|
Ескертпе:
(*) - міндетті түрде селекциялық жетістіктердің сипаттамасына кіруі тиіс;
(+) - суреттермен сүймеленеді;
Орлов желгіш
Таза қанды салт міністі
Советтік ауыр жүк тартатын
Мал шаруашылығы саласындағы селекциялық жетістіктерді сынақтардан және байқаулардан өткiзу әдістемесіне 10- қосымша
Жылқы белгілерінің айқындылық дәрежесін бағалауды сынау (байқаудан өткізу) кезінде басшылыққа алуға арналған Индекстер кестесі
№
|
Белгі
|
Көрініс беру дәрежесі
|
Сандық көрсеткіш-тер
|
Сандық көрсеткіш-тер
|
Индекс
|
1.
|
1 – шоқтығының биіктігі (өлшеуіш таяқпен жылқының сол жағында тұрып шоқтығының ең биік нүктесінен төмен қарай тік өлшенеді);
2 – дене тұрқының қиғаш өлшемі (өлшеуіш таяқ немесе таспамен тоқпан жілік пен жауырынның қосылған буынынан седалищный бугор артқы нүктесіне дейін.
3 – жауырын сыртының кеуде орамы (өлшеуіш таспамен жауырынның артқы бұрышынан тік өлшенеді).
4 – жіліншік орамы (өлшеуіш таспамен жіліншіктің жоғарғы 1/3 бөлігінің төменгі нүктесінен өлшенеді).
|
2.
|
К1,2: Айғыр, бие: шоқтығының биіктігі
|
5 және одан да жоғары жасында анықталады.
Белгілердің көрініс беру дәрежесі келесі орта мағыналарға сәйкес келеді, см:
|
|
айғыр
|
бие
|
|
майда
|
152-ден аз
|
1540-ден аз
|
3
|
орта
|
152-163
|
150-161
|
5
|
ірі
|
163-тен жоғары
|
161-ден жоғары
|
7
|
3.
|
К 1, 2* При экспертизе испытаний и апробации новых селекционных достижений в коневодстве отечественные породы Казахстана мясо-молочного направления продуктивности следует ориентироваться по нижеприведенной таблице и нужно руководствоваться требованиями инструкции по бонитировке местных пород лошадей.
Определяется в возрасте 5 лет и старше
Степень выраженности признака соответствует следующим средним значениям, см
|
4.
|
Қазақ тұқымы
|
|
айғыр
|
бие
|
|
майда
|
168-ден аз
|
164 тен аз
|
3
|
орта
|
171
|
168
|
5
|
ірі
|
173-тен биік
|
170-тен биік
|
7
|
5.
|
Жабы
|
|
айғыр
|
бие
|
|
майда
|
174-ден аз
|
170 тен аз
|
3
|
орта
|
178
|
177
|
5
|
ірі
|
181-тен биік
|
180-тен биік
|
7
|
6.
|
Адай
|
|
айғыр
|
бие
|
|
майда
|
165-ден аз
|
162 тен аз
|
3
|
орта
|
169
|
168
|
5
|
ірі
|
172-тен биік
|
170-тен биік
|
7
|
7.
|
Мұғалжар
|
|
айғыр
|
бие
|
|
майда
|
176-ден аз
|
174 тен аз
|
3
|
орта
|
180
|
178
|
5
|
ірі
|
182-тен биік
|
180-тен биік
|
7
|
8.
|
Көшім
|
|
айғыр
|
бие
|
|
майда
|
180-ден аз
|
176 тен аз
|
3
|
орта
|
186
|
183
|
5
|
ірі
|
188-тен биік
|
185-тен биік
|
7
|
9.
|
К.1,2*. Айғыр, бие: сирек орамы
|
5 және одан да жоғары жасында анықталады.
Белгілердің көрініс беру дәрежесі келесі орта мағыналарға сәйкес келеді, см
|
10.
|
Қазақ тұқымы
|
|
айғыр
|
бие
|
|
майда
|
18,0-ден аз
|
17,0-ден аз
|
3
|
орта
|
18,5
|
18,0
|
5
|
ірі
|
19,0-дан көп
|
18,5-тен көп
|
7
|
11.
|
Жабы
|
|
айғыр
|
бие
|
|
майда
|
18,5-ден аз
|
17,5- тен аз
|
3
|
орта
|
19,0
|
18,0
|
5
|
ірі
|
19,5-тен көп
|
18,5-тен көп
|
7
|
12.
|
Адай
|
|
айғыр
|
бие
|
|
майда
|
18,0-ден аз
|
17,0 тен аз
|
3
|
орта
|
18,5
|
17,5
|
5
|
ірі
|
19,0-тен көп
|
18,0-тен көп
|
7
|
13.
|
Мұғалжар
|
|
айғыр
|
бие
|
|
майда
|
19,0-ден аз
|
18,0 тен аз
|
3
|
орта
|
19,5
|
18,5
|
5
|
ірі
|
20,0-тен көп
|
19,5-тен көп
|
7
|
14.
|
Көшім
|
|
айғыр
|
бие
|
|
майда
|
19,0-ден аз
|
18,0 тен аз
|
3
|
орта
|
19,5
|
18,5
|
5
|
ірі
|
20,0-тен көп
|
19,5-тен көп
|
7
|
15.
|
К.1,2*. Айғыр, бие: тірі салмағы
5 және одан да жоғары жасында анықталады.
Белгілердің көрініс беру дәрежесі келесі орта мағыналарға сәйкес келеді, кг
|
16.
|
Қазақ тұқымы
|
|
айғыр
|
бие
|
|
майда
|
380-нен аз
|
340-тан аз
|
3
|
орта
|
410
|
380
|
5
|
ірі
|
430-дан көп
|
400-ден көп
|
7
|
17.
|
Жабы
|
|
айғыр
|
бие
|
|
майда
|
410-нан аз
|
390-нан аз
|
3
|
орта
|
440
|
420
|
5
|
ірі
|
460-тан көп
|
440-тан көп
|
7
|
18.
|
Адай
|
|
айғыр
|
бие
|
|
майда
|
380-нен аз
|
350-ден аз
|
3
|
орта
|
410
|
390
|
5
|
ірі
|
430-дан көп
|
410-нан көп
|
7
|
19.
|
Мұғалжар
|
|
айғыр
|
бие
|
|
майда
|
430-дан аз
|
380-нен аз
|
3
|
орта
|
460
|
420
|
5
|
ірі
|
480-нен көп
|
430-дан көп
|
7
|
20.
|
Көшім
|
|
айғыр
|
бие
|
|
майда
|
480-нен аз
|
440 тан аз
|
3
|
орта
|
510
|
490
|
5
|
ірі
|
530-дан көп
|
500-ден көп
|
7
|
21.
|
Сараптама жасағанда тексеру сойыы мен саууды өткізу қажет.
|
22.
|
К 3,4: Айғыр, бие: жалпақтығы
|
5 және одан да жоғары жасында кеуде орамының шоқтығының биіктігіне қатынасымен анықталады.
Белгілердің көрініс беру дәрежесі келесі орта мағыналарға сәйкес келеді, %:
|
|
айғыр
|
бие
|
|
төмен
|
112-ден аз
|
113-тен аз
|
3
|
орта
|
112-124
|
113-125
|
5
|
жоғары
|
124-тен жоғары
|
125-тен жоғары
|
7
|
23.
|
К 5,6: Айғыр, бие: сүйектілігі
|
5 және одан да жоғары жасында жіліншік орамының шоқтығының биіктігіне қатынасымен анықталады.
Белгілердің көрініс беру дәрежесі келесі орта мағыналарға сәйкес келеді, %:
|
|
айғыр
|
бие
|
|
төмен
|
11,2-ден аз
|
12,0-ден аз
|
3
|
орта
|
11,2-14,2
|
12,0-14,0
|
5
|
жоғары
|
14,2-ден жоғары
|
14,0-тен жоғары
|
7
|
24.
|
К 7,8. Айғыр, бие: тірі салмағы
|
5 және одан да жоғары жасында 1000 кг дейін өлшенетін, қателігі 1 кг-нан аспайтын таразыда өлшенеді.
Белгілердің көрініс беру дәрежесі келесі орта мағыналарға сәйкес келеді, кг:
|
төмен
|
450-ден аз
|
400-тен аз
|
3
|
орта
|
450-600
|
400-555
|
5
|
жоғары
|
600-ден жоғары
|
550-ден жоғары
|
7
|
25.
|
К9. Бас: мөлшері
|
2,5 жастағы еркек және ұрғашы тайларды көз мөлшермен анықтайды.
Кіші орта үлкен
|
үлкен
|
бастың ұзындығы мойын ұзындығына тең
|
3
|
орта
|
мойын ұзындығынан сәл кіші
|
5
|
кіші
|
мойын ұзындығынан көп кіші
|
7
|
26.
|
К 10. Бас: қапталынан
|
Дөңес – маңдай қуысы мен тұмсық сүйектері жақсы жетілген, басы қапталынан қарағанда дөңес сызық тәрізді болып көрінеді.
Тік – бүйірінен қарағанда маңдайы мен тұмсығы бір сызықтың бойында болады.
Иілген – маңдайы тік, қабақ пен тұмсығының арасы иіліп қосылады.
Дөңес тік иілген
|
27.
|
К 11. Желке: ұзындығы
|
2,5 жастағы еркек және ұрғашы тайларды желке шүйдесі мен алғашқы мойын омыртқа арасы арқылы көз мөлшермен анықтайды
3 5 7
қысқа орта ұзын
|
28.
|
К 12. Мойын: шығуы
|
2,5 жастағы еркек және ұрғашы тайларды тоқпан жілік пен жауырынның қосылған буынынан мойынның төменгі шетіне дейін көз мөлшермен анықтайды.
3 5 7
төмен орта жоғары
|
29.
|
К 13. Мойын: ұзындығы
|
2,5 жастағы еркек және ұрғашы тайларды құлақ түбінен жауырын сүйегіне дейінгі аралықты көз мөлшермен анықтайды.
3 5 7
төмен орта жоғары
|
30.
|
К 14. Мойын: пішіні
|
3 5 7
аққу тәріздес тік бұғы тәріздес
|
31.
|
К 15. Шоқтық: ұзындығы
|
2,5 жастағы еркек және ұрғашы тайларды кеудесінің бірінші және оныншы омыртқалары арасын көз мөлшермен анықтайды. 
3 5 7
қысқа орта ұзын
|
32.
|
К 16. Шоқтық: биіктігі
|
2,5 жастағы еркек және ұрғашы тайларды кеудесінің алғашқы он омыртқаларының биіктігін көз мөлшермен анықтайды.
3 5 7
Биік орта төмен
|
33.
|
К 17. Жауырын: орналасуы
|
2,5 жастағы еркек және ұрғашы тайларды жауырынның жазықтыққа қисаю бұрышының көз мөлшері арқылы анықтайды.
3 5 7
Тік орта қиғаш
|
34.
|
К18. Кеуде қүысы: енділігі
|
2,5 жастағы еркек және ұрғашы тайларды тоқпан жілік пен жауырынның қосылған буыны аралығын көз мөлшері арқылы анықтайды.
3 5 7
Тар орта кең
|
35.
|
К19. Кеуде қүысы: тереңдігі
|
2,5 жастағы еркек және ұрғашы тайларды көз мөлшері арқылы анықтайды. Егер кеуденің төменгі сызығы мен тізе буынының арасы 5 см-ден аз болса онша терең емес, 5-10 см арасында болса орта, 10 см-ден астам болса терең болып есептеледі.
3 5 7
терең емес орта терең
|
36.
|
К 20. Сауыр: ұзындығы
|
2,5 жастағы еркек және ұрғашы тайларды маклок пен құйымшық дөңінің артқы шеткі нүктесі аралығын көз мөлшері арқылы анықтайды.
3 5 7
Қысқа орта ұзын
|
37.
|
К 21. Сауыр: еңістігі
|
2,5 жастағы еркек және ұрғашы тайларды сауырдың жоғарғы сызығының жазықтықпен арасындағы бұрышының шамасына қарай көз мөлшермен анықтайды.
3 5 7
Тік қалыпты еңіс
|
38.
|
К 22. Сауыр: пішіні
|
2,5 жастағы еркек және ұрғашы тайларды көз мөлшермен анықтайды.
3 5 7
сопақ екіге бөлінген шатыр тәрізді
|
39.
|
К 23. Алдыңғы сирақтары: орналасуы
|
2,5 жастағы еркек және ұрғашы тайларды көз мөлшермен анықтайды.
3 5 7
Тар орта кең
|
40.
|
К 24.Артқы сирақтары: орналасуы
|
2,5 жастағы еркек және ұрғашы тайларды көз мөлшермен анықтайды.
3 5 7
Тар орта кең
|
41.
|
К 25. Тұяқ: мөлшері
|
2,5 жастағы еркек және ұрғашы тайларды тұяқтың шашаға қатынасын көз мөлшермен анықтайды.
3 5 7
кіші орта үлкен
|
42.
|
К 26. Атжарыстардағы өнімділігі
|
Салт мінілетін тұқымдардың 20 бас 2,5 жастағы еркек және ұрғашы тайлардың шабысының «Салт мінілетін тұқымдарды ипподромдарда сынау ережелері» сәйкестігіне байланысты анықтайды.
Белгілердің көрініс беру дәрежесі келесі орта мағыналарға сәйкес келеді, мин.сек./1000м.:
|
төмен
|
1.14,5 көп
|
3
|
орта
|
1.14,5-1.09,5
|
5
|
жоғары
|
1.09,5 аз
|
7
|
43.
|
К 27. Ат спортындағы өнімділігі
|
20 бас 2,5 жастағы еркек және ұрғашы тайлардың түрлі ат спортында пайдаланылуына және 10 балдық жүйе бойынша «Зауыттық асыл тұқымды жылқыларды бонитировкалау жөніндегі нұсқауға» сәйкестігіне байланысты анықтайды.
Белгілердің көрініс беру дәрежесі келесі орта мағыналарға сәйкес келеді, балл:
|
төмен
|
6,00-дан аз
|
3
|
орта
|
6,0-7,6
|
5
|
жоғары
|
7,6-дан көп
|
7
|
44.
|
К 28. Жорға жарысындағы өнімділігі
|
20 бас 2,5 жастағы еркек және ұрғашы тайлардың жорғалауының «Салт мінілетін тұқымдарды ипподромдарда сынау ережелері» сәйкестігіне байланысты анықтайды.
Белгілердің көрініс беру дәрежесі келесі орта мағыналарға сәйкес келеді, мин.сек./1600м.:
|
төмен
|
2.25,0 көп
|
3
|
орта
|
2.25,0-2.20,0
|
5
|
жоғары
|
2.20,0 аз
|
7
|
45.
|
К 29. Жүк тасымалдау өнімділігі
|
5 және одан да жоғары жастағы 10 бас жылқыны «Жүк бағытындағы жылқыларды сынау мен үйрету жөніндегі нұсқауға» сәйкестігіне қарай анықтайды.
Белгілердің көрініс беру дәрежесі келесі орта мағыналарға сәйкес келеді,150кг жүкті мин.сек./2000м.:
|
төмен
|
15,00-дан көп
|
3
|
орта
|
15,30-14,50
|
5
|
жоғары
|
14,5-тен аз
|
7
|
46.
|
К 30. Сүт өнімділігі
|
5 жастағы 10 бас биені 2-ші сауын мерзімі бойынша 210 күндегі сауылған сүті арқылы анықтайды.
Белгілердің көрініс беру дәрежесі келесі орта мағыналарға сәйкес келеді, кг:
|
төмен
|
1260-қа дейін
|
3
|
орта
|
1260-2100
|
5
|
жоғары
|
2100-ден жоғары
|
7
|
47.
|
К 31. Ет өнімділігі
|
2,5 жастағы 5 бас малды сойғандағы сойыс салмағы бойынша анықтайды.
Белгілердің көрініс беру дәрежесі келесі орта мағыналарға сәйкес келеді,%:
|
төмен
|
48-ден аз
|
3
|
орта
|
48-52
|
5
|
жоғары
|
52-ден жоғары
|
7
|
Достарыңызбен бөлісу: |
