Љазаљстан республикасыныў білім жшне ’ылым министрлігі
жүктеу/скачать 2.28 Mb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- ДЩріс 15
ДЩріс 14(2 са“ат, 11-12 апта) Та›ырып. Конвективті жылуалмасу ДЩріс саба›тыЈ жоспары
Конвективті жылуалмасу – біркелкі жылытылма“ан с±йы›, газ тЩрізді немесе су сымалы ортада жЇретін жылу тасымалы процесі. Б±л процесс берілген ортаныЈ ›оз“алысы жЩне оныЈ жылуйткізгіштігі ар›асында жЇргізіледі. Екі фазаныЈ шекаралы› бйлігінде жЇретін конвективті жылуалмасу конвективті жылу беру деп аталады. Конвективті жылуалмасу ортаныЈ физикалы› ›асиеттерінен тЩуелді жЩне оныЈ ›оз“алыс тЇрінен тЩуелді. Конвективті жылуалмасу таби“и (еркін) конвекция жЩне еріксіз конвекция болып бйлінеді.
Егер ортаныЈ агрегатты› кЇйі бір тЇрден екінші тЇрге ауысса, онда осы кезде болатын конвективті жылуалмасу агрегатты› кЇйі йзгеретін конвективті жылуалмасу деп аталады. Конвективті жылуалмасу ЩртЇрлі жылуалмастыр“ыштар да жЩне жылукЇштік ›оЈдыр“ыларда жЇреді. С±йы›тыЈ еріксіз жЩне еркін ›оз“алысы конвективті жылуалмасу Орта температура, аны›таушы температура, эквивалентті (балама) диаметрі. Жылу а“ынын аны›тайтын шамаларды аны›тау Їшін ›олданылатын формулалардыЈ барлы“ына, кйптеген жа“дайда арнаныЈ (каналдыЈ) ›имасы бойынша, сонымен ›атар ›аналдыЈ ±зын таралатын с±йы› температурасыныЈ мЩні кіреді. Сол себепті, техникалы› есептеулерде с±йы›тыЈ температурасы деп а“ынныЈ орта температурасын алады.
°›састы› теориясыныЈ негізгі жа“дайын Їш ±›састы› теоремасы тЇрінде формалайды. °›састы›тыЈ бірінші теоремасы бойынша ±›сас ›±былыстардыЈ бірдей ±›састы› критерийлері болады. Б±л теореманыЈ д±рысты“ы жо“арыда аны›тал“ан. °›састы›тыЈ екінші теоремасы бойынша, ›андай да бір ›±былысты сипаттайтын айнымалылар арасында“ы кез–келген тЩуелділік, осы айнымалылардан ›±рал“ан ±›састы› критерийлерініЈ арасында“ы тЩуелділік мына тЇрде кйрсетілуі мЇмкін, я“ни f (k1,k2, …kn)=0. М±ндай тЩуелділіктер критериалды теЈдеулер деп аталады. °›састы›тыЈ Їшінші теориясыныЈ негізгі ма›саты, екі ›±былыстыЈ ±›састы“ы Їшін, ›андай, ›ажетті жЩне жеткілікті кЇйлердіЈ болуы керектігін ашып беруі. Б±л теорияны совет “алымдары М.В.Кирпичев бен А.А. Гухман 1931 жылы жаса“ан. °›састы›тыЈ критерийлері. Шр ±›састы› критерийі физикалы› мЩнін білдіреді. Олар “алымдардыЈ атарыныЈ бірінші Щріптерімен білгілейді. Нуссельта критерийі : .(1)Рейнольдса критерийі : .(2)Прандтля критерийі : .(3)Грасгофа критерийі : .(4) Осы дЩрістіЈ материалдарыныЈ негізгі тЇсініктеріЈ білЇі керек: Конвекция; Ньютон-Рихмана заЈы; жылуберу коэффициенты; ±›састы› теориясы; ±›састы› критериясы. издік ба›ылау с±ра›тары 1 Ковективті жылу алмасу дегеніміз не? 2 Конвективті жылу алмасудыЈ тЇрлерін атаЈыз 3 Орта температура, аны›таушы температура, сЩйкестік диаметрі туралы не білесіз 4 Жылу мйлшерініЈ формуласын жазыЈыз 5 Орта температураныЈ формуласын жазыЈыз 6 °›састы› теориясы жЩне теЈдеулері туралы не білесіз 7 Агрегатты› жЇйе йзгергендегі жылу алмасуды тЇсіндіріЈіз
2 Нащокин В.В. «Техническая термодинамика и теплопередача». – М.: Высшая школа, 1980. – б.3-15 3 Асамбаев А.Ж. «Техникалы› термодинамиканыЈ негіздері» - 2006. – б.4-16 4 Баскаков Б.В., Берг О.К., Витт и др. «Теплотехника» - М.: Энергоатомиздат., 1991. – б. 4-11, б. 40-41 5 ЭнергетиканыЈ электронды› энциклопедиясы.
(1 са“ат, 12 апта) Та›ырып. Агрегатты кЇйініЈ йзгеруі кезіндегі жылуалмасу ДЩріс саба›тыЈ жоспары 1 Негізгі ±“ымдыр мен тЇсініктелер 2 Конденсация кезіндегі жылуалмасу. 3 љабы›шалы конденсация 4 Тамшылы конденсация. љатты дененіЈ бетін жуып жат›ан с±йы›тыЈ агрегатты› кЇйі егер дене бетініЈ температурасы берілген ›ысымда с±йы›тыЈ фазалы› айналу температурасынан жо“ары не тймен бол“анда йзгереді. Бірінші жа“адайда жылу берілу с±йы›тыЈ ›айнауымен, ал екіншіде – оныЈ буыныЈ конденсациясымен ›атар жЇреді. Осы екі ›±былыс та жылу берілуді зерттеуді бір фазалы орталы ›атты дененіЈ жылу берілуін зерттеумен салыстыр“анда ›иындатады. С±йы›тыЈ ›айнауы кезіндегі жылудыЈ берілуі Термодинамикадан белгілі, ›айна“ан с±йы›тан пайда болатын будыЈ ›аны“у температурасы t› –дан жо“ары, мысалы, атмосфералы› ›ысымда ›айна“ан судыЈ температурасы t› +(0,4-0,80С). Ол еркін деЈгейден ыдыс ›абыр“асыныЈ ›ыздырушы бетіне ›арай ба“ытта йзгермейді жЩне ›алыЈды“ы 2–5 мм ›абатта “ана кенет йседі. љыздыру бетімен тЇйісетін с±йы› бйлшектерініЈ температурасы ›абыр“а температурасына tст теЈ. љабыр“а“а жа›ын ›абатта“ы с±йы›тыЈ ›ызуы с±йы›тыЈ ›аны“у температурасымен салыстыр“анда t =t›аб -t›ан арты›. Жылу а“ыныныЈ беттік ты“ызды“ы «q» не“±рлым Їлкен болса, температуралы› арын t со±рлым Їлкен болады. СудыЈ ›айнау процесін зерттеудіЈ кйрсетулері бойынша, бу кйпіршіктері тек ›абыр“аныЈ ›ыздыру бетінде “ана, бу тЇзілу центрлерініЈ беттіЈ к±дір – б±дырлары, газ бЇршіктері маЈайында туады. Уа›ыт йтуімен бірге кйпіршіктер йседі жЩне бйліну диаметріне жеткенде ›ыздыру бетінен бйлінеді. Бу кйпіршіктердіЈ тЇзілуі мен ›абыр“а бетінен бйлінуі кйп жа“дайда ›айна“ан с±йы›тыЈ ›абыр“а бетін сулауынан не суламауынан тЩуелді. Бірінші жа“дайда бу кйпіршіктері беттен оЈай ажырайды; екіншіде – ›иын ажырайды. љайна“ан с±йы›тыЈ температурасы t› – дан жо“ары бол“анды›тан, бу кйпіршігімен с±йы› арасында белсенді жылуалмасу жЇреді, б±л бу кйпіршігініЈ бйліну ден кейін йсуіне Щкеледі. Б±л кезде с±йы›тыЈ ›ызу дЩрежесіне жЩне кйпіршіктіЈ кйтерілу ±за›ты“ына байланысты оныЈ кйлемі онда“ан есе ±л“аяды. Бу кйпіршіктерініЈ ›оз“алысыныЈ процесі кезінде с±йы› ›атты араластырылады жЩне жылуалмасудыЈ белсенділігі кЇшейеді. КйпіршіктердіЈ беттен бйліну жиілігі жЩне будыЈ тЇзілу центлерініЈ саны с±йы›тыЈ температурасы жо“арла“анда йседі. Себебі, температура жо“арла“ан сайын беттіЈ кішкентай кедір–б±дырлары да будыЈ тЇзілуіне ›ажет центрлердіЈ кйбеюіне Щсер етеді. Б±д ›ыздыру бетінен с±йы››а берілетін жылу беруді жо“арылатады. Біра› t йсуі Щр›ашанда жылуалмасудыЈ белсенділігін арттыра бермейді. Негізінен, будыЈ тЇзілу центрлерініЈ саныныЈ йсуінен ›атар орналас›ан будыЈ кйпіршіктері бір – бірімен бірігіп, бір жалпы ›абы›шаны ›±райды. Б±л ›абы›ша с±йы›ты ›абыр“а бетінен бйліп т±р“анды›тан, будыЈ йте аз жылу йткізгіштігінен жылу берудіЈ белсенділігі осы кезде кенеттен азаяды. Бу конденсациясы кезіндегі жылу беру. Берілген ›ысымда“ы будыЈ ›аны“у температурасынан тймен температурада суы кезінде бу конденсацияланады, я“ни с±йы››а айналады, жЩне б±л кезде конденсация жылуы бйлінеді, ол санды› мЩні бойынша бу тЇзілу жылуына теЈ. љабыр“а бетініЈ жа“дайына байланысты шйгуші с±йы› тамшы немесе ›абы›ша форманы ›абылдайды, осы“ан байланысты бу конденсациясы тамшылы немесе ›абы›шалы деп аталады. Таби“и ›оз“алыс кезінде пайда болатын тамшылы конденсация конденсат с±йы› дене бетін сулама“анда жЇреді. Б±л Щдетте майдыЈ,керосин жЩне майлы ›ыш›ылдыЈ ж±›а ›абатымен ›аптал“ан ›абыр“а беттерінде бай›алады. Тамшылы конденсация кезіндегі жылу берілу Їлкен термиялы› кедергімен сипатталатын ›абы›шалы› конденсация“а ›ара“анда 5 -10 есе кйп. Алайда ›абы›шалы› конденсация Їлкен ›ызы“ушылы››а ие, ййткені ол ЩртЇрлі йндірістік жылу алмасу аппараттарында, суудыЈ б±дырлы суланушы беттерімен будыЈ мЩжбЇрлі ›оз“алысы бай›алатын аппараттарда пайда болады. БудыЈ ›абы›шалы конденсациясы теориясыныЈ негізі мынада. Температурасы ›аны“у температурасынан t › кіші будыЈ ›абыр“амен жанасуы кезінде бу коноденсацияланады жЩне ›абыр“а бетінде ›абы›ша ›±рылады. Егер ›абы›ша ›оз“алысыныЈ режимі ламинарлы болса, онда бу конденсациясы кезінде жіберілетін жылу ›абы›ша ›алыЈды“ынан жылу йткізгіштік жолмен таралады. Осы дЩрістіЈ материалдарыныЈ негізгі тЇсініктеріЈ білЇі керек: љайнау кезіндегі жылуалмасу; ›айнау режимы; бутЇзілу; бутЇзілу процесстыЈ меншікті жылуы; конденсация кезіндегі жылуалмасу. издік ба›ылау с±ра›тары 1 љайнау жЩне конденсация процестер болу Їшін ›андай шарттар керек? 2 Кйпіршіктер ›айнау режимы дегеніміз не? 3 љабы›шалы конденсация дегеніміз не? 4 Тамшылы конденсация дегенімі зне? °сынылатын о›улы›тар 1 Бахмачевский Б.И. и др. «Теплотехника». - М.: Металлургиздат., 1969. – б.3-20 2 Нащокин В.В. «Техническая термодинамика и теплопередача». – М.: Высшая школа, 1980. – б.3-15 3 Асамбаев А.Ж. «Техникалы› термодинамиканыЈ негіздері» - 2006. – б.4-16 4 Баскаков Б.В., Берг О.К., Витт и др. «Теплотехника» - М.: Энергоатомиздат., 1991. – б. 4-11, б. 40-41 5 ЭнергетиканыЈ электронды› энциклопедиясы.
|