Қазақстан Республикасының білім және ғылым министрлігі Семей Мемлекеттік педагогикалық институты


В) Өсімдіктердің ішкі, сыртқы құрылымы заңгерліктерін зерттейтін ғалым



бет3/3
Дата11.06.2016
өлшемі0.5 Mb.
#127548
түріРеферат
1   2   3

В) Өсімдіктердің ішкі, сыртқы құрылымы заңгерліктерін зерттейтін ғалым


С) Табиғи жағдайлардағы жануарлардың тәртібі туралы ғалым.

D) Өз ара және қоршаган орта арасындағы қарым – қатынастарды зерттейтін.

Е) Тірі ағза функцияларын, ондағы өтетін процестерді зерттейтін ғалым.


  1. Демэкология – бұл ненің экологиясы:

А) Жеке дербестер. В) Түрлер, популяциялар. С) Популяциялар. D) Түрлер. Е) Жыинтықтар.


  1. Синэкология - бұл ненің экологиясы:

А) Түрлер. В) Популяциялар. С) Жиынтықтар. D) Түрлер, популяциялар.

Е) Жеке дербестер.




  1. Эйдэкология - бұл ненің экологиясы:

А) Түрлер. В) Популяциялар. С) Жиынтықтар. D) Түрлер мен популяциялар. Е) Жеке дербестер.


  1. Экологиялық зерттеулердің негізгі әдістері болып табылады:

А) Бақылау. В) Эксперимент. С) Экологиялық мониторинг. D) Моделдеу.

Е) Барлығы.


7. Тірі ағзаны қоршайтын және ол онымен деректі түрде әрекеттесетін табиғаттын бөлімін айтыңыз:

А) Экологиялық фактор. В) Адаптация. С) Мекендейтін орта.

D) Экологиялық қуыс. Е) Орман.
8. Бір ағзаның басқа ағзаға өмірсүруінің әсер жиынтығын қандай экологиялық факторлар тобына жатқызады:

А) Эдафиялық. В) Климаттық. С) Абиоталық. D) Биоталық.

Е) Антропогендік.
9. Ағзаға әсер ететін бейорганикалық орта жағдайларының жыинтығын экологиялық факторлардың қандай тобына жатқызады:

А) Эдафиялық. В) Химиялық. С) Абиоталық. D)Биоталық.

E) Антропогендік.
10. Қоршаған ортаның биоталық факторларына жатады:

А) Рельеф, климат, температура, жарық, ылғалдылық, судың тұздылығы.

В) Өсімдіктердің құйылуы, топырақтын минералды құрамы, ылғалдылық.

С) Судын тұздылығы, балдырлар мен жануарлардың қалдықтары, жарық.



  1. Атмосфераның газды кұрамы, топырақ, ауа, су ластануы.

  2. Паразиттерден туындаған инфекциядан өсімдіктер мен жануарлардың өлімі.

11. Қоршаған ортаға анторпогендік факторларға жатқызады:

А) Рельеф, климат, температура, жарық, ылғалдылық, судың тұздылығы.

В) Өсімдіктердің құйылуы, топырақтын минералды құрамы, ылғалдылық.

С) Судын тұздылығы, балдырлар мен жануарлардың қалдықтары, жарық.


  1. Атмосфераның газды кұрамы, топырақ, ауа, су ластануы.

  2. Паразиттерден туындаған инфекциядан өсімдіктер мен жануарлардың өлімі.

12. Экологиялық факторлар тірі ағзаға қалай әсер етеді:

А) Бір уақытта және бір-бірінен оқшауланып.

В) Бір уақытта және бір-бірімен бірігіп.

С) Бір-бірімен бірігіп, бірақ белгілі кезекте.

D) Бір-бірінен оқшауланып және белгілі кезекте.

Е) Бір-бірінен оқшауланып.
13. Шелфорд заңында не туралы айтылады:

А) Экологиялық фактордың минималды әсері туралы

В) Экологиялық фактордың максималды әсері туралы

С) Экологиялық фактордың оптималды әсері туралы

D) Экологиялық фактордың негативтік әсері туралы

Е) Экологиялық фактордың әсерінің жоқ болуы.


14. Ағзаның өмір сүруі үшін экологиялық фактордың ең қолайлы қарқындылығын айтыңыз:

А) Пессимум. В) Оптимум. С) Максимум. D) Минимум.

Е) Төзімділіктің жоғарғы және төменгі шектері.
15. Аллен ережесін көрсет:

А) Суық климаттың зоналарындағы жануарларда денесінің бөліктер ауданының төмендеу тенденциясы байқадалы.

В) Суық жағдайлардағы, жылы климатта мекендейтін түрлермен салыстырғанда, түрлерірі болады.

С) Оң түстік жануарлармен салыстырғанда, сол түстіктердегі жануарлардың ішкі органдары үлкен болады.



  1. Ірі жануарларда, денесінің шоқы бөліктердің ауданы ылғыйда үлкен.

Е) Жылы жағдайларда мекендейтін түрлер суық климаттағы түрлер мен салыстырғанда, ірі болады.
16. Қандай топтық ерекшеліктері популяцияның негізгі сипаттаушылары болып табылады:

А) Саны, тығыздығы, туу, өлім, өсім, өсім темпі.

В) Туу, саны, тығыздығы, мирация темпі.

С) Саны, тығыздығы, ұрықтылығы, миграция.

D) Өлім, жыныс жастық құрамы, туу, өсім

Е) Саны, туу, ұрықтылық.


17. Өлімнің түрлері:

А) Кездейсоқ, есейген жастағы өлім, кәрі дербес арасындағы өлім.

В) Кездейсоқ, жаратылыс, абсолютті.

С) Барлық жастағы өлім бірдей, кәрі дербестер арасында өлім жоғары.



  1. Барлық жастағы өлім бірдей, улкен дербестер арасындағы өлім, жас дербестер арасындағы өлім, нақты, жасты, кездейсоқ.

Е) Нақты, жасты, кездейсоқ.
18. Популяция гомеостаз болып табылады:

А) Популяция ішіндегі генетикалық әр алуандылығы.

В) Белгілі жыл уақытындағы популяция санының күрт өсуі.

С) Жыл ішіндегі популяция жынысжастық құрамының тұрақтылығы.

D) Популяцияның белгілі санының бір деңгейде ұстауы.

Е) Мекендеу орнын ауыстыру.


19. Жас дербестері астам популяциялар:

А) Тұрақты. В) Азайып келе жатқан. С) Өсетін. D) Өзгермейтін.

Е) Реттелетін.
20. Кәрі және жас дербестердің қатынасы бір біріне жуық популяциялар:

А) Тұрақты. В) Азайып келе жатқан. С) Өсетін. D) Өзгермейтін.

Е) Реттелетін.
21. Ортаның бірдей жағдайларында бірігіп өмір сүретін өсімдіктер, жануарлар, микроағзалар популяцияларының үйымдастырылған тобын қалай айтады:

А) Биотоп. В) Биогеоценоз. С) Экотоп. D) Биоценоз. Е) Экожүйе.


22. Бір немесе басқа ағзалар жиынтығымен елдендірілген (биоценозбен), ұқсас біртекті жағдайлары бар кеңістік:

А) Биотоп. В) Экожүйе. С) Популяция. D) Биогеоценоз. Е) Территория.


23. Экологиялық қуыс деген не:

А) Дербестің мекендейтін орны.

В) Биоценоз орныққан территория .

С) Биоценоздағы ағзаның функциясы, ең алдымен қоректену.

D) Экожүйедегі белгілі популяцияның өмір сүру орны.

Е) Популяцияның биотопы.


24. Бір-бірінен энергия және органикалық затты кезектесіп табатын өзара байланысты түрлер келесіні түзеді:

А) Кәсіпшілік популяциялар. В) Қорек тізбектер.

С) Қайта қалпына келетін биоценоздар. D) Агроценоздар.

Е) Дұрыс жауабы жоқ.


25. Кейбір экологиялық пирамиданың негізі болып табылады:

А) Жыртқыштар. В) Ет қоректілер. С) Деструкторлар.

D) Жасыл өсімдіктер. Е) Фитофагтар.
26. Дұрыс құрастырылған екінші ретті экологиялық сукцессия:

А) Күйік → қына және балдырлар → шөп пен бұталар → шыршалы оран → жапырақты орман.

В) Шың құз → қына және балдырлар → мүк және қырыққұлақ → шөп және бұталар → қайың орман → аралас орман → шыршалы орман.

С) Шаппа орын → шөп және бұталар → қайың орман → аралас орман → шыршалы орман.

D) тақыр жер → мүк және қырыққұлақ → шөп және бұта → аралас орман → қайың орман → жапырақты орман.

Е) Шаппа орын → шөп және бұта → мүк және қырыққұлақ → шыршалы орман → қайың орман.


27. Жасанды экожүйелер (агроценоздар) табиғи экожүйелерден келесі сипаттамаларымен ерекшеленеді:

А) Кішігірім түрлер санынан тұрады, өз еркімен реттелуге икемсіз, энергия көзі-күн сәулесі мен тыңайтқыш, заттар айналымы бұзылған.

В) Кішігірім түрлер санынан тұрады, өз еркімен реттелуге икемсіз, энергия көздері- күн сәулесі мен тыңайтқыш, заттар айналымы іске асырылады.

С) Өз бетінше реттеле алмайтын, түрлердің көп түрлерінен тұрады, энергия көздері-күн сәулесі, тыңайтқыштар, заттар айналымы жүреді.

D) Өз бетінше реттелетін, түрлердің кқп мөлшерінен тұрады, энергия көзі-күн сәулесі және тыңайтқыш, заттар айналымы бұзылған.

Е) Өз бетінше реттеле алмайтын түрлердің көп мөлшерінен тұрады, энергия көздері-күн сәулесі және тыңайтқыштар, заттар айналымы бұзылған.

28. В.И. Вернадский биосферада келесі тірі заттар функциясын бөледі:

А) Бұзушы, концентрациялық, қышқылды – қалпына келуші, ақпаратты, биогеохимиялық адам әрекеті.

В) Газды, концентрациялық, қышқылды – қалпына келуші, ақпаратты, биогеохимиялық адам әрекеті.

С) Газды, концентрациялы, жинаушы ақпаратты, биогеохимиялық әрекеті.

D) Газды, концентрациялы, қышқылды-қалпына келуші, адамның биогеохимиялық әрекеті.

Е) Газды, концентрациялы, қышқылды-қалпына келуші, ақпаратты.


29. Планетадағы адамның саналы әрекеті дамудың басты факторы болатын биосфераның даму сатысы:

А) Техносфера. В) Ноосфера. С) Антропосфера. D) Социосфера.

Е) Гидросфера.
30. Қоршаған ортаға антропогенді әсер етудің мүмкін болатын себеп-салдарын болжау:

А) Табиғат қорғау. В) Экологиялық болжау. С) Табиғат қайта өзгеруі.

D) Әрекет ету талдауы. Е) Әрекет ету бағдарламасы.
31. Таралу масштабы бойынша ластанудың негізгі түрлерін ата:

А) Локальды, глобальды, жергілікті. В) Аймақтық, локальды.

С) Глобальды, жергілікті. D) Локальды, аймақтық, глобальды.

Е) Ластану түрлері көп.


32. Глобальды ластану сипаты берілген пункт:

А) Атмосфералық қалдықтармен беріледі.

В) Ірі аймақтарға қолайсыз ықпал етеді.

С) Өзінің пайда болу жерінен үлкен қашықтықтарға таралады.

D) Үлкен территориялар мен акваторияларды, кейде бүкіл планетаны қамтиды.

Е) Барлық жоғарыда аталғандар.


33. Атмосфераны ластаушы негізгі техногенді көз:

А) Түсті металлургия. В) Электрэнергия. С) Химия өнеркәсібі.

D) Мұнай өндіру. Е) Ағаш өңдеу өнеркәсібі.
34. Парникті эффект құбылысын ашқан:

А) Н. Фурье. В) Э. Геккель. С) Р. Шерлок. D) В. Вернадский. Е) С. Аррениус.


35. Парникті газдың қай түрінің қүрамына адам ықпал етпейді:

А) Метан. В) Су буы. С) Көмірқышқыл газы. D) Азот оксиді. Е) Озон.


36. Қандай парникті газ жайлы айтылады «Жоғары ұшқынды, тұрмыс пен өндірісте хладагенттер (тоңазытқыштар, кондиционерлер), аэрозольды қораптағы шашыратқыш ретінде қолданылады»:

А) Көмірқышқыл газы. В) Озон. С) Метан. D) Фреон. Е) Азот оксиді.


37. Озон қабатының бұзылуынан болатын негізгі қауіп:

А) Атмосферадағы көмірқышқыл газы концентрациясының ұлғаюы.

В) Фотосинтез төмендеуі. С) Климаттың суынуы.

D) Ультракүлгін сәулелерінің зиянды ықпалы. Е) Климаттың жылынуы.


38. Қышқыл жауындар-бұл атмосфералық ылғалдағы қалдықтары рН көрсеткіштері ие әртүрлі өнеркәсіп қалдықтарының еруінен пайда болатын жауын-шашындар:

А) 3,9-дан төмен. В) 7- ден төмен. С) 7- ден жоғары.

D) 5,6 –дан төмен. Е) 5,6-дан жоғары.
39. Төменде қай түсініктің түсініктемесі беріліп отыр: «Ерекше табиғи қорғалатын, ғылыми, мәдени, эстетикалық, рекреациялық сауықтыру маңызы бар табиғи кешендер және объектілер мемлекеттік билік органдарының шешімімен шаруашылықта толықтай не бөлшектеп қолдануға тыйым салынған және сол учаскідегі суы және ауа кеңістігі»:

А) Экожүйе. В) Қорық. С) Ерекше қорғалатын территория.

D) Қорғалым. E) Биосфера.
40. Ерекше қорғалатын табиғи территориялардың қандай формасы жоқ:

А) Жаратылыс саябағы. В) Қорық. С) Табиғи саябақ. D) Қорғалым.

Е) Дендрологиялық саябақ.
41. Ерекше қорғалатын табиғи территориялардың қандай формасының түсініктемесі берілген «Табиғи кешенді жаратылыстың күйінде сақтап қалу мақсатымен кәдімгі шаруашылық қолданысынан алынған учаскелер территориясы»:

А) Жаратылыс саябағы. В) Қорық. С) Табиғи саябақ. D) Қорғалым.

Е) Дендрологиялық саябақ.
42. Ерекше қорғалатын табиғи территориялардың қандай формасының түсініктемесі берілген: «Салыстырмалы үлкен табиғи территориялар мен акваторияларда экологиялық рекреациялық ғылыми сияқты үш негізгі мақсат орындалады, бірақ шаруашылықта қолданылатын зоналар да бар»:

А) Жаратылыс саябағы. В) Қорық. С) Табиғи саябақ. D) Қорғалым.

Е) Дендрологиялық саябақ.
43. Ерекше қорғалатын табиғи территориялардың қандай формасының түсініктемесі берілген: «Негізінен халықтың ұйымдастырылған демалысына қолданатын салыстырмалы түрде жеңіл қорғалатын режимі бар территориялар ерекше эстетикалық экологиялық құндылықтарымен ерекшеленеді»:

А) Жаратылыс саябағы. В) Қорық. С) Табиғи саябақ. D) Қорғалым.

Е) Дендрологиялық саябақ.
44. Ерекше қорғалатын табиғи территориялардың қандай формасы Баянауылдың әсем кешендерін қорғау үшін қолданылады:

А) Қорық. В) Қорғалым. С) Табиғи ескерткіш. D) Ұлттық саябақ.

E) Ботаникалық саябақ.
45. Шығыс Қазақстан территориясында қандай қорық орналасқан:

А) Батыс Алтай. В) Устірт. С) Ақсу-Жабағалы D) Барсакелмес. E) Наурызым.


46. Қазіргі кезде жер бетіндегі халық саны қанша:

А) 10 млрд. адам. В) 8 млрд. адам. С) 6 млрд. адамнан астам.

D) 5 млрд. адамнан аз. E) 12 млрд. адам.
47. Автомобиль түтінінен шығатын қосылыстар:

А) Көмірсутегі. В) Күкірт диоксиді. С) Қорғасын. D) Иісті газ. E) Бензапирен.


48. Семей сынақ полигонының істен болған кезеңі:

А) 1938-1988 жж. В) 1949-1989 жж. С) 1965-1995 жж.

D) 1970-2000 жж. E) 1947-1987 жж.
49. Қандай конференцияда маңызды және негізін қалаушы документ «21 ғасырдаға күн тәртібі» қабылданды:

А) 1987 ж., Норвегия. В) 1992 ж., Рио-де-Жанейро.

С) 1997 ж., Нью-Йорк. D) 2002 ж., Йоханнесбург. E) 2003 ж., Мәскеу.
50. «Қоршаған орта және дамуы туралы БҰҰ декларациясы» қай жылы болды:

А) 1962. В) 1972. С) 1982. D) 1992. E) 2002.


51. Қай жылы және қай жерде бірінші рет қоршаған орта және дамуы туралы БҰҰ-ның конференциясы болды:

А) 1987 ж., Норвегия. В) 1992 ж., Рио-де-Жанейро. С) 1997 ж., Нью-Йорк.

D) 2002 ж., Йоханнесбург. Е) 2003 ж., Мәскеу.
52. Қоршаған ортаның мониторингі анықтамасының қайсысы нақты мәнін ашады:

А) Қоршаған ортаның жағдайын бақылау.

В) Қоршаған ортаның сандық негізін бақылау.

С) Қоршаған ортаны бақылау, бағалау, болжау.

D) Қоршаған ортаның жағдайын жүйелік бақылау және болжау.


  1. Қоршаған ортаның сапасын басқару.

53. Ауадағы улы заттардың шегі:

А) ДОК. В) ПКВ. С) ПДВ. D) ПДК. E) ПХВ.
54. Дамыған елдерде атмосфераға улы заттарды бөлетін өндіріс түрі қайсы:

А) Жылу электр станциясы. В) Химиялық өндіріс.

С) Түсті металлургия. D) Атом электр станциясы. Е) Автотранспорт.
55. Сумен қамтамасыз етуге жарамды тұщы сулар, гидросфераның жалпы көлемінің мына пайызына келеді:

А) 1 %. В) 0,5 %. С) 0,3 %. D) 2 %. Е) 1,5 %.


56. Экожүйеге су қоймалары салынуының ықпалы:

А) Қолайлы. В) Зиянды. С) Аз белгілі. D) Ықпал етпейді.

Е) Дұрыс жауабы жоқ.
57. Қышқыл жаңбырларды шақырушы күкіртті газдың негізгі көзі:

А) Жылу электр станциялары. В) Мұнай химия өндірісі.

С) Құрылыс материалдар өндірісі. D) Автотранспорт.

Е) Ауыл шаруашылығы.


58. Атмосфераға ластанудың ең көп мөлшері двигателі бар жүк автомобилінің қандай түрінен түседі:

А) Іштен жану. В) Дизельді. С) Газды. D) Электрлі. Е) Дурыс жауабы жоқ.


59. Суды ластанудан тазалаудың биологиялық әдісі мынаны қолдануға негізделген:

А) Балық. В) Өсімдік. С) Микроорганизм. D) Шымтезек. Е) Мұнай.


60. Солтүстік Каспийдегі басты табиғат қорғаушы мәселе:

А) Алтын өндіру. В) Түсті металл өндіру. С) Мұнай өндіру.

D) Теңіз деңгейінің төмендеуі. Е) Барлық жоғарыда аталғандар.
2 вариант

1. Қай жылы алғашқы рет «экология» термині қолданған:

А) 1726. В) 1866. С) 1990. D) 1670. Е) 1966.
2. Экологияның зерттеунің пәні ретінде табылады:

А) Жеке дербестер. В) Түрлер. С) Биогиялық микрожүйелер.

D) Жасушалар. Е) Ұлпалар.


  1. Тірі қалыптасудың денгейінің қайсысы экологиялық пәні болып табылады:

А) Жасуша. В) Ұлпалық. С) Молекулярлы. D) Молекулярлы-жасуша.

Е) Популяционды-түрлік.




  1. Аутэкология – бұл ненің экологиясы:

А) Биоценоздар. В) Биогеоценоздар. С) Жеке дербестер, популяциялар.

D) Жеке дербестер, түрлер, популяциялар, биоценоздар. Е) Жеке дербестер.




  1. Экология – бұл:

А) Өмір туралы ғылым. В) Адам мен қоршаған орта бірлестігі.

С) Биоценоздар туралы ғылым. D) Тірі ағзалардын, олардың мекендеу ортасымен өзара қарым – қатынастар туралы ғылым.

Е) Экожүйелер туралы ғылым.
6. Ағзаға деректі немесе жанама әсер ететін ортаның жеке қасиеттері немесе элементі:

А) Экологиялық фактор. В) Адаптация. С) Мекендейтін орта.

D) Экологиялық қуыс. Е) Орман.
7. Орта жағдайларына ағзалардың, олардың органдары мен

функцияларының бейімделүінің эволюциялық пайда болуын

айтыңыз:

А) Экологиялық фактор. В) Адаптация. С) Мекендейтің орта.

D) Экологиялық қуыс. Е) Орман.

8. Қоршаған ортаға адамның әртүрлі әсерлерінің жыинтығын экологиялық факторлардың қандай тобына жатқызады:

А) Эдафиялық. В) Химиялық. С) Абиоталық. D)Биоталық. Е) Антропогендік.
9. Қоршаған ортаның абиоталық факторларына жатқызады:

А) Рельеф, климат, температура, жарық, ылғалдылық, судың тұздылығы.

В) Өсімдіктердің қуйылуы, топырақтын минералды құрамы,

ылғалдылық.

С) Судын тұздылығы, балдырлар мен жануарлардың қалдықтары,

жарық.


  1. Атмосфераның газды кұрамы, топырақ, ауа, су ластануы.

  2. Паразиттерден туындаған инфекциядан өсімдіктер мен жануарлардың өлімі.

10. Тірі ағзалар өміріндегі судың ролі немен байланысты:

А) Әртүрлі жасушалық құрылымдардың құрамында бар болуы.

В) Жасушадағы көптеген заттардың еру мен тасымалдануына

қатысады.

С) Ағзада жылуреттеуді қамтамасыз етеді.

D) Әртүрлі органоидтар қалыпты функционерлеу үшін жасушаның

ішінде қажетті ортаны түзеді.

Е) Барлығы.
11. Саластырмалы тұрақты экологиялық факторларға жатады:

А) Биоталық фактолар (мысалы , жыртқыштық).

В) Температура, ылғалдылық, жауын-шашындар мөлшері.

С) Мұхиттың тұздық құрамы, ауыртпалық күші, күн сәулесінің

тұрақты шамасы.

D) Қуыстар мен азықтың бар болуы.

Е) Барлығы.
12. Ағзаның өмір сүруінің жойылатын экологиялық фактордың қарқындылығын айтыңыз:

А) Пессимум. В) Оптимум. С) Максимум. D) Минимум.

Е) Төзімділіктің жоғарғы және төменгі шектері.
13. Шектеуші фактор:

А) Өсімдіктерде жемістің өсуін жылдамдататын фактор.

В) Жыныс жасушаның қалыптасуын басатын фактор.

С) Ағзаның өсуін артық немесе жетіспеушілікте болғанда

жылдамдататын фактор.

D) Берілген түрдің төзімділік шектеріне артық немесе

жетіспеушілік мөлшері жақын орналасатын фактор.

Е) Жануарлардың ұрықтылығын азайтатын фактор.


14. Берман ережесін таңдаңыз:

А) Суық климаттың зоналарындағы жануарларда денесінің бөліктер ауданының төмендеу тенденциясы байқадалы.

В) Суық жағдайлардағы, жылы климатта мекендейтін түрлермен салыстырғанда, түрлері ірі болады.

С) Оңтүстік жануарлармен салыстырғанда, солтүстіктердегі жануарлардың ішкі органдары үлкен болады.



  1. Ірі жануарларда, денесінің шоқы бөліктердің ауданы ылғыйда үлкен.

Е) Жылы жағдайларда мекендейтін түрлер суық климаттағы түрлер мен салыстырғанда, ірі болады.
15. Әрқашан өзгеретін жағдайларда ұзақ уақыт өз санының қолдайтын барлық мүмкіншіліктері бар ағзалардың белгілі түрінің элементарлы тобы:

А) Экожүйе. В) Биоценоз. С) Популяция. D) Биогеоценоз. Е) Биотоп.


16. Популяцияның жыныс құрылымы деген не:

А) Ұрғашы мен еркекке популяцияны бөлу.

В) Жасы бойынша популяцияны бөлу.

С) Кеңістікте популяцияны бөлу.

D) Өмір сүру бойынша популяцияны бөлу.

Е) Популяцияның түрлі құрлымы.


17. Мекендейтін территория байланысты Н.П.Наумов бойынша популяциялардың түрлері:

А) Географиялық, экологиялық, кездейсоқ.

В) Элементарлық, экологиялық, географиялық.

С) Қеңістік, экологиялық, тұрақты.

D) Өсетін, экологиялық, тұрақты.

Е) Экологиялық, локальды, уақытша.


18. Кәрі дербестер астам популяциялар:

А) Тұрақты . В) Азайып келе жатқан. С) Өсетін. D) Өзгермейтін.

Е) Реттелетін.
19. Қабылданған минимумға дейін саны төмендеген популяциялар:

А) Саны көп популяция. В) Жойылатын популяция.

С) Реттелетін популяция. D) Жойылған популяция.

Е) Аулайтын популяция.


20. Популяцияға қатынасты келесі экологиялық жасты бөледі:

А) Жас, есейген, кәрілік.

В) Алғашқы продуктивтік, репродуктивтік, постпродуктивтік.

С) Жас, жастық, есейген, кәрілік.

D) Алғашқы продуктивтік, репродуктивтік.

Е) Реподуктивтік, постпродуктивтік.

21. Әр түрлі бірге мекендейтін ағзалар мен мекендейтін физикалық

ортамен бірге бір тұтас функционирлейтін жиынтық:

А) Биоценоз. В) Биотоп. С) Экожүйе. Д) Популяция. Е) Экологиялық қуыс.
22. Берілген жиынтықтағы сандық жағынан түрді қалай деп айтады:
А) Донор. В) Доминант. С) Кодоминант. D) Консумент. E) Конкурент.
23. Биологиялық ырғақ деп нені айтады:

А) Ішкі органдар жұмысының ырғағы.

В) Өмір сүрудін циклдік өзгерістердің жағдайларына бейімделу

үшін биологиялық құбылыстардың біркелкі кезектесуі.

С) Тірі ағзалардың өмір сүрудін кейбір өзгерістерінің уақыттағы

біркелкі кезектесуі.

D) Тірі ағзалардағы активтілік пен тынығу периодының кезектесуі.

E) Жануарлардың периодикалық миграциясы.

24. Сукцессия, бұл:

А) Экожүйедегі заттардың айналымы. В) Бір биоценоздың басқа биоценозбен ауысуы. С) Шөптекті өсімдіктердің топтануы.

D) Фитофагтар топтану. Е) Жануарлар мен өсімдіктер топтану.
25. Дұрыс құрылған алғашқы экологиялық сукцессия:

А) Күйік → қына және балдырлар → шөп пен бұталар → шыршалы оран → жапырақты орман.

В) Шың құз → қына және балдырлар → мүк және қырыққұлақ → шөп және бұталар → қайың орман → аралас орман → шыршалы орман.

С) Шаппа орын → шөп және бұталар → қайың орман → аралас орман → шыршалы орман.

D) тақыр жер → мүк және қырыққұлақ → шөп және бұта → аралас орман → қайың орман → жапырақты орман.

Е) Шаппа орын → шөп және бұта → мүк және қырыққұлақ → шыршалы орман → қайың орман.


26. Төмендегі пункттердің қайсысында «тірі заттар» түсінігінің анықтамасы берілген:

А) Өлі органика, детрит түрлерінің бәрі.

В) Барлық тірі организмдер жиынтығы: микроорганизмдер,

өсімдіктер мен жануарлар және олардың белсенді биомассасы.

С) Тірі заттар мен биогенді заттардың араласы.

D) Биогенді тау жыныстары, қазба отын бөлігін қоса алғанда.

Е) Биогенді емес пайда болған биогенді заттардың минералды

жыныстармен араласуы.

27. Өмірлік және өндірістік процесстер қиындатылған жағдайлар кезіндегі адамның қоршаған ортамен өзара әрекеттесуінің күшейтілген жағдайы:

А) Экологиялық кризис. В) Экологиялық статус. С) Өзінше реттену.

D) Айналым. Е) Қордың азаюы.
28. Локальды ластану сипаты берілген пункті көрсетіңіз:

А) Қандай да бір пайдалы қазбаларды алу аудандарына тән.

В) Ірі өндіріс аудандар ықпалына ұшыраған үлкен территориялар

мен акваторияларды қамтиды.

С) Атмосфералық қалдықтармен беріледі.

D) Ірі аймақтарға қолайсыз ықпал етеді.

Е) Өзінің пайда болған жерінен үлкен қашықтықтарға тарайды.

29. Аймақтық ластану сипаты берілген пункт:

А) Қандай да бір пайдалы қазбаларды алу аудандарына тән.

В) Ірі өндіріс аудандар ықпалына ұшыраған үлкен территориялар

мен акваторияларды қамтиды.

С) Атмосфералық қалдықтармен беріледі.

D) Ірі аймақтарға қолайлы ықпал етеді.

Е) Өзінің пайда болған жерінен үлкен қашықтықтарға тарайды.


30. Аталған газдардың қайсысы парникті емес:

А) Метан. В) Азот оксиді. С) Көмірқышқыл газы. D) Су буы.

Е) Азот.
31. Парникті эффектінің қайсы кері әсері өте қауіпті:

А) Адам денсаулығының нашарлауы. В) Маусымдық грунт шөгуінің ұлғаюы. С) Әлемдік мұхит деңгейінің көтерілуі. D) Батпақтану.

Е) Озон қабатының бұзылуы.
32. Озон қабаты шоғырланған қабат:

А) Мезосфера. В) Стратосфера. С) Тропосфера. D) Ионосфера.

Е) Экзосфера.
33. Қышқыл жауындардың негізгі негативті салдарынан болатындар:

А) Топырақтағы өзгерістер (топырақ қышқылдануы, топырақ

биотасының өлуі мен шіріуі және т.б.).

В) Су экожүйелеріндегі өзгерістер (қышқылдылықтың жоғарылауы,

балық ресурстарының жойылуы және т.б.).

С) Өсімдіктер өзгеруі (жапырақ бетінің бұзылуы, фотосинтездің

бұзылуы, кебу, т.б.)

D) Шыны, бетон, және т.б. құрылыс материалдарының, оның ішінде

ежелгі архитектуралық ескерткіштерінің бұзылуы.

Е) Барлық жоғарыда аталғандар.

34. Күйенің (смогтың) қандай түрлерін бөлуге болады:

А) Мұзды, лондондық, фотохимиялық. В) Мұзды, сулы, лос-анжелестік.

С) Лондондық, лос-анжелестік, токиялық.

D) Фотохимиялық, химиялық, физикалық. Е) Лондондық, нью-йорктык, лос-анжелестік.


35. 1960 жылдан бері Арал теңізінің су деңгейі қанша метрге төмендеді:

А) 5 м. В) 10 м. С) 17 м. D) 30 м. E) 34 м.


36. Қазақстан Республикасы жерінің қанша мөлшері шөлейттену үрдісіне ұшырады:

А) 10% В) 30% С) 60% D) 40% E) 100%


37. Қазақстанның жер қойнауында Менделеев кестесінің қанша элементі табылған:

А) 30 В) 20 С) 45 D) 56 E) 99


38. Ерекше қорғалатын табиғи территориялардың қандай формасының түсініктемесі берілген: «Табиғи комплекстерді немес олардың компоненттерінің экологиялық балансын сақтап қолдау үшін белгілі мерзімге жасалған территориялар»:

А) Жаратылыс саябағы. В) Қорық. С) Табиғи саябақ. D) Қорғалым.

Е) Дендрологиялық саябақ.
39. Ерекше қорғалатын табиғи территориялардың қандай формасының түсініктемесі берілген: «Ғылыми оқу, мәдени, ағарту мақсатында, өсімдік әлемін байыту, биотүрлілікті сақтау мақсатымен адам жасаған ағаштар мен бұталар коллекциясы осы аймақта жаңа өсімдіктерді интродукциялау және акклиматизациялау жұмыстары жүріп жатыр»:

А) Жаратылыс саябағы. В) Қорық. С) Табиғи саябақ. D) Қорғалым.

Е) Дендрологиялық саябақ.

40. Ерекше қорғалатын табиғи территориялардың қандай формасының түсініктемесі берілген:


А) Биосфералық қорық. В) Фондық қорық. С) Табиғи ұлттық саябақ.

D) Қорғалым. E) Дендрологиялық саябақ және өсімдік бақшасы.


41. Ерекше қорғалатын табиғи территориялардың қандай формасының түсініктемесі берілген: «ғылыми, экологиялық, мәдени және эстетикалық бағасы бар ерекше қайта қалпына келмейтін табиғи объектілер»:

А)Табиғи ескерткіш. В) Қорық. С) Биосфералық қорық.

D) Қорғалым. E) Дендрологиялық саябақ.

42. Қазіргі кезде Қазақстанда қанша ботаникалық саябақ жұмыс істеуде:

А) 3 В) 5 С) 7 D) 9 E) 12
43. Шығыс Қазақстан территориясында қанша қорық орналасқан:

А) 1 В) 2 С) 3 D) 4 E) 5


44. Қазақстандағы ең бірінші қорықты ата:

А) Батыс Алтай. В) Үстірт. С) Ақсу-Жабағалы. D) Барсакелмес.

E) Наурызым.
45. Қазақстандаға ең алғашқы қорық қандай жылы ұйымдастырылды:

А) 1816 В) 1916 С) 1926 D) 1936 E) 1946


46. Болжамға сәйкес жер бетіндегі халықтың саны қаншаға келгенде тұрақтану керек:

А) 6 млрд. адам. В) 10-12 млрд. адам. С) 8 млрд. адам.

D) 7 млрд. адам. E) 12-15 млрд. адам.
47. Семей полигоны өткізілген жылдары қанша ядролық қару-жарақ сыналды:

А) 250. В) 370. С) 420. D) 470. E) 550.


48. Қай жылы ең алғаш «тұрақты даму» термині экологияда қолданылды:

А) 1960 ж. В) 1970 ж. С) 1980 ж. D) 1990 ж. E) 1992 ж.


49. Қай Саммитте Қазақстан Республикасының президенті Н.А. Назарбаев «Экономикалық өсім тек әлеуметтік даму және экологиялық қауіпсіздік жағдайында» баяндамасымен шықты:

А) 1987 ж., Норвегия. В) 1992 ж., Рио-де-Жанейро.

С) 1997 ж., Нью-Йорк. D) 2002 ж., Йоханнесбург.

E) 2003 ж., Мәскеу.


50. Экологиялық заңдылықтың негізгі даму кезеңдерін атаңыз:

А) Бірінші, екінші, үшінші.

В) Пайда болуы, қалыптасуы, дамуы.

С) 19 ғасыр, 20 ғасыр, 21 ғасыр.

D) Консервативтік, табиғиресурстық, экологиялық.

E) Биологиялық, экологиялық, техникалық.


51. «Экологиялық құқық» деген түсініктің ең дұрыс анықтамасын табыңыз:

А) Бүгінгі ұрпақтың мүддесіне сәйкес қоршаған ортаны жақсатру мақсатында қоғам мен табиғаттың арасындағы өзара қоғамдық қатынастарды қадағалайтын құқық нормаларының жүйесі.

В) Бүгінгі және ертеңгі ұрпақтың мүддесіне сәйкес қоршаған ортаны сақтау, салауаттандыру мен жақсарту мақсатында қоғам мен табиғат қарым-қатынасы сферасындағы өзара қоғамдық қатынастарды қадағалайтын құқық нормаларының жүйесі болып табылатын құқық саласы.

С) Ертеңгі ұрпақтың мүддесіне сәйкес қоршаған ортаны сақтау мақсатында қоғам мен табиғиттың арасындағы өзара қарым-қатынастарды қадағалайтын құқық саласы.

D) Қоршаған табиғит ортасын сақтау, салауаттандыру мен жақсарту мақсатында қоғам мен табиғаттың арасындағы өзара байланыстылық сферасында қоғамдық қатынастарды қадағалайтын құқық нормалары жүйесі болып табылатын құқық саласы.

E) Қоғам мен табиғаттың арасындағы өзара байланыстылық сферасында қоғамдық қатынастарды қадағалайтын құқық нормалары болып табылатын құқық саласы.


52. Суаттар ластануындағы негізгі мәнге иелері:

А) Өнеркәсіп өндірістерінің ағынды сулары.

В) Коммунальды өндірістерінің ағынды сулары.

С) Пайдалы қазбаларды өндіру мен байытудағы өндіріс қалдықтары.

D) Нөсерлі жауындармен заттардын шайылуы.

Е) Жануарлар кешеніндегі ағынды сулар.


53. Соңғы жылдары тез қарқынмен суларды ғаламдық ластаушылардың қай түрі өсуде:

А) Ауыр металдардың. В) Мұнайдың. С) Фенолдың.

D) Пестицидтердің. Е) Синтетикалық заттардың.
54. Төмендегілердің қайсысына адамның ең көп ықпалы тиеді:

А) Су өсімдігіне. В) Топырақ өсімдігіне. С) Жер асты өсімдігіне.

D) Жер беті өсімдігіне. Е) Теңіз өсімдігіне.
55. Топырақ деградациясының ғаламдық көрінуі:

А) Эрозия. В) Ластану. С) Тұздану. D) Шөлдену. Е) Батпақтану.


56. Энергияның экологиялық таза көздері:

А) Жылу электр станциялары. В) Дизельды двигательдер.

С) Атом электр станциялары. D) Күн батареялары. Е) ЖЭО.
57. Адам саны шығыны жағынан бірінші орын алатын апат түрі:

А) Жанартау атқылауы. В) Жер сілкіну. С) Тропикті циклондар.

D) Өрт. Е) Сырғыма.
58. Территория шөлденуінің басты себебі:

А) Өнеркәсіп. В) Ауыл шаруашылығы. С) Мұнай өңдеу.

D) Өрт. Е) Балық шаруашылығы.
59. Озон қабатының жойылуының басты себепкері:

А) Улы газ. В) Фреон. С) Көмірқышқыл газы. D) Күкірт газы. Е) Су.


60. Берілген территориялардағы 2000 құстың 1800-н торғайлар құрайды. Торғайлардың басымдылық деңгейі мына пайызды құрайды:

А) 40 %. В) 25 %. С) 90 %. D) 15 %. Е) 9 %.


ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР:

  1. Панин М.С. Экология Казахстана. – Семей,2005.-Б.315-317

  2. Панин М.С.Химическая экология. – Семей,2002. –Б.698-704.

  3. Оспанова Г.С.,Бозшатаева Г.Т. Экология.-Алматы,2002.-Б.329-337.

  4. Петров В.В.Эклогическое право России.

  5. Байсалов С.Б.250 вопросов и ответов по охране природы.Алма-Ата,1987

  6. Байсалов С.Б. Природа и закон .– Алма-Ата,1996

  7. Ерманов В.Д.,Сухарев А.Я.Экологическое право России. – М.: 1996

  8. Ерофеев Б.В.Экологическое право РК . - Алма-Ата,1995.

  9. Стамкулов А.С.Экологическое право РК. – Алматы,1995.

  10. Сагыбаев Г. Основы экологии. – Алматы,1995.





Достарыңызбен бөлісу:
1   2   3




©dereksiz.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет