Қазақстан республикасының бiлiм және ғылым министрлiгi

MASM

STACK 256

.data

fnd db 0ah,0dh,'Символ найден! ','$'

string db 'Поиск символа в этой строке.',0ah,0dh,'$'

.code

ASSUME ds:@data,es:@data

mov ax,@data

mov ds,ax

mov es,ax

mov ah,09h

lea dx, string

int 21h

mov al,'a'

lea di, string

mov cx,29
repne seas string

je found

failed:

mov ah,09h

lea dx,nochar

int 21h

found:

lea dx,fnd

int 21h
dec di
exit:

mov ax,4c00h

int 21h

end main
5. Бұл амал-примитив тізбектен элементті алады және оны а1, ах не еах регистр-аккумулятор орналастырады.

MASM

STACK 256

.data

fnd db 0ah,0dh,'Символ найден','$'

mesl db 0ah,0dh,'Исходная строка:','$'

string db 'Поиск символа в этой строке',0ah,0dh,'$'

mes2 db 0ah,0dh,'Введите символ, на который следует заменить 'найденный', 0ah,0dh,'$'

mes3 db 13,10,'Новая строка: ','$'

.code

main:

mov ds,ax

mov es,ax

mov ah,09h

lea dx,mesl

int 21h

int 21h

cld

mov cx,29

repne seas string

je found

failed:

lea dx, nochar

int 21h

jmp exit

mov ah,09h

lea dx,fnd

int 21h
dec di

new_char:

mov ah,09h

lea dx,mes2

int 21h

int 21h

mov ah,09h

lea dx,mes3

int 21h

int 21h

jmp cycl

exit:

mov ax,4c00h

end main
Int10h, 00һ функциясы.Бейнережимді орнату.

шақыру кезінде: АН=00h

қайтару кезінде: AL=бейнережим: 03һ-текстік, 10һ-графикалық

шақыру кезінде: АН=01h

СН биттер = курсордың бастапқы жолы

СL биттер = курсордың соңғы жолы

шақыру кезінде: АН=02h

ВН = бет

DH= жол

шақыру кезінде: АН=03h

ВН = бет

қайтару кезінде:

СН= курсордың бастапқы жолы

СL= курсордың соңғы жолы

DH= жол

DL= баған

Төменде шартты өту командаларының флагтары мен қисын шарттару берілген.

1 В. Юров, С. Хорошенко "Ассемблер". - С-П: "ПитерКом", 1999.

2 К. Г. Финогенов "Самоучитель по системным функциям MS-DOS".- М.:

"Радио и связь", 1995.

2 Символдар жолы деп нені айтамыз?

3 Тізбекті командалары қандай амалдарды жүргізеді?

4 Тізбекті жіберу командасын ата.

түрлі есептерді шығарғанда логикалық командаларды

қолдануды үйрету.

Дәріс сұрақтары:

1. Логикалық мәліметтер.

2. Логикалық командалар.

3. Шегу командалары.
1. Логикалық дегеніміз формальды логика негізінде мәліметтерді түрлендіруді айтамыз.

Формальды логика ақиқат және жалған деген тұжырымдама негізінде жұмыс жасайды. Микропроцессор үшін ол сәйкесінше 1 және 0.

Мәліметтерді логикалық түрде өңдеудің теориялық базасы формальды логикаға жатады. Логиканың бірнеше жүйелері бар. Ең танымалы – ол сөйлемдерді есептеу. Сөйлем – бұл ақиқат не жалған туралы айтатын кез келген тұжырымдама.

Логикалық шылаулар математикалық логикада күрделі пайымдауларды сипаттайтын логикалық амалдар болып табылады. Математикалық логикадағы ЖӘНЕ, НЕМЕСЕ, ЕМЕС логикалық амалдары ақиқаттық кестесімен анықталады.

«ЖӘНЕ»	Коньюнкция (көбейту)	А және В
«НЕМЕСЕ»	Дизьюнкция(қосу)	А немесе В
«ЕМЕС»	Теріске шығару	А емес

Және шылауының көмегімен бір құрамдасқа екі қарапайым А және В пайымдауларының бірігуі логикалық көбейту немесе коньюнкция деп аталады, ол амалдың нәтежесі – логикалық көбейтінді.

ЖӘНЕ (коньюнкция) логикалық амалы үшін ақиқаттық кесте мынандай:

Мұндағы А және В – иә немесе жоқ мәнін қабылдай алатын екі пайым.

Мысалы, деректері қарапайым айтылымдар болсын: А – «Астана – Қазақстанның астанасы», В – «Астанада 300 мыңнан астам адам тұрады».

Онда осы айтылғандардың логикалық көбейтіндісі, немесе коньюнкциясы, құрамды пайымдау болады: «Астана Қазақстанның астанасы және Астанада 300 мыңнан астам адам тұрады» пайымдаулардың ақиқат мәніне байланысты иә немесе жоқ мәнін қабылдағанда «А мен В» құрамды пайымдауы да иә мәнін қабылдайтынны кестеден көреміз.

Пікірдің екеуі де ақиқат болғанда, А және В коньюнкциясы ақиқат; А немесе В пікірлерінің біреуі немесе екеуі де жалған болғанда, А және В коньюнкциясы жалған болатындығын көреміз.

Біріктіруші мағыналда қолданылатын НЕМЕСЕ шылауының көмегімен бір құрамдасқа екі қарапайым А және В айтылымдарының бірігуі логикалық қосу немесе дизьюнкция деп аталады, ал амалдың нәтежесі – логикалық қосынды.

НЕМЕСЕ логикалық амалы үшін ақиқаттық кесте мынадай түрде болады:

Мысалы, «Күзде ағаштардың жапырақтары жасыл және сары» құрамды пікірі үш жағдайда иә логикалық мағынасын қабылдайды: «Күзде ағаштардың жапырақтары жасыл» не Күзде ағаштардың жапырақтары сары » не«Күзде ағаштардың жапырақтары жасыл және сары» болғанда. Бұл амалдың ақиқаттық кестесінен, егер А да, В да иә мәніне ие болса; не тек қана А, не тек қана В иә мәніне ие болса, онда

«А немесе В» айтылымы иә мәніне ие болатындығы көрінеді. Және керісінше, егер А да, В да жоқ мәніне болса, онда «А немесе В» айтылымы жоқ мәніне ие болады.

Егер А немесе В пікірлерінің тек біреуі ғана ақиқат болса, А және В дизьюнкциясы ақиқат.

А және В пікірлерінің екеуі де жалған болғанда, А және В дизьюнкциясы жалған.
Логикалық теріске шығару

Қарапайым А айтылымына ЕМЕС шылауын қосу логикалық теріске шығару амалы деп аталады, амалджы орындағаннан кейінгі нәтеже жаңа айтылымды береді.

ЕМЕС (теріске шағару) логикалық амалы үшін ақиқаттық кесте мынадай:

Мұндағы А кейбір еркін айтылымдар.

Мысалы, «Бүгін күн ыстық» айтылымы теріке шығру болады.Кей жағайларда барлық айтылымдарға «...жалған» сөзін қолдануға болады. Сонда «Сен жақсы баға алдың» айтылымын «Сенің жақсы баға алғаның жалған» айтылымы теріске шығару болады. Бұл амалдың ақиқаттық кестесінен, егер бастапқы А айтылымы жалған болса, онда А емес (А емес, ақиқат) теріске шығаруы жоқ мәніне ие болады.
2. Микропроцессор командалар жүйесінде логикалық мәліметтермен жұмыс жасайтын командалар жинағы бар:

and операнд_1, операнд_2 – логикалық көбейту амалы.

Команда операнд_1 және операнд_2 операндалар биттерімен И (ЖӘНЕ) амалын (конъюнкция) орындайды. Нәтижесі операнд_1 орнына жазылады.

or операнд_1, операнд_2 — логикалық қосу амалы.

хог операнд_1, операнд_2 — логикалық қосуды болдырмайтын амал.

test операнд_1, операнд_2 — «тексеру» амалы.

not операнд — логикалық «емес» амалы.
3. Бұл топтың командалары операндалар биттерімен жұмыс жасауды қамтамасыз етеді. Барлық шегу командалары не солға, не оңға қарай шегиді, амалдар кодына байланысты. Шегудің барлық командалары бірдей құрылымнан тұрады:

коп операнд, шегу_санауышы

1 В. Юров, С. Хорошенко "Ассемблер". - С-П: "ПитерКом", 1999.

2 К. Г. Финогенов "Самоучитель по системным функциям MS-DOS".- М.:

"Радио и связь", 1995.

2 Логикалық командаларды атаңыз.

3 Шегу командалары дегеніміз не?

Тақырыбы 10 Арифметикалық командалар.

Мақсаты: Ассемблер тілінде арифметикалық командаларымен

таныстыру. Әр түрлі есептерді шығарғанда арифметикалық

командаларды қолдануды үйрету.

Дәріс сұрақтары:

1. Арифметикалық командалардың нысандары.

2. Екілік сандармен арифметикалық амалдарды жүргізу.
1. Бүтін екілік сан – бұл екілік санау жүйесінде кодталған сан. Бүтін екілік санның өлшемділігі 8,16 не 32 бит болуы мүмкін.

Ондық сандар — сандық ақпаратты көрсететін арнайы көрінісі. Оның негізінде санның әр ондық цифрін кодтау.

Per_1 db 2,3,4,6,8,2 ; жинақталмаған BCD – саны 286432

Per_2 dt 9875645 ; жинақталған BCD – саны 9875645
2. Микропроцессор операндаларды қосады екілік сандарды қосу принципіне байланысты. Микропроцессор командалар жүйесінде екілік қосудың үш командасы бар:

• 
  inc операнд — инкремент амалы, яғни операнд мәнін 1-ге көбейтеді;
  
• 
  add операнд_1, операнд_2 — операнд_1 = операнд_1 + операнд_2 әрекет принципіне байланысты қосу амалы орындалады;
  
• 
  adc операнд_1,операнд_2 — cf көшу флагын есепке алып қосу амалы. Команданың принципі: операнд_1 = операнд_1 + операнд_2 + с£_мәні;
  

masm

.stack 256

.data

a db 254

main:

add al,17

add al,a

jnc ml

ml: ...
exit:

end main
Таңбасыз екілік сандарды алу.

Алу командаларына келесі жатады:

• 
  dec операнд —декремент амалы, яғни операнд мәнін 1-ге кішірейтеді;
  

• 
  sub операнд_1, операнд_2 — алу командасы; оның жұмыс принципі: операнд_1 = операнд_1 - операнд_2
  
• 
  sbb операнд_1, операнд_2 — (cf флагы) зайыммен алу командасы: операнд_1 = операнд_1 - операнд_2 – cf_мәні;
  

Мысал: Сандарды алу

masm

model small

.data

main:

mov al,5

jnc m1

ml:...

end main
Таңбасыз сандарды көбейту.

Таңбасыз сандарды көбейту үшін кеелсі команда қолданылады:

mul көбейткіш_1.

• 
  Егер нәтиженің үлкен бөлігі нөлдік болса, онда cf = 0 және of = 0;
  
• 
  Егре бұл флагтар нөлдік болмаса, онда көбейтудің нәтижесі кіші бөліктің сыртында деп түсінуге болады.
  

Таңбасыз сандарды бөлу

Таңбасыз сандарды бөлу үшін div командасы қолданылады.

Таңбамен сандарды бөлу

Таңбамен сандарды бөлу үшін іdiv командасы қолданылады.
Әдебиеті:

1 В. Юров, С. Хорошенко "Ассемблер". - С-П: "ПитерКом", 1999.

2 К. Г. Финогенов "Самоучитель по системным функциям MS-DOS".- М.:

"Радио и связь", 1995.

1 Арифметикалық командалар дегеніміз не?

2 Микропроцессор жүйесінде екілік қосудың неше командасы бар?
Тақырыбы 11 Файлдармен, каталогтармен және дискілермен жұмыс.

Мақсаты: Ассемблер тілінде файлдармен, каталогтармен жұмысты

таныстыру.

- секторды оқу не жазу;

- бас түтектің орыны;

- жолды форматтау.

Жоғары деңгей DOS INT 21h үзілімі арқылы ұйымдастырылады. Программист физикалық дискімен жұмыс жасамайды, а DOS файлдық жүйесімен.

DOS-та каталогтардың ағаш тәріздес құрылымы қолданылады. Келесі кестелерде каталогтар туралы ақпарат көрсетілген:

3еһ: Файлды жабу

Файл жазылғаннан кейін, ВХ регистріне файлдық нөмер орнатылады, ал DOS 3еһ функциясы пайдалынылатын файлды жабады. Бұл амал қалған барлық деректерді буферден дискіге жазып, тақырып пен FAT кестесін дұрыстайды.

Mov ah, 3eh ;файлды жазуға сұраныс

Mov bx, handle1 ;файлдық нөмер

Int 21h
Дискілік файлды оқу

3dh: файлды ашу

Бул амал файлдың атын мен дискідегі орнын тексереді. Ашу кезінде dx регистрінде – қажетті ASCIIZ – жолдың адресі болу керек, ал AL – регистрінде қатынау коды:

0 енгізу үшін файлды ашу

1 шығару үшін үшін файлды ашу

2 енгізу-шығару үшін файлды ашу

Мысал:

Mov al, 00 ;тек қана оқу

Lea dx, pathnm1 ; ASCIIZ – жолы

Int 21h

Mov handle2, ax ;нөмерді сақтау

1 В. Юров, С. Хорошенко "Ассемблер". - С-П: "ПитерКом", 1999.

2 К. Г. Финогенов "Самоучитель по системным функциям MS-DOS".- М.:

"Радио и связь", 1995.

1 Файлдармен жұмыс қалай ұйымдастырылады?

2 DOS-та каталогтардың қандай құрылымы қолданылады?
Тақырыбы 12 Клавиатура терминалынан информация енгізу.

Мақсаты: Ассемблер тілінде клавиатура терминалымен жұмысты

таныстыру.

Клавиатура 3 негізгі клавишалар типтерден тұрады:

1) символдық (А-дан Z-қа дейін), 0-9, %, $, # және т.б.

2) функционалдық клавишалар (HOME, END, RETURN, DEL, INS, PgUp,

PgDown F1-F12)

3) Басқару клавишалары: Alt, CTRL, SHIFT

Оның қызметіне келесі жұмыстар кіреді: басылған клавишаны тану, оған бекітілген кодты өзінің шығу регистріне (порт) орналастыру (әдетте, 60h). Клавиша коды және порт скан-код деп аталады (реттік нөмері).

Әр клавишаның жеке скан-коды бар (1(Esc)-83(del)) немесе (01h-53h).

- DOS INT 21h үзілімнің 3Fh функциясы арқылы клавиатураға файлға сияқты қатынау;

- әр түрлі режимде 1..Сһ аралығында DOS INT 21h үзілімнің функцияларының көмегімен символ бойынша клавиатураға енгізу.

Особая ситуация возникает, если попытаться ввести больше символов, чем затребовано функцией 3Fh. В процессе выполнения этой функции все вводимые символы тут же извлекаются из кольцевого буфера ввода и пересылаются в буфер DOS. Обнаружив во входном потоке коды клавиши , DOS пересылает из этого буфера в буфер пользователя в программе точно затребованное число символов. Остальные символы остаются в буфере DOS, готовые к вводу. Фактически, если не принять специальных мер к очистке буфера, они поступят в программу при очередном запросе 3Fh, даже если оператор еще не начал вводить очередную порцию данных. Очевидно, что в этом случае будет нарушена синхронизация хода выполнения программы с работой оператора.

Клавиатурадан енгізу үшін INT 21h үзілімнің жеті функциясын пайдалануға болады:

0lh – эхомен символды енгізу;

06h – консольдің көмегімен тікелей енгізу-шығару;

07h – эхосыз және Ctrl/C өңдеусіз символды енгізу;

08h – эхосыз және Ctrl/C өңдеуімен символды енгізу;

0Ah – эхомен жолды буферлеп енгізу;

0Bh – стандартты құрылғы енгізудің қалыпын тексеру;

0Сh – ішкі буферді тастап енгізу.