Қазақстан республикасының бiлiм жәНЕ

Бақылау сұрақтары:

1. 
   Ақпараттық жүйелердің қолданушы интерфейсы қандай болады?
   
2. 
   Функционалдық есептерді шешуге арналған прогаммалық қамсыздандыруларды қалай таңдау қажет?
   

Әдістемелік нұсқаулар:

Қолданушы интерфейстерін жасау кезеңдеріне программалық қамсыздануды жасау кезеңдері жатады. 1) есептің қойылымы. Интерфейс түрін таңдау және оған қойылатын негізгі шарттар мен талаптарды анықтау. 2) талаптардың анализі және ерекшеліктерді анықтау. Интерфейсті қолдану сценарийі анықталынады және қолданушы интерфейсінің моделі анықталынады. 3) жобалау. Диалогтарды жобалау және оны енгізу-шығару процестерді түрінде жүзеге асыру. 4) жүзеге асыру кезеңі. Интерфейстік процестерді программалау және тестілеу.

Тапсырма.

«Владение ин языками» атты кестені құрыңыз. Оның келесідей өрістері болуы керек:

«Код сотрудника» - сандық өрісі, оның өлшемі – длинное целое;

«Название языка» - мәтіндік өрісі, өлшемі - 20 символ;

«Степень владения» - мәтіндік өрісі, өлшемі - 20 символ. «Степень владения» өрісін поле подстановки ретінде құру керек. Оның мәндері белгіленген тізімнен алынуы қажет: «свободно», «со словарем», «читаю и могу объясниться».

«Код сотрудника» мен «Название языка» өрістерінен тұратын құрылымдық кілтті орнату керек.

 Ұсынылатын әдебиет:

1. Агафонова В.В. Интерфейсы информационных систем в экономике. - М.: Финансы и статистика, 2003.

2. Вендров А.М. Проектирование программного обеспечения информационных систем: Учебное пособие. - М.: Финансы и статистика, 2000.

3. Попов В.М., Маршавин Р.А., Ляпунов С.И. Глобальный бизнес и информационные технологии / Под ред. В.М. Попова. - М.: Финансы и статистика, 2001

 № 5. Зертханалық жұмыс
Жұмыстың тақырыбы: Қолданушы интерфейс моделін тарату
Жұмыстың мақсаты: Сыртқы және ішкі интерфейстерді жобалаудың технологиялары туралы жеке тапсрымалар орындау. Қолданушы интерфейсінің дизайны.
Зертханалық жұмыстың құрылымы:

1. 
   Тапсырманың аты және мақсаты
   
2. 
   Бақылау сұрақтарына жауап
   
3. 
   Программа листингісі
   

Бақылау сұрақтары:

1. 
   Қолданушы интерфейсы моделі деген не?
   
2. 
   Қолданушы интерфейсы моделінің қандай түрлері болады?
   
3. 
   Қолданушы интерфейсінің дизайны деген не?
   

Әдістемелік нұсқаулар:

Интерфейстің қолданбалы және программалық модельдері.

Қолданушы интерфейсінің 3 моделі болады.Олар:

1. 
   программа құрушы моделі.
   
2. 
   Қолданушы моделі.
   
3. 
   Программалық модель.
   

Тапсырма.

«Табель учета рабочего времени» атты кестені құрыңыз. Оның келесідей өрістері болуы керек:

«Код сотрудника» - сандық өрісі, оның өлшемі – длинное целое;

«Дата» - өрісінің типі «Дата/время»;

«Отработанное время» - сандық өрісі, өлшемі - бүтін.

«Код сотрудника» мен «Дата» өрістерінен тұратын құрылымдық кілтті орнату керек.

 Ұсынылатын әдебиет:

1. Агафонова В.В. Интерфейсы информационных систем в экономике. - М.: Финансы и статистика, 2003.

2. Вендров А.М. Проектирование программного обеспечения информационных систем: Учебное пособие. - М.: Финансы и статистика, 2000.

3. Попов В.М., Маршавин Р.А., Ляпунов С.И. Глобальный бизнес и информационные технологии / Под ред. В.М. Попова. - М.: Финансы и статистика, 2001

 

№ 6 Зертханалық жұмыс

Жұмыстың тақырыбы: Қолданушы интерфейстер жасау: алғашқы және жоғары деңгейлі жобалау кезеңдері

Жұмыстың мақсаты: Қолданушы интерфейстер туралы теориялық білімді толықтыру. Қолданушы интерфейстер жасау: алғашқы және жоғары деңгейлі жобалау кезеңдері туралы теориялық білімдерді толықтыру

Зертханалық жұмыстың құрылымы:

1. 
   Тапсырманың аты және мақсаты
   
2. 
   Бақылау сұрақтарына жауап
   
3. 
   Программа листингісі
   

Бақылау сұрақтары:

1.Интерфейс дегеніміз не?

2.Интерфейстерді қолданудың қандай облыстары бар?

3.Жүйелер интерфейстерінің даму кезеңдері?

4.Жаңашыл интерфейстердің тізімі?

Әдістемелік нұсқаулар:

Диалог дегеніміз- интерактивті терминал арқылы белгілі бір ережелер бойынша қолданушы мен программалық жүйенің арасында ақпаратпен алмасу процесі. Диалогтың типі және формасы болады. Диалог түрі ақпаратпен алмасу процесін қай сұхбаттасушы басқаратындығын анықтайды. Осыған байланысты диалог типін 2 түрге бөледі: 1) программамен басқарылатын. 2) қолданушымен басқарылатын.

Тапсырма.

«Студент» атты кестесін құрыңыз. Оның келесідей өрістері болуы керек:

«Код студента» - өрісінің типі – «Счетчик», өрісті автоматты түрде кестенің кілті ретінде орнату керек;

«Фамилия», «Имя», «Отчество» - өрістерінің әрқайсысының типі «текстовый», өлшемі - 30 символ, міндетті өрістер;

«Ном зачетки» - мәтіндік өрісі, өлшемі - 8 символ.

«Ном группы» - мәтіндік өрісі, өлшемі - 6 символ.

«Фоторафия» - OLE өрісі.
 Ұсынылатын әдебиет:

1. Агафонова В.В. Интерфейсы информационных систем в экономике. - М.: Финансы и статистика, 2003.

2. Вендров А.М. Проектирование программного обеспечения информационных систем: Учебное пособие. - М.: Финансы и статистика, 2000.

3. Попов В.М., Маршавин Р.А., Ляпунов С.И. Глобальный бизнес и информационные технологии / Под ред. В.М. Попова. - М.: Финансы и статистика, 2001

 № 7 Зертханалық жұмыс

Жұмыстың тақырыбы: Интерфейстің төменгі деңгейлі жобалануы: сандық бағалау және прототип құрастыру

Жұмыстың мақсаты: Қолданушы интерфейстер туралы теориялық білімді толықтыру. Интерфейстің прототипін құрастыру варианттарын жасау. Сандық бағалануына қарау интерфейс прототиптернің таңдау принциптерін үйрену.
Зертханалық жұмыстың құрылымы:

1. 
   Тапсырманың аты және мақсаты
   
2. 
   Бақылау сұрақтарына жауап
   
3. 
   Программа листингісі
   

Бақылау сұрақтары:

1. 
   Жаңашыл ақпараттық интерфейстердің өсу тенденциясы?
   
2. 
   Жүйелер интерфейстерінің (ЖИ) түрлеріне жуықтау?
   
3. 
   ЖИ стандарттары
   
4. 
   Ашық жүйелердің моделдеріндегі интерфейстерін сипаттамалары
   

Әдістемелік нұсқаулар:

Диалогтар формасы. Егер екі сұхбаттасушы да түсінікті тіл болмаса, онда диалог жүзеге асырылмайды. Тілдің сипаттамасы синтаксистан және симантикадан тұрады. Синтаксис дегеніміз- белгілі бір тілдің конструкциясын анықтайтын ережелер. Симантика дегеніміз- тілдің синтаксисті дұрыс құрылған конструкцияыларынан немесе оның мазмұнының мағынасын анықтайтын ережелер. Нақты жағдайда синтаксисті және симантиканы қолдануына байланысты диалогтар формасын мынадай 3 түрге бөледі: 1) Сөздік(фраза). 2) Директивті (командалық). 3) кестелік(табличный).

Тапсырма.

«Студент доп инф» атты кестесін құрыңыз. Оның келесідей өрістері болуы керек:

«Код студента» - сандық өрісі, өлшемі – длинное целое, кілттік өріс;

«Дата рождения» - өрісінің типі - «Дата/время»;

«Телефон» - өрісінің типі – мәтіндік, өлшемі – 15;

«Адрес» - өрісінің типі – мәтіндік, өлшемі – 100;

«Автобиография» - өрісінің типі МЕМО.
 Ұсынылатын әдебиет:

1. Агафонова В.В. Интерфейсы информационных систем в экономике. - М.: Финансы и статистика, 2003.

2. Вендров А.М. Проектирование программного обеспечения информационных систем: Учебное пособие. - М.: Финансы и статистика, 2000.

3. Попов В.М., Маршавин Р.А., Ляпунов С.И. Глобальный бизнес и информационные технологии / Под ред. В.М. Попова. - М.: Финансы и статистика, 2001

 № 8 Зертханалық жұмыс

Жұмыстың тақырыбы: Анықтамалық жүйені жобалау

Жұмыстың мақсаты: Windows (*.hlp) анықтамалық жүйесін құруға арналған файлдардың тәсілдерін үйрену.
Зертханалық жұмыстың құрылымы:

1. 
   Тапсырманың аты және мақсаты
   
2. 
   Бақылау сұрақтарына жауап
   
3. 
   Программа листингісі
   

Бақылау сұрақтары:

1. 
   ЖИ стандарттары
   
2. 
   Ашық жүйелердің моделдеріндегі интерфейстерін сипаттамалары
   
3. 
   ЖИ-мен қолданушының әсерлесу ерекшеліктері?
   
4. 
   Адамдық-машиналық интерфейс дегеніміз не?
   

Әдістемелік нұсқаулар:

Графикалық қолданушы интерфейстары Windows, Apple Macintosh, OS/2 операциялық жүйелерде қолданылады. Мұндай операциялық жүйелерде аталған интерфейс бойынша қолданушымен өзара қарым-қатынасты ұйымдастыратын стандартты компоненттердің жиынтығы бар. Қазіргі кездегі программалардың қолданушы интерфейстары Wimp технологиясы бойынша жасалынады.

Windows-терезе

Icons-пиктограмма

Mouse-тышқан

P-Pop-Up-төмен түсетін меню

Терезе дегеніміз-физикалық экранның тіктөрбұрышты құрайтын шектеулі жақтауға алынған бөлігі терезе экранның көлемінде өзінің орнын да, өлшемінде өзгерте алады. Барлық терезелерді 5 категорияға бөледі. 1)негізгі терезе. 2) бағынушы терезелер. 3) диалогтар терезесі. 4) ақпараттық терезелер. 5) меню терезесі.

Тапсырма.

«Предмет» атты кестесін құрыңыз. Оның келесідей өрістері болуы керек:

«Код предмета» - өрісінің типі – «Счетчик», өрісті автоматты түрде кестенің кілті ретінде орнату керек;

«Наименование предмета краткое» - өрісінің типі – мәтіндік, өлшемі - 8 символ, берілген өріс бойынша уникальный индекс құру керек;

«Наименование предмета полное» өрісінің типі – мәтіндік, өлшемі - 60 символ.

 Ұсынылатын әдебиет:

1. Агафонова В.В. Интерфейсы информационных систем в экономике. - М.: Финансы и статистика, 2003.

2. Вендров А.М. Проектирование программного обеспечения информационных систем: Учебное пособие. - М.: Финансы и статистика, 2000.

3. Попов В.М., Маршавин Р.А., Ляпунов С.И. Глобальный бизнес и информационные технологии / Под ред. В.М. Попова. - М.: Финансы и статистика, 2001
 № 9 Зертханалық жұмыс

Жұмыстың тақырыбы: Интерфейс протатипін құрастыру және оны тестілеу

Жұмыстың мақсаты: Интерфейстің электронды прототипін- демонстрациялық ролигін құрастыру тәсілдерін үйрену. Тестілік тапсырмалар құрастыру әдістерін үйрену. Интерфейстерді тестілеуге арналған практикалық және теориялық білімдерді толықтыру.

Зертханалық жұмыстың құрылымы:

1. 
   Тапсырманың аты және мақсаты
   
2. 
   Бақылау сұрақтарына жауап
   
3. 
   Программа листингісі
   

Бақылау сұрақтары:

1.Қолданушы интерфейстерінің даму кезеңдері?

2.Жаңашыл қолданушы интерфейстердің сипаттық ерекшеліктері?

3.Қолданушы интерфейстерін жобалау принциптері?

4.Қолданушы интерфейстерін жобалауға келу маңызы?

Әдістемелік нұсқаулар:

Кез-келген қосымшалар терезлерінде ақпаратты енгізуге және шығаруға арналған арнайы компаненттер болады. Қазіргі кездегі программалық қамсызданудың интерфейсі мынадай менюлерден тұрады: 1) негізгі немесе төмен түсетін иерархиялық меню. 2) Пиктографиялық меню. Контекстік меню интерфейста енгізу және шығару компоненттерін 3 топқа бөлуге болады: 1) Фразалық (сөздік). 2) Кестелік. 3) Директивті. Мысалы: Label, Edit, Memo-сөздік. CheckButton, RadioGroup, ListBox–кестелік. Button–директивті. ComboBox–аралас формаға жатады.

Тапсырма.

«Успеваемость» атты кестесін құрыңыз. Оның келесідей өрістері болуы керек:

«Код студента» - өрісінің типі – сандық, өрістің өлшемі – длинное целое;

«Код предмета» - өрісінің типі – сандық, өрістің өлшемі – длинное целое;

«Дата сдачи» - өрісінің типі – «Дата/время»;

«Оценка» - өрісінің типі – сандық, өрістің өлшемі – целое.

«Код студента», «Код предмета», «Дата сдачи» өрістерінен тұратын құрылымдық кілтті орнату керек.
 Ұсынылатын әдебиет:

1. Агафонова В.В. Интерфейсы информационных систем в экономике. - М.: Финансы и статистика, 2003.

2. Вендров А.М. Проектирование программного обеспечения информационных систем: Учебное пособие. - М.: Финансы и статистика, 2000.

3. Попов В.М., Маршавин Р.А., Ляпунов С.И. Глобальный бизнес и информационные технологии / Под ред. В.М. Попова. - М.: Финансы и статистика, 2001

 № 10 Зертханалық жұмыс

Жұмыстың тақырыбы: Қолданушы интерфейсін құру. Кестелер құру

Жұмыстың мақсаты: МББЖ-гі шаблондармен танысу. Нысан құрылымын меңгеру.Кестелер жолдарына әр түрлі мәндер беріп үйрену.
Зертханалық жұмыстың құрылымы:

1. 
   Тапсырманың аты және мақсаты
   
2. 
   Бақылау сұрақтарына жауап
   
3. 
   Программа листингісі
   

Бақылау сұрақтары:

1. 
   Қолданушы интерфейсін жобалау алгоритмі
   
2. 
   Қолданушы интерфейстерін құралдық түрде жетілдірі?
   
3. 
   Интеллектуалды интерфейс: ұғымы, ерекшеліктері, қолданылуы.
   
4. 
   Аппараттық интерфейс: ұғымы, ерекшеліктері, қолданылуы.
   
5. 
   WIMP-интерфейстер туралы ұғым?
   

Әдістемелік нұсқаулар:

Wimp интерфейстарында қарастырылатын тура басқару арқылы нысанды бағытталан интерфейстарды жасауға болады. Сыртқы деңгейде осындай типқа жататын интерфейстарда диалогтық директивті формасы қолданылады, яғни мышканың көмегімен пиктограммамен жасалынатын әртүрлі іс-әрекеттермен командаларды енгізуге болады. Мұндай интерфейстің негізгі элементтеріне мыналар жатады: 1) метафоралар. 2) Нысандар. 3) Drag and Drop технологиясы.

Тапсырма.

Сауда фирмасының фрагменті болытан кестелерді құрыңыз.

«Партнер» кестесінің келесідей өрістері бар болсын: «Код партнера» - сандық өріс, өлшемі – бүтін, кілттік өріс; «ИНН» - сандық өріс, өлшемі – бүтін, өрістің уникалдылығына тексеру орнату керек; «КПП» - сандық өріс, өлшемі – бүтін, өрістің уникалдылығына тексеру орнату керек; «Наименование» - мәтіндік өріс, өлшемі – 150; «Юр адрес» - мәтіндік өріс, өлшемі – 150; «Адрес эл почты» - мәтіндік өріс, өлшемі – 20.

«Телефоны партнеров» кестесі: «Код партнера» - сандық өріс, өлшемі- бүтін; «Телефон» - мәтіндік өріс, өлшемі – 15. Құрамына осы екі өріс кіретін құрылымдық кілтті орнату керек.

«Товары» кестесі: «Код товара» - сандық өріс, өлшемі – бүтін, кілттік өріс; «Наименование товара» - мәтіндік өріс, өлшемі – 100; «Цена» - өрісінің типі денежный, «Наличиче на складе» - сандық өріс, өлшемі – бүтін.

«Сотрудник» кестесі: «Код сотрудника» - мәліметтердің типі – «счетчик», оны кесте структурасын сипаттаудан кейін автоматты түрде орнату керек, содан кейін оның атын өзгертіңіз; «ФИО» - мәтіндік өріс, өлшемі – 30.

«Счета» кестесі: «Номер счета» - типі – «счетчик», бұл өрісті автоматты түрде кестенің кілті ретінде орнату керек; «Код партнера» - сандық өріс, өлшемі – бүтін; «Дата» - өрісінің типі – «Дата/время», «Код менеджера» - сандық өріс, өлшемі – длинное целое.

«Позициця счета» кестесі: «Номер счета» - сандық өріс, өлшемі – длинное целое; «Код товара» - сандық өріс, өлшемі – бүтін; «Количество» - сандық өріс, өлшемі – бүтін. Құрамына «Номер счета» мен «Код товара» өрістері кіретін құрылымдық кілтті орнату керек.

 Ұсынылатын әдебиет:

1. Агафонова В.В. Интерфейсы информационных систем в экономике. - М.: Финансы и статистика, 2003.

2. Вендров А.М. Проектирование программного обеспечения информационных систем: Учебное пособие. - М.: Финансы и статистика, 2000.

3. Попов В.М., Маршавин Р.А., Ляпунов С.И. Глобальный бизнес и информационные технологии / Под ред. В.М. Попова. - М.: Финансы и статистика, 2001

4. 
   студенттің өздік жұмысы
   

4.1 Өздік жұмысты ұйымдастыру бойынша әдістемелік нұсқаулар.

Студенттің өздік жұмысы (СӨЖ) реферат түрінде орындалады және студенттердің өздік жұмысын қойлатын талаптарға сәйкес тапсырылады.

Өздік жұмысты бақылау келесі формада өтуі мүмкін:

– жасалған жұмысты көрсету;

– өздік меңгерген тақырып бойынша баяндама;

– аудиториялық сабақтарды немесе ОБСӨЖ-де ауызша сұрау;

– жазбаша орындалған тапсырмаларды қорғау.

Өздік жұмысының нәтижелерін тапсырмаған студент қорытынды аттестацияға жіберілмейді.

Өз бетімен меңгерген материал оқытушумен бірге меңгерілген материалмен қоса қорытынды бақылауға шығарылады.
4.2 Рефераттар тақырыбы
4.2.1 Қолданушы интерфейстерінің типтері және оны жасау кезеңдері.

4.2.2 Ақпаратты қабылдаумен, сақтаумен және өңдеумен байланысты адамның психофизикалық ерекшеліктері.

4.2.3. Қолданушы интерфейстерінің интеллектуалды элементтері

4.2.4. Жаңашыл ақпараттық басқарушы жүйелердегі интерфейстердің ерекшеліктері

4.2.5. Ақпараттық жүйелердегі интерфейстерді қолданумен ақпараттық нысандарды басқаруды анализдеу

4.2.6. Қолданылатын парадигмалар және принциптер

4.2.7. Қолданушы моделі.

4.2.8. Интерактивті жүйе моделін құру

4.2.9. Ақпарттық басқарушы жүйелердің қолданушы интерфейстерінің модельдік негізделген жобаларының методологиялық негіздері.

4.2.10. Ақпараттық жүйенің интерфейсін модельдеу процесі.

4.2.11. Ақпараттық жүйенің қолданушы интерфейсін құралдық көмегімен қолдау