Қазіргі адамдар түрі тас дәуірінің қай кезеңінде қалыптасып шықты?
жүктеу/скачать 0.9 Mb.
|
| B)& Суяб
C) Тараз
D) Ташкент E) Сығанақ. ***** Батыс Түрік қағанатының сауда саттық және қолөнер орталығы болған ірі қала: A) Ташкент B) Мерке
C) Құлан D)& Тараз E) Сығанақ. *****
Түріктер сауда саттық байланыстарды қай елдермен жүргізді? A) Ресей
B) Қытаймен C) Ауғаныстанмен D)& Византиямен E) Мысырмен. ***** Батыс Түрік қағанатында жоғарғы үкімет басшысы мен қолбасшысы қалай аталды? A) сюбашы B) жабғу
C) елтебер D)& қаған E) хан. *****
Батыс түрік қағанатының құрамында қандай тайпалық одақтар құрылған? A)& дулулар мен нушибилер B) қимақтар мен қыпшақтар C) ғұндар D) дайлар E) керейлер. ***** Батыс Түрік қағанатында үкімет басшысы қаған қай әулеттен сайланды? A) яғма B)& нушибилер C) қимақ D) қыпшақтар E) оғыздар. *****
Батыс Түрік қағанаты қашан ыдырады? A) VІ ғ.басы B) VІ ғ. аяғы C)& VІІІ ғ.басы D) VІІІ ғ.ортасы E) ІХ ғ. басы. ***** Түрік қағанатының негізгі шаруашылығының түрі: A)& көшпелі мал шаруашылығы B) жер өңдеу C) натуралды шаруашылық D) жартылай отырықшы жер өңдеу E) қолөнер мен сауда. *****
Батыс Түрік қағанатында сот ісін кім жүргізді? A) жабғу
B) джабғу C) елтебер D)& бұйрықтар E) хан.
***** Батыс Түрік қағанатының қағанының орынбасары, алам-салықты бақлаушы? A) ябғу B) жабғу
C) елтебер D)& тұдын E) хан. *****
Батыс Түрік қағанатында ең жоғарғы сот өктемдігі кімдердің қолында болды? A) ябғу
B)& тархан C) елтебер D) тудун E) хан.
***** Батыс Түрік қағанатының жазғы резиденциясын ата: A)& Мыңбұлақ B) Тараз
C) Суяб D) Атлах
E) Шаш. *****
Түрік қағанатының өмір сүрген уақыты қай жылдарды қамтиды? A) 652-700 жж. B)& 552-603 жж. C) 429-504 жж. D) 441-562 жж. E) 550-605 жж. ***** Батыс Түрік қағанатының өмір сүрген уақыты қай жылдарды қамтиды? A) 652-700 жж. B)& 603-704 жж. C) 429-504 жж. D) 441-562 жж. E) 550-605 жж. *****
Батыс Түрік қағанатының астанасы: A) Ақтөбе B) Тараз C)& Суяб
D) Атлах E) Шаш.
***** Батыс түрік қағанатындағы бірінші тұлға: A) жабғу B) тархан C) елтебер D)& қаған E) хан. *****
Батыс түрік қағанатының негізгі тұрғындарын кімдер құрады? A) тархандар B) елтеберлер C) төленгіттер D)& қарабодандар E) тұдындар. ***** Түргеш қағандығының астанасы: A) Мыңбұлақ B) Құлан
C)& Суяб D) Атлах
E) Шаш. *****
Ташкент қаласының ежелгі атауы: A) Мыңбұлақ B) Тараз C) Суяб
D) Атлах E)& Шаш.
***** Мавераннахр қайда орналасты? A) Жетісуда B)& Амудария мен Сырдарияның аралығында C) Орта Азияда D) Шу мен Талас аңғарында E) Алатаудың етегінде. *****
Түргештер қағанының астанасы Суябтан Таразға көшірілуі қай қағанның кезінде болған? A)& Сұлу
B) Мұқан C) Бумын
D) Үш-елік E) Сақал. ***** Түргештердің қай қағаны өзінің қолбасшылығымен ерекшеленді? A)& Сұлу B) Мұқан
C) Бумын D) Үш-елік E) Сақал. *****
«Құтты білік» поэмасының авторы кім? A) М.Қашқари B) Әл-Фараби C) Қорқыт D)& Ж.Баласағұн E) А.Иассауи. ***** Ежелгі түрік жазбасы қалай аталады? A) скиф жазбасы B) соғды C)& руна D) санскрит E) иероглифтік. *****
VI ғ. түрік жазбалары болғандығына қандай деректер куәлік етеді? A) Иран
B) Парсы C)& Қытай D) Орыс E) Араб.
***** Түріктер қашан Жерорта теңізі елдеріне апаратын Ұлы Жібек жолы тармағының иесіне айналды? A) Аварларды жеңгеннен кейін B) Шығыс Түркістанды қосып алғаннан кейін C)& Орта Азияны жаулап алғаннан кейін D) Қидандардың Манчжурияны бағындырғаннан кейін E) Енисей қырғыздарын бағындырғаннан кейін. *****
Ұлы Жібек жолы қай жылдарға дейін пайдаланылды? A) XVII-XVIII ғғ. B) III –V ғғ. C) VI-VII ғғ. D) IX –X ғғ. E)& XIV-XV ғғ. ***** Қорқыт кім болды? A) шығыстың ұлы ғалымы B)& атақты жырау, дарынды сазгер C) мұсылмандықтың негізін қалаушы D) Алтын Орда ханы E) қаған. *****
Білге қаған мен Күл-тегін құрметіне жазылған көне түрік жазбалары қандай жазумен жазылған? A) соғды
B) ұйғыр C)& руна
D) араб E) латын. ***** Қара теңізден Алтайға дейінгі «Дала жолы» қай уақыттан бастап қызмет ете бастады? A) б.з.д X –IX ғғ. B)& б.з.д. 1 мыңжылдықтың ортасында C) б.з.д. VI-VII ғғ. D) б.з.д. 1 мыңжылдықтың басында E) б.з.д. ІІ мыңжылдықтың аяғында. *****
Ұлы Жібек жолы қай уақыттан бастап дипломатиялық және сауда жолы ретінде қызмет ете бастады? A) б.з.д. X-IX ғғ. B)& б.з.д. ІІ ғ. ортасында C) б.з.д. VI-VII ғғ. D) б.з.д. 1 мыңжылдықтың басында E) б.з.д. ІІ ғ. аяғында. ***** Ұлы Жібек жолы қай жылдарға дейін пайдаланылды? A) б.з. X-XI ғғ. дейін B) б.з.д II ғ. ортасына дейін C) б.з.д VI –VII ғғ. D)& б.з XIV-XV ғғ. дейін E) б.з.д. ІІ мыңжылдықтың аяғында. *****
VI-VII ғғ. Қазақстанның қандай аймақтары экономиканың мәдениеттің орталығы болды? A) Солтүстік Қазақстан B)& Жетісу және Оңтүстік Қазақстан C) Маңғыстау және Батыс Қазақстан D) Қашқария және Шығыс Қазақстан E) Сары-Арқа. ***** Ежелгі қала орталығы қалай аталады? A) рабад B) базар C) шахристан D) қыстақ E)& цитадель. *****
Көпестер мен шенеуніктер тұрған қала бөлігі қалай аталды? A) рабад
B) базар C)& шахристан D) қыстақ E) цитадель. ***** Ортағасырлық қаланың қолөнершілер мен кедейлер тұратын бөлігі қалай аталды? A)& рабад B) базар C) шахристан D) қыстақ E) цитадель. *****
Ежелгі қаланың экономикалық орталығы қалай аталады? A) рабад
B)& базар C) шахристан D) қыстақ E) цитадель. ***** Қай қала IX-XII ғғ. Жетісудың ірі саяси, экономикалық және мәдени орталығы болды? A)& Тараз B) Отрар C) Жанкент D) Сығанақ E) Пенчуль. *****
Қай қалаларда ІХ ғасырда ақша сарайлары болды? A)& Тараз, Испиджап B) Отрар, Құлан C) Жанкент, Мерке D) Сығанақ, Шаш E) Пенчул, Құлан. ***** Түріктердің бас құдайы A) Ұмай B) От-ана C) Алла D)& Тәңірі E) Зеңгі баба. *****
«Ежелгі түріктер» кітабының авторы кім? A) Н. Рычков B) Е. Бекмаханов C)& Л. Гумилев D) Ш. Уәлиханов E) А. Байтұрсынов. ***** Қазақстанда ислам дінінің тарала бастауы: A) XV ғғ. B) III –V ғғ. C) VI –VII ғғ. D)& VIII ғғ. E) X ғ. *****
Орхон-Енисей жазуын алғаш кім оқыды? A) Н.Рычков B) Е.Бекмаханов C)& В.Томсен D) В.Вильяминов-Зернов E) В.Маковецкий. ***** Әл-Фараби қай қалада дүниеге келді? A) Сығанақ B) Суяб
C) Тараз D) Шаш
E)& Отырар. *****
Кімді Шығыстың «Екінші Аристотелі» деп атайды? A) Әл-Якуби B)& Әл-Фараби C) Әл-Бируни D) Низами E) М. Қашқари. ***** Көлемі және кітап саны жағынан әлемдегі екінші кітапхана қай қалада болды? A) Сығанақта B) Суябта C) Таразда D) Ташкентте E)& Отырарда. *****
«Философия және математикалық трактаттар» кітабының авторы? A) Әл-Якуби B)& Әл-Фараби C) Әл-Бируни D) Низами E) М. Қашқари. ***** «Диуани-лұғат-ат-түрік» еңбегінің авторы: A) Әл-Якуби B) Әл-Фараби C) Әл-Бируни D) Низами E)& М.Қашқари. *****
«Диуани хикмет» кітабының авторы: A) Әл-Якуби B) Әл-Фараби C) Әл-Бируни D)& Ахмет Иассауи E) М.Қашқари. ***** Түркістандағы Қожа Ахмет Иассауи кесенесін кім салды? A)& Темір B) Шыңғысхан C) Қасым D) Жәнібек E) Өзбек. *****
Түркістандағы Қожа Ахмет Иассауи кесенесі қашан салынды? A) ХІІ – ХІІІ ғасырлар қарсаңында B) XVI – XVII ғасырлар қарсаңында C) ІХ – Х ғасырлар қарсаңында D)& XІV – XV ғасырлар қарсаңында E) V – VI ғасырлар қарсаңында. ***** Қандай мемлекетте ежелгі түрік жазуы алғаш рет араб графикасына алмастырылды? A) Түрік қағанатында B) Оғыз мемлекетінде C)& Қарахан мемлекетінде D) Түргеш қағанатында E) Қарлұқ қағанатында. *****
840 ж. дейін қарлұқ басшылары қалай аталды? A) елтебер B)& жабғу C) хан
D) қаған E) сұлтан. ***** Қарлұқ мемлекеті не себептен құлады? A) Қытаймен соғыс нәтижесінде B) Арабтардың жаулап алуы нәтижесінде C)& Қашғар тайпаларының жаулап алуы нәтижесінде D) Ұйғыр қағанатының құлауы нәтижесінде E) Енисей қырғыздарының жаулап алуына байланысты. *****
VII ғ. ортасында қарлұқ тайпаларының көсемдері қандай лауазымды иеленді? A) хан
B) қаған C) сұлтан D)& елтебер E) жабғу. ***** Қарлұқ мемлекеті қай жылы өмір сүруін тоқтатты? A) 556 ж. B) 928 ж. C) 974 ж. D) 1054 ж. E)& 940 ж. *****
Оғыз мемлекетінің өмір сүрген уақыты: A) X – XII ғғ. басында B) VII – IX ғғ. басында C)& IX – XI ғғ. басында D) IX – X ғғ. басында E) X – XI ғғ. басында. ***** «Жабғу» сөзі қандай мағынаны білдіреді? A) діни қызметкер B)& мемлекет басшысы C) әскери басшы D) салық жинаушы E) тайпа көсемі. *****
Оғыздардың 24 тайпасы қандай фратрияларға бөлінді: A) найман және керей B) қимақ және қыпшақ C) үйсін және қаңлы D) шығыл және яғма E)& бұзықтар мен ұшықтар. ***** Оғыз қоғамында әскер басы қандай лауазыммен аталды? A)& сюбашы B) қоңтайшы C) елтебер D) жабғу
E) қарабұдын. *****
Оғыз мемлекетінде мүлік теңсіздігінің негізі не болды? A) жерге жеке меншік B) құлдар C) жылжымайтын мүлік D)& малға жеке меншік E) алтын. ***** ІХ-ХІ ғғ. Оғыз мемлекетінің қалаларын белгілеңіз: A) Ферғана, Құлан, Тузун B) Талғар, Тараз, Шаш, Суяб C) Балиг, Тонг, Пенчуль D)& Жент, Сауран, Фараб, Сығанақ E) Атлах, Барсхан, Мерке. *****
Оғыздарды Сырдария, Арал, Каспий бойларынан кімдер ығыстырды? A) қарлұқтар B)& қыпшақтар C) қараханидтер D) қимақтар E) қарақытайлар. ***** Х ғасырды Оғыз мемлекетінің астанасы қай қала болды? A) Тараз B) Отырар C)& Жанкент D) Сығанақ E) Пенчул. *****
ІХ-Х ғғ. Сырдарияның орта және төменгі ағыстарын және Батыс Қазақстан далаларын қай мемлекет алып жатты: A) қарлұқтар B)& оғыздар C) қыпшақтар D) қимақтар E) қарақытайлар. ***** 960 ж. Қазақстанда қандай мемлекет ислам дінін ресми дін деп жариялады? A) Қыпшақтар B) Оғыздар C)& Қарахандар D) Түрік қағанаты E) Батыс түрік қағанаты. *****
Қарахан әулетінің негізін салған кім? A) Үш-елік B)& Сатұқ боғра-хан C) Мұқан қаған D) Сұлық қаған E) Кутейба ибн Муслим. ***** Қарахан мемлекеті қашан батыс хандығы (орталығы Бұхара) және шығыс хандығы (орталығы Баласағұн) болып екі бөлікке бөлінді? A) 380-385 жж. B) 990-992 жж. C) 998-1000 жж. D)& ХІ ғ. 30-жылдарының соңында E) 1298-1396 жж. *****
Қарахан мемлекетінің өмір сүрген уақыты: A) 1002-1278 жж. B)& 942 -1210 жж. C) 905-1290 жж. D) 940 – 980 жж. E) 980-1212 жж. ***** Түрік қағанатының билеушілері қай әулеттен тағайындалды? A)& ашина B) дулу
C) шығыл және яғма D) керей
E) найман. *****
Қарахан мемлекеті қалаларының дамуына не әсер етті? A) көшпелі мал шаруашылығы B) қолөнердің дамуы C)& транзиттік сауда D) отырықшы жер өңдеу E) зергерлер шеберлігі. ***** Қарахан мемлекетінде қандай дін мемлекеттік дін болып жарияланды? A) будда діні B) манихей діні C) христиан діні D)& ислам діні E) тәңірге сенушілік. *****
Қарахан мемлекетінің құрамына қандай тайпалар кірді? A) оғыз тайпалары B)& шығыл және яғма C) найман және керей D) қимақ және қыпшақ E) дулу және нушиби. ***** Қарахандар тұсында пайда болған «иқта» термині қандай мағына береді? A) бірінші жыртылған жер B) жер иелену шекаралары C) соғыс жариялау D)& салық жинау құқығы E) соттық құқық. *****
Жүсіп Баласағұн қай мемлекетте өмір сүрген? A) Түрік қағанатында B) оғыз мемлекетінде D) Түргеш қағанатында E) Қарлұқ қағанатында. ***** Қожа Ахмет Иассауи кесенесі қай жерде орналасқан? A) Бұхарада B)& Түркістанда C) Ташкентте D) Сығанақта E) Сауранда. *****
Ежелгі түріктердің діни нанымы: A) христиан діні B) ислам діні C)& Тәңірге сенушілік D) мұсылман діні E) будда діні. ***** Қандай жануар ежелгі түріктердің тотемі болды? A) түлкі B) аю
C) бүркіт D) барыс
E)& қасқыр. *****
Түргеш қағанатының орнына қандай мемлекет келді? A) наймандар B) керейлер C)& қарлұқтар D) оғыздар E) қыпшақтар. ***** Қай жылы Түргеш қағанаты өзінің өмір сүруін тоқтатты? A) 752 ж. B)& 756 ж. C) 757 ж. D) 760 ж. E) 753 ж. *****
751 жылы қай қала маңында арабтар мен қытайлар арасында шайқас болды? A) Күнгіт B) Ферғана C) Бұхара D) Суяб E)& Атлах. ***** Арабтар Қазақстан территориясына қай ғасырда шабуыл жасай бастады? A) VI ғасырдың ортасында B) VII ғасырдың бірінші жартысында C) VII екінші жартысында D)& VIII ғасырдың басында E) VIII ғасырдың ортасында. *****
Түргештер әулетінің рубасы кім болды? A) Сұлық
B) Мұқан C) Бумын
D)& Үш-елік E) Сақал. ***** VIII ғасырда Үш-елік қаған қандай мемлекеттің негізін қалады? A) Түрік қағанатының B) Қарахандар мемлекетінің C)& Түргеш қағанатының D) Батыс түрік қағанатының E) Оғыздар мемлекетінің. *****
Түргеш қағанатында ірі сауда орталығы қай қала болды? A) Мың бұлақ B)& Тараз C) Суяб
D) Атлах E) Шаш.
***** Түргеш қағанаты билік басына қай қағанның келуімен нығайды? A)& Сұлық B) Мұқан
C) Бумын D) Үш-елік E) Сақал. *****
704 жылы Жетісуда түрік тайпаларының қайсысы саяси басшылыққа жетті? A) қарлұқтар B)& түргештер C) оғыздар D) қыпшақтар E) қимақтар. ***** Батылдығы мен шешімдігі үшін Түргеш қағаны Сұлыққа арабтар қандай атақ берді? A) батыр B) қатыгез C)& сүзеген D) айлакер E) шешімді. *****
Жетісудағы Батыс түрік қағанатының орнына келген мемлекет: A) қыпшақтар B) оғыздар C) қимақтар D)& түргештер E) қарлұқтар. ***** Түргеш қағанатының өмір сүрген хронологиялық кезеңін көрсетіңіз? A) 748-851 жж. B) 693-699 жж. C)& 704-756 жж. D) 670-770 жж. E) 698-765 жж. *****
Қай түрік мемлекетінде алғашқы ақша пайда болды? A) Қимақ қағанатында B)& Түргеш қағанатында C) Оғыз мемлекетінде D) Қарлұқ қағанатында E) Қарахан мемлекетінде. ***** Қай жылы қытайлар түргеш қағанатының орталығы Суябты талқандады? A) 752 ж. B) 756 ж. C) 757 ж. D) 760 ж. E)& 748 ж. *****
1007 жылы наймандар мен керейлер қай дінді қабылдады? A)& христиан B) манихей C) буддизм D) ислам E) иудаизм. ***** Найман конфедерациясына қанша тайпа кірді? A) 10 тайпа B)& 8 тайпа C) 2 тайпа D) 5 тайпа E) 12 тайпа. *****
Керейлер тайпасы туралы алғашқы деректер қай ғасырға жатады? A) ХІ ғасырдың ортасы B) Х ғасырдың соңы C) VI ғасыр D) VIІІ ғасыр E)& Х ғасырдың басы. ***** Болашақ билеушілер мен дала тайпаларының көсемдері қай ханның тұсында тәрбиеленіп, елшілік және саяси өмірге араластырылды? A) Күшлік B) Темір
C)& Тоғрұл D) Текеш
E) Жанкеші. *****
Қимақ қағанатының өмір сүрген хронологиялық кезеңі? A) ХІ ғасырдың аяғы - XV ғасырдың басы B) ХІІ ғасырдың басы – ХІІІ ғасырдың соңы C) ХІІ ғасырдың ортасы – 1219 ж. D)& ІХ – ХІ ғасырдың басы E) ХІ ғасырдың басы – 1467 ж. ***** Қыпшақтар көшіп жүрген жерлер қалай аталды? A) Сарыарқа B)& Дешті қыпшақ C) Мауеренахр D) Имақия E) Түркістан. *****
Қыпшақтардың негізгі шаруашылығының түрі: A) суармалы жер шаруашылығы B) егіншілік C) натуралды шаруашылық D) бақташылық E)& көшпелі мал шаруашылығы. ***** Орыс жылнамаларында қыпшақтар қалай атала бастады? A) құмандар B) печенектер C) ойраттар D)& половецтер E) хазарлар. *****
Қыпшақ отбасыларының жеке меншігінде болған малдарды немен таңбалады? A)& таңба B) мөр C) таға
D) охра E) төре.
***** Қыпшақ отбасыларының жеке меншігінде болған малдарды таңбалаған тайпа таңбалары қалай аталады? A)& таңба B) мөр
C) таға D) охра
E) төре. *****
Жайылым жерлері мен көшіп-қонуды реттеу құқығына кім иеленді? A)& қыпшақ хандары мен ақсүйектер B) қауым мүшелері C) бектер D) жатақтар E) басқақтар. ***** Қыпшақ хандығында отырықшы тұрғындардың қатарына өткен еркін қауым мүшесін қалай атады? A) шаруа B) қарабодандар C)& жатақ D) тархан E) басқақ. *****
Қыпшақ қоғамындағы құлдардың құрамын толықтыру көзі: A) құл базарынан сатып алу B) руластарының тоналуы C)& әскери тұтқындар D) бір әлеуметтік топтан екінші тоақа өту E) міндеткерлік борыш. ***** ХІ ғ. – 1219 ж. кезеңіндегі Орталық Азия мен Шығыс Еуропадағы барлық түркі тілдес халықтар арасында саны жағынан ең көп тайпа: A) керейлер B) түргештер C) қидандар D) моңғолдар E)& қыпшақтар. *****
VIII-ХІ ғғ. қыпшақ тайпасы қай мемлекеттің құрамында болды? A)& қимақтардың B) оғыздардың C) қарахандардың D) қарлұқтардың E) саманидтердің. ***** Ислам діні Қазақстанда қай кезеңнен бастап тарала бастады: A) XV ғ. B) III – V ғғ. C) VI-VII ғғ. D)& VIII ғ. E) X ғ. *****
Шыңғыс хан тұсындағы моңғол империясының астанасын атаңыз: A) Сарай
B)& Қарақорым C) Отырар D) Пекин E) Сығанақ. ***** Алтын Ордада беклербек қандай мәселені шеше алды: A) шаруашылық B)& елшілік C) финанстық D) мәдени E) сауда-саттық. *****
Алтын Орданың гүлденген кезі қай хандардың тұсында болды? A) Бату және Берке B) Бердібек және Шәйдібек C)& Өзбек және Жәнібек D) Мамай және Темірлан E) Тоқтамыс және Орыс. ***** Алтын Орданың негізгі халқы қай тілде сөйледі? A) шағатай B)& қыпшақ C) қазақ D) парсы
E) моңғол. *****
Сырдария бойындағы қай қала моңғолдарға тегеурінді қарсылық көрсетті? A) Тараз
B) Созақ C) Жент
D) Шаш E)& Сығанақ. ***** Мұсылман деректерінде Алтын Орда қалай аталады? A) Моғолстан C) Үгедей ұлысы D)& Жошы ұлысы E) Төле ұлысы. *****
Жошы ұлысының территориясы: A) Солтүстік-шығыс Қазақстан B) Орталық Моңғолия C)& Орталық Қазақстан D) Оңтүстік және оңтүстік-шығыс Қазақстан E) Жетісу және Мауеренахр. ***** Қазақстан территориясы Шыңғысхан империясының құрамына толығымен қашан кірді? A) 1227 ж. B) 1230 ж. C) 1231 ж. D)& 1224 ж. E) 1226 ж. *****
1359-1379 жж. Алтын Орда тарихында қандай кезең деп аталды: A) Ең гүлденген кезең B) Ақсақ Темірмен соғыс кезеңі C) Мұсылмандыққа кіру кезеңі D) Жаңа күшею кезеңі E)& “Ұлы дүрбелең” кезеңі. ***** Алтын Орданың астанасы: A)& Сарай B) Сығанақ C) Алмалық D) Баласағұн E) Түркістан. *****
ХІ-ХІІ ғ.ғ. моңғол тайпалары қай жерде қоныстанды? A) Енисейдің жоғарғы ағысы B)& Орхон мен Керуленде C) Хуанхе аңғарында D) Жайық аңғарында E) Жетісуда. ***** Үгедей ұлысына қандай территориялар енді? A) Еділ бойы B)& Жетісудың солтүстік-шығыс бөлігі C) Орталық Қазақстан D) Мауеренахр E) Оңтүстік Қазақстан. *****
ХІІІ ғ. І жартысында моңғол билеушілеріне қарсы болған қандай көтерілісті білесіз? A) Сарайдағы Фархад көтерілісі B) Ташкенттегі Хайдар көтерілісі жүктеу/скачать 0.9 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|