Қазіргі байланысты ұйымдастыруды талдау

А стандартындағы серіктік станцияның түзеткіш құрылғыларын электр қоректендіру, 3 фазалық 380/220 В айнымалы кернеуінде іске асырылады. Бұл станцияның электр құрылғылары 1 кВ кернеуінде істейді.

А стандартты аппарат залы жоғары қауіпті бөлме болып табылады, өйткені бұл бөлмеде адам бір кезде бір жағынан ғимараттың жермен қосылған металлоконструкциясымен, техникалық аппаратпен, механизмдармен және т.с.с ал екінші жағынан электр құрылғыларының металлдық қаңқасын ұстауы мүмкін.

Адам электр тогының әсерінен жүрек фибриляциясы, дем ала алмай және электрлік шок арқылы өліп кетуі мүмкін.

Электр құрылғыларын іске қосумен байланысты барлық жұмыстар, жасы 18-ден жоғары арнайы дайындық көрген кәспқой персоналмен орындалады. Медициналық куәләгә бар, электр қауіпсіздігі бойынша квалификациялық тобы 3 –ден кем болмау керек. Инженерлік-техникалық персонал жылына кем дегенде 1 рет қауіпсіздік техникасы бойынша білімін тексеру керек, ал қалғандары – екі жылда бір рет.

Электр құрылғыларының ток өткізгіш бөліктерінен қорғаныс изоляция, блокировка, электроқорғаушы қорғаныс шараларымен, плакаттар және сигнализация арқылы қамтамасыз етіледі.

Жұмыс қауіпсіздігін қамтамасыз ету үшін электр құрылғыларда техникалық және организациялық шаралар өткізілуін талап етеді.

Техникалық шаралар:

а) жұмыс істеу үшін арналған бөлімде құрылғыларды жұмытан кейін өшіру, және өз-өзінен қосылмау үшін шаралар қолдану;

б) жұмыс істелінетін электр құрылғыларының бөлімдерінде кернеудің жоқтығын өлшеу, уақытша ограждения орнату және ескерту плакаттрын көрсету;

в) жылжымалы жерлендіргіштің жерлендіргіш шина сымына қосылу.

Организациялық шаралаға:

а) жұмысты наряд арқылы немесе басқа жолмен ұйымдастыру, допуск жасау, жұмыс кезінде үзіліс беру, жұмысты бітіру;

б) жұмыс барысын бақылау.

Станция құрылғылары металдық қаңқадан құралған, ал ол өз кезегінде ток ұру қауіпін туғызады. Құрылғыларда қолданылатын кернеу, 48 В аспау керек, олардың мәні +5В және -12В болу керек. Бірақ қоректендірудегі біріншілік желісінде трансформаторлы подстанциядан келетін кернеу 380 В құрайды. Бұл кернеу қаңқаға өткен кезде электрлік токпен ұруы мүмкін.

Қаңқада тесік нәтижесінде кернеуге қосылған, жермен электрлік қосылуы жоқ, электрқұрылғының металдан жасалған ток өткізбейтін бөлігіне тию электрлік желінің бір фазасын ұстаумен бірдей болады.

Жермен қосылған бірақ қаңқада тесік нәтижесінде кернеуі астында қалады, ал осы қаңқаны ұстаған адам осындай кернеу астында қалады. адам денесі арқылы өтетін ток мәні, мұндағы U_з – жерлендіруші құрылғының потенциялы;  - тию коэфициенті, ол жерлендіргіш және жерлендірілген қаңқа арасындағы арақашықтық, I_з – жерге тұйығу тогы; Rз – жерлендірілген құрылғының кедергісі.

Қорғаушы жерлендіргіш электрлік ток ұрудан қарапайым, тиімді және ең кең таралған қорғаныс шарасы болып табылады. Бұндай жерлендіру жерлендіргіш құрылғысы арқылы орындалады. Ол жерлендіргіш және жерлендіру сымдарының қосындысы болып табылады. Жерлендіргіш ретінде жермен тікелей қосылған бір немесе бірнеше металдан жасалған кез-келген пішінді сым болуы мүмкін. Металдан жасалған жерлендіргіш сымы электр құрылғыларын және аппаратураны жерлендіргішпен қосады. Қорғаушы жерлендіргіштің жұмыс істеу қағидасы жермен салыстырғанда электр құрылғыларының қаңқасының потенциялының тию кернеуін азайту арқылы кем қылу, сонымен қатар құрылғыға тиетін жер бетінің потенциялын өсіру болып табылады.

Байланыс ғимараты үшін сенімділік және қарапайымдылық себептерімен ең кең тараған түрі ол контурлық жерлендіру.

Біз контурлы жерлендіруді таңдаймыз, яғни жерлендіргіштер жерлендіруші құрылғының айналасындың контурында бір-бірінен аз ара-қашықықта орнатылады. Ара-қашықтық ең үлкен потенциал таратылу облысын қорғаушы құрылғының контурының барлығын қамтитындай болу керек. Қорғалушы обьектте потенциалдардың түзетілуі үшін жерлендіргіштерді бір-бірінен 3 м ара-қашықтықта орналастырамыз, ол бір жерлендіргіштің қамтитын өрісінен көп аз.

Жобаланатын желіде жерлендіргіштерді құрастыру үшін, жасанды жерлендіргіштерді қоланыламыз. Жасанды жерлендіргіш ретінде диаметрі 12 мм және ұзындығы 3 м стальдан жасалған стержендерді қолданамыз. Табиғи жерлендіргіштер (жер астында қойылған құбырлар және конструкциялар, ғимарат арматурасы, кабелдердің алюминилік қабығы) қолданылмайды.

ПУЭ-ге сәйкес 1 кВ дейін кернеуі бар изоляцияланған нейтралы бар электроқұлғылардың жерлендіргішінің кедергісі 4 Ом-нан аспау керек.

Жерлендіргіш сымдар электр құрылғыларына және аппаратураға жерлендіргіш құрылғысының магистралынан сварка немесе сенімді болттық қосулар арқылы бөлек қосылады (егер ремонт кезінді немесе тәжірибе кезінде жерлендіргіштен ажырату қажет болса).

Жерлендіргіш құрылғысының 380/220 В кернеуіне арналған кедергісін өлшейік.

Станция орналасқан ғимараттың периметрі Р_к=108 м (ғимарат ұзындығы – 25 м, антенна асытндағы алаң – 8 м; ғимарат ені – 13 м, антенна астындағы алаң – 8 м), грунттың жалпы кедергісі =120 Ом*м.

Бұл жағдай үшін (ГОСТ 464-79) жерлендіргіш құрылғының қажетті кедергісі 4 Ом-нан аспау керек. Яғни жасанды жерлендіргіш бекітіледі, оның құрамына ұзындығы l=3 м d= 12 мм, жоғарғы бөліктері 20х4 мм² кескін жолағымен қосылатын, ұзындығында жер астында орнатылатын сталдан жасалған вертикалды стерженнен тұрады.

Контурды жерлендіргіш ғимараттың периметрі бойынша орнатылады, онда станцияның құрылғыларын орнату жобалануда.

Жерлендіргіш араларындағы а=3 м арақашықтықта қажетті вертикалды электродтар саны келесідей:

Біздің жобамызда табиғи жерлендіргіштер қолданылмайтын болғандыұтан, жасанды жерлендіргіштің құрылғысының қажетті кедергісі тең болады.

Вертикалды электродтар кедергісі:

, (7.4)

мұндағы t – жер бетінен стержен ортасына дейінгі ара-қашықтық;

мұндағы t₀ – құбырды жабу тереңдігі, м.

Горизонтал электродтар кедергісі:

мұндағы b – вертикалды стержендерді қосатын стал жолақтарының ені.

Жерлендіргіш құрылғысының жалпы кедегісі:

Электродтарды в және г қолдану коэфициенттерін 7-інші кестеден табамыз. Біздің жағдайымызда в =0.4 және г =0.22.

Кедергінің өлшенген мәні қажетті RЗ = 4 Ом сәйкес болып келеді.

1 – сталдан жасалған стержень; 2 – жерлендіргішті қосатын стал жолағы.

7.3 – сурет. Жерлендіргіштердің орналасу сұлбасы.

а) б)

lВ

l

d

d

7.4 – сурет. Вертикалды (а) және горизонталды (б) жерлендіргіш сұлбалары.

Құрылғыны іске қосу үрдісінде «қолданушы электр құрылғыларын іске қосқан кездегі техникалық шарттар»-да бекітілген мерзімдерінде бақылаудан өтеді. Құрылғыда ақаулықтар табылған кезде бақылаушы адам ол туралы эксплуатациялық журналда жазып өзінің тікелей бастығына хабарлайды. Бақылау кезінде табылған электро құрылғылардың ақаулығын жөндеу жұмыстары егер, ток өткізгіш бөлшектерден қауіпті ара-қашықтықта орналасқан болмаса немесе кенеу асытында жұмыс істеу қажеттілігі болмаса онда, жүйелік администраторға (квалификациясы 3 топтан кем болмау керек) тапсырылады.

Жұмыс орнының жарықтандырылуы – қаліпті түрде жұмыс істеу шарттарының ең маңызды факторларының бірі. Дұрыс жобаланып орындалған жарықтандыру жүйесі көп жұмыс істеу мүмкіншілігін қамтамасыз етеді, жұмыс істеушіге оң психологиялық әсер тигізеді, жұмыс өнімін арттырады. Өндірістік жарықтандыру мәселесінің маңыздылығын «адам-машина» жүйесіндегі оператор жұмысының 90 % көру арқылы орындалатынынан байқаймыз.

Жарық адам ағзасының жалпы жағдайына әсер етеді. Сондықтан жұмыс орнындағы жарықтандырудың дұрыс таңдалуы өте қажетті.

СниП 11-4-79 бойынша станциядағы жарықтандыру келесідегідей ұйымдастырылады:

• 
  айырмашылығын танитындай ең кіші обьект 0.3-0.5мм;
  
• 
  контраст – орташа;
  
• 
  фон – орташа;
  
• 
  жарықтандыру, Лк – 300.
  

Табиғи жарықтандыру өзінің спектралды құрамы бойынша ең тиімді және жағымды болып келеді. Аппараттық залда екі жақты бүйір жарықтандыру қолданылады: 4 м² ауданы дар үш терезе.

Жасанды жарықтандыру жағдайында адамның көзінің жұмыс істеу қабілетіне, физикалық және моралды жағдайына көбірек әсер етеді, яғни өнім өндіруге де өнім сапасына да және өндірістік травматизмге де әсері көбірек болады.

Жұмыс істеудің қолайлы жағдайын жасау үшін жасанды жарықтандыру үш талапқа сай болуы керек:

а) жұмыс орнындағы жарықтандыру гигиеналық нормаларға сәйкес болуы керек;

б) жарықтандыру біркелкі болу керек;

в) жұмыс орнында көлеңкенің аз болуы;

Жұмыс істеу қабілетіне жарықтандырудың басқа да факторлары әсер етеді:

а) обьект және фон арасындағы контраст;

б) жарықтың спектрлік құрамы;

в) жұмыс істеу аумағының және қоршаған ауланың жарықтығының қатынасы;

г) көр болу көрсеткіші

д) жарықтандырудың пульсациялық коэфициенті.

Станцияда жалпы жарықтандыру жүйесі қолданылыда. Жарық көзі ретінде 18 және 20 Вт ЛД типтік люминесцентті лампалар қолданылады. Аппараттық залда 18 дана қолданылады, ал операторлық залда 24 дана қолданылады. Люминесцентты лампалардың тиімділігі, олардың жарық беру көрсеткішінің жоғарылығында, қызмет көрсету мерзімінің ұзақтылығында, табиғи спектралды құрамға жақындылығы.

Байланыс жүйесінің компьютеризациясы және автоматизациясы жұмыс істеу сипаттамасының және жұмыс істеу құралдарының түбегейлі өзгеруіне әкеліп соғады, яғни жұмыс істеу шарттары да өзгереді. Еңбек оңайлатылады, оның шарттары денсаулық үшін жеңілдеу блоады, өйткені ол операторлық жұмыс істеу сферасына кіретін обьект моделі арқылы (процессор) обьектты бақылайды.

Жұмыс аумағындағы оператор орындаға және техникалық құралдардың орналасу тәртібі негізгі функционалдық түйіндерге және техникалық диагностика профилактика және жөндеу жұмысын жүргізу үшін құрылғылар блогына ыңғайлы қол жеткізуін қамтамасыз ету керек. Жұмыс істеу жағдайы жұмыс орнына тез келу және кету мүмкіншілігін, ақпаратты кездейсоқ еңгізу немесе керісінші кездейсоқ өшіру мүмкіншілігін жоққа шығару, ыңғайлы жұмыс істеу позасын және демалу позасын ескеру керек. Жұмыс істеу орнының эскизы 5.3.1-суретте келтірілген.

1 – оператордың жұмыс істеу орны; 2 – клавиатура; 3 – монитор; 4 – жүйелік блок; 5 –принтер; 6 – розетка питания; 7 - блоктарды қоректендірудің желілік кабелдері.

7.3.1-сурет. Жұмыс орнының рекомендацияланатын орналасу тәртібі

А стандартындағы серіктік байланыс жүйесінің станцисяы бөлек бірэтажды ғимаратта орналасқан, онда құрылғылар және қабылдаушылардың барлығы орналасқан.

Құрылғы залының бөлмесінде жылдың кез-келген уақытында қалыпты жұмыс істеу үшін (< 22º) температураны және ылғалдықты (30-40% шамасында) қалыпты жағдайда, таза ауа жіберуді, шаңнан тазартылған ауаны жіберуді қамтамасыз ететін осы замаңға сай «АРАС» фирмасының кондиционерлері орналасқан. Кейбір бөлмелерге ауаны бөлу үрдісін бақылауды жекелендіруге болады.

Барлық желдету жүйелерді өлшеу негізінде бір-біріне жақын әдістер қолданылады, олар желдету жұмысына әсер ететін коэфициенттер көмегімен әртүрлі факторларды есептейді. Есептеу формулаларындағы коэфициенттер көп болған сайын, есептелетін факторлар саны да көбейіп алынған нәтиже де дәлірек болады. Аппараттық залда жылу көп қалуы мүмкін, оларды жою кондиционерлеу жүйесінің жұмысы.

Жылу шамасының артық болу жағдайындағы, артық жылуды жою келесі формуламен анықталады:

(7.7)

мұндағы Q_изб – артық жылу, ккал/сағ;

С_b – құрғақ ауаның жылу сиымдылығы, (0.24 ккал/кг ˚С);

Δt =t_вых-t_вх – бөлмеге кіретін және бөлмеден шығатын ауаның айырмашылығы, С˚;

γ_b = 1.206 кг/м³ – удельная масса приточного воздуха.

Есептеу кезінде Δt өлшемі ауаның жылу тығыздығына байланысты алынады.

Q_н = Q_изб/V_п .

Егер жылу ауаның тығыздығы Q_н < 20 ккал/м³ болса, онда Δt =6 ˚С мәнін аламыз, ал егер Q_н > 20 болса, онда Δt = 8 ˚ С мәнін аламыз.

Қажеттен тыс жылу мөлшері

(7.8)

мұндағы Q_об – өндірістік құрылғы бөлетін жылуы, ккал/сағ;

Q_осв – бөлмедегі жасанды жарықтандыру жүйесінің бөлетін жылу мөлшері, ккал/сағ;

Q_л – адамдар бөлетін жылу тепло, ккал/сағ;

Q_р – бөлмеге күн арқылы кіретін жылу мөлшері, ккал/сағ;

Q_отд – табиғи жылудың бөліну мөлшері, ккал/сағ.

Өндірістік құрылғылар бөлетін жылу мөлшерін келесі қатынас арқылы білуге болады:

(7.9)

мұндағы 860 – 1кВт/сағ сәйкес жылу;

Р_об – құрылғы тұтынатын қуат мөлшері, кВт/сағ (Р_об=40 кВт/сағ);

n – бөлмеге көшетін жылу мөлшері, n=0.95 деп алынады;

Жарықтандыру құралдары бөлетін жылу мөлшері

мұндағы Р_осв – жарықтандыру құрылдарының қуаты (Р_осв=0.018 кВт);

α – электрлік энергияны жылуға айналдыру ПӘК-і; (белсенді лампалары үшін 0.92-0.97);

β – құрылғылардың бөлмеде бір уақытта істеу ПӘК-і; (егер құрылғылардың барлығы істеп тұрса β=1);

cos φ = 0.75 – коэффициент.

Аппараттық зал үшін адамдар бөлетін жуылуды Q_л ескермеуге болады (Q_л=0). Аппараттық залында қосымша жағдайлардың болмауы себебінен, және қуысы көп болғандықтан, онда бөлмедегі жылу мөлшерін терезеден кіретін күн нұрының радиациясымен тең деп алуға болады, сондықтан біз оны ескермейміз, яғни Q_р=Q_отд. Жылдың жылы кезі үшін Q_отд=0 деп аламыз. Сондықтан да шамадан тыс жылу тек қана жарықтандыру құрылғылары арқылы өндіріледі:

Бөлмеден шығару керек ауа мөлшерін де осы формуладан есептеуге болады (құрылғылар залы үшін);

Желдету жүйесі қажетті ауа ауыстыру еселігін қамтамасыз ету керек. Ауа ауысу еселігі n деп бөлмеге бір сағат ішінде V_п бөлме көлеміне байланысты ауа мөлшерін айтпмыз (А стандартты станциясының аппараттық залы үшін - 210 м³ ). Осыған сәйкес ауа ауысу еселігін табамыз:

К = L_b/V_Л, (7.12)

мұндағы L_b – бөлмеге кіретін (немесе шығатын), м³/сағ;

V_п – бөлме көлемі, м³.

Мәндерді қою арқылы келесіні аламыз:

n = 14116.6/210 = 67.22.

Яғни А стандартының станциясының аппараттық залындағы құрылғы өндіретін шамадан тыс жылуды шығаруды үшін 67.22 еселігіндегі ауа ауысуын қаматамасыз ету керек.

Өлшеулерге сәйкес Австралиялық АРАС фирмасының кондиционерінің С-65-СВН-С моделін таңдаймыз.

7.3.1-кесте. Кондиционердің техникалық сипаттамасы

Ал құрылғы залы жоғары дәрежелі қауіпті бөлмеге жатады, өйткені бұл категорияны сипаттайтын бір белгісі бар. Ол бір жағынан жермен байланысқан металл құрылысты ғимараттың бір бөлшегіне ал екінші жағынан электр құрылғыларының метал қаңқасын ұстау мүмкіншілігі.

Синхронизация жүйесінің құрылғыларын профилактикалау жылына бір реттен жиі өткізбеу керек болғандықтан және операторлық зал құрылғылық залда орналасқан құрылғылардан экрандау арқылы қорғалатын болғандықтан, еңбек жағдайларының ешқандай арнайы сипаты жоқ.

ҚОРЫТЫНДЫ
Дипломдық жобада, техникалық тапсырмадағы жобалауға сай, «SDH-ң қолдануымен Байганин - Қандыағаш бөлімінде телекоммуникация жүйесін жобалау» жобасы жүзеге асырылған. «SIEMENS AG» өндірісінің 622 Мбитс тарату жылдамдығымен SL – 4 тарату жүйесі таңдалынды. Есептеу негізінде аралас дисперсиясымен бірге бірмодты талшықты сәулежолымен талшықты-оптикалық кабель таңдалынған. Бағдарламалық қамтаманың қолдануымен қайта өндіру бөлімінің параметрлер есеп айырысуы шығарылды. ТОБЖ сенімділік есеп айрысуы шығарылды. ТОБЖ құрылысының техникалық-экономикалық негіздеуі және БЖД есеп айырысулары шығарылған.

ТТОЖ жобалауы экономикалық және техникалық параметрлер тиімділігімен ие болады. Осы ТТОЖ базасында Қазақстан Республикасының тармақталған ұлттық телекоммуникация желісі құрылуы мүмкін.

1. 
   Слепов Н.Н. Синхронные цифровые сети SDH – М: ЭКО-ТРЕНДЗ, 1999
   
2. 
   Кемельбеков Б.Ж., Мышкин В.Ф., Хан В.А. Волоконно-оптические кабели. – М: Изд. НТЛ, 1999
   
3. 
   Убайдуллаев Р.Р. Волоконно-оптические сети. –М: ЭКО-ТРЕНДЗ, 1999
   
4. 
   http://old.ruslan-com.ru/SDH/sma16.html
   
5. 
   Гроднев И.И. Волоконно-оптические линии связи – М: Радио и связь, 1990
   
6. 
   Техническое описание радиорелейного оборудования STM1
   
7. 
   Принцип построения сетей и систем с использованием радиорелейного оборудования STM1. Техническое описание
   
8. 
   Бутусов М.М. и др. Волоконно-оптические системы передачи – М: Радио и связь, 1992
   
9. 
   Ким Л.Т. Синхронные, асинхронные и плезиохронные системы передачи. Электросвязь, 1998, №1
   
10. 
    Ким Л.Т. Синхронные линейные тракты. Электросвязь, 1991, №6
    
11. 
    Замрий А.А. Проектирование цифровых каналов передачи. Методические указания к курсовому проектированию. – Алматы: АИЭС, 1998
    
12. 
    Техническое описание Siemens. Public Communication Network Group
    
13. 
    Попов Б.В. Строительство и техническая эксплутация волоконно-оптических линий связи – М: Радио и связь, 1996
    
14. 
    Баклашов Н.И., Китаев И.Ж. Охрана труда на предприятиях связи и охрана окружающей среды – М: Радио и связь, 1989
    
15. 
    Носов Г.Я. Техника безопасности и противопожарная техника на предприятиях связи – М: Связь, 1972
    
16. 
    ВСН 45.122.-77. Инструкция по проектированию искусственного освещения предприятий связи – Алматы: АИЭС, 1994
    
17. 
    Экономика предприятия. Под ред. О.С. Срапионова. – М: Радио и связь, 1998
    
18. 
    СТП 786-01-07-97. Стандарты предприятия. – Алматы: АЭИ, 1997
    
19. 
    Мешковский К.А. Синхронные цифровые сети SDH. Москва, 1997
    
20. 
    Айзерберг Ю.Б. Справочная книга по светотехнике. – М., 1983
    
21. 
    Кноринг Г.М. Справочная книга для проектирования электрического освещения. – М., 1978
    
22. 
    Производственное освещение. Методические указания к выполнению раздела «Охрана труда» в дипломном проекте. – А., 1989