)·l·b·h (5)
мұнда К_св – ғимарат жайларының бос көлемінің коэффициенті (80%), l-ғимарат жайларының ұзындығы, b – ғимарат жайларының ені, h – ғимарат жайларының биіктігі.
V_св= (80/100)·18·12·3,5 = 542,4 м³
Жарылыс барысында артық қысымды анықтаймыз:
∆P=(m·Q_т·P_o)/(V_св·S_в·C_р·(t_в+273))·(1/K_н) (6)
Мұнда Q_т –жанудың жылылуғы (16807 кДж·кг^-1);

_в – жарылысқа дейінгі ауаның қысымы (1,201 кг·м^-3);

С_р –шаңдардың концентрациясы (1,01);

t_в – ауаның температурасы (20 ºС).

Дәндерді толтыру, сақтау және басқа да өнімдерді тартуда үдемелі жарылыс қауіптілігін тудыратынын үнемі есте сақтау қажет.

Ұнтақталған материалдардың массасы статистикалық электрлендірудің маңызды қорлардың зарядын ұстап тұруға қабілетті, әсіресе ол құрғақ жағдайларда және пневматикалық жүйенің көмегімен орын ауыстыратын болса. Бұл жағдайда сүрмелердің металды заттарының түсуі қауіптілікті тудырады. Жарылыстан сүрмелердің бұзылуын болдырмау үшін жарылысты бөлушілерді (қорғаушы клапандарды) қолдану қажет. Жарылысты бөлуші өтілімінің қиылысу ауданы (F кв.м ) сүрмелердің жарылыстың қалдық қысымы ( Р, кПа) есептеледі, жетімді маңызынан Рд, аспауы қажет, қорғалатын жабдықтарда конструкция беріктігін анықтаймыз:
Р оРд (7)

Ұстап тұратын артық қысымды 100 кПа астам жабдықтары үшін, Рд=100 кПа қабылдаулары қажет. Бос көлемнің өлшемі (V,м3) жабдықтарды қорғайтын көлемді есепке алмай анықталады, жабықтар түйінінің, агрегаттар мен өнімдердің үшінде орналастырылған.

3 4 4
Мұнда d – сүрмелердің диаметрі (5,2 м)

h₁, h₂ – сүрмелердің биіктігі және қызмет бөліктерінің биіктігі
V = Пd² (h₁ + h₂) = П ^. (5,2) . (1,5 + 6) = 13,8 м²

4 3 4 3
Сүрмелерді қорғау барысында жарылысты бөліп таратушы тікелй жүргізілетін құбыр жолдарының жалпы ұзындығы (L, м) және қорғаушы мембраналармен, артық статистикалық қысымда  Рст =1,0 кПа ашылатын (полиэтиленді пакеттен мембрана) жарылысты бөліп таратушы қиылысу ойығының ауданы номогремма бойынша анықталынады.

V= 13,8 м3 и Рст=1,0 кПа площадь ( F м2) жарылысты бөліп таратушы өтілім қиылысының барысында тікелей жүргізілетін құбыр жолдары F= 0,300 м2 тең болады.

Міне, осыдан жарылысты бөліп таратушы өтілімнің қиылысы тең болады:

Д= 4F (9)

П

Мұнда F- жарылысты бөліп таратушы өтілімнің қиылысу ауданы

Д = П = 0,618

Д= 0,618 диаметрге байланысты жарылысты бөліп таратушы өтілім ойығы таблица бойынша полиэтиленді пленкадан б=0,2 м² мембрана қалыңдылығын анықтаймыз.

Нории – шикізаттарды төменгі қабаттан жоғарғы қабатқа көтеруге, орындарын жылжытуға арналған, ол ожау тәріздес көтергіш тығыз корбқа бекітілген болады.

Үңгіршектердің ішкі жабық көлемдерінде жиі жарылысқа қауіпті концепциясында шаң әуе қосындылары құрылады, олар тұтандыру барысында жарылыстың болуына алып келеді.

Үңгіршікте жарылысқа қауіпті шаң әуе қосындыларының пайда болуы және шаңдардың құрылуы үңгіршікте өнімдерді жеткізгенде және оны ожаумен алғанда, үігіршек ожауларын тасымалдағанда, үігіркше жұмысының режимі бұзылғанда вибрацияның пайда болуына, ожаулардың жұлынып құлауынан, үңгіршек ленталарының жұлынып және құлауларында, басқа да жағдайларда жөндеу жұмыстарының жүргізілуінле пайда болады.

Шаң әуе қосындыларының жанып және жарылуына әкелуі мүмкіндер:

• 
  үңгіршек ленталарының барабандардың бірінде лып етуі, үңгіршек корпусының басына немесе корпус башмакына күйзелуінен жануы;
  
• 
  барабан подшипниктерінің және барабан тетігіштерінің үңгіршек басының корпусына күйзелуден қызуы;
  
• 
  үңгіршек құбырларының учаскелерінде немесе үңгіршек құбырының қабырғасына ожаулары тиіп қызып кетуі және ұшқындалуы;
  
• 
  ерітілген металдардың тамшылары, жоғарғы қабаттың қыздырылуы, шіріген өнімдер, электр доғасы, газ горелкасының алауы, электр тогын жүргізуде және электрсваркі жұмыстарында пайда болады;
  
• 
  тұтанғыш көздерді (сіріңке, электр шамдар) қызмет көрсету жұмысшылары алып келуінен;
  
• 
  үңгіршікке бөтен өнімдердің түсіп кетуі, сонымен қатар ожаулардың жұлынып және құлап қалуы;
  
• 
  жанып тұрған өнімдер алауларының немесе жапсарлас жабдықтардың жарылысы барысында қыздырылған газдардың үңгіршекке еніп кетуі;
  
• 
  статистикалық электр разряды.
  

Нәтижесінде бұл үңгіршектер жарылысқа қауіпті жабдықтар болып оларда бастапы жарылыстардың пайда болуына алып келеді. Сонымен қатар үңгіршектер жарылыстың дамуының негізгі жолдарының және таратылуының бірі болады.

Осылайша үңгіршекте жарылыстың болуы және оларды жарылыстан қорғаулары- кәсіпорын салаларында өрт жарылысының қауіпсіздігін жоғарлатуда маңызды бағыттарының бірі болады. Берілген жарылыстан қорғау кешенді щешілуі қажет.

Қазіргі уақытта қолданылатын технологиялық құралдарға және апаттық жағдайлардың алдын алып жөндеулерде және кейіннен, үңгіршекте жарылыстың пайда болу жағдайларына жататындар:

• 
  жылдамдылықты бақылау релесі (ЖБР), үңгіршектер пайдалануы үшін өнімділігі 50т/ч және одан да жоғарлығы;
  
• 
  Өндіргіштігіне тәуелсіз барлық үңгіршектерде орнатылған мембралалы датчиктердің деңгейі;
  
• 
  Шектейтін құрылғылар;
  
• 
  Тетіктердің ауыртпалығынан қорғау;
  
• 
  Бандажды типтегі жарылысты бөліп таратушылар;
  

ЖБР жұмыстарының тиімділігі жарылысты бөліп таратушы құралдарының негіздерінің бірі ретінде құрылымның техникалық құралдары құрамымен және оларды іс-жүзіне асыру жағдайларымен анықталады.

Кәсіпорында ЖБР датчигі ретінде магнитті-индуктивті датчиктер ДМ-2 және механизаторлы УНДС қолданылады, жылдамдылықтың техникалық релесі РС-2м, РС-67, УКС ретінде қолданылады.

Реле іс-жүзіндегі элемент базасының жылжуына қарамастан және схема - технологиялық шешімдерде қолданылатын, өзінің негізгі қызметін жүзеге асыру үшін сол бір қағиданы – қабылдау, детектрлеу кернеулерді фильтрлеу, датчиктен келетін жылдамдылықты, орнатылған жылдамдылықпен салыстырады және нәтижелері өзгертілгенде олда өзгертіледі.

Релеге электрлік кернеу түрінде дабыл (сигнал) беретін датчиктер, пропорциональды жылдамдылықпен, орнатып және іс-жүзіне асыруда талаптары түрлі болады, олардың конструктивті ерекшеліктеріне негізделген (Датчигі байланысатын мүшемен механикалық байланысты талап етеді) сонымен қатар ДМ-2 датчигі ретінде байланыссыз болады.

ЦНИИП дәндер жобасымен жарылысты разрядтаушы жаңа типтегі конструкция бандажды тіреуішпен полимерді пленкадан жарылатын мембрананы және жарылысты разрядтаушы құбыр сымдарының қозғалыстарының қосылуын өңдейді.

Жарылыстыразрядтаушы қорғалатын жабдықтардың көлемінен жоғары жарылыс қысымының өсуін алдын алу үшін және өнідірістік ғимарат жайларында өнімдердің жануының таратылуын алдын алып ескерту мүмкіндіктері. Қалыпты дейгейден жарылыс қысымының өсуін ескерту жанған өнімдерді тарту жолымен және жанған шаң әуе қосындыларын қорғалатын жабдықтардың көлемін өндірістік ғимарттың шегінен қауіпсіз зонаға жіберілуімен жүзеге асырылады.

Жарылыстыразрядтвушы қорғау мембранасы бар жарылыстыразрядтаушы құрылғыдан және алып кетуші құбыр тетіктерінен тұрады. Сақтаушы мембрана, жарылыстыразрядтаушының өтілім қиылысын жабушы қорғаушы жабдықтың корпусынан минимальды арақашықтықта орнатылады.

1987 жылы ЦНИИП дән өнеркәсіп жобасынды конструктивті құжаттау комплектісі жарылысты разрядтаушы жаңа типі он екі тип өлшемдері өтпелі қиылысымен 200-ден 1000 мм дейін өңдеулер жасалды.

Жарылысты разрядтаушы құрылғыларының негізгі типі ретінде, үңгіршікте және басқа да жарылысқа қауіпті құрылғыларды орнату үшін ұсынылған, жем-шөп зауытының жабдықтары, жаңа жарылысты разрядтаушы бандажды тіреуіші бар сақтаушы мембраналар құбыр тетіктерін қосылуын ұсынады.

Қорғаушы мембрананың негізгі типі ретінде жарылысты разрядтаушы үшін- полиэтиленді пленкадан разрядты мембраналар болады.

Жарылысты разрядтаушы өтілімінің қиылысу ауданы үңгіршек үшін 175/60 «үңгіршек» типтері таблица бойынша анықталады, үңгіршектердің басында жарылысты разрядтаушы және жұмыс бөлігінің жоғарғы және бос бұтақтарыныңорнатылуында қарастырылады. 175/60 «үңгіршек» типтегі жарылысты разрядтаушының диаметрі Д=0,87 м. тең болады. Полиэтиленді пленкадан бөлінгіш мембраналардың қалыңдылығы жарылысты разрядтаушы өтілімінің қиылысу диаметріне (Д) байланысты таңдалады. 175/60 «үңгіршек» типтері үшін мембрананың қалыңдылығы б=0,2 мм теңдеседі.

Бұратын құбыр сымдары әдеттегідей тіке және минимальды ұзындықта болуы қажет. Ұзындығы 12 метрден аспауы қажет. Жарылысты разрядтаушы құбыр сымдарының бұрушы ретінде болатты құбырларды қабырға қалыңдылығы 1 м аспайтын немесе қалдық қысымына төтейтін кез-келген типтегі құбырларды қолдануға болады.

Тік қойылған горизонтальды бұрушы құбыр сымдары, ғимараттан шығарылған кесіндісі бұрыш астында 30⁰ С қарастырылып, атмосфералық тұнбаларды бұратын және қорғаушы металды тор сым темірден қалыңдылығы 1-2 мм. Ұяшығының өлшемі 10х10 мм. –ден 15х15 мм. Дейін болады.

Ғимараттан вертикальды енуінде оның кесіндісін атмосфералық құбылыстардан қорғауда зонтымен диффузор орнатылады.

Қысқа 1,5 дейінгі вертикльды құбыр сымдарына мембраналарды орнатып, сонымен қатар қорғаушы зонт алынбалы немесе жеңіл тастаймыз.

Бірнеше үңгіршек бірліктерінен бұратын құбыр сымдарын коллекторга біріктіріп жібереміз, ол коллектордың диаметрі құбыр сымдарынан үлкендеу болуы қажет. Сонымен қатар жабдықтарда жем-шөп жарылысты разрядтаушы орнатылуы қажет.

Жарылыс өнімдерінің таратылуын тоқтатуды іс-жүзіндегі УГ-БЗБ ілгегімен немесе басқа да жалынды басатын жабдықтардың жолымен жүзеге асыруға болады.

Негізінен автоматты жылдам әрекетті ілгегтер жем-шөп зауытының келесідей технологиялық жабдықтары қажет:

• 
  «үңгіршек» басынан ленталы тасымалдағыштарға келетін құбыр сымдары, олар арқылы сүрмелерді тиеу жүргізіледі;
  
• 
  «үңгіршек» басынан сенозаторға келетін құбыр сымдары;
  
• 
  ауа жолдарының аспирециялары.
  

Модульдарды отпен сынаулар, жүргізілген жағдайлары жұмыс қабілеттілік және сенімділік жүйесінде жоғарғы көрсеткіштері шындыққа жақын келеді. Олардың жұмыс уақыты 0,17с аспайды.

Ставрополь тәжірибелі электротехникалық зауытта ілгегтер партиясы шығарылған, олардың тәжірибесі көрсеткендей, ілгегтер құбыр сымдарының өтілім қиылысы 0,17с. уақыттан аспайтын 1000Н аз емес дамушы сымдарда жабылуын қамтамасыз етеді.

Оттың құбыр сымдары бойынша таратылуын ескерту үшін қатты майдаланған материалдар немесе жанғыш қалдықтар тасымалданады, оларда құрылғыларды жөндейді, тасымалданатын материалдан тығыз пробкаларды (құрғақ жабулар) жасау. Осындай пробкалардың көмегімен құбыр сымдарында ауа жазықтығының мүмкіндіктері шығарылады.

Құрғақ жабулар ретінде жиі анеконды дозерқоректенгіш буынсыз винтта қолданылады, онда бірнеше винттар болмайды, ал тікелей патрубка винтінің винтігінде кері бағыт болады. осындай конструкция шнек корпусында пробкалардың құрылуын қамтамасыз етеді, онда материалдарды жеткізу тоқтатылған.

Элеваторда ленталы конвейрлер RT 260 қолданылады. «Элеватоорда аспирацияларды жобалау бойынша нұсқаулар» талаптары болады, ол конвейерлер лентасының жылдамдылығы 2,8м/с аспауы қажет. Бұл талаптар себептер бойынша орындалмайды, яғни жылдамдылықтың төмендеуімен, ленталардың қозғалысынан, конвейерлер өнімділігінің төмендеуінен, бұл жағдайда лентаны ұстап тұратын роликтерді көбірек иілдіріп жасауға болады. бұл техникалық шешім конвейерлер жеткізілуін үлкейтуге мүмкіндік береді.

Барлық жоғарыда ұсынылған инженерлі және техникалық шешімдер кәсіпорында өрт төмендетуге мүмкіндік береді. Қызмет көрсетуші жұмысшылардың еңбек жағдайын жақсартады.

Қарастырылып жатқан кәсіпорында ең өртке қауіпті процесі дәндерді кептіру процесі болады, себебі оның жылуды көп бөлетіне және өнімдердің толық жанбауына байланысты болады. Кептіргіштің лентасы ретінде берілген элеватордың дән кептіргішінде дизельді отынды жағу барысында құрылатын оттық газы құрылады. Себебі кептіру процесі ұзақ уақытқа созылады, дән массасының қалыңдылығында дән кептіргіштерде майдаланып жинақталған күкірттің бірігуі құрылуы мүмкін, олар өздігінен жануға қабілетті болады. Күкірт белгілі болғандай, парафиндер құрамына жатады. Ол дизельді отында (отандық дизельде күкірттің құрамы жоғары болып ерекшеленеді) қосынды ретінде болады.

Дәннің ылғалдылығы. Ылғалдылық байланысының негізгі пішіні механикалық, физико – химиялық және химиялық болады. Соңғысы материалдармен тығыз байланысты және оны алу үшін көптеген жылулар немесе химиялық әрекеттер шығындары қажет болады.

Механикалық пішіннің байланысы капилярлы ылғалдылықты және сулану ылғалдылығын көрсетіді. Ауаның ылғалдылығы капиллырға бу түрінде түсіп, конденсияланады. Себебі капиллярлар жоғарғы тартылу қабатының маңызды күшіне ие болады, бірақта конденсирленген ылғалдылық микрокапиллярда тартылады. Бұл кептіру процесінде еркін және салыстырмалы түрде жеңіл алынады.

Физико – химиялық ылғалдылық өзінен байланысты ылғалдылықты, ол дәннің ішінде пар түрінде қозғалады және оны алуға жылулықтың мөлшері қажет, бұл ылғалдылық құрғақ дән заттырымен бөлінген бастапқы байланысы. Бұл ылғалдылық еркін дән байланысына қарағанда берік болып келеді.

Кептіру процесінде артық ылғалдылықты және физико-химиялық бөліктерін алып тастауға тырысады. Процесс тепе-теңдік жағдайына дейін жалғасады, яғни жұтылатын ылғалдылықтың саны ауадан жұтылатын ылғалдылықтың санына дәнмен ауға берілетін ылғалдылыққа тең болады. Материалдардың ылғалдылығы тепе-теңдік жағдайына сәйкес тепе-теңдік ылғалдылығы деп аталады.

Дәндердің ылғалдылық теңдігі ауада ылғалдылықтың жоғарлауына қатысты көтеріледі; 70-80 пайыз ылғалдылықтан бастап, дәндердің ылғалдылық теңдігі байқалып көбейе бастайды. Ауаның температурасы жоғары болған сайын, соғұрлым дәндердің сұйықтық ылғалдылығының теңдігі төмендейді, немесе керісінше.

Негізгі параметрлері, негізделуші интенсивті процестің және кептіруші дәндердің сапасының жоғарғы көрсеткіштерге жетуі, кептіру агентінің температурасы болады, дәндердің барынша қызуы және кептіргіштің ұзақтылығы болады. Кептіргіш процесінің параметрлері оның термотұрақтылығына байланысты дәндердің сапасына түрлі әрекеттер болуы мүмкін.

Дәндердің жылу сыйымдылығы. Бұл температураны көтеру үшін 1 кг. дәнге 1⁰ С қажетті жылулардың саны. Оны қосындылардың жылу сыйымдылығы ретінде қарастыруға болады, олар дәндердің құрғақ заттары дән суларының құрамында тұрады. Мына формуламен есептеледі

с_с — дәндегі құрғақ заттардың жылу сыйымдылығы;

с_с =1,55 кДж/(кг*град) немесе 0,37 ккал/(кг*град);

с — судың жылу сыйымдылығы;

с=4,19 кДж/(кг*град) немесе 1 ккал/(кг*град).

Жылу өткізгіштік. Жылу өткізгіштіктің коэффициенті  (вт/(м*град)) көрсетеді, жылудың қандайда саны бірлік уақытына 1 м² қыздырылған жоғарғы бетінен қыздырылғаннан салқындау учаскелеріне ұзындығы 1 метр материалы арқылы беріледі.

Коэффициент температура құрылымына, заттардың тығыздылығына және оның ылғалдылығына байланысты; ол түрлі заттар үшін тәжірибелі жолымен анықталған. Дәндер массасы әуе аралықтарынан дәндер арасында азғана жылуы өтімділігі болады, мысалға, бидай дәндерінің қабаты үшін және және қара бидай дәндерінің орташа құрғақтылығы =0,116 Вт/(м*град), немесе 0,1 ккал/(м*ч*град).

Жеке дәндердің жылу өтімділігі жылу өтімділік дәндерінің қабатынан 3-5 есе көп, жақын орналасқандардан да, дәндердің температурасы әртүрлі, ол кептіру процесіндеде теңелмейді. Ол үшін дәндерді жылжыту қажет.

Температура өтімділігінің коэффициенті. Материалдардың қызу немесе салқындату процесінде өзгерген температуралардың таратылуын сипаттайды. Жылу өткізгіш материалдармен тура пропорционалды және оның жылу өткізгіштік көлемінің кері пропорционалды болады.

Дәннің жоғарғы қабатының үлесінің барлық дәндердің жоғарғы қабатының қатынасын айтады, 1 кг. құрамындағы көлемі осы діндермен алынады. Ол дәндердің өлшемдеріне, пішіндеріне және жоғарғы қабатының жағдайына байланысты болады. Мысалға, бидай дәнінің жоғарғы үлесі орташамен жүгері дәніне қарағанда екі есе көп. Басқа да бурдей жағдайларда қайсы бір дәннің жоғарғы қабатының үлесі көп болса, осыдан ылғалдылықтың булану жылдам болады.

Кептіргіш процесі ол негізінен жиынтық екі жылы-физикалық құбылыстардың өзара байланысы – жылуды кептіргіш агенттен дәнге тасымалдаушы және одан ылғалдылықты кептіргіш агенттерге тасымалдаушы, яғни:

Жылуды жеткізу (тасымал), дәннің жоғарғы қабатына кептіргіш агент жеткізуі;

дәндердің жоғарғы қабатынан жылудың оның ішкі қабатына жылуы;

ылғалдылықтың дәндердің ішкі қабатынан оның сыртқы қабатына ауысуы;

ылғалдылықтың дәннің жоғарғы қабатынан булану және кептіргіш агенттеріне жеткізілуі, ол ылғалдылықты атмосфераға алып кетеді.

Кептіргіштің жылдамдылығы физико – химиялық құрылымына және дәндердің ылғалдылығына, дән қабатының құрылымы мен қалыңдылығына, дән қабатын желдету барысында кептіргіш агентінің жылдамдылығына және температурасына байланысты. Кептіру процесінде дәннің ылғалдылығы азайып және он қыздыру температурасы жоғарлайды, ол оның кептіргіш жылдамдылығына әсер етюді.

Басында кептіргіштің ылғалдылығы дәндерге толықтай барлық бөліктеріне жұқа қабатпен орналасады, сонымен қатар барлық процесс барысында температурасы тұрақты t=const болады, ылғалдылықтың қозғалысы дән массасында өзгеріссіз бір қалыпты болады, кептіру процесінің әрекетін графикалықтүрде ұсынып және оны үш негізгі кезеңге бөлуге болады.

Бірінші период – бастапқы, ол дәндерде температурасы шектілікке дейін жылдам өседі, оның жоғарғы қабатында ылғалдылық қабатының температурасын анықтайды. Бұл температураболса, су термометр психрометр температурасына тең болады. Температура көтерілгенде булану жылдамдылығы да көтеріледі, бірақ белгіленген шектілікке дейін ғана.

Кептіру графигінде бұл кезең А және В нүктесімен сипатталады. Көріп тұрғанымыздай бастапқы кезең периоды уақыт бойынша мерзімсіз емес. Бұл уақытта кептіргіштің агенті қатты салқындайды және ылғалдылықтың көпшілігі кетіп қалады.

Екінші кезең – тұрақты дән кептіру кезеңі (В С). Дәннің абсолютті ылғалдылығы В' C' линиясы бойынша азаяды. Бұл кезеңде дәннің температурасы сулы термометр температурасына жақын және үнемі тұрақты болады ( В'' C'). Сонымен қатар екінші кезең ылғалды бергіш кезеңі деп те аталады. Кептіру процесі судың булану процесі сияқты жоғарғы қабаты бос болады, нәтижесінде дәннің жоғарғы қабатында және қоршаған ортада булардың қысымы парциальды түрлі болады.

Нәтижесінде ылғалдылықтың булануы жоғарғы қабатта оны дененің ішінде қайта бөлу болады; сондықтан ылғалдылықтың концентрациясы бөлек қабаттарда түрлі болады. Егерде өте жоғары температураны кептіру процесінің басында қолданса, онда дәнде ылғалдылықтың өтімділігін бұзуға болады және жалпы кептіру процесін бірден нашарлатуға болады.

Кейіннен үшінші кезең басталады – кептіруді жылдамдылықтың азаюы кезеңі. Бұл кезең екі зонаға бөлінеді. Жоғарғы қабатта температура көтеріле салысымен (С'' Д'') кептіргіш жылдамдылығы төмендейді (С Д), ал ылғалдылықтың булануы бәсеңдейді (С'' Д''). Бұл жоғарғы беттің қаныққан зонасы, мұнда кептіргіштің жылдамдылығы сыртқы диффузия жағдайына байланысты болады.

Екінші зона – ішкі диффузия зонасы. Бұл кезеңде барлық дәннің жоғарғы беті құрғақ болып кетеді. Ылғалдылықтың булану жылдамдылығ одан аз (Д' Е'), дәннің температурасы бірден көтеріледі (Д'' Е'') ал кептіргіш жылдамдылығы нөлге жақындайды (Д Е). Енді жағдайдың тепе-теңдік кезеңі басталады, осыдан әрі қарай дәннің ылғалдылығының төмендеуі болмайды. Сонымен қатар кептіргіш агентінің параметрлері тәулігіне жылдамдылығына маңызсыз ғана әсер етеді.

Дәнннен ылғалыдылық булануының жылдамдылығы төмендегенде кептіргіштер саны үнемі дән массасы арқылы өтеді де, оның қатысты ылғалдылығы төмендейді. Мысалға, егерде өңделіп тұрған кептіргіштің температурасы бірінші этапта 40С при =80%, онда келесі этапта оның температурасы t₁=45С, ₁=65% және әрі қарай температура жоғарлаған сайын оған қатысты ылғалдылық төмендейді.

Булану процесінің интенсивтілігінің үлкен дәрежесі дәннің ылғалыдлығына байланысты. Оны кептіру шаралары бойынша ылғалды сыйымдылықты қолдану кептіргіш агенттерінде төмендейді, ылғалдылық біртіндеп буланады және оның өңдеген кептіргіш агенттерге азғана алып кеді.

Ылғалдылық салқындау барысында жылудың есебінен буланады, оның қызу уақытысында дәндерді шоғырландырады.


2.4 Қолданылатын дәнкептіргіш
ДСП -32 дәнкептіргіші өнімділігі 32 жосп. т/ч. дейін.

Салқындату камерасының жоғарғы қабатында орта кораптығ және екі қораптың орнына, шахта қабырғаларына жақынырақ, дәндердің қызуын, температураны дистоционды өлшеу үшін датчиктерді орнатады.

Діндерді салқындату үшін сыртқы ауа төмендегі бөлуші тор жабындылары арқылы ке леді. ДСП -32 дәнкептіргіштердің оттығы сұйық отынмен жұмыс істейді.

2.5 Дәндер қоймасын найзағайдан қорғау есебі
Найзағайдың әсерінен элеватор шикізатының резервуарларын қорғау, адамдардың қауіпсіздігін, ғимараттардың сақталуын, жабдықтарды, материалдарды жарылыстын жану мүмкіндігінен қорғау.

Дәндерімен қоймалар ПУЭ бойынша П-ІІ класс зонасына қатысты. Найзағайдан қорғау құрылғыларының ІІІ категориясы. Габаритті өлшемдері: L=43 м, высота h=21 м, ширина S=25 м.

Жылына найзағайдан қорғау жабдықтарымен қамтылмаған ғимараттардың найзағайдан зардап алғандарың санын анықтаймыз
N=(S+6*hx)*(L+6*hx)*n*10-6 (2.4.1) (11)
S және L – қорағалатын ғимараттың (жабдықтардың) сәйкесінше ені және ұзындығы, жоспарда тік бұрышты пішінде болады, м;

hx – ғимараттың (жабдықтар) барынша биіктігі, м

n – найзағай соққысының орташа саны 1 мм 2 жердің жоғарғы беті (ғимараттың орналасқан жері)
N = (25+6*21)*(43+6*21)*9*10-6 = 0,2 (12)

Көріп тұрғанымыздай, жабдықтардың отқа төзімділігінің ІІ дәрежесінде N<2 , міне осыдан, Б қорғау зонасы қажеттілігін көреміз.

Найзағайды бұру биіктігін және оның қорғау беріктілігінің жағдайының сійкестігін анықтаулары қажет.

Ғимараттарды қорғайтын негізгі шарттары теңсіздікті орындау болады rcx > 0 (п. 4.5)

hc = h0 = 0,92 h = 0,92 . 33 = 30,36 м. (2.4.3),

мұнда h – найзағайды бұру биіктігі.

Rx көлемін анықтаймыз

rx = 1,5 . (h – h x ) (2.4.5) , мұнда h – найзағайды бұру биіктігі,

0,92

hx – қорғау жағдайларының беріктілігі.

rx = 1,5 (33 – 22,5 ) = 12,8

0,92
Осылайшы rcx = rx = 12,8 , найзағайды бұруынан алысырақ ұзартылған ғимараттың кез келген нүктесіне дейінгі үлкен арақашықтық болады, ол жем шөп зауытының сүрмелерін найзағайдан қорғауды қамтамасыз етеді.

Найзағайдың екінші құбылысынан, электр индукциясын қорғау үшін барлық жабдықтар мен аппараттарды ғимаратта орналасқан электрорнатуларды қорғауға арналған тұйықталуға міндетті түрде қосу қажет.

Найзағайды бұрудың тұйықталу параметрлерін анықтаймыз.

Тұйықталу бес вертикальды электродтардан диаметрі 12 мм. 1 – 5 м дөңгелек болаттан тұрады. Электродтар арасында арақашықтық l1 = 5м = 5000 мм. Горизонталь бойынша электродтар қиылысуы 40 .4 мм. болат сызығымен қосылған.

Қарсыласу үлесін өлшеу тобы табиғат жағдайларына байланысты өндіріледі, егерде климат ылғалды болғанда көптеген жаңбырлар түседі, бірақта қарсыласу үлесінің өлшемі құрғақ жерде өндіріледі.

Берілген жағдайда топтардың қарсыласу үлесі ылғалды топырақта қабылдайды Р. = 102 ОМм.

1) Ресеп = Рөлш . К = 10 2 . 2 = 2 . 102 ОМм [2.4.6],

мұнда К – коэффициент, есепке алынатын климат жағдайы.
Бір цилиндрлік электродтың қарсыласуын анықтайық.

rОВ = 0,366 Р.есеп . (tg . 2 d + 1 lg 4t + l )

L d 2 4t – l
мұнда Р есеп. – қарсыласу тобының үлестік есебі:

Омм, L – өзектің ұзындығы м;

d – құбыпдығ немесе өзектің сыртқы диаметрі, м;

t – қалаудың сыртқы тереңдігі, жердің бетінен құбырдың немесе өзектің ортасына дейінгі теңдей арақашықтық, м.

5 0,012 2 4. 3,3 -5

2) Барлық вертикальды электродтардың қарсыласуы, қатарынан орналасқан коэффициентті есепке алып  (приложение бойынша 12 hB = 0,7 [6.3] ) бірдей аламыз.

rB = r OB .

h . hB (13)

мұнда h – қорғайтын өзектердің немесе құбырлардың саны.

5 . 0,7
3) Қалқалауды есепке алмай горизонтальды сызықтардың қарсыласуы