2.4 Негізгі мектептегі оқушыларға ақпаратты өлшеудің есептер
жүйесін мағыналық тәсілмен оқыту
Мектептегі жалпы білім беру информатиканың мәні оқушылардың жеке даму қабілеттілігіне әсерін тигізеді және жан-жақты өсуіне әсер етеді. Логикалық дұрыс түсіндіру және абстрактылық обьектілерге негіздеу, символдармен терминологияны білу, терминдердің дәл ұғымын түсіну және шартты белгілерді жақсы түсіну оқушылардың сапалы ойлауына маңызды әсер етеді, және адамның ақпараттық ортада толығымен бейімделуін керек етеді. Осы келтірілген сұрақтардың барлығы ақпараттың өлшем бірлігінің кіріспесі деуге болады және ол өте үлкен ақпараттық өлшем бәрлігіне ауысуына ақпарат тасымалдағыштарды өлшеуге көп әсер етеді. Осы айтылған сұрақтардың барлыға методикалық жағынан зерттелуі және оқыту тапсырмалары берілу қажет. Бұл мектептердің информатикеа курсында ақпаратты өлшеу тәсілімен және алфавиттік тәсілі бірге қарастыруы қажет. Мұндай бірге қарастыру методикалық жағынан ақпараттық өлшеміне битті енгізу дұрыс. Алфавиттік тәсіл (байт, килобайт(Кб), мегабайт (Мб), гигабайт (Гб), терабайт (Тб), петабайт (Пб), эксабайт (Эб) т.б. ) осы ақпарат өлшемдерімен және екілік сандардың арасына байланыс орнатуға мүмкіндік береді. Алфаввиттік тәсілді тек қана осы екі әдістің байланысын жақсы түсіндіргеннен кейін барып үйрену керек болад. Олардың мүмкіндігі және қолданыс шегі хабарлардың ақпарат өлшемін табуда соларға пайдалану қажет. Оқытушыға материалды проблемалық түрде түсіндіру қажет. Өйткені ол оқушылардың ойлау қабілетін дамытады және айналадағы қоршаған ортаның ақпараттық түсінігін толық білуге итермелейді. Ақпараттың санының анықтауыш формуласы дайын түрде берілмеуі тиіс. Оны оқушылардың талдауына беру керек олардың математикалық дайындығына байланысты. Бұл есептер оқу есептер жүйесін де ұлкен роль атқаратын ақпарат теориясының негізін ретімен түсіндіру және оқу материялын толығымен терең тексеріп бекітеді. Есеп жүйесі мынадай болу керек:
бұрынғы алған білім мен біліктілікті активтендіру;
тапсырманы орындау формасы әр түрлі болу керек;
бұрыннан бекітілген білім мен біліктілікті жаңа шартқа дұрыс аудара білукерек;
әр түрлі жағдайларда алған білім мен біліктілікті еркін дұрыс пайдалана білу керек;
оқушылардың деңгейін анықтау қажет (репродуктивті, продуктивті, шығармашылық);
оқушының жеке мүмкіндігін ескеру.
Ақпараттық хабарлардың санына байланысты есептерді шығаруда ең эффектілі жағы, пайдаланылған түсініктерді, оқушылар жақсы түсіну керек, терминологияны білу керек және оларға сәйкес шартты белгілер қабылдау кеерк. Сонымен бұл есептің шығару типтерін мынадац негізгі этаптарға бөлуге болады:
Есептің шартын, берілгенін ойластыру. Есептің құрастырылуы біркелкі ма, сөздері түсінікті ме, мысалы, «256 символдық алфавитте» осының ішінен есептердің ерекше элементтерін көрсету, бастапқы берілгендерді табу және соңғы нәтижелерін табу;
Есептің шартын қысқа түрде жазу. Бастапқы берілгендермен –соңғы нәтижелердің белгілі шарттарын жазу. Оларды мына түрде көрсету керек. «берілгені», «табу керек», «шешімі», 1 өлшем бірлікке келтіру;
Есептің шығарылу жолын іздеу: есепке байланысты теориялық ұсыныстарын анықтау, оны белгілі шығар уәдістеріемн байланыстыру, оларды әр түрлі бөліктерге бөлу;
Есептің шығару жоспарын және алынған нәтижесін тексеру, есептің ауызша шығару әдісін жазу, есептің соңғы формуласын әріп түрінде алу және одан кейін формулаларға нақты мәндерді қою, іздеген шамалардың дұрыс өлшем бірлігін табу, есептің ең соңғы жауап сұрағына жауаптарын жалпылама түрде жазу керек.
Табылған шешімді талдау және интерпретациялау: оқушылар алынған жауапты ойланып демонстрациялайды. , есепті шешудің жолын берілгенмен кері тексеру және шығарудың басқа әдістерін табу.
Ақпаратың өлшем бірлігін енгізу үшін мынандац есептер берілген жөн. Бір жағдайда екі тепе-тең мүмкіндігі бар оқиға болуын қарастыру және осыған 1 ақпарат өлшем бірлігін енгізу. Хабарда 1 оқиғада 2 түрлі тепе-тең оқиғадан тұрады, 1оқиға -1 бит. Бірінші хабардағы табылған ақпаратты 1 бит ақпаратқа сәйкес келеді, бірақ ол екінші бір бит ақпараттық көлемге сәйкес келмейді, себебі олардың вариантв 2-ге тең емес.
ҚОРЫТЫНДЫ
Қорыта келгенде түлектік жұмысымызда қойылған мақсатқа сәйкес мәселелер толығымен қарастырылып, күтілген нәтижелерге қолжеткізілді деп есептейміз. Себебі, мектептің информатика пәнінің «программалау тілдері» бөлімін оқыту барысында оқушыларға түсіндірілетін мәселелер, яғни, прогрпммалау тілінің құрылымынан бастап оның орындалу мүмкіндіктері, компьютерге берілуі, тілдің синтаксисі, семантикасына дейінгі ұғымдарды есептер шығару арқылы түсіндіруге болатындығына көзімізді жеткіздік.
Түлектік жұмыс барысында қозғалған мәселелер мен әдістемелер, зерттеушілердің пікірлері толығымен дәлел бола алады деп сенеміз және осы қозғалған мәселе көмегімен мектептің информатика курсындағы «программалау тілдерінің» кез-келгенін есептер шығарту арқылы оқушы санасына сіңіруге болады деп есептейміз.
Сондай-ақ жоғарыда айтылған теориялық мәселерге сүйене отырып жасалынған және сол мәселердің бір мысалы ретінде төмендегі келтірілген қосымшалардағы: паскаль тілін оқытудың әдістемесін, лабораториялық жұмыстарды, тест тапсырмаларын және электрондық көмекші оқыту құралын мектеп информатика пәнінің мұғалімдеріне ұсынамыз.
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР
1. Халықова Г.З. Информатиканы оқыту әдістемесі. Алматы,
“Білім”, 2002.-196 б.
2. М.П.Лапчик, И.Г.Семакин, Е.К.Хеннер. Методика
преподования информатики. Москва, “Центр Академии”, 2001
3. Информатика негіздері. №6 2003, №5 2005, №4 2000.
4. ИНФО. №10 2006, №11 2006, №12 2006, №7 2006.
5. ҚР жалпы орта білім берудің мемлекеттік жалпыға міндетті
стандарттары.
6. Turbo Pascal тілінен практикум. Г.К.Нұрмұханбетова,
А.Әмірбекұлы, Л. Сүлейменова. Шымкент 2003.
7. О.Камардинов. Паскаль тілінде программалау. Алматы, 1994.
8. Бағдарламалық және технологиялық практикум. Сыдықов Б.Д.,
Талпақов Н.Ә., Бостанов Б.Ғ, Беркінбаев. Алматы, 2004.
Достарыңызбен бөлісу: |