Љазаљстан республикасыныў білім жшне ’ылым министрлігі

ДЩріс 5

2 Психрометр жЩне гигрометр.

3 ыл“алды ауаныЈ диаграммасы.
Атмосфералы› ауада ›андай-бір мйлшерде су буы тЇрінде, кейде су тамшылары тЇрінде (су туманы) немесе м±з бйліктері (м±з т±маны) тЇрінде ыл“ал болады. М±ндай ›±ра› ауа мен ыл“алдыЈ ›оспасын ыл“алды ауа деп айтады.

АуаныЈ абсолют ыл“алдылы“ы деп, бір м³ ыл“ылды ауада“ы, су буыныЈ кг-мен алын“ан мйлшері аталады. ийткені ыл“алды ауа газ ›оспасы бол“анды›тан ›оспада“ы бу кйлемі барлы› ›оспа кйлеміне теЈ, демек абсолют ыл“алдылы› ›оспада“ы бу ты“ызды“ымен йзініЈ парциал ›ысымы мен ›оспа температурасы бойынша йрнектеле алады, кг/м³:
,(1)

м±нда“ы - су буыныЈ массасы, кг;

Салыстырмалы ыл“алдылы› %-бен йлшенеді:

БудыЈ парциалды› ›ысымын аны›тау Їшін гигрометр деп аталатын ›±ралмен пайдаланады. Осы ›±рал кймегімен шык нЇктесін аны›тайды. Шык нуктес деген м з ол ауа каныккан болу уш н туракты кысымда ауаны салкындату температурасы (). Шык нуктес н б ле отырсак парциалды кысымды кесте бойынша аныктау керек .

АуаныЈ ыл“алдылы“ын аны›тау Їшін психрометрлік жіне гигрометрлік йлшеу Щдістерімен пайдалынады. Психрометрлік йлшеу Щдісі бойынша ›аны›па“ан ауада т±р“ан ыл“алды материалмен орал“ан сынапты термометрдіЈ кйрсеткіші ›±р“а› термометрдіЈ кйрсеткішінен тймен болады. Б±л ›аны›па“ан ауаныЈ ж±›а су ›абатыныЈ бетімен жанас›ан кезде ыл“алдыЈ жылу тасымалы осы ж±ка ›абат›а берілуімен тЇсіндіріледі.

љ±р“а› термометр температурасы - б±л ауаныЈ жЩне су буыныЈ температурасы (б±л температураныЈ ыл“алды ауада“ы кЩдімгі ›±р“а› термомметр кйрсетеді).

СудыЈ ауадан алатын жылуы, булану“а ж±мсалатыЈ жылу“а теЈ бол“анда, су температураныЈ артуы то›тайды. Б±л ›алыптас›ан су температурасын су термометр температурасы деп айтады.

Дым›ыл ауаныЈ параметрлерін жЩне ЩртЇрлі материалдарды кепті-руге байланысты туындайтын практикалы› с±ра›тарды шешу Їшін Л.К.Рамзин (1918 ж ) ±сын“ан Id- диаграммасын ›олдану“а болады.

- диаграммасы 98 кПа барометрлік ›ысым Їшін ›±рыл“ан.Осы диаграмманыЈ абцисса йсіне ауаныЈ ыл“алдылы“ы ,ал ордината йсіне энтальпия салынады.

ШртЇрлі сызы›тардыЈ ыЈ“айлы орналасуы Їшін координаттар йстерініЈ арасында“ы б±рышы 135°жЩне ордината йсі тік болып салын“ан.

ДмаграмманыЈ тймен жа“ында будыЈ парциалды ›ысым сызы“ы кйрсетілген (сурет 1) .

Сурет 1 – ыл“алды ауныЈ - диаграммасы

љыздыру процессі (суыту) тік вертикалды сызы›пен кйрсетілген ().

- диаграммада“ы дым›ылдылы“ыныЈ сызы“ы бойынша йтеді деп адиабатты› деп аталады. ымныЈ булануын процесс сызыгымен отед де адиабаттык булауы деп айтылады.

Булану дымныЈ молшер мына формуламен аныкталады , кг/с:

м±нда“ы , - - диаграммасында“ы ›±р“ату процесстіЈ басында жЩне ая“ында“ы ыл“алдылы›тыЈ ›±рамы, г/кг;

Калорифердегі ауа“а келтірген жылулы›тыЈ мйлшері , кВт:
,(5)

м±нда“ы , - - диаграммасында“ы ›ыздыру процесстіЈ басында жЩне ая“ында“ы энтальпиясы, кДж/кг.

2 љаны››ан жЩне ›аны›па“ан ауа дегеніміз не?

3 АуаныЈ абсолют ыл“алдылы“ы деп нені айтады?

4 АуаныЈ салыстырмалы ыл“алдылы“ы деп нені айтады?

5 Ыл“алдылы›тыЈ ›±рамы деген не?

6 Что такое температура точки росы?

7 Ыл“алды ауныЈ - диаграммасында ›андай сызы›тар кйрсетілген?

8 Ыл“алды ауныЈ - диаграммасында негізгі процесстер ›алай орналас›ан?

2 Нащокин В.В. «Техническая термодинамика и теплопередача». - М.: Высшая школа, 1980. - б.3-15

3 Асамбаев А.Ж. «Техникалы› термодинамиканыЈ негіздері» - 2006. – б.4-16

4 Баскаков Б.В., Берг О.К., Витт и др. «Теплотехника» - М.: Энергоатомиздат., 1991. – б. 4-11, б. 40-41

5 ЭнергетиканыЈ электронды› энциклопедиясы.

• 
  
  жүктеу/скачать 1.19 Mb.
  
  Достарыңызбен бөлісу: