Қазақстан Республикасының азаматтық әуе кемелерінің ұшуға жарамдылығының нормаларын бекіту туралы Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2011 жылғы 26 шілдедегі №859 Қаулысы «Қазақстан Республикасының әуе кеңістігін пайдалану және авиация қызметі
Әуе винтін қамтамасыз ету жөніндегі қосымша нұсқаулар
жүктеу/скачать 2.68 Mb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- 49. ӘК конструкциясы мен жүйелері
- 51. Басқару жүйесінің сенімділігі
- 53. ӘК тұрақтылық, басқарушылық сипаттамаларын жақсарту және шектеулі режимдерді шектеу жүйелері
- 55. Басқарудың электр-арақашықтық жүйесі
- 56. Тежегіштің жалғасқанатша, алғақанатша және аэродинамикалық құралдармен басқару жүйелері
- 57. Басқару жүйелерінің элементтері
- 58. Әуе кемесінің шассиі
48. Әуе винтін қамтамасыз ету жөніндегі қосымша нұсқаулар 316. Төзімділік жағдайлары бойынша әуе винтінің қауіпсіздігі винтті жобалаудың, әзірлеу мен пайдаланудың мынадай негізгі кезендерінде бағаланған болуы тиіс: жобалау процесінде (төзімділіктің перспективалық бағасы); зауыттың ұшу сынақтарының басталуы алдында (оларды жүргізудің қауіпсіздігін қамтамасыз ету үшін); зауыттық мемлекеттік және пайдалану сынақтары аяқталғаннан кейін (жаппай пайдалану үшін алғашқы белгіленген ресурсты белгілеу); бұрын белгіленген ресурсты әзірлеу шарасы бойынша жаппай пайдалану процесінде (кезеңдер бойынша дәйекті, конструкциялардың жүктемелігі мен оның төзімділік сипаттамасы жағдайлары туралы мәліметтердің дәйектілігіне орай жаппай пайдалану үшін белгіленген ресурстардың ұзартылған мәндерін бекіту. Әуе винтін анықтау кезінде мынадай түрде көрінген сенімділік коэффициенттерінің жүйесін пайдаланған жөн: қолданыстағы жүктеменің (кернеулердің) амплитудалары көбейтілуі тиіс nо кернеулері бойынша запастары; төзімділікке арналған сынақтардың ең жаман нәтижелеріне сәйкес келетін ресурстың мәні бөлінуі тиіс ПN = П1 П5 ұзақтықтың қоры. Төзімділік пен өлшенген жүктемелердің (кернеулердің) сипаттамаларының шашырандылығын ескеретін Па сенімділік коэффициентінің мәні 20-суретте келтірілген кесте бойынша n конструкциялары үлгілерінің төзімділікке сыналғандарының ішінен байланысты анықталуы тиіс. nо қоры көрсетілген шамалары қаралатын конструкциялардың төзімділік сипаттамасын шашыраңқылық бағасының, жасаудың үлкен мәні кезінде қисық төзімділіктің өзгеру сипаттамасының және ұшу кезінде өлшенген ауыспалы жүктеменің (кернеудің) деңгейінің тұрақтылық дәрежесінің негізінде нақтылануы мүмкін. Әуе винтінің қалағы үшін осы сенімділік коэффициентінің ең аз маңызы Па= 1,3 мөлшepiмeн шектеледі. Төзімділікке арналған сынақ бағдарламасын құрастырған кезде және ресурсты бағалаудың есептік әдістерін пайдаланған кезде дәлсіздікті есепке алатын П1 сенімділік коэффициентінің шамасы П = 2,0 тең қабылдануы тиіс. Аталған П1 сенімділік коэффициентінің шамасы бойынша да, олардың ic-әрекетінің реттілігі бойынша да жүктеменің (кернеудің) қайталанушылығын көрсететін төзімділікке арналған сынақ бағдарламаларын жүргізген жағдайда азаюы мүмкін. 
Әуе винтінің металл қалақшалары үшін бастапқы тағайындалған ресурсты орнатқан кезде пайдаланудан болған төзімділік сипатының мүмкін нашарлану мүмкіндігін ескеретін П5 сенімділіктің қосымша коэффициенті енгізілуі тиіс. Осы сенімділік коэффициентінің шамасы қалыпты пайдалану жағдайларында П5=3,0 тең қабылдануы тиіс. n5 аталған сенімділік коэффициентінің мәні пайдаланудағы және бұрынғы пайдаланудағы пысықтауға ие әуе винтінің қалақшаларының төзімділігіне арналған сынақтар бойынша салыстырмалы деректер негізінде нақтылануы мүмкін. Пысықталған құлақшалар үлгілерінің саны жердегі мен ұшудағы пайдалануда және бұл ретте туындайтын зақымданулардың үлгілік жағдайларын сипаттау үшін жеткілікті болуы тиіс. 317. Әуе винт төзімділігінің перспективті бағасы есептен шығарғанға дейін ресурсы бойынша төзімділік пен берілген талаптарға сәйкес қамтамасыз етуге қатысты оның құрылымының әлеуетті мүмкіндіктерін анықтау мақсатында жобалау сатысында жүргізілуі тиіс. Жобалау сатысында әуе винтінің құрылымдық элементтерінің кернеулік жағдайын бағалау үшін жүктемені ұшудың барынша сипаттық режимдері үшін анықтаған жөн. Үлгілік ұшудың ұсынылып отырған кестесі туралы бұл ретте пайдаланылатын деректерді тапсырыс берумен келісім бойынша ӘК типіне және белгіленуіне байланысты таңдаған жөн. Әуе винті конструкциясы элементтерінің төзімділігіне сипаттама ұқсас конструкциялардың, оның ішінде пайдалануда әзірлеумен бірге әуе винттері элементтерінің төзімділігіне арналған сынақтардың нәтижелері бойынша жинақталған деректердің, негізінде айқындаған жөн. Жекелеген жағдайларда кернеулердің мүмкін болатын шоғырлануын есепке ала отырып, конструкцияның қаралатын элементі сияқты дәл сондай материалдан зертханалық үлгілердің шыдамдылығына арналған сынақтардың нәтижелері де пайдаланылуы мүмкін. 318. Жүктеменің бірлескен талдауы мен төзімділікке сынақтардың нәтижелерінің негізінде зауыттық ұшу сынақтарын бастаудың мүмкіндігі туралы мәселені шешу үшін қажетті деректер алынған болуы тиіс. Беріктігі бойынша материалдардан басқа бұл ретте әуе винті конструкциясы элементтерінің төзімділігіне арналған сынақтардың нәтижесі. Ескертпе: егер әуе винттерінің немесе конструкциясы элементтерінің төзімділігі туралы конструкция бойынша да, оларды әзірлеу технологиялары бойынша да қаралатын сияқты жеткілікті ұқсас деректер бар болатын болса, мұндай сынақтар жүргізілмеуі мүмкін; қарқынды ұқсас модельдер мен әуе винтінің стендтік сынақтарында, сондай-ақ ұқсас құрылымдағы әуе винттерін сынақтан өткізу кезінде тензометрлеу нәтижелері; зауыттық ұшу сынақтары бағдарламасының ерекшеліктерін есепке алатын (сынақ бағдарламаларының толық және жекелеген режимдердегі ұзақтығы, ұшудың жалпы саны және т.б.), жүктеменің (кернеудің) қайталануын бағалау жөніндегі материалдар пайдаланылуы тиic. Зауыттық ұшу сынақтары барысында әуе винттерін тензометрлеу жүргізілуі тиіс. 319. Әуе винтінің алғашқы белгіленген ресурсын бекіту мынадай деректердің: зауыттық ұшу сынақтары кезінде әуе винттерын тензометрлеу нәтижелерінің; тапсырыс берушінің ресурстарды алғашқы белгілеу сәтінде ұсынған материалдардың негізінде қажеттілігі жағдайында анықталған үлгілік ұшудың кестесінің; әуе винті конструкциясы элементтерінің төзімділігіне арналған сынақтардың нәтижесінің негізінде белгіленуі тиіс. Ескертпе: алғашқы белгіленген ресурсты бекіту үшін шыдамдылыққа әуе винтінің кемінде 10-15 қалағын сынақтан өткізу ұсынылады. 320. төзімділікке сынақ әуе винті конструкциясының қаралатын элементіне қолданылатын жүктеменің жиынтықтығына жүргізілуі тиіс. Мұндай сынақтарды жүргізу мүмкін болмаған кезде сынақтар кезінде конструкцияға қолданылмайтын жүктемелердің беріктігіне әсері сенімді түрде бағалануы тиіс. Төзімділікке арналған сынақтар жүктемесіне қосымша сипаттама бойынша екі типті болуы тиіс: бағдарламалық сынақтар (көпсатылы); жүктеменің (кернеудің) тұрақты теңселу шегінде сынақтар. 321. Жүктемелердің (кернеулердің) теңселу шегінің спектрін бағалау кезінде циклдің тиісті орташа жүктемелері (кернеулері) кезінде теңселу шегінің зауыттық ұшу сынақтары кезінде қаралатын режимдерде барлық өлшенгендерді ескерген жөн. Бастапқы белгіленген ресурсты бекітумен бip уақытта құлақшалардың жоғары жағдайы және әуе винтінің конструкциясының басқа элементтері үшін бақылау, оның ішінде инструментальдық бойынша ұсынымдар әзірленуі тиіс. 49. ӘК конструкциясы мен жүйелері 322. Осы Норманың 49-90-тараулар талаптары ӘК мынадай функционалдық: басқару; шасси; дөңгелектерді тежеу; гидравликалық және пневматикалық; тыныс-тіршілік (герметикалық кабиналар, кабинадағы қысымды реттеу, кондиционерлеу, оттегі жабдығы); мұздануға қарсы; ұшу ақпаратын жинау; атмосфералық электрден ӘК қорғау жүйелеріне қолданылады. Талап сондай-ақ ӘК авариялық қорғау, конструкцияны пайдалану технологиялығына, конструкциялық материалдарға, жолаушылар кабиналары мен багаж-жүк бөлігіне қолданылады. 323. ӘК, оның жүйелері мен агрегаттарының конструкциясы 2-баптың жалпы талаптарына сәйкес келуі тиіс. 324. Осы Норманың 49-90-тарауларында айтылған талаптар пайдаланудың күтілетін жағдайларында қамтамасыз етілуі тиіс. Бұл ретте, агрегаттардың, функционалдық жүйелердің жұмыс қабілеті ұшу кезінде және жерде ӘК пайдалану процесінде ӘК орын алатын сыртқы әсер етулер жағдайында қамтамасыз етілуі тиіс. 325. Құбыры, агрегаттар және жүйенің басқа да элементтері: Барлық бекіту тетіктерін нығыздау құралдарымен қамтамасыз етілуі; пайдалану құжаттамасына сәйкес қосылыстардың қажетті герметикалығын қамтамасыз ететін арматурамен біріктіруі тиіс. 326. Тұрба құбыры өткізгіштерінің және ӘК функционалдық жүйелерінің олардың элементтері: 1) белгіленген ресурстың осы құбыры үшін бекітілген шекте ӘК пайдаланудың күтілетін жағдайында құбыры мен олардың элементтеріне әсер ететін инерцияның қысымы мен пульсацияларынан, дірілінен, монтаждың және температуралық кернеуінен жүктеменің қалыпты герметикалығынан жоғалтусыз шыдауға; 2) герметикалыққа, нығыздыққа (нықтауға) және беріктікке сынаққа ұшырауы тиіс. Олардың бас тартуы ұшу жағдайларын күрделілендіруден де нашар жағдайға алып келуі мүмкін жекелеген тұрба құбырларының және олардың элементтерінің тозу сынақ ӘК нақты пайдалануда жұмыс істейтін жүктемелерге негізделуі және жүйенің жұмыс денесінен жүктемені және сыртқы жүктемені ecкеруі; 3) белгіленген ресурстың төзімділігі расталған есеп және (немесе) сынықтар болуы; 4) ӘК конструкциясымен, оның жылжымалы элементтерімен кепілді саңылауды қамтамасыз етуі, сондай-ақ құбырдың мүмкін болатын деформациясын өтейтін элементтері болуы тиіс. 327. Олардың icкe қосылуы тepic салдарларға (ерекше жағдайға) алып келуі барлық құрылғылар олардың кездейсоқ icкe қосылуынан қорғалуы тиіс. 328. Арақашықтық басқару және бақылау, оларды орналастыру және жөндеу мыналарды қамтамасыз етуі тиіс: басқарылатын объектілердің жұмысын бақылау; ұшудағы басқарудың қарапайымдылығы; Ұшуды пайдалану жөніндегі басқару көзделген кез келген жұмыс режиміне функционалдық жүйенің көшу мүмкіндігі; сенімді жұмыс істеуі. 329. ӘК кабиналарындағы шу экипажға зиянды әсер eтуі тиіc емес. Ұшу жағдайында экипаж мүшелерінің арасында өз орындарындағы анық сөйлесу байланысы қамтамасыз етілуі тиіс. 330. Электр энергиясын тұтынатын функционалдық жүйелер немесе олардың элементтері (қабылдағыштар) талаптарға сәйкес болуы тиіс. 50. ӘК басқару жүйелері 331. Осы Норманың 47, 48-тарауларында ұзына, көлденең және тік осьтерге қатысты ӘК басқару жүйелеріне, беріктік пен басқарушылықтың сипаттамаларын жақсарту, ӘК теңгермесі жүйелеріне, сондай-ақ қанаттың механизациясын басқару жүйелеріне қойылатын талаптар жазылған. 332. Басқару жүйелерінің функционалдық, статистикалық және динамикалық сипаттамаларына қойылатын жалпы талаптар. Басқару жүйесі 6-21-бөлімнің талаптарына сәйкес пайдаланудың күтілетін жағдайларындағы ӘК басқарушылығы, тұрақтылығы және маневрлік сипаттамасын қамтамасыз етуі тиіс. Пайдалану шектеуінен ӘК қасақана шығуы немесе өздігінен шығуы кезінде (тіптен шекті шектеулерге жеткенге дейін) Ұшуды пайдалану жөніндегі басқару режимінде көзделген ӘК қайтуына кедергі келтіретін басқару жүйесі сипаттамасының мұндай нашарлауы болуы тиic емес. 333. Басқару жүйесі 6-21-бөлімнің талаптарын орындауды, жүктемелер мен дірілдерді басқару жүйесіне әсер етуді ескере отырып, қамтамасыз ететін статикалық және динамикалық сипаттамалары болуы тиic. 334. Басқару жүйесі беріктікке қатер төндіретін және (немесе) ұшып-қонуды қиындататын ұстап қалуларсыз, автотербелістерсіз және қауіпті дірілдерсіз қалыпты жұмыс істеуі тиіс. 335. Фюзеляждың, қанаттардың, механикалық басқарудың қауырсындану және жүргізудің деформациясы басқару органдарын ауытқыту және олардың тиімділігі жөніндегі қордың төмендеуіне немесе пайдаланудың күтілетін жағдайларында және ic жүзінде мүмкін болмайтынға жатқызылған функционалдық бас тартулардың әсер eтуі кезінде басқару жүйесінің қысқа мерзімді ұстап қалуларын тудыратын қордың төмендеуіне алып келуі тиіс. 51. Басқару жүйесінің сенімділігі 336. Ерекше келісілген механикалық ұстап қалу, ажырату және бұзу типінің бас тартуларын қоспағанда, өзара ic-әрекет жасайтын жүйені қоса, басқарудың әрбip арнасында (тангаж, қисаю, бағыт) кез келген бip бас тарту қаралады. Тұрақтылықтың, басқарудың және маневрліктің сипаттамасынан осындай бip бас тартудан кейін осы қалыпты ұшу үшін осы Норманың 15-18 тарауларда белгіленген шегі қалуы тиіс. 337. Ic жүзінде төтенше жағдайға жатқызылмаған eкі дәйекті бас тартулардың кез келген комбинациясы қаралады. Осындай екі бас тартулардан кейін тұрақтылықтың, басқарушылықтың және маневрліктің сипаттамасының осындай нашарлауына жол беріледі, бұл ретте, басқа режимдерге қауіпсіз көшу және оны қауіпсіз аяқтауды қоса, осы режимдердегі ӘК ұшуын жалғастыру қамтамасыз етіледі. Бұл ретте, авариялық нашар жағдай туындауы тиic емес. 338. Егер мұндай бас тарту ic жүзінде мүмкін eместігі көрсетілмесе, басқару жүйелерінің жылжымалы элементтерін кез келген ұстап қалу, ажырату немесе бұзу қаралады. Егер қаралатын бас тарту «ic жүзінде мүмкін емеске» қарағанда неғұрлым жиі санатқа жатқызылған жағдайда апаттыдан жаман емес жағдаят жағдайында ұшуды аяқтау мүмкіндігі сақталатынын көрсетілуі тиіс. 339. Бас тартулар мен сынақтарды талдау негізінде мыналар анықталуы тиіс: олардың ӘК қозғалысы кезінде жасайтын тұрақтылығы, басқарушылығы және наразылық білдіру сипаттамасына және басқару жүйесінің сипаттамасына бас тартулардың әсер ету деңгейі; бас тартуларды самғау үшін қажетті экипаждың ic-әpeкeті; әpтүpлі бас тартулар кезіндегі ұшудың қауіпсіз режимдері саласында. 340. Талаптарды орындау үшін мыналар ұсынылады: резервтеуді қолдану, олардың кезінде мыналар қамтамасыз етіледі: функционалдық жүйені, агрегатты, элементті тәуелсіз кіші жүйелерге бөлу, ұқсас функцияларды орындайтын элементтер; кіші жүйелердің, элементтердің, агрегаттардың бөлігі бас тартқан кезде тапсырылған функцияларды жүйенің, агрегаттың, элементтің орындау қабілеті; басқару жүйесінде бас тартулардың болуы кезінде ұшу қауіпсіздігі артатын басқа режимдерге көшудің мүмкіндігі; ӘК белгілеген шектеулердің асуын тудыруы мүмкін және экипаж самғауы болуы мүмкін емес басқару жүйелерінің шығуында кіші жүйелердің, агрегаттардың, наразылық білдіру элементтерінің бас тарту сәтінде туындауы мүмкіндіктерін болдырмау; мыналарды қамтамасыз ететін бақылау жүйесін қолдану: ұшу алдындағы тексеру уақытында бақылау жүйелерінің жай-күйін бақылау; қажеттілік кезінде - бас тартқан кіші жүйелерді, элементтерді, агрегаттарды автоматты үзу; басқару жүйелеріндегі бас тарту туралы дабыл құралдары арқылы және қауіпті бас тартулардың әсер eтуі жағдайында ӘК қонуы жөніндегі экипажға нұсқаулықты берудің қажеттілігі кезінде экипажды қажетті хабарландыру; басқару жүйелері элементтерінің, әсіресе, «жалпы нүктелер» жүйесінде құралатын элeмeнттepдің жоғары ceнімділігін қамтамасыз ету. 341. Олардың бас тартуы авариялық нашар жағдайға алып келуі мүмкін жылжымалы қосылыстар мен тетіктердің бөлшектері үшін тозулардың шекті шамалары анықталуы және пайдаланудағы тозу шамасын бақылау құралдары мен әдістері көзделуі тиіс. 52. Бустерлік басқару 342. ӘК бустерлік басқаруды қолдану кезінде бекітілген талаптарды орындау қамтамасыз етілуі тиіс. 343. Бустерліксіз басқаруға көшусіз болмай қоймайтын бустерлік басқару ӘК-да басқару органдары күш тетіктерін қоректендіру тәуелсіз гидравликалық немесе электрлік кіші жүйелерден жүзеге асырылуы тиic. Кем дегенде бір кіші жүйе басқару жүйелерінің гидравликалық агрегаттарын ғана қоректендірумен қамтамасыз eтуінe ұсыным беріледі. Қоректендіру жүйесінің өлшемдері қоректендірудің кем дегенде кез келген екі кіші жүйесінің бас тартуы кезінде ӘК ұшуы мен қонуы қамтамасыз етілетіндей жолмен таңдалуы тиіс. ӘК қозғалтқыштарындағы гидравликалық және электр қоректендіру көздepiн тарату кез келген қозғалтқыштың бас тартуы кезінде қоректендіру жүйелерінің минимал санының бас тартуын ескере отырып, орындалуы тиіс. Барлық қозғалтқыштардың бас тартуы кезінде ӘК басқару талаптарға сәйкес қамтамасыз етілуі тиіс. Бұл ретте, ӘК басқару үшін электр және (немесе) гидравликалық қоректендіру қамтамасыз етілмесе, онда қозғалтқышпен байланысты емес қоректендірудің апатты көздері қарастырылуы тиic. 344. ӘК бустерлік жүйенің бас тартуы кезінде авариялық бустерлік басқаруға көшумен болмай қоймайтын бустерлік басқаруды қолдану кезінде мыналар қамтамасыз етілуі тиіс: бас тартуға алып келетін ұшудың ic жүзіндегі өзгеріссіз режимінен 20-10 секунд бойы сақтау; апатты бустерліксіз басқаруға жол беретін ұшу режиміндегі ӘК көшіру мүмкіндігі; қажеттілік кезінде жетек пен жүктеме құрылғысын синхронды тоқтату; көшу сәтінде штурвалда және педальдарда туындайтын барынша күш-жігерлерді сенімді шектеу. Осы Норманың 123-тармағында керсетілген күш-жігерлерден аспайтын жұмыс істемейтін күш жетегі кезіндегі үйкеліс пен демпфированиядан штурвал мен педальдардағы күш-жігер. 53. ӘК тұрақтылық, басқарушылық сипаттамаларын жақсарту және шектеулі режимдерді шектеу жүйелері 345. Тұрақтылық пен басқарушылықтың сипаттамаларын жақсартудың және шектеулі режимдерді шектеудің автоматты жүйелерін ӘК қолдану жағдайында олар осы Нормалардың талаптарына жауап беруі тиіс. Ұшудың қауіпсіздігі автоматты жүйелерсіз қамтамасыз етілуі мүмкін емес жағдайда бұл жүйелердің бас тартуы ic жүзіндегі болмайтын оқиғаларға жатуы тиіc. 346. Басқару тетіктері мен органдарына әсер ететін шектеулі режимдерді шектеу жүйелерін ӘК қолдану жағдайында бұл жүйелердің бас тартуы жағдайында оларды ұшқыштың «күштеуі» мүмкіндігі көзделуі тиіс, бұл ретте күштеу күш-жігері Осы Норманың 88, 89-тармақтар талаптарын ескере отырып, таңдалуы тиіс. 54. Теңгеру жүйесі 347. Триммерлік тетіктерді жылжыту жылдамдығы мен диапазондары, қол және автоматты теңгерме (автопилотқа жатпайтын) жүйелерінен басқарылатын және ауыстырылатын тұрақтандырғыш мәндермен шектелуі тиic, олар мыналармен қамтамасыз етіледі: ұшқыштың ӘК қалыпты, қозғалыссыз самғауы; басқарылатын және ауыстырылатын тұрақтандырғышпен триммерлі тетіктермен басқару жүйелеріндегі кез келген бас тарту жағдайында ұшудың шарттары күрделілендірілгенге қарағанда нашар жағдайдың туындауы мүмкіндігін болдырмауы. Триммерлік тетіктерді немесе тұрақтандырғыштың шеткі жағдайда бас тарту кезінде оларды басқару жүйeлepiнің, оның ішінде, шеткі жағдайда олардың жылжуын тудыратын жүйелердің бас тартуы кезінде егер триммерлік тетіктер мен тұрақтандырғышты жылжыту диапазондары бip ұшқыштың бас тартуы самғаумен қамтамасыз етілсе, триммерлер мен тұрақтандырғышты басқару жүйелерінің мұндай бас тартуы ic жүзінде болмайтын оқиғаларға жатуы тиic. 55. Басқарудың электр-арақашықтық жүйесі 348. ӘК рулдерімен электр-арақашықтық басқару конструкциясы осы Нормалардың талаптарына жауап беруі тиіс. Осы Норманың 50 және 51-тараулар талаптарын орындауды қамтамасыз етпейтін басқарудың электр-арақашықтық жүйесі механикалық басқарумен резервтелуі тиіс. 349. Электр-арақашықтық басқарудан механикалық резервтің басқаруға көшу кезінде басқару тетіктеріндегі күш-жігердің шамасы осы Нормада көрсетілгеннен аспауы тиic. Бұл ретте, авариялық жағдайдың туындау мүмкіндігі болмауы тиіс. 350. Егер, ол механикалық басқарумен резервтелмесе, басқарудың электр-арақашықтық жүйесінің электрлік қоректендіруі толық (тіптен қысқа мерзімді) тоқсыздануын болдырмайтын резервтелуі болуы тиic. 351. Әлсіз ток дабылдарын пайдаланатын басқарудың электр-арақашықтық жүйесі (егер ол механикалық резервтелмесе) әртүрлі сыртқы әсер етулердің жағдайында (мысалы, электрмагниттік өpic, статикалық разрядтар, найзағайлардың, дірілдердің соққысы және т.б.) жұмыс қабілетін сақтауы тиic. 56. Тежегіштің жалғасқанатша, алғақанатша және аэродинамикалық құралдармен басқару жүйелері 352. Тежегішті жалғасқанатша, алға қанатша және аэродинамикалық құралдармен басқару жүйесі осы Норманың талаптарына сәйкес келуі тиіс. Жалғасқанатша мен алға қанатша жағдайларының көрсеткіштері және (немесе) сигнализаторларын жалғасқанатша мен алға қанатшаларды басқару тұтқасының жанында орналасуына ұсыным беріледі. Көрсеткіштерде ұсынылатын жағдайлардың белгілері болуы тиіс. 353. Жалғасқанатша мен алға қанатшалардың жылдамдығы оларды шығару мен жинау кезінде ерекше жағдайдың туындауы мүмкіндігін болдырмайтын мәнмен шектелуі тиіс. 354. Қарама қарсы қанаттардағы жалғасқанатша мен алға қанатшалардың қозғалысы егер, олардың симметриялық емес ауытқуы кезінде ерекше жағдай туындаса, синхронизациялануы тиic. Синхронизация құралдарын қолдану кезінде жалғасқанатша мен алға қанатшалардың симметриялық емес ауытқуына алып келетін синхронизация құралдарында кез келген бас тарту кезіндегі авариялық нашар жағдай туындауының мүмкіндігін болдырмайтын шараларды көздеуі тиic. 355. Бұл жүйелердегі бір немесе eкі дәйекті бас тартулар кeзіндeгі тeжeгіштepдің жалғасқанатша, алға қанатша және аэродинамикалық құралдарымен басқару үшін электр-арақашықтық жүйелерін қолдану кезінде авариялық нашар жағдайға алып келетін басқару үстіндегі өздігінен ауытқу болуы тиіс емес. 57. Басқару жүйелерінің элементтері 356. Басқару жүйесінің тетіктерін, тартқыштарын, тростарын, шынжырларын және басқа да бөлшектерін орналастыру басқа бөлшектермен олардың жанасуын және ӘК конструкциясы элементтерімен басқару жүйесінің жылжымалы бөлшектерінің сүйкелісі, сондай-ақ жүйеге бөгде заттардың түсуі мүмкіндігі болмауы тиіс. Механикалық басқару жетектері элементтерінің ажыратылу мүмкіндігін болдырмайтын шаралар көзделуі тиіс. 357. Рулдеумен, элерондармен, интерцепторлармен және тұрақтандырғыштармен басқару жүйелерінде винттік кесудің ұзындығы мен тростар мен реттелетін тартқыштар тендерлерін бұрау тереңдігін бақылау мүмкіндігі көзделуі тиіс. 358. Тростық жүйелер пайдаланудың күтілетін жағдайында оларды жылжытудың барлық жұмыс диапазондарындағы тростарды тартудағы өзгерістер ӘК басқарудың сипаттамаларын нашарлатпайтындай жобалануы тиіс. 359. Тростық жүйенің роликтері мен барабандары тростардың үзілуінің алдын алатын қорғау құрылғыларымен жабдықталуы тиіс. Әрбір ролик роликтің ребордына тростың сүйкелісін болдырмау үшін +3о аспайтын шектегі тростың жалпақтығында орналасуы тиіс. 360. Басқару органдарының шеткі жағдайлары есептік жүктемелерге шыдайтын бекітпелермен шектелуі тиіс. Басқару органдарының ауытқу бұрыштарының шектеушілері рулдік беттің жанында немесе бустерлерде орналасуы тиіс. 361. Егер ӘК жерде оны қою кезінде рулдерді, элерондарды және тұрақтандырғышты кідірту үшін құрылғысы (басқарылатын және ауыстырылатын тұрақтандырғыш кезінде) болса, кідіртілген рулдермен, элерондармен және тұрақтандырғышпен ӘК ұшу мүмкіндігі, ұшудағы құрылғыны өздігінен енгізу болмауы тиіс. Рулдерді (мысалы, струбициндарды) кідіртудің сыртқы құрылғыларын қолдану жағдайында кідіртілген рулдермен ӘК ұшуын болдырмайтын шаралар қабылдануы тиіс. Тұрақтағы жел қозғалысы кезінде қайтып айналмайтын бустерлік басқарудағы рулдік беттерді демпфирлеу әдетте, күш жетектерімен қамтамасыз етілуі тиіс. 362. Басқару жүйесінің конструкциясы техникалық қызмет көрсету кезінде монтаждаудың, құрастырудың және реттеудің, сондай-ақ бұрыс жұмыс істеудің мүмкіндігін болдырмайтындай болуы тиic. 363. ӘК басқару жүйесін пайдаланудың мәлімделген күтілетін жағдайларында жұмыс icтеу шарттарынан белгіленген ресурс жұмыс icтеу қабырғаларындағы сынақ зертханаларының нәтижелері бойынша орнатылуы тиіс. Сынақ зертханаларының бағдарламалары жүйелердің жұмыс icтеу жағдайын ecкеруі тиic. 58. Әуе кемесінің шассиі 364. ӘК шассиі пайдаланудың мынадай күтілетін жағдайларында қамтамасыз етуі тиіс: 1) қозғалуы, жылдамдауы, рулдеуі маневрленуі және сүйретуі кезінде ӘК басқарушылығы; 2) тапсырылған кластағы әуеайлақтардың ұшу-қону жолағына 1800 қа ӘК бұрылу мүмкіндігі; 3) рулдеуі, қозғалуы және жылдамдауы кезінде туындайтын серпіндік жүктемелердің амортизациясы. 365. Шасси және оның бөлшектері шассидің өздігінен түсіп қалуы мен рұқсат етілетін пайдалану жүктемесі кезінде бөлшектерді ашу немесе жабу және жерде, ӘК қозғалысы, оның ішінде, оны сүйреу кезінде жинақтау мүмкіндігін болдырмайтындай шығарылған және жиналған жағдайларда автоматты түрде сенімді бекітілуі тиіс. 366. Шасси жасанды жамылғы немесе рұқсат етілгеннен кем емес қаттылықтағы топырақ (әуеайлақтың класына байланысты) бойынша ұшуды пайдалану Басшылығында келісілген ең көп рұқсат етілген рулдік массамен ӘК сүйреуді жүргізуге мүмкіндік беретін құрылғысы болуы тиіс. 367. Шассиді жинау жүйесінде жерде шассиді жинау мүмкіндігін болдырмайтын бұғаттау болуы тиіс. 368. Жинауды және шассидің барлық тіректерін шығаруды басқару қарапайым және барлық жағдайда тіркеуі бар бір басқарушы орган жүзеге асыруы тиic. Басқарушы органның тіркеу құрылғысының конструкциясы шассиді қасақана шығару және жинау мүмкіндігін болдырмауы тиіс. Шассиді шығару немесе жинауды орындау үшін талап етпейтін қарапайым операцияларының саны сақтау құрылғысының жылжуын қоса, екіден астам болмауы тиic. 369. Шассидің доңғалақтарының, тежегіштерінің және шиптерінің сипаттамасы ӘК ұшу-қону сипаттамаларына сәйкес келуі және пайдаланудың мынадай күтілетін жағдайларында қамтамасыз етуі тиіс: 1) кідіртілген доңғалақтармен ұзақ тұру және ең көп рұқсат етілген рулдік массамен ӘК жүргізу; 2) ең көп рұқсат етілген ұшу массасымен және жылдамдығымен ұшу; 3) температуралық шектеулері бар доңғалақтардың, тежегіштердің және шиналардың элементтерін қыздырусыз қарқынды тежеу кезінде ең көп рұқсат етілген қону массасымен және жылдамдығымен қону; 4) үздіксіз ұшу процесінде олардың бұзылуы және жануынсыз доңғалақтардың жедел тежеуі кезінде ең көп рұқсат етілген ұшу массасымен тоқтатылған ұшу; 5) қозғалысты орындау процесінде олардың бұзылуы мен жануынсыз доңғалақтардың жедел қарқынды тежеуі кезінде ұшуды пайдалану Басшылығында көзделген қанаттың бас тартқан механизациясымен қону. 370. Доңғалақтар мен тежегіштердің конструкциясы тежегішке судың, кірдің және майдың түсуі кезінде олардың жұмыс қабілетін қамтамасыз етуі (немесе олардың тусуінен сенімді қорғаныс болуы тиic) тиic. 371. Тежегіш пен доңғалақтың барлық белгіленген тағайындалған ресурсы ішінде тежегіштердің сипаттамасы осы Нормалардың талаптарын орындауды қамтамасыз eтуі тиіс. 372. Тежегіштердегі фрикциялық күш-жігерлер шамасының ауытқуы және доңғалақтар мен шиналардың пайдалану дисбалансы экипаж жұмысының жағдайын нашарлатуға алып келетін ӘК конструкциясының дірілін тудыруы тиіс емес. 373. Барлық тежегіш доңғалақтары шекті температураның асу сигнализаторларымен жабдықталуы тиіс. Камерасыз шиналармен доңғалақтардың температуралық бұзылудан шинаны сақтайтын құрылғысы болуы тиіс. 374. Пайдаланудың күтілетін жағдайларында техникалық пайдалану бойынша Басшылығында көрсетілген шиналардың рұқсат етілген тозуы кезінде осы Нормада көрсетілген жердегі ӘК басқарылуы мен тұрақтылығының сипаттамасы қамтамасыз етілуі тиіс. 375. ӘК шассидің авариялық шығару жүйесімен және толық шығарылған жағдайда оны тіркеумен жабдықталуы тиic. Бұл жүйе оның электрқоректендіру көздерінің немесе шығарудың негізгі жүйесінің бас тартуынан кейін өз функциясын сенімді орындайтындай жасалуы тиic. 376. ӘК шассиді шығару қажеттілігі, шасси тіректерінің жағдайы мен шығарылған жағдайдағы шассидің, кем дегенде біреуінің тіркемеуі туралы сигналмен жабдықталуы тиic. 377. Егер, олар шығарылмаса, шассиді шығару қажеттілігі туралы сигнал беру бір біріне жұмыс істейтін екі канал бойынша жүзеге асырылуы тиіс: тапсырылған ұшу жылдамдығына жету және аз кезінде және; тапсырылғаннан төмен барлық қозғалтқыштарды басқару иінтірегінің жағдайы кезінде жұмыс істейтін арна бойынша. Ескертпе: Тапсырылған аспаптық жылдамдықтың шамасы ӘК әрбір нақты түріне қолданылатындай орнатылуы және пилоттау техникасындағы ауытқулар мен жылдамдық датчигінің кемшіліктері, қону массасының мүмкін болатын вариацияларын ескере отырып, ауытқымаған қону механизациясымен ӘК қону кезінде кіру уақытында дабылдың жұмыс icтеуі қамтамасыз етілуі тиіс. Тапсырылған жылдамдықтың жоғары шегі шеңбер бойынша ұшуда дабылдың жалған жұмыс icтеуі мүмкіндігін болдырмайтындай айқындалуы тиіс. ӘК әpбip нақты типі үшін қозғалтқыштарды басқару иінтірегі тапсырылған жағдайы ұшу және екінші шеңберге кету процесінде сигналдың жұмыс icтеуін болдырмауы тиic, сонымен бірге бұл уақытта, бұл жағдай екі және үш (төрт) қозғалтқыштары бар ӘК сәйкесінше бір (екі) жұмыс істемейтін қозғалтқышымен қонуға кіру кезінде сигнал берудің жұмыс icтеуін қамтамасыз eтуі тиіс; қону тетігінің ауытқу процесінде жұмыс істейтін қону тетігінің каналы бойынша (қону тетігін шығару каналындағы басқарушы сигнал беру кезінде). 378. Шассиді шығару қажеттілігі және шығарылған жағдайдағы шасси тірегінің кем дегенде біреуін тіркемеу туралы жарық сингал беру жұмыстың жылтыр режиміндегі «Шассиді босат» жарық тақтайшасының (ескерту сигнал беру санаты) жануымен жүзеге асырылады. ӘК сигнал берудің орталықтандырылған жүйесінің болуы кезінде «Шассиді босат» жарық таблосы тұрақты режимде жұмыс icтеуі және ескертетін сигналдардың жалпы панелінде орналасуы тиіс. ӘК сөйлеу командалары жабдығымен жабдықтау кезінде сигнал беру ретінде «Шассиді босат» командасын көздеуге ұсыныс беріледі. 379. Шассидің жағдайы туралы жарық сигнал беру әpбip шасси тірегінің шығарылған жағдайының (хабарландыратын сигналдардың санаты) және әрбір шасси тірегінің аралық жағдайының (ескертетін сигнал беру санаты) жарық сигнал беру бергіштері жүзеге асыруы тиіс. Жиналған жағдайдағы әрбір тірек шассиін тіркеу кезінде шасси жағдайы туралы жарық сигнал беруі болмауы тиіс (жарық сигнализаторы жарықтанбауы тиіс). 380. Жарық сигнал беру түсі мен анықтығы талаптарға сәйкес келуі тиіс. «Шассиді босат» жарық тақтайшасының және жарық сигнализаторының шамдарын бақылау мүмкіндігі, сондай-ақ жанып кеткен шамдарды және ұшудағы сақтағышты ауыстыру мүмкіндігі көзделуі тиіс. Борттық авариялық көзден шасси сигнал беруінің электр қopeктендірілуі қамтамасыз етілуі тиіс. жүктеу/скачать 2.68 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|