Қазiргi кезде жарнама тарату құралдарының көптеген түрлерi қалыптасқан

Кесте бойынша талдау жасайтын болсақ фирманың баланстық жағдайы өте жоғарғы деңгейде, қарызсыз жылдан жылға өту.

жоспарлауда.

Кез-келген фирма сәтті жұмыс істеу ушін өзнің серіктестері мен жеткізушілері болуы кажет. «Ақмолатурист» АҚ-мы Қазақстанның аудандарындағы және шетелдердегі алдыңғы қатардагы туристік ұйымдармен белсенді карым-катынас жасайды.

«Ақмолатурист» АҚ-мың серіктестіктерінің ішіндегі ең бастылары болып: Санк-Петербургтег «Мир» фирмасы және «Гульнар-Тур» туроператорлык; Туркиялык; турфирмасы табылады.

Кесте 7.

Серіктестіктермен және жеткізушілермен келісім-шарттар негізінен туристш жәрмеңкелер кезінде жасалынган. Жәрмеңкелік іс-шаралар туристік фирмаларга ете улкен мумкшджтер береді. Жәрмеңке кезінде баск;алармен танысып және езіңді керсете отырып, туризм саласында кептеген а^параттарды алуга кемегш тигізеді.

Осы 30 жыл аралыгында фирма кептеген жергілікті және халықаралық жәрмеңкелерге ңатыск;ан. Мысалы, Астана каласында еткен «Қысқы демалыс 2003-2004» Республикалық туристік жәрмеңке, Алматыдагы жәрмеңке, Новосибирск және Мәскеудеп жәрмеңкелер. 0те сэтті еткені - Мәскеу ңаласындагы жәрмеңке, себебі онда көптеген шетелдік туроператорлармен және шетел компанияларымен келісім-шарт жасалынды.

Сонымен катар «Ақмолатурист» АҚ-мы К,азақстан территориясындагы санаториялар мен демалыс орындарымен келісім жасасған. Олар: Бурабайдагы «Приозерный», «Щучинский», «Окжетпес», «Зеленый бор» және тағы басқа санаториялар.

«Ақмолатурист» АҚ-мы шетел әуекомпанияларымен және Қазақстанның барлык жолдарына багытталган әуебилетері мен теміржолдардың сату кассаларымен белсенді карым-к;атынаста жұмыс атқарады.

3. 
   Туристік кәсіпорынның дамуына жарнаманың әсері
   

Қазір туризм индустриясы халықаралық сауда қызметі сегментінде жоғарғы денгейдегі ірі және динамикалық дамудағы салалардың бірі.2002 жылы халықаралық туризмнің еншісіне экспорттағы әлемдік кірістін 8% мен қызмет көрсету секторы экспортындағы 37% тиді.Туризм деңгейі жаңа көркем территориялардың пайда болу арқасында көтерілуі керек,себебі әлем туристік нарықындағы дәстүрлі аудандардың рекреационды сыйымдылығы шегіне жетті.Осыған байланысты қазақстан әлемдегі туристік нарығында өзінің орның алуға үлкен мүмкіндігі бар.

Қазіргі туризм әр жыл сайын еңбек етушілерге берілетін демалысқа байланысты туған,ол бір жағынан адамның демалысқа хұқығың мойындау болып табылады.Ол адамдар мен ұлттар арасындағы түсінiсу факторының дамуына септігін тигізеді.Әлемдік Туристік Ұйымның зерттеу анализіне,мамандандырылған халықаралық туризм ұйымдары мен мемлекеттің туризмді дамыту саясатына сүйенсек,туризді мемлекеттің әлеуметтік,мәдени экономикасына әсер ететін іс-әрекет ретінде түсінеді.

Қазіргі кездегі туризм бұл әлем экономикасында құлдырауға берілмейтін сала. Мамандандардың есебінше,орта есеппен алғанда бір шет елдік туристтен түсетін кірісті алу үшін,әлемдік нарыққа шамамен 9 тонна тас көмір,15 тонна мұнай немесе 2 тонна жоғарғы сортты бидай өнімін шығару керек.Бұл жерде әр шикізатты сатқанда мемлекеттің энерго сақтаушы орындары азаяды,ал туристік индустрия қалпына келу ресурстарында жұмыс істейді.Шетел экономисттерінің есебінше 100 000 турист қалада болған 2 сағаттың ішінде 350 000 доллар жұмсайды немесе әр адам 17,5 доллардан сағатта. Көріп отырғанымыздай шикізатты сату-бұл экономикалық тоқырауға алып келсе,туризм ресурсы азаймайтын ұзақ уақыт бойы қызмет ететін экономикалық тиімді сала.

Туризм экономикаға үш пайдалы әсерін тигізеді:

1.Шетел валютасының ағымы, төлем балансы мен экспорт сияқты экономикалық көрсеткіштерге оң септігін тигізеді.

2.Тұрғылықты жерді жұмыспен қамтамасыз етеді.Әлемдік Туристік Ұйым мен Әлемдік туризм және саяхат кеңесінің бағалауы бойынша әр тоғызыншы жұмыс орны мен туризм индустриясында 5-тен 9-ға дейін жұмыс орны тиеді.Туризм тікелей және жанама түрде экономиканың дамуының 32 саласына ‰сер етеді.

3. Елде инфра құрылымды дамытады.

Туризм елдегі бүтін аудандардың экономикасына белсенді әсер етеді.Туризм облысындағы шаруашылық субъектілерді құрып оны іске асыру жол транспорты,сауда,коммуналды-тұрмыстық,мәдениет,медицина қызметінің дамуымен тығыз байланысты.Туризм индустриясында басқа экономикалық салалардан гөрі,неғұрлым күшті мультипликатор эффектісі бар.

Туризм –демалыс,спорт, мәдениет және табиғатпен,таныстыратын жоспарланып индивидуальды түрде тәжірбиеленуі тиіс іс-әрекет.Мұндай жағдайда ол өзін-өзі оқыту толеранттылығы мен халық арасындағы мәдениеттін әр түрлілігімен танысу факторы болып табылады .

Туризмнің тез iрі тұрақты өсуін,оның айналадағы ортаға күшті әсерін экономиканың барлық секторы мен қоғамның жағдайына септігін ескере отырып Қазақстан Үкіметінің ұзақ мерзімді бағдарламасы туристтік саланы тиімді деп анықтады.

Берілген концепция туризм сферасындағы бүтін мемлекеттік саясатының пайда болуын, хұқықтық, ұйымдық және Қазақстандағы қазіргі туризм индустриясындағы бәсекелестікке бейімділіктің формалануының экономикалық негізін ұсынады.

Қазақстанда туристiк индустрияның дамымаған себебi онымен мақсатты түрде, мемлекеттiк деңгейде экономиканың саласы ретiнде айналыспағанында.Мемлекеттiк емес туристiк құрылымдар мен туризмнiң территориалды ұйымдарына,ұзақ мерзiмдi жоспарлауға, комплекстi болжамдарға көнiл бөлiнбедi.Саланың дамуын тежеген фактор бюджетке кiрiстiң көп бөлiгi туризмнен түскенiне қарамастан жергiлiктi басқару органдарының оны тиiмдi әрi болашағы бар екенiң мойындамауы. Тәуелсiздiк алынуы мен қатар елiмiзде халқымыздың тарихи және мәдени құндылықтарың дамыту жұмыстары басталды.

Фирманың әлемдік нарыққа сай деңгейге жеткізу үшін фирманың маркетингтік шараларына талдау жасайық. Өзін өзі талдау мен өзін - өзі бақылау әрекетнің әдісінің негізі болып жағдайлық талдау жатады.

«Ақмолатурист» АҚ-мының маркетингтік талдау кәсіпорынның өндірістік –шаруашылық әрекеттің толық қамтып, сонында жаңа идеялармен мақсаттарды, оларға жету жолдары мен тактикаларын наықтау қажет.

Жағдайлық талдаудың негізгі пәні болып кәсіпорынды қоршаған микромаркетинг жатады: олар тұтынушылар, бәсекелестер, сатушылар, сату бойынша делдалдар және де жеткізушілер.

«Ақмолатурист» АҚ-мы сонымен бірге бағаны әр түрлі жеңілдіктерге сүйену арқылы түсіріреді, оның негізгі мақсаты сол арқылы көптеген тұтынушыларды жинау.

«Ақмолатурист» АҚ-мы әрі қарай баға дискриминациясын қолдануды көздеуде, яғни жай тұтынушыларға қарағанда қартаң адамдар үлкен жеңілдіктер жасау. Тұтынушы өндірушіге - пір саналатын тұлга, маркетингтік тұргыдан ерекшелігі осы тұжырымда. Жарнама және –өткізуді ынталандыру кызметтері тура тұтынушыға арналады. Көптеген фирмаларға, егер адамдарға маркетинг пен жарнама бір-бірімен үндес көрсеткіші де кездейсоқ емес. Осылардын, барлығы жарнаманың маркетинг кешенінде атқаратын зор рөлі бар

Өткізуді ( сұранысты) ынталандыру іске асқан жағдайда тұтынушылардың, сатушылардың, табыстырушылардын, ( делдалдардың) назарын сіздің еншінізге аударып және оны сатып алуға ынталандыратын кызметтер түрі мен шаралар кандай? Жарнамамен катар олар сауда белсенділігін қолдайтын шараларды, баспасөздің түрін жариялауды, кауымдастармен байланыс жасауды және т.б. камтиды. Жарнама осы тұтас жуйенің ортаншы буыны.

Жарнама - нақтылы өндірушілерге, саудагерлерге, табыстырушың тауарына, қызметіне назар аударту және олардың шотынан, олардың маркасымен осы тауар мен кызметін сатып алдырту мақсатында ұсыныс, тауар мен кызметті сатып алдырту мақсатында ұсыныс, шақыру, кеңес және кепілдеме тарату.

Жарнама тауарды ( қызметті) сату міндеттерін, баска да көптеген міндеттер атқаратының айта кетейік, бұлар:

- фирма, оның тарихи, жетістіктері, клиенттерініц құрамы жөнінде түсінік, мағлұмат тарату;

- толық ақпаратқа сұраныс, тапсырмалар тудыру;

- тауар сатып алу жөнінде шеппм кабылдауға ықпал жасайтын адамдарға жарнама беруші фирманың, жағына шығардай етіп сөз салу;

- өткізузу қызметінің мамандарына клиенттермен келіссөз жүргізу кезенінде көмек көрсету;

- қоғам жағынан фирмаға оң көзқарас тудыру;

- тауарды сатып алушылардың қуаныш сезімін қолдау. Қысқаша ғана жарнама теориясына ой жүгіртейік. Жарнаманың іргелілік принципі. Ол тауар сатып алу барысындағы тутынушының ынтасын арттыруда дәйектілікке сүйенуді білдіреді. Мұны психологтар ашқан және осы дәйектілік төмендегі элементтерден тұрады: " назар - мүдде - зауық -қимыл". Осы принципке сәйкестене жарнаманың стратегиясы анықталады, ягни клиенттерді әркайсысына өзіндік шаралар сипаттас белгілі бір кезеңдерден өткізе отырып, сатып алуға дайындау. Айтылмыш принципке сүйене отырып, осы кезеңдердi былай бөлуге болады:

- ұсынылмақ тауардан мағлұмат алу;

- осы тауарлардың керектiгiн түсiну;

- осы тауар жөнiнде басқалардың, айтуы бойынша айқындама ұстау;

осы тауарды қолға түсiру жөнiнде ниет кабылдау;

- сатып алу.

Бүгiнгi таңда жарнама өткiзу рыногы үшiн . бәсекелестермен күрестiн, сұраныс қалыптастыруды, Өткiзудi ынталандырудын белсендi және ықпалды қаруына айналған. Осы мiндеттердi маркетингтiн бiрегей стратегиясы ауқымында орындай отыра, жарнама тауарлар, идеялар, қызметтер жөнiнде ақпарат бередi, жарнама объектiсiне қосымша тұтыну сапасымен толықтырады, нарықтағы тауарларды жүктейдi, тұтынушыны қимыл жасауға итермелейдi, оны енжарлықтан тазартып, ықтимал сатып алушыға айналдырады.

Жарнамасыз тауардың кен рыноктарын қалыптастыруға, ықтимал қажетiлiктердi сұранымға айналдыруға болмайды. Коммерциялық жарнаманың алып машинасы тұтынушыны қалыптастыруға, оған қысым жасап, керектi сенiм тәрбиелеуге арналған. Жарнаманың мақсаты сатып алуға деген құмарлықты қыздырып, ықтимал тұтынушыны несиенi пайдалануға, қосымша шығындарға итермелейдi.

Жарнама қызметiнiң жоспары көптеген факторларды нақтылы талдау және көптеген балама нұсқаларды бағалау негiзiнде жасалады. Ең басында мақсатты айкындайды және мақсат-мiндеттерді мынадай тізбегін бетке ұстаған жөн: " фирманың мақсаттары - маркетинг мақсаты - жарнама қызметтерінің мақсаты және міндеттер!".

«Ақмолатурист» АҚ-мының негізгі қызметіне келесілер жатады:

• 
  туризм түрі мен маршруттың таңдау
  
• 
  турдың өтетін күнің анықтау
  
• 
  қонақүй категориясын анықтау
  
• 
  тамақтандыруды ұйымдастыру
  
• 
  туристерді жеткізетін көлікті таңдау
  
• 
  мәдени бағдарламаларды ұйымдастыру
  
• 
  жеңілдіктерді ескере отырып тур бағасын бекіту.
  

Сонымен қатар, «Ақмолатурист» АҚ-мы өз фирмасын имиджің көтеруге аса көңіл бөлмейді, әсіріесе фирма ішінде. Фирма паблик рилейшнз құралына тіпті көңіл аудармайды.

3 Туристік кәсіпорындарда жарнама қызметінің жетілдіру жолдары

3.1 Туристік кәсіпорындарда жарнама қызметінің даму мәселелері мен

перспективалары

Жарнама беруші –жарнамалық агенттерге жарнама берушіжәне оның ақысын төлеуші бұл заңды және физикалық тұлға.

Жарнама берушінің негізгі қызметтері:

• 
  Жарнама қызметтің қажет ететің экспорттық тауарларды анықтау
  
• 
  Осы тауарларды жарнамалау үшін жарнамалық агенттермен бірге осы тауардың ерекшеліктері мен деңгейін анықтау
  
• 
  Жарнамалық өнімді құру мен жарнамалық шараларды жүргізуді бірігіп құру
  
• 
  Жарнамалық өнімді құру мен жарнамалық шараларды жүргізуді бірігіп өңдеу
  
• 
  Жарнамалық материалдар мен оны таратуға және өткізуге шығындардын шараларына байланысты агентермен келісімге қол қою
  
• 
  Шығатын материалды дайындауға байланысты орындаушыларға көмек көрсету
  
• 
  өнім мен қызметті таныстыруға байланысты техникалық және фактілік ақпараттар
  
• 
  техникалық конститутция, макеттарды бекіту, жарнама үлгілері мен материалдарын бекіту
  
• 
  орындаушылардың шығындарын төлеу.
  

• 
  басқа елдердегі саяси және экономикалық тұрақтылықты
  

- макро және микро факторлардың әсеріне бейімделу қиындығы

• 
  жарнама өте үлкен шығынды қажет етеді
  
• 
  қосымша жалақыны талап етуі
  
• 
  жарнаманы тасушы құралдардын аз болуы
  
• 
  жарнамаға арналған жеке бюджеттің болмауы
  

Тауарды тұтынушыларға таныстыру үшін фирма жарнама маркетингтік шарасын қолдана алады. Жарнаманы әр фирма өз маркетингтік бөлімінде немесе басқа маркетингтік шаралармен айналысатын фирмаларға тапсырма беру арқылы іске асыра алады.

Туристік фирмаларда маркетингті қолдану көбінесе буклет, парақтар таратумен шектеледі. Алайда жарнамалық арқылы тараған тауар туралы ақпарат халық назарына тез түсіп, фирманың табысын едәуір көтеруі мүмкін. Сондықтан туристік фирмалар ұсынатын тауар мен қызметтің тек жарнама және әр түрлі жәрмеңке мен көрмелер арқылы тұтынушыларға ақпарат таратуы қажет.

Сонымен қатар туристік фирмалар паблик рилейшнз қызметі арқылы ақпарат таратуға болады. Бұл маркетингтік шараның түрі тек фирма тауары мен қызметі туралы ғана емес, сонымен қатар фирманың имиджің көтеруге неізделген.

Фирманың имиджі тауар мен қызмет сапасы сияқты тұтынушылар үшін үлкен ролді алады. Туристік фирманың имиджі тұтынушыларға қауіпсіздік және сенімділік пен қолайлықты қамтамасыз етеді. Себебі кез – келген туристік фирма тауар мен қызметті сатып алар алдында негізгі қағидаларға сүйенеді.

Қазақстан Республикасындағы туристік жарнаманың дамуы өте баяу. Себебі кез – келген фирма, оның айналысатын функциясына тәуелсіз маркетингтік шараларға кәдімгідей көңіл бермейді. Және де маркетингтік шараларға мемлекет тарапынан ешқандай қолдау жоқ.

Бірақ маркетингтік ұғымның мемлкеттімізде пайда болған кезден бастап едәуір өсу қарқынын байқауға болады. Әйтседе фирмалардың бәрі маркетингтік бөлімнің, қаржылық бөлім сияқты үлкен роль ойнайтынын әзірше толық түсінген жоқ. Кез – келген фирма маркетингтік шараларды яғни, маркетингтік зерттеу, тұтынушыларды сегменттеу, тауардың өмірлік циклің бақылау мен жарнама және ынталандыру, паблик рилейшнз, жәрмеңке және көрмелерде, спонсорлық көрсету, яғни маркетингтік коммуникацияны қолдану фирманың табысы мен имиджің көтерідің негізгі ядросы болып табылады.

Қәзiргi заманда жарнаманың актуальдi қажеттiлiгiнiң жоғарлылығы белгiгi, ерекше жарнамасыз туризмдi қарастыру мүмкiн емес екенiң айтып кеткен жөн.

Жарнама кәсiпорын тауары мен қызметтiң сату көлемiң арттыруға көмектеседi. Жарнама адамға жаңа тауар туралы, оның артықшылығы мен ерекшелiгi, қайдан сатып алуға болатыны туралы ақпарат бередi. Туристiк кәсiпорындар жарнама арқылы жаңа өткiзу нарықтарын ашады. Жарнама бәсекелестiкпен күресудiң негiзгi құралы болып табылады, сондықтан ол осы күрестiң алдын алып туристiк қызмет көрсетудiң сапасын жоғарлатуға ат салысады.

Жарнама сату көлемiң жоғарлатудың негiзгi құралы. Осы арқылы туристiк фирмалар өз тауарларың өткiзетiң нарық масштабың, пайданы жоғарылату, тұрақты ж‰не жоғарғы еңбек ақы, болашаққа тұрақтылық пен сенiмдiлiктi және коллектив арасында достық қатынасты қамтамасыз етедi

Жарнама арқылы нарық пен керi қарым - қатынас орнатуға болады. Бұл мүмкiндiк тұтынушылар арасында туристiк қызметтерге деген сенiмдiлiктi туғызады ж‰не сол сезiмдi орнықтырады, туристiк қызметтердi жылжытуды бақылауды және өзгерiстер еңгiзудi бақылайды. Жарнаманың тұтынушыға бағытталған мақсаттың ескере отырып оны тек тұтынушыға әсер етушi құрал ретiнде емес, сұранысты реттейтiн құрал ретiнде қарастыруға болады.

Қазақстан Республикасындағы туристiк саладағы жарнаманың сферасы қәзiргi таңда өте актуальдi және даму стадиясында орналасқан.

Сондықтан бұл дипломдық жұмыстың негiзi мақсатты туристiк жарнамаларды анықтау мен оны туристiк фирмаларда дамытуда кемшiлiктер, сонымен қатар ұлттық туристiк өнiмдердi жарнамалауда кездесетiн мәселелер мен оларды шешу жолдары.

Жарнама туристік кәсіпорындағы маркетингте ерекше орын алады, оны сондықтан жиі өзара тәуелсіз бағытта қарастырады.Әлемдік нарықта жарнама маркетингтік кешенді толық пайдаланғанда ғана жоғарғы тиімділікке ие болады.

Жарнамалық коммуникацияны кодтау дегеніміз ойды белгілі кодтар арқылы ақпаратты алушыға жеткізуболып табылад. Код ретінде төмендегілер қолданылады:

• 
  Ауызша және жазбаша ойлар және олардың темпі мен стильі
  
• 
  Визуальды заттар
  
• 
  Дыбыстар
  
• 
  Түстер мен оларды құраушылар
  
• 
  Ымдау.
  

Әлемдік тәжирбеде көрсетілгендей туризм сферасы өте ірі жарнама беріушілірдің бірі болып табылады. Шетелдік туристік фирмалар өзінің кірісінің 5 – 6 пайызын туристік жарнама жасауға шығындайды.

Маркетингтік әрекетте жарнаманы қолдана отырып жарнаманы тұтынушыға әсер ететің өте күшті ұрал екенің ұмытпаған жөн. Сондықтан жарнамаға қойылатын негізгі талап шындық.

Жарнаманы жасау объектісіне байланысты тауарлық және престиждік жарнама деп бөлуге болады.

Тауарлық жарнамаға қойылатын талаптар - туристік өнімге сұранысты құру мен ынталандыру. Бұндай жарнама потенциальдық клиентарды өнімнің артықшылығы мен, өнімді сатып алуға қызығушылық тудырады.

Престиждік және имидж жарнамасы - фирманы бәсекелестерінен ерекшелейтің мақтау және артықшылығың көрсететің жарнама. Оның негізгі мақсатты потенциалды және белсенді тұтынушылар арасында фирманың имиджің көтеру.

Туристік фирмалардардағы жарнаманың қажеттілігің көтеру үшін келесі ұсыныстарды жасаймын:

• 
  бірінші, туристік тауарларды жарнамалауға жеке маркетингтік бюджет тағайындау
  
• 
  жарнаманы тек буклет пен парақтар арқылы емес, сонымен қатар теледидар мен радио, тағы басқа жарнамны тарату құралдарын кеңінен фирма қажеттілігіне қолдануы қажет.
  
• 
  Жарнамны фирма имиджі мен табысың көтерудің негізіг функциясы ретінде көңіл бөліп, оған астыртын емес дұрыс көзқараспен қарау.
  
• 
  Туристік фирмаларда қызмет көрсету саласын хаықаралық стандарттарға сай ету.