Қорытынды
Бұл бағыттағы жұмыстар мен зерттеулердің басым бөлігі бастауыш және орта мектептердегі қос тілді оқытуға арналғанын айта кеткен жөн. Дегенмен, білім берудің бұл түрін дамытудың қазіргі кезеңінде жоғары оқу орындарында, яғни ЖОО-да енгізудің барған сайын байқалатын үрдісі байқалады. Мысалы, ЕО елдерінде CLIL тәжірибесі әртүрлі университеттерде кеңінен енгізіліп, үлкен жетістіктерге жетіп отыр. Ресейде мұндай білім берудің алғашқы тәжірибесі Новгород және Томск университеттерінде жүргізілді. Мысалы, Тамбов мемлекеттік техникалық университетінде халықаралық мамандарды дайындау орталығы жұмыс істейді, онда экономикалық және техникалық мамандықтардың студенттері шет тілінде оқытылады. Білім берудің бұл түрі бірқатар дидактикалық, ұйымдастырушылық, әдістемелік әзірлемелерді қажет ететіні сөзсіз, бірақ оның артықшылықтары айқын – тілдік құзыреттілікті дамыту, әлемдік ақпараттық кеңістікке қол жеткізу, академиялық ұтқырлық, ғылыми нәтижелерді тарату, білім беру және экономикалық мүмкіндіктердің кеңірек болуы, жеке өсу және т.б.
Шет тілін білуге ұмтылушылықтың саяси-әлеуметтік, психологиялық, мәдени-антропологиялық себептері бар. Әрбір адам белгілі бір қоғамда өмір сүре отырып, сол қоғамның сұраныстарына, талаптарына сай өмір сүретіндігі белгілі. Демек, қостілділік те адамның қоғамдық қажеттіліктерін қамтамасыз ету мақсатында туындайтын табиғи құбылыс екен. Бұл - қостілділіктің, көптілділіктің пайдалы жағы.
Десек те, көп тіл білудің осындай пайдалы жақтарымен қатар, кері әсерін тигізетін тұстары да баршылық екен. Мәжбүрлі түрдегі қостілділік ұлтаралық алауыздықтарды қоздырып, оның қайнар көзіне айналады; қоғамдағы антогонистік қайшылықтарды күшейтіп, бір ұлттың екінші бір ұлтқа басымдығын жүзеге асырып отырады. Мұның соңы сөйлеушілердің бір бөлігінің, немесе толықтай ана тілін тастап, екінші тілге ауысуына, мұның аяғы өз тілінің жойылуына, ұлтының ассимлияцияға ұшырауына алып келеді. Демек, қостілділік ана тілінен екінші бір тілге, яғни өз ұлтынан басқа бір ұлттың рухани әлеміне өткеріп жіберетін көпір рөлін атқарады. Ғалым Дэвид Кристал «Тіл ажалы» атты кітабында бір тілді, немесе ұлтты жоқ қылып жіберу үшін оларға қостілділікті енгізсе, жетіп жатыр деп, жазыпты. Сонда сөйлеушілерінің саны көп басым, яғни басқыншы тіл өзінен әлсіз тілді ассимилициялап, жұтып жібереді екен.
Жоғарыда айтылғандардың барлығын қорытындылай келе, қос тілді білім берудің болашағы зор және бірқатар артықшылықтарға ие деген қорытынды жасауға болады. Бірақ мұның барлығы тілдік мақсатқа, білім беру ортасының жағдайына, геосаяси факторға және т.б. сәйкес дұрыс құрастырылған жағдайда ғана қол жеткізуге болады. Орыс тіліндегі қос тілді білім берудің табысы мен оң нәтижелері көп жағдайда қолданыстағы шетел тілінің жетілдірілуіне байланысты. тәжірибе мен дидактикалық және әдістемелік аспектілерді дұрыс үйлестіру. Сондай-ақ, білім берудің бұл түрі тек гуманитарлық емес, техникалық салаларға да қолайлы екенін атап өткен жөн. Сонымен қатар, қазіргі тенденциялар тек балабақшада, мектепте ғана емес, екі тілді оқыту түріне көшу мен дамытуға күш салуда.
Достарыңызбен бөлісу: |