1 Кесте
Н±с›ау номеріБеріліс функция W(s)Дискретизация ›адамы Ts13/(s2+s+1)0.425/(2s2+3s+1)0.53(2s+1)/ (s2+s+1)243s+4/(s2+s+1)1.453/(s+1)0.66(3s+1)/(s2+2s)1.17(s+1)/(s2+1)0.581/(2s2+s+5)0.293/(2s+1)0.1103s+4/(s2+s+1)0.411s+4/(s2+s+1)1122s+1/(s2+s+1)0.35137s/(s2+s+1)0.4149s+4/(2s2+s+1)0.8153s+4/(s2+s+1)0.1
Берілген ж±мыс туралы отчетте ж±мыс орындау реті пунктармен, алын“ан графиктер (мысал ›арау) ба›ылау с±ра›тарына жауаптпр болу керек.
Ба›ылау с±ра›тары:
1.Беріліс функция жЇйесі деген не?
2.Уа›ытша жЇйе сипаииамасы деген не (ауыспалы немесе импульсті ауыспалы сипаттама) ?
3. Жиілік жЇйелер сипаттамасы (АЖС, АФС, ФЖС)?
4. Элементарлы типтік динамикалы› буындар (теЈдеулері, беріліс функциялары, уа›ытша жЩне жиілік сипаттамалары).
5.®здіксіз дискретті Щсер жЇйесі деген не?
6. «Уа›ыт бойынша дискретизация», «дискретизация ›адамы»?
7.ss, tf, zpk модельдерін ›±ру процедулары жЩне олардыЈ атрибуттары туралы айтыЈыздар.
8. љай команданыЈ кймегімен модель туралы а›паратты алу“а болады (матрицалар жЩне полюстер жЩне нолдер векторлары, беріліс функциясында“ы алымы жЩне бйлімніЈ коэффициенттері).
9.здіксіз жЇйені дискретті форма“а ›алай айналдыру“а болады?
10. tf2ss, ss2tf ауысу процедуралары туралы айтыЈыздар.
7-10 с±ра›тар“а жауап бергенде йз н±с›ан бойынша мысалдарды жЩне графиктерді келтір.
Пайдалан“ан Щдебиет:
1. Полоцкий Л.М., Лапшенков Г.И./ Автоматизация химических производств. Теория, расчет и проектирование систем автоматизации.- М.:Химия, 1982. 296с, ил.
ПОШК 042ЁC14.01.20.ХХ/02-2008
____________ № 1 басылым
124 беттiЈ 84-сi2. Митин В.В. /Автоматика и Автоматизация производственных процессов мясной и молочной промышленности.- М.:1987. ЁC 240с, ил.
3.Бесекерский В.А. Теория систем автоматического регулирования. М., 1972, 768с.
4.Ю.Ф. Лазарев /Matlab 5.x.- К.:2000.-384с.
Практикалы› ж±мыс № 4
Та›ырыбы: «Дискретті жЇйелердегі процесстер»
Ж±мыс ма›саты: Дискретті жЇйелердегі йтпелі жЩне т±ра›тал“ан процесстерді есептеу жЩне имитациялы Щдістермен зерттеу.
1 Теориялы› мЩліметтер:
Автоматты бас›ару жЇйелері жЇйені ›±раушы буындардыЈ Щсеріне байланысты Їзіліссіз жЩне жЩне дискретті Щсерлі болып бйлінеді.
®зіліссіз Щсерлі жЇйе немесе ›ыс›аша Їзіліссіз жЇйе шы“ысты› шамасы кірістік Щсер ›алыпты тЇрде йзгерген кездегі йзгерісті кйрсететін бірнеше буындардан т±рады.
Ал дискретті Щсерлі жЇйе немесе дискретті жЇйе кем дегенде бір дискретті буыннан т±руы ›ажет. Дискреті Щсерлі буын дегеніміз ЁC кірістік Щсер тіпті ›алыпты йзгерген кезде де шы“ысты› шамасы дискретті, я“ни секірмелі тЇрде йзгеретін буын. Шы“ысты› шаманыЈ секірістері не кірістік ЩсердіЈ белгілі бір шамалардан (пороговые значения) йту кезінде болуы мЇмкін ЁC релелі Щсерлі буын, немесе белгілі бір уа›ыт интервалы ар›ылы йту кезінде - импульті Щсерлі буын.
Автоматты бас›ару жЇйесінде сигналдары тек ›ана дискретті болатын дискретті жЇйелер бар. М±ндай жЇйелер толы“ымен дискретті буындардан т±рады, олардыЈ кірістік те, шы“ысты› Щсерлері де дискретті болып табылады. Біра› кйптеген дискретті жЇйелерде дискретті сигналдармен ›атар Їзіліссіз сигналдар бар. М±ндай жЇйелердіЈ ›±рамына Їзіліссіз жЩне дискретті буындармен ›атар Їзіліссіз сигналдарды дискреттіге тЇрлендіретін буындар жЩне дискретті сигналдарды Їзіліссіз тЇрлендіретін буындар кіреді.
1 мысал. Бірінші реттік астатикалы› жЇйе
Уа›ыттыЈ дискреттелуін жЇргізейік (Т=0.1).
ДУ интегратор Їшін теЈдеу:
µ § µ §- интеграторда“ы бастап›ы шамалар,
Онда дискреттеуден кейін
ПОШК 042ЁC14.01.20.ХХ/02-2008
____________ № 1 басылым
124 беттiЈ 85-сi
µ §
Simulink-те сЩйкес РУ с±лбасын ›±райы›:
Дискретті интеграторды бір иФ (ПФ) тЇрінде кйрсетейік.
Т±йы› жЇйе т±ра›ты болатын Т жЩне k табамыз.
ПОШК 042ЁC14.01.20.ХХ/02-2008
____________ № 1 басылым
124 беттiЈ 86-сi
µ §
Т±йы› жЇйе µ § бол“ан кезде т±ра›ты болады, я“ни
µ §
Т жЩне k-ныЈ ЩртЇрлі мЩндері Їшін графиктер алынды (1-сур).
Tk=2 Їшін бірінші график, т±ра›тылы›тыЈ тербелмелі шекарасы
2>Tk>1 Їшін екінші график, тербелмелі бірігу
Tk=1 Їшін Їшінші график, бір ›адам“а сЩйкес келеді
0
Tk>2 ЁC йтпелі процесс ажыратылады.
1 сурет
ПОШК 042ЁC14.01.20.ХХ/02-2008
____________ № 1 басылым
124 беттiЈ 87-сi2- мысал
ЖЇйеніЈ кірісіне сызы›ты-йзгермелі Щсер береміз.
k-ныЈ екі мЩні Їшін йтпелі процесс графиктерін аламыз (2-сур).
2 сурет
Б±л жерде табыл“ан ›атеніЈ k-“а байланысты екендігі кйрінеді. М±нда“ы тЩуелділікті есептеу жолымен табамыз.
µ §
ПОШК 042ЁC14.01.20.ХХ/02-2008
____________ № 1 басылым
124 беттiЈ 88-сiм±нда µ §- ›атеге ›атысты т±йы› жЇйеніЈ иФ,
G(z) ЁC кірістік Щсерлі иФ.
Сызы›ты Щсер бол“ан кезде нйлдік ›ате алу Їшін екінші реттік астатизмі бар жЇйе ›±ру ›ажет, я“ни ›осымша интеграторды ›осу керек. Бас›аша айтса›, пропорционалды регулятор орнына И типті жЩне ПИ типті регулятор таЈда“ан жйн. Біз И-регуляторды таЈдаймыз.
Б±л жЇйе ›±рылымды-т±ра›сыз екендігі белгілі, я“ни кез-келген параметрлерде т±ра›сыз болып ›ала береді.
Табыл“ан ›ателікті (установившаяся ошибка) есептеу жолымен табамыз.
µ §
ПОШК 042ЁC14.01.20.ХХ/02-2008
____________ № 1 басылым
124 беттiЈ 89-сi
3 сурет
Автоматты бас›ару жЇйелерінде санды› есептеуіш техникаларды ›олдану Їзілісіз регуляторлар мен сигналдарды тЇрлендірудіЈ аналогты› ›±рыл“ыларын санды› ›±рыл“ылармен алмастыру“а мЇмкіндік береді. М±нда реттеу жЇйесіне сигналдар Щлдебір интервалмен дискретті уа›ыт моменттерінде тЇседі; СЕМ-“а (санды› есептеуіш машиналар - ЦВМ) сигналдарды беру разрядтарыныЈ саны шектеулі бол“анды›тан сигналдар деЈгейлер бойынша да дискретті.
Тапсырма
Бастап›ы мЩліметтерді 1-кестеден ала отырып И-регуляторыныЈ с±лбасын жинап, йз н±с›аЈыз“а сЩйкес йтпелі процесс графигін салыЈыз. Ж±мыс барысныЈ пунктерін орындаудан б±рын ба›ылау с±ра›тарына жауап берген жйн, олардыЈ жауаптарын тйменде кйрсетілген Щдебиеттерді пайдалана отырып таба аласыз.
°сыныл“ан Щдебиеттер:
1. Цирлин А.М. «Оптимальное управление технологическими процессами», Энергоатомиздат,1986г.
2.Юревич Е.И.»Теория автоматического управления», Энергия.
3.Чураков «Оптимальные и адаптивные системы управления».
Жасал“ан ж±мыс туралы есеп беріЈіз, онда ж±мыстыЈ орындалу реті, графиктер, ба›ылау с±ра›тарыныЈ жауаптары кйрсетілуі керек.
ПОШК 042ЁC14.01.20.ХХ/02-2008
____________ № 1 басылым
124 беттiЈ 90-сi1 кесте
Вариант номеріТТ2Т3k12220.422310.53333242321.451220.665311.174440.582410.291130.1104340.4
Ба›ылау с±ра›тары:
АБЖ-да ›андай сигналдар бар?
®зілісіз жЇйелер ›алай сипатталады?
Дискретті АБЖ-ді сипаттаЈыз?
Кванттау дегеніміз не?
Дискретті АБЖ-ніЈ тЇрлері?
«Уа›ыт бойынша дискреттеу» жЩне «дискреттеу ›адамы» тЇсініктері?
Релелі АБЖ-ді сипаттаЈыз?
Импульсті АБЖ-ге мінездеме беріЈіз?
Импульсті АБЖ-ні сипаттаЈыз.
Автоматты бас›арудыЈ импульсті жЇйелерін зерттеу Щдістерін атаЈыз.
№ 5 Практикалы› ж±мыс
Та›ырыбы: Унимодальді функцияны зерттеу
Ж±мыс ма›саты: унимодальді функцияныЈ орта бйлу, алтын ›иылысу жЩне сканирлеу Щдістерімен зерттеуді Їйрену.
1 Теориялы› мЩліметтер:
љазіргі инженер тиімді тапсырмаларды шешу Щдістерін біліу, на›ты терминдерде осы тапсырмаларды ›±растыра білу жЩне олардыЈ шешу жолдары мен Щдістерін білу керек. Тапсырма ›ойылымы оны шешудіЈ Щдістемесімен жЩне есептеу процедурасымен ты“ыз байланысты. Кейбір жа“дайда ›ойылымды эквиваленті тЇрлендіру немесе аз“антай йзгерту тапсырманы тЇп-тамырымен йзгертеді. Сол Їшін инжинер Їшін тек оптималдау Щдщісін білу “ана емес, сонымен ›оса ›андайда бір шакрттарды ›осу немесе алыптастау осы Щдістерге ›алай Щсер ететінін де білу йте маЈызды. Осы тЇсініктерге модулды› тиімділік шарт тЇрін жЩне онымен ты“ыз байлансты есептеу алгаритмдерін алуда ›олдану сЩйкес келеді. Осындай Щрекетте тиімділік шарттына›ты типті тапсырмалар Їшін есептеулер ›атнасы жЇйесі ретінде емес оптималдылы› критериініЈ кез келген Їйлесіндегі тапсырмалар Їшін жарамды, осындай ›атнастар“а ауысу ретінде т±р“ызылады.
Шешуге тура келетін тиімділік тапсырмалары Щр тЇрлі. Б±лар:
ПОШК 042ЁC14.01.20.ХХ/02-2008
____________ № 1 басылым
124 беттiЈ 91-сiэкспериментті оптималды жобалау жЩне эксперимент нЩтижелеріне адекватты, Їлкен дЩлдікпен процес моделін т±р“ызу тапсырмалыры;
агригаттарды бір режимнан екінші режим“а тиімді ауыстыру оларды ›осу жЩне йшіру тапсырмалары;
аппараттыЈ т±ра›тандырыл“ан режимін таЈдау тапсырмалары;
аппараттар тобын жедел бас›ару тапсырмалары;
љазіргі негізгі химиялы технологиялы› йндірісі йзара байлансты жЇйелерді ›±райды. Жекелеген аппараттарды олардыі бас›а аппараттармен байлансын ескермей оптималдау бЇкіл химиялы›-технологиялы› жЇйеніЈ оптималды емес ж±мысына Щкеліп со“уы мЇмкін.
Бас›ару жЇйесін тиімді синтездеу тапсырмалары;(фильтрдыЈ, реттегіштердіЈ, а›ператты ал“аш›ы йЈдеу жЇйесін таЈдау, беріктілік талаптарынескеріп ›±рылымды таЈдау жЩне т.б.).
Тиімділік тапсырмаларын ›ою кезінде оны шешудіЈ тапсырмасы туралы жол келтіру “ана болады. ОлардыЈ ішінен еЈ жа›сысын таЈдап алу керек. Осылайша тапсырманыЈ сйздік ›ойылымын на›ты беруге болады. Есептеу технологиясына кйшу, тапсырмасын шешу Їшін матиматикалы› Щдістермен программалы› ›амтамасыздандыру ›±ралдарды ›олдану тапсырмаларыныЈ на›ты ›ойылымын талап етеді. Б±ндай ›ойылып тиімді критеримен т±руы ›ажет. Сонымен ›оса тапсырма ›ойылымы кез келген мЇмкін болатын шешімдерді, ›ана“аттандыратын шарттардан т±руы керек. Б±л шарттар кйптеген мЇмкін болатын шешімдері D ЁC аны›тайды.
Тиімді тапсырмалардыЈ жалпы ›±растыру жЩне оларды шешу ЩдістерініЈ сипаттамасы.
Тиімді тапсырмалардыЈ кйптігі келесі тЇрде келтіруге болады:
м±нда“ы: f - - айнымалылардыЈ на›ты функциясы.
En ЁC n ретті евклидтік кеЈістік.
Минимизация тапсырмаларын шешу Щдістерін екі топ›а бйлуге болады.біріншісіне тура осы аталатын ЩдЩстер жатады. Ол функция мЩнін кйршілі нЇктелерде салыстыру“а негізделген, екіншісі ЁC тура емес Щдістер оларды ›олдан“анда минимум жа“дайы сЩйкесінше ›ажетті шарттар кймегімен орындалады.
ПОШК 042ЁC14.01.20.ХХ/02-2008
____________ № 1 басылым
124 беттiЈ 92-сi
сурет
Тиіміділік тапсырмасыныЈ шешудіЈ тура Щдісіне ›арастырамыз. Б±л Щдістер интерациялы› сипатта болады, я“ни рекуррентті формаларды ›олданылатын на›ты есептеу процедураларыныЈ жиынты“ы болып табылады.
ОлардыЈ орындалу нЩтижесі болып берілген нЇктелерініЈ шекті немесе шексіз тізбегін ›±растыру болып табылады. Шартсыз минизация Щдісінде, я“ни тапсырманы шектеулерсіз шешу Щдістерінде сЩйкесінше тізбек келесі ›асиеттерге ие;
м±нда“ы: - минималданатын функция.
Шартсыз минималдау ЩдісініЈ кйпшілігі (х) минимумына ›оз“алыстыЈ тізбекті ба“ытталуыныЈ т±р“ызылуын ›арастырады. Бір ЩдістіЈ екіншісінен негізгі ерекшеленуі б±л осы тізбектілікті т±р“ызу Щдісінде болып табылады. Б±л жа“дайда нЇктелер ›осылысы:
›атнасымен байланс›ан. М±нда“ы: -кейбір аны›тал“ан Щдістермен таЈдалатын - ба“ытыныЈ бойымен ›адам ±зынды“ын аны›тайтын параметр.
2 сурет
ПОШК 042ЁC14.01.20.ХХ/02-2008
____________ № 1 басылым
124 беттiЈ 93-сi жылжу векторы ба“ытында келесі ге теЈ болады:
Осылайша на›ты спуск алгаритімде бЩр (i ЁC ші) итерацияныЈ орындалуы спуск ба“ытын жЩне осы ба“ытта“ы нЇктесін аны›тауда тЇйінделеді.
Шартсыз оптималдау ЩдістерініЈ ›±рылымын келесі с±лбадан кйрсетуге болады.
0 ›адам. Кейбір бастап›ы нЇкте жЩне оЈ аны›тал“ан ( ) ЁC матрица таЈдалады. Минималданатын функцияныЈ градиентті : нЇктесінде есептелуі орындалады.
1 ›адам. , нЇктесі градиент векторы, ( ) ЁC матрицасы берілген. Ба“ыты аны›талады:
(1)
Жалпы жа“дайда ба“ыт векторы нЇктесініЈ кейбір на›ты функциясы, градиенттерініЈ алдыЈ“ы вектор нЇктелерініЈ, минимизацияланатын функцияныЈ жЩне матрицаларыныЈ, нЇктелерінде есептелген оныЈ екінші туындыларыныЈ, я“ни
(2)
(2) теЈдеуінде тЩуелділігі кейір айнымалы топтарынан, мысалы болмауы мЇмкін.
(2) теЈдеуге кіретін туындылардыЈ максималды ретіне тЩуелді минималдау алгаритімі сЩйкесінше нйлдік, бірлік жЩне екілік ретті Щдістерге жатады. Мысалы нйлінші ретті Щдісте минималдау тізбегініЈ, осындай т±р“ызылуы ›арастырылады. М±нда тек Щр тЇрлі нЇктедегі минималданатын функция мЩні туралы мЩлімет ›олданылады. Бірінші реттік Щдісте ба“ыт векторы Щдетте (1) ›атнастан аны›талынады. Екінші реттік Щдістерде минималданатын функцияныЈ екінші жеке туындысына тЩуелділігі мЇмкін.
2 ›адам. Бір айнымалыныЈ функциясын ›арастыра отырып
(3)
жЩне ба“ыты бойынша ›адамды аны›тайтын жЩне
(4)
шартын ›ана“аттандыратын шамасы таЈдалады.
3 ›адам. нЇктесі есептеледі (градиенттік Щдісте), одан кейін матрицасы ›±ралады.то›таудыЈ тексеру шартыныЈ нЩтижесіне тЩуелді алгаритім ж±мысы не то›татылады (б±л жа“дай талап еткен дЩлдікпен оптималды нЇкте болап табылады), не 1
ПОШК 042ЁC14.01.20.ХХ/02-2008
____________ № 1 басылым
124 беттiЈ 94-сi›адам“а ауысу жЇзеге асырылады ( ) алгаритім ж±мысыныЈ ая›талу шарты болып теЈсіздігі табылады.
М±нда“ы e>0 ЁC берілген сан немесе .
Ізденетін Щдістері алдау оларда келесі негізгі алгаритімдер ›олданылатын кйрсетеді.
бЇтін функцияны есептеу
туындыны есептеу
берілген ба“ыт бойынша сызы›ты ізденіс
Н матрицасын таЈдау
Шектелуді ескеру
Бір айнымалыныЈ функциясыныЈ шартсыз экстримумын табу“а мЇмкіндік беретін, оптималды›тыЈ ›арапайым алгаритімін ›арастырамыз:
бір йлшемді оптималдылы› на›ты алгаритімдерін ›арастырамыз.
Жартылау бйлу Щдісі
Есепті шешу кезінде [a, b] шегі берілген, о“ан локальды минимум нЇктесі ›атысты жЩне функциясы унимодулды болып табылады.
Їзіліссіз функциясы [a, b] шегінде унимодулды деп аталады,
егер [a, b]
функцияныЈ локальды минимумыныЈ нЇктесі [a, b] шегіне батысты болса.
Мин.имум нЇктесініЈ бір жа“ын алын“ан шектіЈ кез келген екі нЇктесі жЩне Їшін, минимум нЇктесіне йте жа›ын нЇктесіне функцияныЈ аз мЩні сЩйкес келсе.
Унимодалды› шекті ›ыс›арту Їшін жЩне нЇктелерін ›олданамыз:
мЩні бірден йте кіші деп есептейік . Сонда жЩне нЇктелері [a, b] шегіне ›атысты жЩне схемада“ы 20 пункінде ›арастырыл“андай ›ыс›артыл“ан жаЈа [a1, b1] шегін аламыз, жЩне оныЈ ±зынды“ын Щр бір мЇмкін болатын Їш жа“дайда ба“алаймыз.
I.
II.
III. ,
ПОШК 042ЁC14.01.20.ХХ/02-2008
____________ № 1 басылым
124 беттiЈ 95-сi Осылайша, тЇрлендірудіЈ бірінші ›адамынан кейін унимодалды› жаЈа шегі
[a1, b1] табылады, оныЈ ±зынды“ы кішірейеді.
ШдістіЈ атауы (бйлу Щдісі) егер шамасы йте кіші болса, онда унимодалды› шегініЈ ±зынды“ы b-a екі есеге ›ыс›аруымен тЇсіндіріледі. (І, ІІ жа“дайлары).
Енді жаЈа ›ыс›артыл“ан [a1, b1] аралы“ында оныЈ ортасына ›атысты симетриялы болатын жЩне нЇктелерін таЈдап аламыз.
Жо“арыда жЇргізілген есептеулерді жал“астыра отырып [a2, b2] шегін аламыз. ОныЈ ±зынды“ы:
Їлкен емес жЩне т.с.с.
нЩтижесінде мынандай енгізілген шектердіЈ [a, b], [a1, b1] ... [an, bn] ... тізбегін аламыз. функциясын локалды минимум нЇктесі ослардыЈ Щр ›айсысына жатады жЩне жЩне тізбегініЈ жалпы шегі болып табылады.
Осыдан шамалы теЈсіздігі алынады:
оныЈ n-›адамда“ы дЩлдігін келесі теЈсіздікпен шешуге болады:
. (1)
, , (2)
Алтын ›има Щдісі
Егер [a, b] кесіндініЈ бЇкіл b-a ±зынды“ыныЈ Їлкен бйлігініЈ ±зынды“ына ›атнасы жЩне Їлкен бйлік ±зынды“ыныЈ кіші бйлік ±зынды“ына ›атнасы теЈ болса (2 сурет), я“ни ›атнасы орындалса, х1 нЇктесі [a, b] кесіндініЈ алтын ›имасы болып табылады. Со“ан ±›сас, [a, b] кесіндісініЈ ортасына ›атнасты, х1 нЇктесіне симметриялы х2 нЇктесі б±л кесіндініЈ екінші алтын ›имасы болды. жЩне нЇктелері [a, b] кесіндісініЈ ортасына ›атысты симметриялы орналас›анды›тан:
ПОШК 042ЁC14.01.20.ХХ/02-2008
____________ № 1 басылым
124 беттiЈ 96-сi
. (3)
деп айту“а болады. , , екендігін ескеріп, жЩне алтын ›има аны›тамасын ›олданып, : санын есептеп алайы›:
.
Алтын ›има ›асиетін атап йтейік: жЩне [a, b] кесіндісініЈ екі алтын ›имасы болсын, сонда х1 нЇктесі сол уа›ытта кесіндініЈ де алтын ›имасы, ла х2 кесіндісініЈ алтын ›имасы болады (3 сурет).
Енді унимодуль функциясыныЈ локальді минимумныЈ нЇктесіне таралатын , ішкі кесінділерініЈ тізбектілігін табу кезіндегі алтын ›има ЩдісініЈ алгоритмін тиана›ты жіктесті.
3 суретАлдымен [a, b] бастап›ы кесіндіде (3) формуласы бойынша кезіндегі мен нЇктелері, ал одан кейін айырмасын табайы›. Содан кейін жЩне функцияларыныЈ мЩнін есептеп, n.20 схемасы бойынша тарал“ан кесіндісін аламыз.
Келесі ›адам“а дайындалып жЩне алтын ›иманыЈ ›асиетін ›олданып, кесіндісінде , ›ималарын аламыз. Осы кезде Їш жа“дай мЇмкін:
I. , , ,
II. , , ,
III. , .
ПОШК 042ЁC14.01.20.ХХ/02-2008
____________ № 1 басылым
124 беттiЈ 97-сiЕнді, бйлінген схема бойынша , жЩне т.б. кесінділерді таба беруге болады. Тап›ан кезде І жЩне ІІ жа“дайларында ма›сатты функцияныЈ мЩні алдын“ы ›адамда алын“анын ескеру керек.
шамалас теЈдеу дЩлдЩгін есептеудіЈ n-інші ›адамында келесі
теЈдікпен ба“алау“а болады.
(4)
оны (1) теЈсіздіктен аламыз:
Сканерлеу Щдісі
функциясы белгілі бір аралы›та унимодульді болсын. Осы аралы›тыЈ х0 туынды нЇктесі локальді минимумыныЈ нЇктесін табу Їшін бастап›ы нЇкте деп жЩне саны - нЇктесін таудыЈ берілген дЩлдігі деп есептейік. h ар›ылы х аргументініЈ еркін йсімшесі деп белгілеп, х0 нЇктесінен бір ›адам жасап, аргуметтініЈ жаЈа мЩнін аламыз.
жЩне функциясыныЈ мЩндерін салыстырайы›. нЇктесіне жа›ындаудыЈ Їш тЇрлі жал“асуы мЇмкін.
І. функция мЩніныЈ азаюы болды. Онда жаЈа стартты мЩн ретінде ›абылдаймыз да, осы нЇктесінен h ›адам жасайы›, я“ни . Егер болып шы›са, онда жаЈа стартты нЇктесінен ›айтадан h ›адам жасаймыз жЩне Т.С.С. кейбір k-інші ›адамда функциягыЈ йсуі бай›алады, я“ни жЩне де егер кезінде болса, онда ›ателігімен деп ›абылдаймыз. Кері жа“дайда нЇктесі келесі ІІ схема бойынша есептеу жЇргізу Їшін бастап›ы болып табылады деп санаймыз.
ІІ. - функция мЩні йсті. Осы жа“дайда нЇктесі есептеулердіЈ бастап›ы нЇктесі деп, ал есеп жЇргізудіЈ кіші ›адамы - деп санаймыз. Одан кейін есептеулерді І жЩне ІІ схема бойынша берілген дЩлдікке жеткенше жЇргіземіз.
ІІІ. б±л іс жЇжінде йте сирек кездесетін жа“дайда не берілген дЩлдікке жеткендегі ›абылдау, не ІІ схема бойынша жал“астыру “ана ›алады.
Берілген Щдіспен бір айнымалымен функцияныЈ минимумын іздеу Їздіксіз азайтып амплитудамен (4 сурет) функцияныЈ локальді минимумыныЈ нЇктесі жанында асырылатын тербелмелі процес болып табылады.
ПОШК 042ЁC14.01.20.ХХ/02-2008
____________ № 1 басылым
124 беттiЈ 98-сi 4 сурет
Локальді мнимумды - кйрсетілген Щдіс сканерлеу Щдісі деп аталады (scan ЁC белгілі бір жоспар бойынша ).
Ескерту 1. Локальді минимумныЈ нЇктесін аны›тау Їшін сканерлеу Щдісін ма›сатты фунцияныЈ унимодульдік аралы“ын алдын ала тапай-а›, ›олдану“а болады. Егер ма›сатты функцияда бірнеше минимум болса, сканерлеу Щдісімен кймегімен тЇрлі х0 бастап›ы нЇктелерін жЩне h бастап›ы ›адамын беріп, локальді минимумныЈ тЇрлі нЇктелерін табу“а болады.
Ескерті 2. Унимодульді функцияныЈ кесіндісі алдынала берілсе, кесіндісіне жататын х0 бастап›ы нЇктесін жЩне таЈдау кйп, ал h ›адамын есептеу нЩтижелерін кесіндісіне жатытындай етіп таЈдау керек.
Ескерту 3. Екінші ретті Їздіксіз туындылары болатын ма›сатты функциясы Їшін h аргуметініЈ х0 нЇктесіндегі бастап›ы йсімшесін формуласы бойынша есептеп алу“а болады. Шынында да функциясыныЈ х0 нЇктесі маЈында h дЩрежелері бойынша Тейлор бйлуін квадраты мЇшелерімен шектеліп жазайы›:
минимум нЇктесінде h бойынша туынды 0 теЈ, я“ни
Осылайша, теЈдеуін аламыз да, содан h шамасын табымыз.
Тапсырмалар
Для заданной целевой функции найти промежуток , на котором она унимодальна.
Найти точное решение задачи одномерной минимизации , . Найти приближенное решение этой задачи с точностью по програм
ПОШК 042ЁC14.01.20.ХХ/02-2008
____________ № 1 басылым
124 беттiЈ 99-сiме «Исследование унимодальной функции»: а) методом половинного деления; б) методом золотого сечения; в) методом сканирования.
Сделать сравнительный анализ полученных расчетов.
Номер варианта выбирать по списку журнала.
1. 2. 3.
4. 5. 6.
7. 8. 9. 10. .
Ба“дарлама сипаттамасы
Ба“дарлама іске ›осканда экранда тйменде кйрсетілгендей терезе шы“ады
ПОШК 042ЁC14.01.20.ХХ/02-2008
____________ № 1 басылым
124 беттiЈ 100-сi
Б±л терезе келесі элементтерден т±рады:
ПрограмманыЈ негізгі мЩзірі;
љ±рал-жабды›тар панелі;
Ж±мыс йрісі.
Ба“дарламаныЈ негізгі мЩзірі келесі салымдардан (вкладкалардан) т±рады:
Файл
Правка
Кймек
1. МЩзірдіЈ Файл бйлімі алдын-ала ›арап шы“уды, мЩліметтер экспортыЈ жЩне ба“дарламадан шы“уды р±›сат етеді
МЩзірдіЈ Правка бйлімі есептеуді р±›сат етеді
МЩзірдіЈ Кймек бйлімі аны›тама алуды жЩне ба“дарлама туралы мЩліметтер алуды р±›сат етеді.
2. љ±рал-жабды›тар панелінде 6 жылдам кнопкалары орналас›ан
ПОШК 042ЁC14.01.20.ХХ/02-2008
____________ № 1 басылым
124 беттiЈ 101-сi
- Есептеуді жЇргізу.
- Алдын-ала ›арау.
- Excel актив бетімен мЩліметтерді экспорттау.
- Жасаушылар туралы а›парат.
- Ба“дарлармен ж±мыс туралы аны›тама.
- Ж±мысты ая›тау.
Ба“дарламен ж±мыс
Студент н±с›а номерін таЈдап, ба“дарламамен ж±мыс туралы аны›тамасында“ы кестеден алын“ан йзініЈ коэффициент мЩндерін енгізеді.
Студент есептеуді 3 тЩсілмен жасай алады:
Негізгі мЩзіріЎжПравкаЎжЕсептеуді жасау.
љ±рал-жабды›тар панелініЈ бірінші кнопкасыЎж Есептеуді жасау.
Тыш›анныЈ оЈ жа› кнопкасымен кестедегі контекст мЩзірді ша›ыруЎж Есептеуді жасау.
ПОШК 042ЁC14.01.20.ХХ/02-2008
____________ № 1 басылым
124 беттiЈ 102-сi
Есептеуді жасап бол“ан соЈ ба“дарлама ›орытынды кестелер береді, ж±мыс облысыныЈ жо“ар“ы оЈ жа› б±рышында на›ты шешім шы“ады.
®ш тЩсілмен алын“ан есептеулерді салыстыру Їшін кестеніЈ Їстінде орналас›ан салымдардан йту мЇмкіншілігі бар.
Алын“ан нЩтижелерді йЈдеу.
1. Алдын-ала ›арау мЇмкін болады:
Негізгі мЩзірЎжФайлЎжАлдын-ала ›арау.
љ±рал жабды›тар панелініЈ екіншісі кнопкасыЎж Алдын-ала ›арау.
Тыш›анныЈ оЈ жа› кнопкасымен басып кестедегі контекст мЩзірді ша›ыру Ўж Алдын-ала ›арау.
ПОШК 042ЁC14.01.20.ХХ/02-2008
____________ № 1 басылым
124 беттiЈ 103-сi
Студент ›осымша ›±рал-жабды›тар панелініЈ мЇмкіншілігін пайдаланып йзініЈ шешімін басып шы“ара алады.
2. Активті беттен Excel-ге мЩліметтерді экспорттау:
Негізгі мЩзірЎжФайлЎжМЩліметтер экспорты.
љ±рал-жабды›тар панелініЈ Їшінші кнопкасыЎж МЩліметтер экспорты.
Тыш›анныЈ оЈ жа› кнопкасын басып, кестедегі контекст мЩзірді ша›ыруЎж МЩліметтер экспорты.
ПОШК 042ЁC14.01.20.ХХ/02-2008
____________ № 1 басылым
124 беттiЈ 104-сi
°сыныл“ан Щдебиет:
Островский Г.М., Бережинский Т.А. Оптимизация химико-технологических процессов. Теория и практика. ЁC М.: Химия, 1984, 240 с.
Применение управляющих вычислительных машин. Учебное пособие / А.Н.Морозевич, А.В.Николаев, А.П.Пашкевич. ЁC Мн.:Высшая школа,1988, 238 с.
Цирлин А.М. оптимальное управление технологическими процессами. ЁC М.: Энергоатомиздат, 1986, 400с.
4 ЗЕРТХАНАЛЫљ САБАљТАР
Лабораториялы› ж±мыс№1
Та›ырыбы: Динамикалы› программалау Щдісі бойынша регуляторларды аналитикалы› конструкторлеу.
Ж±мыстыЈ ма›саты: Matlab ба“дарламасында“ы екінші ретті тиімді аЈду жЇйесініЈ синтездеу принципін о›у. РеттегіштердіЈ аналитикалы› ›±рылым Щсер принципін о›у.
1>
Достарыңызбен бөлісу: |