Қазақстандағы сүт өндірісінің технологиялық ерекшеліктері

Жобаның техникалық–экономикалық көрсеткіштері

жүктеу/скачать 129.26 Kb.

бет	18/18
Дата	23.03.2023
өлшемі	129.26 Kb.
	#471033

1 ... 10 11 12 13 14 15 16 17 18

dip -almaty-oblysyndagy-amiran-agro-zhshs-siyr-sauu-zhane-sutti-algash-ondeu-zhelisin-zhobalau-2018-54

5.2. Жобаның техника – экономикалық көрсеткіштерін есептеу

5 Жобаның техникалық–экономикалық көрсеткіштері

5.1 Сиыр сауу және сүтті алғашқы өңдеудің технологиялық картасын жасау

Мал шаруашығында озық технологияны пайдаланғанда алынатын өнімнің сапасы жоғары, өзіндік құны төмен болуы үшін,ондағы қолданылатын машиналар мен жабдықтардың желінің өнімділігіне сай таңдалып,еңбектің ғылыми түрде тиімді ұйымдастыруы қажет.

Еңбекті дұрыс ұйымдастыру, лайықты машиналар мен жабдықтарды дұрыс таңдап алу үшін технологиялық карта жасап, оны бірнеше машиналар мен жабдықтарды желіге кіргізе отырып салыстырады да, солардың ішінен ең тиімдісін қабылдайды.
Әр түрлі машиналарды желіде пайдаланғанда ең әуелі барын міндетті түрде пайдалану көзделеді. Егерде желі жаңадан ұйымдастырылып, оған пайдалануға тиісті машиналар қолда болмаса, желіге ең соңғы үлгідегі машиналар мен жабдықтардың бірнешеуін пайдалана отырып, салыстырмалы есептердің қортындысына сүйеніп ең тиімдісін қабылдайды.
Мал шаруашылығын жарақаттандыруды тиімді ұйымдастыру алынған өнімге жұмсалған еңбек, қаражат шығының аздығы мен алынған өнімнің сапалылығы өлшенеді.
Технологиялық карта негізгі үш бөлімнен тұрады: технологиялық (1...5 тармақ), инженерлік (6...12) және экономикалық (13...16).
Технологиялық картаны есептеу мына ретпен жүргізіледі:
1 – тармақ әрекеттің рет саны.
2 – тармақ істелінетін жұмыстарды ретімен атап жазады.
3 – тармақ тәулігіне істелетін жұмыстардың мөлшері ( дана, тонна).
4 – тармақ бір жылда неше жұмыс күні барын көрсетеді.
5 – тармақ жылына қанша жұмыс істелінетінін көрсетеді.
Оны 3, 4 тармақтарды көбейту арқылы табады, демек
Q₁ = Q · K.
6 – тармақта машина мен жабдықтың аты және маркасы көрсетеді.
7 – тармақта машинаның жетегі, қуат көзі көрсетеді.
8 – тармақта қозғалтқыштың қуаты көрсетіледі.
9 – тармақта машинаның сағаттық өнімділігі жазылады.
10 – тармақта қажетті машина саны көрсетіледі. Машинаның тәуліктік өнімділігін оның сағаттық өнімділігін тәулігіне істейтін жұмыс уақытына көбейтіп табамыз. Шыққан нәтижені 3 - тармаққа бөлу арқылы қажетті машина санын табамыз.
11 – ші тармақта машинаның бір жылда істейтін жұмыс сағаты көрсетіледі. Оны 5 – ші тармақтағы мәнді 9 – шы тармақтағы мәнге бөлу арқылы табамыз.
12 – ші тармақта бір машинада жұмыс жасайтын адамдардың саны көрсетеді.
13 – ші тармақта бір машинада бір жылда шығатын еңбек шығыны есептеледі, оны 11, 12 – тармақтарды көбейтіп табады:
E = t · n, сағ.
14 – тармақта жабдықтарға жұмсалатын күрделі көрсетіледі, оны былай есептейміз:
C_жаб = C₀ (1 + p + τ +m) = C₀ K .
мұнда C₀ – машинаның зауытын шығарылғандығы құны және машинаны сатушы, тасымалдаушы және орнатушыға төленетін қаражат пайызы есебімен
K = (1 + p + τ + m) = 1,1 ÷ 1,2.
15 – тармақта пайдалану шығындарын жазамыз, ол былай есептеледі:
C_э = C_а+ C_ж + C_еа + C_эл + C_т,
мұнда C_а , C_ж – ғимараттар мен жабдықтардың амортизациялық шығыны;
C_а..ғим = 0,01 C_қ..ғим · δ_ғим,
С_а.жаб = 0,01 C_қ..жаб · δ_жаб,
мұнда δ_ғим – ғимараттың күрделі қаржы құнының амортизациялық шығыны пайызы (δ_ғим = 4%);
δ_жаб – жабдық құнының амортизациялық шығыны пайызы, (δ_жаб =12 %);
C_қ..ғим – ғимарат күрделі құрылысының құны, теңге;
C_қ..жаб – жабдықтар мен машиналар құны, теңге.
Машиналарды ағымды жөндеуге, күтуге және ғимараттардың ағымды жөндеуіне кететін шығындарды былай есептейміз:
C_ж= C_ж..ғим+ С_ж.жаб= 0,01 C_қ..ғим ·R _қ.ғим + 0,01 · C_қ..жаб · R _қ.жаб ,
мұнда R _қ.ғим – ғимарат жөндеу шығындарының пайызы,
(R _ғим = 6 %);
R _қ.жаб – машина жөндеу шығындарының пайызы ,
(R _жаб = 9%).
Жұмысшылардың еңбек ақысы
С_е.а = f · S (1+ 0,01 Σp), (5.1.)
мұнда f –жұмысшының орташа сағаттық тарифтік төлемі;
S_е.ш - өнім бірлігіне келетін жылдық еңбек шығыны, адам – сағ/т.
Тұтынылған электроэнергия құны былай есептелінеді:
С_эл =N_тәул ·T_жыл · S_эл , (5.2.)
мұнда S_эл – 1 кВт/сағ құны, теңге;
N_тәул – тәуліктік тұтынатын электроэнергия көлемі; кВт/сағ.
T_жыл – бір жылдағы жұмыс күні саны, күн.
Жанар – жағар май мына өрнекпен есептеледі:
С_m= V_сағ· T · S , (5.3.)
мұнда V_сағ – жанар-жағар майдың сағаттық қажеттілігі, (м³; т; кг);
S – жанар-жағар май құны, теңге;
Т – бір жылдағы жұмыс сағаты, сағ.
Осы шамаларды анықтағаннан соң, шыққан мәндерді 8 – кестеге толтырып, технологиялық картаға талдау жасаймыз.
Кесте 6 – Сиыр сауу және сүтті алғашқы өңдеудің технологиялық картасы

№ р/р	Өндірістік процестер мен операциялар	Тәуліктік жұмыс көлемі, т	Бір жылдағы жұмыс күні, т		Жылдық жұмыс көлемі, т	Жабдықтар мен машиналардың аттары	Машина жетегі	Электрқозғалтқыш қуаты, кВт	Сағаттық өнімділігі, т/сағ	Қажетті машина сан	Машиналардың жылдық жұмыс сағаты	Қызметкерлер саны		Жылдық еңбек шығыны, адам-сағ		Күрделі қаржы, мың теңге		Жылдық пайдалану шығындары, мың теңге	Машинаның жалпы салмағы, кг
1	2	3	4		5	6	7	8	9	10	11	12		13		14		15	16
1	Сиыр сауу	0,554	365		150	УДА – 8А «Тандем»	электрқозғалтқыш	18,1	60	1	609	2		1218		1164		282,78	2515
2	Сүтті тасымалдау	0,554	365		150	НМУ - 6		1,1	2,0	1	83	1		83		37,62		21,43	20
3	Сүтті пастерлеу	0,554	365		150	ВДП - 300		0,75	0,3	1	854,1	1		854,1		146,56		103,44	193
4	Суық өндіру	0,554	365		150	ТХУ – 14		7,5	21,5	1	548	1		548		257,12		119,71	550
5	Сүтті салқындату және уақытша сақтау	0,554	365		150	Салқындат-қыш ыдыс		0,55	0,6	1	840	1		840		156,15		45,91	400
6	Сүтті тасымалдау	0,554	365		150	НМУ - 6		1,1	2,0	1	101	1		101		37,62		23,8	20
БАРЛЫҒЫ				150									3644,1		1799,07		596,07

5.2. Жобаның техника – экономикалық көрсеткіштерін есептеу

Жылдық экономикалық тиімділік мына өрнек бойынша анықталады

Э_ж = ( С_е+ Е_н · К_е) – ( С_ж +Е_н · К_ж) , [5.4]:
мұнда С_е– ескі технология бойынша жылдық пайдалану шығындары, теңге;
С_ж– жобадағы технология бойынша жылдық пайдалану шығындары, теңге;
К_ежәне К_ж– тиісінше ескі және жобадағы технология бойынша жұмсалған күрделі қаржы, теңге;
Е_н – күрделі қаржының тиімділік коэфициенті, (Е_н = 0,15).
Э_ж = (1174129 + 0,15 х 1693410) – (596070 + 0,15 х 1799070) = 562210 тг
Күрделі қаржының өтелу мерзімін мына өрнекпен анықтаймыз:
Т_ө= С_кқ/Э_ж
мұнда С_кқ – күрделі қаржының көлемі, теңге.
Т_ө= 1799070/562210 = 3,2 жыл
Өнім бірлігіне жұмсалатын еңбек шығынын мына өрнекпен анықтаймыз:
З_е = З_ж /Q_ж.
З_е = 1799,07 / 150 = 11,99 адам-сағат/т.

Кесте 7 – Техника-экономикалық көрсеткіштер

№	Көрсеткіш	Бірлік	Ескі технология	Жаңа технология	Айырма-шылық
1	Жылдық пайдалану шығындару	теңге	1174129	596070	+578059
2	Жұмсалған күрделі қаржы	теңге	1693410	1799070	-105660
3	Күрделі қаржының өтелу мерзімі	жыл	-	3,2	-
4	Еңбек шығыны	Адам-сағ/т	-	11,99	-
5	Жылдық экономикалық тиімділік	теңге	-	562210	-

Қорытынды

1. Сиыр сауу мен сүтті алғашқы өңдеудің заманауи технологияларын талдау және шаруа қожалығының даму перспективасы негізінде 50 бас сиыр фермасында сүтті алғашқы өңдейтін цехтың үздіксіз жұмыс істейтін толық механикаландырылған технологиялық сұлбасы жасалды. Осы технология бойынша қажетті технологиялық есептеулер жасалып, тұрғын халыққа пастерленген сүт өндіретін цехтың жабдықтары таңдап алынды.

2. Цехтағы жабдықтардың жұмыс істеу реті және электр энергиясын тұтынудың біріккен графигі орындалып, қондырылған қуат – 29,1 кВт, тәулігіне электр энергиясын пайдаланудың ең үлкен шамасы – 19,2 кВт, судың шығыны – 4458 л, бу шығыны – 114 кг екені анықталды.
3. Пастерленген сүтті салқындатып, уақытша сақтайтын сүт салқындатқыш ыдыстың конструкторлық шешімі орындалды. Соның нәтижесінде сыйымдылығы - 300 дм³, қуаты 0,55 кВт екені теориялық тұрғыда дәйектелді. Сүт салқындатқыш ыдыстың технологиялық және конструкторлық есептеулері оның технологиялық желіге сәйкес келетінін көрсетті.
4. Еңбекті қорғау және қауіпсіздік техникасы шаралары дәйектеліп, қоршаған ортаға әсер ететін факторлардың зияндылығын азайту мүмкіндіктері қарастырылды.
5. Жобаны техникалық–экономикалық бағалаудың нәтижесінде мынадай көрсеткіштерді атап өтуге болады: жылдық экономикалық тиімділік – 562210 теңге, тікелей пайдалану шығындары – 596070 теңге, күрделі қаржының өтелу мерзімі – 3,2 жыл, өнім бірлігіне келетін еңбек шығыны – 11,99 адам · сағ/ т.
Пайдаланылған әдебиет тізімі

1. Рустембаев Б.Е., Нұртаева Ж.Ш., Әбдіров А.А. Сүт және сүт өнімдерін өндірудің жаңа технологиясы мен экономикасы. – Астана: 2007.

2. Нұртаев Ш.Н., Сапарбаев Е.Т. Мал шаруашылығын механикаландыру және электрлендіру. – Алматы: Агроуниверситет, 2012.
3. Кирсанов В.В., Мурусидзе Д.Н., Некрашевич В.Ф. Механизация и технология животноводства. – М.: КолосС, 2007.
4. Техника для фермерских хозяйств /Под ред. Г.А. Деграф и Ш.Н. Нуртаева. – Алматы: Агроуниверситет, 1999.
5. Кирсанов В.В., Симарев Ю.А., Филонов Р.Ф. Механизация и автоматизация животноводства. – М.: Издательский Центр «Академия», 2004.
6. Мельников С.В. Технологическое оборудование животноводческих ферм и комплексов. - Л.: Агропромиздат, 1985.
7. Карташов Л.П. и др. Механизация и электрификация животноводства. – М.: Агропромиздат, 1987.
8. Мельников С.В. Механизация и автоматизация животноводческих ферм. – Л.: Колос, 1978.
9. Князев А.Ф., Резник Е.И., Рыжов С.В. и др. Механизация и автоматизация животноводства. – М.: Колос, 2004.
10. Баутин В.М. и др. Механизация и электрификация сельскохозяйственного производства. – М.: Колос, 2000.
11. Тарасенко А.П. и др. Механизация и электрификация сельскохозяйственного производства. – М.: Колос, 2004.
12. Федоренко И.Я., Борисов А.В., Матвеев А.Н. Оборудование для доения и первичной обработки молока. – Барнаул: Издательство АГАУ, 2005.
13. Оңтүстік Қазақстан облысы ауыл шаруашылығы өндірісін өркендету жүйесі. – Алматы: Бастау, 2006.
14. «Мырзабай» шаруа қожалығының 2010 – 2013 жылғы өндірістік – экономикалық көрсеткіштері.
15. Конаков А.П. Техника для малых ферм. – М.: Издательство «Академия», 2004.
16. Ковалев Ю.Н. Молочное оборудование животноводческих ферм и комплексов: Справочник. – М.: Россельхозиздат, 1987.
17. Мурусидзе Д.Н., Кирсанов В.В., Чунов А.И. Курсовое и дипломное проектирование по механизации животноводства. – М.: КолосС, 2007.
18. Брагинец Н.В., Палишкин Д.А. Курсовое и дипломное проектирование по механизации животноводства. – М.: Агропромиздат, 1991.
19. Завражнов Б.И. и др. Проектирование производственных процессов в животноводстве. – М.: Колос, 1994.
20. Справочник зооинженера /Под ред. М.И. Рыбакова. – Алматы.: Кайнар, 1991.
21. М.И. Рыбаков. Проектирование производственных процессов в животноводстве. – Алматы : Казгосагру, 1998.
22. Уланов И.А. Механизация доения коров и первичной обработки молока (Теория, расчет и выбор технологического оборудования). – Саратов: ССИ, 1977.
23. Шабурова Г.В. и др. Практикум по оборудованию и автоматизацию перерабатывющих проиводств. – М.: КолосС, 2007.
24. Курочкин А.А., Зимняков В.М. Основы расчета и конструирования машин и аппаратов перерабатывающих производств. – М.: КолосС, 2006.
25. Кошевой Е.П. Практикум по расчетам технологического оборудования пищевых производств. – СпБ: ГИОРД, 2005.
26. Суворов С.Г., Суворова Н.С. Машиностроительное черчение. – М.: Машиностроение, 1991.
27. Бабулин Н.А. Построение и чтение машиностроительных чертежей. – М.: Высшая школа, 2005.
28. Канарев Ф.М., Пережогин М.А., Греник Г.Н. Охрана труда. – М.: Колос, 1982.
29. Раздорожный А.А. Охрана труда и производственная безопасность. – М.: Издательство « Экзамен», 2007.
30. Зотов Б.М., Курдюмов В.И. Безопасность жизнедятельности на произ-водстве. – М.: Колос, 2004.
31. Курдюмов В.И., Зотов Б.И. Проектирование и расчет средств обеспе-чения безопасности. – М.: КолосС, 2005.
32. Левин А.В. Основы животноводства и кормопроизводства. – М.: Агропромиздат, 1987.
33. Методика определения экономической эффективности технологий и сельскохозяйственной техники. Часть ІІ. Нормативно – справочный материал. – М.: Минсельхозпрод, 1998.
34. Ананьин А.Д. и др. Бизнес – планирование в дипломных проектах по агроинженерии. – М.: КолосС, 2007.

жүктеу/скачать 129.26 Kb.

Достарыңызбен бөлісу:

1 ... 10 11 12 13 14 15 16 17 18