§ 3. Жалпы беріктілік есебі
59. Жалпы иілгіштен күшті анықтау екі жағдайда жүргізіледі: майысу - сығылған палуб кезінде және асыра иіп жіберу - сығылған түп кезінде.
Есепті корпустың едәуір күш қосындыларын күтуге болатын техникалық қималары үшін орындайды, мысалы, кеменің ортаңғы бөлігіндегі едәуір әлсіз қимасында негізгі бойлық байланыстың аяқталу орындарында, шекара қималарында бір жүйе жиынан басқаға өтуі немесе корпус материалы өзгерген жағдайда.
60. Эквивалентті брусқа копустың барлық бойлық байланысы қарастырылып жатқан қимада табылатын және екі еселенген борт биіктігіне қарағанда көбірек үзіліссіз жүрген жағдайда бұл байланыстардың корпуспен жалғасуы олардың жалпы иілгішке қатысуын қамтамасыз етеді.
61. Егер палубадағы тілік ені b0 (осы Қағиданың 10-қосымшасы) сәйкес Вс осы жердегі палуба учаскесінің үзіліссіз енінен Вс 0,05 кіші болса, онда мұндай тілік кеме корпусының көлденең қимасының қорсыласу сәтін есептеу кезінде ескерілмейді.
Егер тілік ені b0 осы жердегі палуба ауданының үзіліссіз енінен 0,05-ке тең немесе үлкен болса, онда эквивалентті брусқа палуба ені бойынша тіліктен тыс байланыстар ғана кіреді. Сонымен бірге палуба ұзындығы бойынша тілік сыртындағы байланыс бөлігі эквивалентті брсқа кірмейді.
62. Аудандағы үзілмелі байланыстардың аяғын осы Қағиданың 10, 11-қосымшаларына сәйкес эквивалентті брусқа (штрихталған учаскелер эквивалентті брусқа қосылмайды) қосады.
63. Бір қабатты қондырмалар (рубка) немесе 3 көлденең қалқадан көп емес тірелетін бірінші қабаттың, қондырмаларын осы Қағидаға 11-қосымшаға сәйкес эквивалентті брусқа қосады.
Қондырманың (рубка) бойлық қабырғасының шеткі аудандарында ені тіліктер аралығынан үлкен болатын, жиі орналасқан терезелік және басқа қималар болмауы тиіс.
64. Кеме-алаңдарының жүкті палуба қоршаулары және барлық кемелердің аялдайтын білеулері эквивалентті брусқа кірмейді.
Аялдайтын білеулерді немесе кеме-аудандарының жүкті палуб қоршауларын шығару бойынша арнайы шаралар кеменің жалпы иілімінде кернеудің жоғарғы концентрациясын шақырмауы тиіс.
65. Эквивалентті білеудің элементтері және ондағы қалыпты кернеуді қысқартылған иілмелі байланыс - пластин қаптамамен, ішкі түппен, платформамен, палубпен, борт және бойлық қалқамен біртіндеп жақындау әдісімен есептейді.
Ақырғы жақындауға мұндағы қалыпты кернеудің әртүрлілігі кеменің жалпы иілгішінен соңғы және алдыңғы жақындаудан эквивалентті білеудің әрбір шеткі жиектері үшін 5% пайыздан аспайтынды қолданады.
66. Қысқартуға жатпайтындар:
1) ені әрбір байланыс жақтарынан тіректі контурдың қысқа жағы 0,25-ке тең (осы Қағиданың 12 және 13-қосымшалары) бірақ пластина қалыңдығы 25 аспайтын, бойлық байланысқа іргелесетін пластин бөліктері;
2) қаңқа дөңгеленуінің бойындағы қаңқа табақ;
3) көлденең жиын жүйесі кездегі эквивалентті білеу зонасының созылған пластині.
67. Көлденең жиын жүйесі кезінде сығылған пластиннің қысылу коэффициенті мына формуламен анықталады
φ= σкр/|σж|, (73)
мұндағы |σж| — пластинаның ауыртпалық орталық деңгейіндегі эквивалентті брустың тиісті жақындауын есептеу кезінде алынған қатты байланыстардағы кернеу қысқышының абсолютті мәні, МПа,
σкр - осы Қағиданың 105-тармағына сәйкес есептелген сығылған пластинаның ақырғы кернеуі.
Редукциялық коэффициент 1 жоғары болмауы тиіс.
68. Жиынның көлденең жүйесінің кезінде пластиннің коэффициенті осы Қағиданың 14-қосымша бойынша тағайындалады.
Оларды кеменің құрылыс механикасы орналасу жағдайына байланысты анықтауға болады. Сонымен бірге пластинге жергілікті көлденең жүктеме осы Қағиданың 46-57-тармағына сәйкес тағайындалады, ал есептік h0 майысу бағдары,см, есептелеген формуладан төмен болмауы тиіс
мұндағы а — пластиннің кіші жағының ұзындығы,см;
t —пластина қалыңдығы, см.
69. Жүктік палубтарды және екі түпті кемелердің төсеніші үшін, грейфермен жүкті тиеуге - жүкті түсіруге арналған, осы Қағиданың 74-формуласымен есептелген майысу бағытын hо, екі есеге ұлғайтады.
Бастапқы майысуды косинус тәрізді деп санау қажет, ал белдем-жолақтар төсеніште көлденең жүктеменің әсер теу тепесіне қарамастан қатты жабылған.
70. Сығылған кездегі редукциялық коэффициент мынадай формуламен есептелген мәннен жоғары болмау тиіс:
φ= (19 /|σж |)(100t/а)2(1 + а2/b2)2, (75)
мұндағы |σж| — эквивалент брус сәйкес жақындауда есептеуде алынған иелену орталық ауырлығы деңгейі, МПа, қатты байланыстағы сығылу кернеуінің абсолютті мәні;
а - пластиннің кіші жағының ұзындығы,см.
b —пластиннің үлкен жағының ұзындығы,см.
71. Кеме корпусының жалпы майысуында оның байланыстарындағы кернеуді анықтау қажет:
қалыпты, МПа,
σi= 10-3Mpzi /I; (76)
қатысты МПа, эквивалентті брустың нейтральды ось деңгейінде
мұндағы Мр — көлденең қимадағы есепті едәуір иілу сәті; кНм;
І — эквивалетті брустың көлденең қимадағы инерция сәті, м4;
zi — байланыстың i-й эквивалентті брустың нейтральды осінен қашықта тұру (қосу таңбасы бойынша - нейтральды осьтен жоғары, минус таңбасы бойынша нейтральды осьтен төмен,м );
Nр — көлденең қимадағы есепті едәуір кесіп өту күші, кН;
S — нейтральды осьтен жоғары немсе төмен жатқан, осы ось қатынасы арқылы алынған, эквивлентті брустың көлденең қима бөлігіндегі статикалық сәті, см3;
Σt — эквивалентті брустың нейтральды ось деңгейіндегі борттың қаптама қалыңдығының және бойлық қалқасының қосындысы, см;
§ 4. Жергілікті беріктілік есебі
72. Жергілікті беріктілікті есептеу кезінде мынадай жағдайлардан туындау қажет:
1) рамалық жиын байланыстары - флорлар, рамалық борттық шпангоуттар және бимстер - бойлық түптер, борттық және палубалық белдем үшін қатты тіреуіш сияқты; кильсондар, борттық стрингерлер және карлингстер - бос түптер және борттық шпангоуттар және бимстер үшін; рамалық тіректер және аралық шельфтері - бос горизантальды және вертикальды қабырға қаттылығы үшін қарастырылады;
2) кництің болуымен негізделген, жүйенің статикалық белгісіздігін ашу кезіндегі рамалық байланыс қимасының қаттылық сипатының ауыспалылығын ескеру қажет етілмейді.
3) шпангоутты рамаларды құрастырудағы өзектердің ұшып кетуі, габарыитті өлшем бойынша қабылдайды (борт биіктігі және кеме корпусының ені, бойлық қалқалар аралығындағы арақашықтықтар және с.с.);
4) көлденең қима белдемінің оған книц қимасын қосумен оқшаулау сәтін есептеу кезінде және әрекеттегі книц етегінің иілу сәтін есептеу кезінде тіреуіш қимадағы белдем жиынындағы кернеуді анықтау кезіндегі кництің болуын ескереді;
5) белдемнің ауыспалы биіктігінде (флорлар, борттық рамалық шпангоуттар, аралық рамалық тіреуіштері және с.с.) белдемнің ұшу ортасындағы көлденең қима сипатын есептеу кезінде пайдалануға рұқсат етіледі.
6) тілік ауданындағы рамалық жиынтық қабырғаларына қатысты кернеуді тіліктің көлденең қима алаңы алып тасталған кесіп өту күшін көлденең қима ауданына бөлу жолымен анықтайды.
73. Рамалық шпангоутарды есептеу кезінде мынадай жағдайлардан туындайды:
1) майысу бимстері және қаңқалардың дөңгелек радиусы ескерілмеуі тиіс, рамаларды құрайтын өзектер тік сызықты деп саналу қажет, ал олардың ұзындығы осы Қағиданың 72-тармағы 3) тармақшасына сәйкес қабылданады;
2) пиллерстер - қозғалмалы түйіндері бар күрделі раманың өзекшесі ретінде қаралады, есептеу кезінде иілудегі олардың қаттылығын ескереді; сонымен қатар кництің пиллерс қаттылығына әсері есепке алынбауы мүмкін. Иілу кезіндегі пиллерстің ақырғы қаттылығын ескермеу рұқсат етіледі, жалғанатын белдемдердің майысуын теңестіре отырып, бойлық күштерді құрады деп есептеледі;
3) егер бойлық белдемдер рамалық шпангоуттарды түсірсе (алдын ала жабу есебі бойынша не туралы жобалауға болатынын) түсіру әрекетін оларды шоғырланған реакция түрінде ескеріледі. Палубалық жүктеме болмаған кезде пиллерссіз рамаларды ашық, борттық бұталары палубалық түйіндеріндегі қатты тіреуішке еркін сүйенген деп есептеуге болады;
4) палубада жүктеме болмағанда көп қабатты рамаларды бір қабатты рамалар сияқты есептеледі;
5) кильсон арасындағы әрбір аралықта бракетті флорларды төменгі жағынан су қысымымен, ал жоғарғы - жүкпен жүктелген белдем ретінде есептеуге рұқсат етіледі. Аралықта тік бағанамен жалғасқан, бракетті флорлардың жоғарғы және төменгі белдемдері нүктелерде олардың бағанамен жалғасуын белдем майысуының теңдігімен есептеуге рұқсат етіледі.
74. Қайтадан жабудың беріктілік есебі кезінде басты бағыттағы қос белдем тіреуішінің коэффициенті шпангоутты рама есебінен анықталады.
Егер рама есебі шығарылмаса онда борттағы қаңқа және бимстердің флорларды дайындау коэффициенті мынадай формуламен анықталады:
мұндағы q',- мәні бойлық аралықтар санына, жүктеме нұсқасына және қатынасына қатысты осы Қағиданың 15-қосымша бойынша қабылданатын коэффициент
I - борттық шпангоут аралығы, м;
В1 - бимс немсе флор аралығы, м;
І - бимс немесе флордың көлденең қимасының инерция сәті, см4;
і - борттық шпангоуттың көлденең қимасының инерция сәті, см4.
75. Кемеде бойлық қалқалардың немесе болуына қатысты флорларды және бимстерді дайындау коэффициенті немесе ферм мынадай түрде анықталады:
көрші бойлық аралықтар аралығындағы (фермдермен) немесе бойлық аралықтар (ферммен) және борттар аралығындағы қашықтықтар бір-бірінен 20%-дан кем ажыратылатын, к = 1;
сондай бір-бірінен 20%-дан кем ажыратылатын:
белдемдердің кіші арлығы к = 1;
белдемдердің үлкен арлығы к = 0,75.
76. Қайта жабулардағы байланыс қиылыстарын бітеу коэффициенті мынадай түрде анықталады:
айырмашылығы бір-бірінен 20%-дан кем көршілес бөлік ұзындығында к = 1 деп қабылдау керек;
айырмашылығы бір-бірінен 20%-дан жоғары көршілес бөлік ұзындығында коэффициент келесі формула бойынша есептеледі:
мұндағы q' — көршілес жабу жүктемесінің орташа арифметикалық мәні, кПа;
q — есептелген жабуға жүктеме, кПа;
L'n — көршілес жабу ұзындығының орташа арифметикалық мәні, м;
Ln — жабуды есепту ұзындығы, м.
77. Әрбір рамалық шпангоутта пиллерстермен жалғанған кильсондар және карлингстер, флорлар және бимстерді, оларды қаттылық қосындысының бір белдемі және кильсон қаттылығының және карлингстер түйіндеріне реакцияны пропорционалды тартады деп қабылдап, жабу сияқты есептеуге болады.
Түпкі жабу үшін белдем қимасының тіреуіш қабырғасына қатысты кернеуді тексереді.
78. Қиғаш фермдерді рамалық жиынтық үшін қатты тіреуіш сияқты есептейді.
79. Бос шпангоуттар және бимстерді ұсыныста көп аралықты белдемдер сияқты есептейді, бойлық рамалық байланыстар (кильсондар, карлингстер және борттық стрингерлер) бос шпангоут және бимстер үшін қатты араласқан тіреуіш болады, ал соңғы тірек арасындағы жекелеген учаскелер иілуге жұмыс істейді.
Борттық бос шпангоутты және книц флорын шпангоуттың төменгі жағына жалғастыру қатты істелген деп санайды.
Бортпен палуба қиылысы түйініндегі бос шпангоут және бимс шеттері, сондай-ақ комингке жалғасатын жарты бимстер, еркін тірелген деп қабылдайды.
80. Бойлық жиынтық жүйе кезіндегі бойлық белдемдер (қабырға қаттылығы) мынадай талаптар негізінде есептеледі:
1) жергілікті беріктілік, белдемдер сияқты:
симметриялық жүктеме кезінде рамалық көлденең жиынтықта (флорларда, шпагоуттарда немесе бимстерде) қатты бітелген;
симметриялық жүктеме кезінде көп аралықты қиылмайтын;
2) белдем сияқты, орнықтылық, рамалық көлденең жиынтыққа еркін тірелген.
81. Борттық стрингерлер борттық қайта жабу құрамында есептеледі.
Ішкі және сыртқы борттардың стригердерін таңу кезінде кергішпен белдем жүйесі ретінде есептеледі.
82. Рамалық бағана және шельфтен аралықтар жиыны егер соңғылары осы бағананы демеп тұратын болса, қайта жабу сияқты есептейді.
Шельф болмаған кезде бос тік қалқалар бір аралықты, ал олар болғанда - қиылмайтын көп аралықты белдемдер сияқты есептеледі.
Рамалық бағана болмаған кезде бос көлденең қабырға қаттылығын бір аралықты, ал болған кезде оларды - егер соңғы арақашықтықтар бірдей болса, рамалық бағанада қатты дайындалған белдем сияқты есептейді.
Егерде осы арақашықтық 20 % үлкен ерекшеленсе, онда рамалық тіреуде қатты тіректей еркін тірелген қабырға кесілмеген көп аралықтардағы арқалықтар есептелінеді.
83. Қаптама пластинаның беріктілік және төсеніш есебін жергілікті жүкті әкелетін барлық пластиналар тіреуіш контурының ұзын шеттерінде қатты дайындалған, ақырғы қаттылық пластина деген ұсыныста орындалады.
Екеуден жоғары пластиннің тіреуіш контуры жақтарының қатынасы кезінде цилиндрлік бет бойынша майысатын сияқты қаралу керек және белдем-жолақтар сияқты есептеледі.
84. Жалғанған белдеулердің ені, см, кемелік жиынның көлденең қима белдемдерінің элементтері мынадай түрде тағайындалады:
1) түбі және екінші түбінде, палубаның бойлық қабырға қаттылығын есептеу кезінде егер олар бос бимстер және шпангоуттардың бойлық жиын жүйесі бойынша, жиын жүйесінің көлденең кезінде алынған болса, сондай-ақ аралықтың қабырға қаттылығының белдемге жалғасу ені мынадай формула бойынша есептеледі:
с1 = 0,5а, (80)
мұндағы а — бос атауы бір белдемдер аралығының арақашықтығы (шпация), см.
Жалғасқан белдеудің ені оның қалыңдығынан 50-ден артық қабылданбауы тиіс;
2) бос белдемдерге перпендикуляр орналасқан рамалық байланыстарды есептеу кезінде (бойлық жиын жүйесі кезіндегі бимстер, шпангоуттар, флорлар, сондай-ақ көлденең жиын жүйесі кезіндегі карлингстер, кильсондар және борттық стрингерлер және с.с.) бұл с2 байланыстар үшін жалғасқан белдем енін мынадай формуламен шығарады:
с2 = c1 + (b - с1) φ, (81)
мұндағы с1 — осы тармақтың 1) тармақшасына сәйкес жалғасқан белдем ені, см;
b — бос белдемдерге перпендикуляр орналасқан рамалық бір атаулы байланыстар арлығындағы арақашықтықтар,см;
φ — осы Қағиданың 14-қосымшасы бойынша тағайындалған редукциялық коэффициент.
Редукциялық коэффициент қатты байланыстарда кернеудің кубтік теңесуіне кіретін Кеме механикасын жасау қағидасына сәйкес анықталған жағдайда, заңға сәйкес алынған қарастырылып жатқан рамалық байланыстың рұқсат етиліген қалыпты кернеуіне тең деп қабылданады;
3) бос жиынмен бір бағыттағы рамалық байланысты есептеу кезінде (бойлық жиын жүйесіндегі карлингтер және кильсондар, борттың жиынтық жүйесінің көлденең қимасындағы рамалық шпангоуттар) есептік мәндерге жалғасқан белдеулер ауданына бос жиын қабырға белдемінде табылатын көлденең қима аудандары енгізіледі, ал жалғасқан белдемінің ені мынадай формуламен анықталады:
с3 = 0,5d [1+0,45(100t/a)2], (82)
мұндағы d — бос белдемдерге параллеь орналасқан рамалық бір атаулы байланыстар аралығында арақашықтық,см;
а — бос бір атаулы белдемдер аралығындағы арақашықтық (шпация), см
Барлық жағдайларда шарт сақталуы тиіс
с3≤d
4) кемелік жиынтық белдемдерінің жалғанған белдеу ені барлық жағдайларда қарастырылып жатқан белдем аралығынан 1/6 аспауы тиіс.
5) кеңірдекке көлденең орналасқан және барлық ұзындық бойына кеңірдектенген табақпен тікелей жалғастырушы рамалық байланыстар үшін, жалғасқан белдік ені кеңірдектенген табақтың 12 қалықдығына тең деп қабылданады:
6) кеңірдекке көлденең орналасқан және барлық ұзындық бойына кеңірдектенген табақпен тікелей жалғастырмайтын рамалық байланыстар үшін, жалғасқан белдік енін нөлге тең деп қабылдайды;
7) бойлық қабырға қаттылығының үстіне кетуші байланыстар үшін (аспалы жиын жүйесі) жалғасқан белдеу енін нөлге тең деп қабылдайды.
85. Пиллерс деп қабылданатын есепті жүктемені кН, мынадай формуламен анықтайды:
Р = fр + Рв (83)
мұндағы f — қарастырылып жатқан ауданда орналасқан, жүктік люктарды қоса пиллерспен ұсталатын, палуб немесе платформа ауданы м2;
р — осы Қағиданың 55-тарамғына сәйкес анықталатын f ауданына есепті жүктеме, кПа;
Рв — пиллерстен жоғары орналасқан, пиллерс деп қабылданатын есепті жүктеме, кН.
Көлденең қима пиллерстің ауданы F, см2, кем болмау тиіс.
F = (84)
мұндағы σкр — эйлерлік кернеу биіктігі бойынша осы Қағиданың 104-тармағына сәйкес анықталатын өлшемдік кернеуі,
, (85)
мұндағы l — пиллерстің еспті ұзындығы, м;
1 — пиллерстің көлденең қима ауданындағы ең аз инерция сәті, см4.
86. Есепті жүктемеге Рр және келтірілген ұзындыққа lпр қатысты қиғаштап қойылған тіректің көлденең қима ауданы осы Қағиданың 84 және 85-формуласы бойынша анықталатыннан кем болмауы тиіс.
Есепті жүктеме, кН,
PP=(P/k) cos α, (86)
мұндағы Р — осы Қағиданың 83-формуласымен анықталған пиллерске есепті жүктеме кН;
k — тең деп қабылданған коэффициент: ферм үшін схемамен осы Қағиданың 16-қосымшада бейнелеген: а) және б)-1, в)- 2;
α — пиллерстік бойлық осі және қиғаштап қойылған тірек аралығындағы бұрыш.
Келтірілген қиғаштап қойылған lпр тірек ұзындығын мынадай формуламен есептейді:
lпр = k1lп (87)
мұндағы k1 — тең деп қабылданған коэффициент: ферм үшін схемамен Қағиданың 16-қосымшасында бейнеленген: а) және б) — 1, в) — 0,6;
lп — қиғаштап қойылған тіректің толық ұзындығы, м.
87. Екі бортты және палубты үлкен етіп ашатын жүгі бар кемелердің көлденең беріктілігі болжамдағы жүкке арналған бункердің екі бортты шпангоуттық рамалармен бірігіп түптік қайта жабу есебі көмегімен бағаланады, егер теңсіздік орындалса, осы рамалардың барлық бөліктері қозғалмайтын және сыртқы және ішкі борттар флорла үшін қатты тірек болып табылады
, (88)
мұндағы lт — жүкке арналған едәуір ұзын трюмның ұзындығы, м;
Вф — флор ұзындығы (екінші түп деңгейіндегі, ішкі борттар арлығындағы арақашықтық), м,
d1 — флорлар арлығындағы арақашықтық, м;
кср — флорлады дайындаудың орташа коэффициенті:
кср = (крnр + кпnп)/( nр + nп); (89)
nр — шпангоуттық рама жазықтығында орнатылған, трюмдағы флорлар саны;
nп — жартылай аралық жазықтығында орнатылған ч трюмдағы флорлар саны;
Кр — рамалардағы флорлар ұшын бітеу коэффициенті:
; (90)
Iф, Iд, Iб — жүкке арналған бункер ауданындағы, екі бортты флор және жалғасқан белдеммен ішкі борт шпангоуытындағы флордың көлденең қима ауданындағы инерция сәті, м4;
ас — ығыстыруды ескеруші коэффициент:
fд — екі бортты флор қабырғасының көлденең қима ауданы, м2;
bп, bc, bд — палуб деңгейіндегі екі есе борттың ені, борт және түптің жартылай биіктігі, м;
кп — жартылай аралықтарда флорларды дайындау коэффициенті:
бірақ кр кем емес
tnn — төменгі бөліктегі жартылай аралық табағының қалыңдығы, м;
hд — екі есе түптің биіктігі, м;
i1 — қысып айналдыру кезіндегі екі есе борттың қатынасты инерция сәті:
i2 —еркін айналдыру кезіндегі екі есе борттың қатынасты инерция сәті:
tn, tg — палуба төсенішінің және борт қаптамасының (сыртқы және ішкі) орташа қалыңдығы, м.
88. Егер теңсіздік, осы Қағиданың 88-формуласы орындалмаса, екі есе борттың және түпкі жабудың тынық суда жергілікті жүктеме әрекетінде Қағидамен регламенттелген біріккен деформация есебі жасалу тиіс; мұндай есеп Кеме қатынасы тіркелімінің арнайы қарайтын тақырыбы болуы тиіс.
89. Теңсіздік орындалмайтын (осы Қағиданың 88-формуласы) палубы едәуір ашық кемелер үшін толқында пайда болатын тынық суда осындай күштермен және сәттермен қосылуы тиіс диаметрлік жазықтық бойынша және ішкі борт бойынша флор қимасындағы қосымша кесу күштері және иілу сәттері табылу қажет. Бұл күштерді және сәттерді анықтау Кеме қатынасы тіркелімінің арнайы қарауындағы нәрсе болып табылады.
90. «О» және «М» сыныпты кемелер үшін күш және сәтінің ең үлкен мәні мынадай формуламен есептеледі:
ішкі борт қимасында кесу күші, кН,
мұндағы h — толқынның есепті биіктігі, м;
k — шартты толқын нысанының жиілігі; «О» сыныпты кемелер үшін 0,140 1/м, «М» сыныбына - 0,0838 1/м деп қабылданады;
Т — трюм ортасындағы тұнба, м
l0 - lт ≤ 65 м болғанда трюм ұзындығына тең деп қолданылады, м, және 65м lт > 65 м болғанда;
Вф, d1, i1, i2, кср - осы Қағиданың 87-тармағында қарастырылған деректер.
Шпангоутты рама жазықтығында орнатылған, әрекеттегі флор қимасындағы иілу сәтін есептеу кезінде к = кр, ал жартылай қалқа жазықтығында орнатылған флор қимасында к= кп. деп қабылдау керек.
91. Автомабилдерді тасымалдау және автожүк тиеушілерді қолдану кезінде төсеніш беріктілігі, оған дөңгелектен немесе дөңгелек тобынан артық жүктің әсер ету кезінде пластинадан алынған қалдық майысудың мәнімен анықталады W0CT. Майысу теңсіздікті қанағаттандыру тиіс:
мұндағы b — жоспардағы пластинаның ең кіші өлшемі (қабырға аралығының арақашықтығы, осы Қағиданың 17-қосымшасын қараңыз), см.
Қалдық майысу мынадай формуламен анықталады:
мұндағы k1—1,40 тең коэффициент, болат үшін с RеН — 235 МПа және 1,00 мықтырақ болаттар үшін
рк — жүктеме дағындағы қысым (осы Қағиданың 17-қосымшасы), шинадағы қысымға тең, МПа;
рТ — фибрлық ағымдылықты тудыратын қысым:
tmin - осы Қағиданың 109-формуласымен анықталатын кеменің қалпына келтірмейтін жөндеумен пайдалану мерзімінің соңындағы төсеніш қалыңдығы,см;
σж — төсеніш деңгейіндегі қатты байланыстардағы сығылу кернеулерінің абсолютті ең үлкен мәні: көлденең жинақ жүйе кезінде - корпустың жалпы иілуі кезіндегі карлингтің жалғасқан белдіктері немесе кильсондар, бойлық кезде -қайта жабудың иілуіндегі бимстың немесе флордың жалғасқан белдеуі кезінде, МПа; рейстегі автомобиль дөңгелегінің әсер ету есебін толқынды ескере отырып табады, автожүк тиеушілерге дөңгелектін әсерін - жүк тиеу операциясы кезінде, әрекеттегі жүктемені ескере отырып;
σ0 —кернеулер ішіндегі ең азына тең кернеу σж және σэ,
а0 — пластинаның ұзын бойы жағындағы жүктеме қосымшасының дақ өлшемі,см;
b0 — дәл сондай қысқа бойындағы ұзындығы, см;
RеН — төсеніш материалының ағымдылық шегі, МПа;
Е —серпімділік модулі, МПа;
Кσ — осы Қағиданың 18-қосымшасына сәйкес анықталаған, төсеніштегі кернеу коэффициенті.
Жүктеме қосымшасының дақ өлшемі а0 және b0 немесе l1- мәні l2.l1 және l2 тең дөңгелектердің бейімделуіне қатысты қабылданады осы Қағиданың 58-тармағына сәйкес анықталады.
Екі еселенген дөңгелек биіктігі l1, l1*ауыстырылады
l1* = l1+B+, (107)
Мұндағы - екі еселенген шина арлығындағы арақашықтық,
ал шинадағы қысым р жетек қысымға р* ауыстырылады
р* = 2рl1/l1*, (108)
bo > b болғанда b0 = b тең болып қабылданады. р < рт болғанда қалдық майысу W0CT = 0.
Осы Қағиданың 100-формуласы қабылданады, егер
30<b/tmin<170;
0,15<а0/b<2,10;
0,20<b0/b<1,00;
0,11<100ReH/E 0,17;
0<104ж/Е<8,0.
Қалпына келтірмейтін жөндеулерсіз кемені пайдаланудың соңғы мерзіміндегі төсеніш қалыңдығы:
tmin = t - t, (109)
мұндағы t — осы Қағидаға 47-қосымшада талап етілгеннен кем болмау керек, төсеніштің жобалық қалыңдығы,см;
t — пайдалану уақытындағы тозу, см:
t =0,008Т; (110)
Т — жөндеу жұмыстарымен қалпына келмейтін кемелерді пайдалану мерзімі, жыл.
92. Едәуір кесіп өту күші әрекет ететін рамалық жинақ қабырғаларының тілік аудандарында, кернеу анықталу тиіс, МПа:
қалыпты
σ = [Mz/I + Vп(0,5lв - x)/ zп/Iп] ; (111)
қатысты
мұндағы М — тілік ортасы арқылы өтетін, қимадағы белдемге әсер ететін иілу сәті, кНм;
І — тілік ауданындағы белдемнің көлденң қима ауданындағы орталық инерция сәті, см4;
z — кернеу анықталатын нүктенің белдемнің нейтралды осінен ауытқуы, м;
Vn — тіліктің ортасы арқылы өтетін қимадағы қабырға маңдайшасына әсер ететін кесіп өту күші, кН; осы қимадағы ортасы арқылы өтетін тілікті кесіп өту күшін қабырға маңдайшасы аралығымен көлденең қима маңдайшасы ауданының инерция сәтіне пропоционалды бөлінген деп есептеу керек Іп.;
lв — тілік ұзындағы, м;
х — есепті қиманың тіліктің сол жақ шетінен ауытқуы, м;
Iп — өзінің нейтральды осіне қатысты, тіліктің үстіне немесе астына орналасқан белдемнің көлденең қима ауданы бөлігіндегі инерция сәті, см4;
zп — қабырға маңдайшасының нейтралды осінен қарастырылып жатқан нүктенің ауытқуы, м;
V, Fн — кесіп өту күші кН, және белдемнің едәуір әлсізденген, көлденең қима қабырғасының ауданы,см2,
Достарыңызбен бөлісу: |