1.2 Лейкоциттер
Сурет 2. Лейкоциттер
Лейкоциттер немесе ақ қан клет- калары бұл әр түрлі пішіндегі және мөлшердегі түзілімдер. Цитоплазмасын- да арнайы түйіршіктердің болуына не- месе болмауына байланысты екіге бөлі- неді. Түйіршіксіз жасушалар (агрануло- циттер)- лимфоциттер және моноциттер; олардың өзектері көбінесе тұрақты дөң- гелек пішінді болады. Ерекше түйіршік- тері бар жасушалар (гранулоциттер), әдетте, көптеген ойпаттары бар тұрақты емес пішінді ядролардың болуымен сипатталады, сондықтан оларды поли- морфонуклеарлық лейкоциттер деп атайды. Олар үш сортқа бөлінеді: нейтро- филдер, базофилдер және эозинофилдер. Олар бір-бірінен әртүрлі бояғыш- тармен боялған түйіршіктер түрінде ерекшеленеді (сурет-2).
Дені сау адамда 1 мм³ қанда 4000-нан 10000-ге дейін лейкоциттер болады (орта есеппен 6000), бұл қан көлемінің 0,5–1% құрайды. Лейкоциттер құрамындағы жасушалардың жекелеген түрлерінің ара қатынасы әртүрлі адамдарда, тіпті бір адамда әр түрлі уақытта өзгеруі мүмкін.
Құрылымы бойынша лейкоциттер екі үлкен топқа бөлінеді: түйіршікті немесе гранулоциттер және түйіршіксіз немесе агранулоциттер. Гранулоцит- терге нейтрофилдер, эозинофилдер және базофилдер жатады, ал агрануло- циттерге лимфоциттер мен моноциттер жатады. Түйіршікті жасушалар өзде- рінің атын түрлі бояулармен бояу қабілетінен алды: эозинофилдер 44 қышқыл бояғышты (эозин), базофилдер - сілтілі (гематоксилин), нейтрофилдерді екеуін де қабылдайды. Ересектердегі лейкоциттердің саны, әдетте, 1 мм³-те 4,5-тен 8,5 мыңға дейін, немесе 4,5-8,5 л құрайды.
Полиморфонуклеарлы лейкоциттер (нейтрофилдер, эозинофилдер және базофилдер) сүйек кемігінде ұрық жасушаларынан пайда болады, олар өзек- шелік жасушалар эритроциттердің прекурсорларымен бірдей болады. Ядро пісіп келе жатқанда, жасушалардың әр типіне тән түйіршіктер пайда болады. Қан ағымында бұл жасушалар капиллярлардың қабырғалары бойымен ең алдымен амебоидтық қозғалыстарға байланысты қозғалады. Нейтрофилдер тамырдың ішкі кеңістігін тастап, инфекция болған жерде жиналуы мүмкін. Гранулоциттердің өмір сүру ұзақтығы шамамен 10 күн, содан кейін олар көкбауырда жойылады.
Достарыңызбен бөлісу: |