«Қазақстан тарихы және Қазақстан халықтарының мәдениеті»

• 
  Адам ғарыштың бөлігі, кішкене ғарыш. (көне Үнді, Қытай, Грек философиясы)
  
• 
  Адам – бұл мәңгі, абсолютті рух (атман). (Көне Үнді философиясы – йога, веданта)
  
• 
  Адам – барлық заттардың өлшемі (көне Грек софистері – Протагор)
  
• 
  Адам – саяси жануар (Аристотель)
  
• 
  Адам мәдени хайуан (әл-Фараби)
  
• 
  Адам – Құдайдың бейнесі (орта ғасырлардағы христиандық теология)
  
• 
  Адам – ойшыл жан (Р.Декарт)
  
• 
  Адам адамға қасқыр (Т.Гоббс)
  
• 
  Адам – жанды машина (Ж.Ламетри)
  

• 
  Адам адамға – Құдай (Л.Фейербах)
  
• 
  Адам – рационалды жануар (К.Линней)
  
• 
  Адам – құрал жасай алатын жан (С.Кьеркегор)
  
• 
  Адам – уәде беруге қабілетті жан (Ф.Ницше)
  
• 
  Адам – символ жасаушы жануар. (Э.Кассирер)
  

Осы көрсетілген анықтамаларды жүйелеп, жинақтап ой қорытатын болсақ, адам табиғатының үш маңызды қыры ашылады.

• 
  табиғи – биологиялық (материалды) қасиеттері;
  
• 
  психологиялық, әлеуметтік қасиеттері;
  
• 
  рухани мәні мен қасиеттері.
  

1. 
   Нұрышева Г.Ж. «Философия» – Алматы: Інжу-маржан, 2013.
   
2. 
   Петрова В.Ф., Хасанов М.Ш. «Философия». – Алматы: Эверо, 2014.
   
3. 
   Мырзалы С. Философия: оқу құралы. – Аcтана: Бастау, 2014/16. – 646 б.
   
4. 
   Бертран Р. История западной философии. – М.: Издатель Litres, 2018. – 1195 с.
   
5. 
   Джонстон Д. Философияның қысқаша тарихы: Сократтан Дерридаға дейін. – Алматы: «Ұлттык аударма бюросы» қоғамдық қоры, 2018. – 216 б.
   
6. 
   Хесс Р. Философияның таңдаулы 25 кітабы. – Алматы: «Ұлттық аударма бюросы» қоғамдық қоры, 2018. – 360 б.
   
7. 
   Канке В.А. Философия: Учебное пособие для студентов выс­ших и средних специальных учебных заведений. – М.: Логос, 2001. – 272 с.
   
8. 
   Кенни Э. Батыс философиясының жаңа тарихы, 4-том, Қазіргі заман философиясы / Ғылыми ред. Нұрышева Г.Ж. – Алматы: «Ұлттық аударма бюросы» қоғамдық қоры, 2019. – 420 б.
   
9. 
   Зотов А.Ф. Современная Западная философия.– М.: Высшая школа, 2012.
   
10. 
    Хейзинга Й. Homo Ludens; Статьи по истории культуры. / Пер., сост. и Х 35 вступ. ст. Д.В. Сильвестрова; Коммент. Д. Э. Харитоновича – М.: Прогресс - Традиция, 1997. – 416 с.
    
11. 
    Кассирер Э. Опыт о человеке: Введение в философию человеческой культуры. http://antropology.ru/ru/text/kassirer-e/opyt-o-cheloveke-vvedenie-v-filosofiyu-chelovecheskoy-kultury
    
12. 
    Проблема человека в западной философии: М. Шелер. Положение человека в Космосе Переводы / Сост. и послесл. П. С. Гуревича; Общ. ред. Ю.Н. Попова.—М.: Прогресс, 1988. – 552 с.