1 қосымша
Блум таксономиясы негізінен «Сын тұрғысынан ойлау» технологиясымен тақырыптас,
өзектес бір мақсат мүддеге бағытталады. Блум таксономиясы деген не?
«Оқу мен жазу арқылы жеке дара пікір туғызу, ол мынадай құрылым:
шыңдалған ойлау, кез келген тану деңгейіне байланысты м)селелерге пікір қосу;
күрделі м)селелерді шешуге, аса маңызды жауапты шешімдер қабылдауға )келту.
үйрету мен үйрену бірлігінен, үйренудің қызығуынан тұратын, үйренушінің сеніміне
негізделген құрылым.
Блум таксономиясы алты кезеңнен тұрады.
1. Білім
2. Түсіну
3. Қолдану
4. Талдау
5. Жинақтау (синтез)
6. Бағалау.
Қазіргі уақытта мектеп мұғалімінің алдында тұрған жауапты міндет – оқушыға
тиянақты білім беру. Оқыту үрдісінде оқушылардың )рқайсысына жеке тұлға ретінде
қарап, өздеріне деген сенімін туғыза білу, оқушының білімге ынтасын көтере білудің
маңызы ерекше.
Осы оқыту негізінде қолданатын оқыту формалары топтық, топтық – жеке, жұппен
жұмыс, диспуттар, пікірталастар, т.б. қолдану оқытудың міндеті
мен шарты болып
табылады.
Күтер н)тиже: қазіргі қоғам талабына сай )леуметтік бейімділігі жоғары, м)дениетті,
ұлттық т)лім – т)рбие алған, білімі мен біліктерін өмірде пайдалана алатын, жан –
жақты дамыған жеке тұлға туғызу.
Бұл )дістеме оқушылардың креативтілігін дамыту м)селесін шешуге жол ашады.
Е.Торрекс бойынша креативтілік білім игеруде кездесетін қиындықтарды, кейбір
кемшіліктерді шешудегі қабілеттілік.
/. Богоявленская креативтілікті жеке тұлғаның «шығармашылық дарындылығы» деп
қарастырады. Блум таксономиясы қолдану арқылы оқытуда жеке тұлға )р сапада
көрініп, өзіне ғана т)н жеке тұлға қажеттері қалыптасатыны анықталып тұр, белгілері
мынадай:
- т)рбиеге ұмтылушылық – жаңа проблемаларға икемді м)селені шешуге бейімділік;
- талқылауға икемділік –
тапсырманың шегіне шыға алу;
- ой ұшқырлығы – тез арада кенеттен шешім шығару т)сілдерін алу қабілеттілігі;
- ойлау ерекшелігінің болуы - өзбеттілік, даралық ерекшелік, ерекше шешім шығару.
Блум таксономиясы жеке тұлғаның біліктілік қасиеттерін шыңдай түсуге жол салат,
атап айтсам, аса сезгіштік, ой
ұшқырлығы, жаңаға ұмтылушылық, шығармашылық
қабілеттер, өзіндік ой – пікірлерге тұра білу, өзіне сын көзбен қарау, қисын ойлау,
жаңаны сезгіштік, күм)ншілдік, )р н)рсеге күм)н келтіру.
Блум таксономиясының
негізінде жеке тұлғаның креативтілігі, шығармашылық дербестілігін қалыптастырады.
/емек, б.т. оқытуы арқылы жеке тұлғаны қалыптастыру – жеке тұлғаның сапалық
қасиетін дамытатын рухани құндылықтарды игерудің бірден – бір жолы.
Блум таксономиясы «интерактивтік – педагогикалық )рекет» ұғымын іске асыруға
жүзеге асырушы болып табылады.
ИПӘ п)ні – білім беру мен т)рбиелеу саласының теориясы мен т)жірибесінде
кіріктірілген үрдістерді ұйымдастыру, өткізу ж)не басқару, ИПӘ мақсаты –
тұлғаның
барлық салаларында руханиятты когнитивті, аффективті (эмоционалды –құндылықты),
психомоторлық жаңа сапалық интегративті қасиеттерді қалыптастыру.
Тіл дамыту үрдісі ең алдымен, шығармашылық бағыттағы )р түрлі жұмыстар арқылы
жүзеге асады. В.Монахов технологиясының басты мақсаты – оқушының білім деңгейін
шығармашылық деңгейге көтеру болып табылады. Білімді толық меңгерту технологиясы
оқушының білім деңгейлерін шығармашылық деңгейге көтерілумен түсіндіріледі;
Американдық ғалымдар /и Кэрон мен Б.Блумның
білімді толық меңгерту
технологиясының да маңызы зор. Педагогикада бұл технологияны «Блум таксономиясы»
деп атайды. [ 13, 61]
Блум таксономиясы бір ізбен реттелген мақсаттар жүйесі арқылы оқушылардың білім
деңгейлерін, шығармашылық деңгейге жетуді ұсынады: оның кестесі төмендегідей:
1 – кесте Блум таксономиясы
Мақсаттар жүйесі
Мақсаттар жүйесі
Оқушылардың когнитивтік іс - )рекеті
Білім
Оқушы меңгеретін ж)не берілетін білім негіздері
Түсінік
Оқушы білімді қабылдайды, түсінеді, түсіндіреді.
Қолдану
Алған білімді қолданады
Анализ
Білімді жай қабылдамайды,
талдайды, саралайды,
салыстырады
Синтез
Алған білімнен жаңа өнім жасап шығарады.
Баға(сыни өзіндік пікір)
Өз пікірін білдіреді, сынайды, жоққа шығарады, не
мақұлдамайды.
Блум таксономиясының басты белгісі осындай жүйеленген мақсаттармен ерекшеленеді.
Оқушы білімін шығармашылық деңгейге жетелеу өнімді т)сілдермен жүзеге асады. Ол
өнімді деңгей деп аталады.
Ғалым )діс т)сілдерді когнитивті іс - )рекетіне байланысты өнімді - өнімсіз деңгей деп
бөледі. Оны жоғарыдағы кестеден де көруге болады.
• Білім Оқушылар мұғалім·
• Түсінік өнімсіз деңгей Өздерінің белсенділігі төмен.
•
Қолдану
• Анализ Өнімді деңгей, яғни, шығармашылық деңгей
• Синтез Білім алу оқушыны өз іс - )рекеті белсенділігімен
жүзеге асады.
• Баға
Блум таксономиясының ұтымдылығы да сол оқушылардың білімін шығармашылық
деңгейге жетелеумен ерекшеленеді.
Блум таксономиясы – тұлға шығармашылығын дамытушы )діс.