Химия – ғылым ретінде және академиялық пән ретінде
Адам баласы – парасатты тіршілік иесі бола салысымен химиямен таныс болды, қазіргі кезде химияның жетістіктері пайдаланылмайтын халық шаруашылығының бірде-бір саласы жоқ.
Химия – заттар, олардың құрылысы, қасиеттері және түрленуі туралы ғылым. Кең мағынада материяның массасы бар кез келген түрі. Химияда зат ұғымы тарырақ: зат дегеніміз атомдар мен молекулалардың кез келген жиынтығы.
«Химияны сандық құрамының өзгеруі кезінде пайда болатын денелердің сапалық өзгерістері туралы ғылым деп атауға болады»
«Химиялық байланыстар сапалық және сандық сенімділікпен сипатталады».
«Химик әлемге материя призмасы арқылы қарайды, яғни. сандық өзгерістер ауқымын анықтайтын сапалық өзгерістер».
Химиялық реакциялар механизмі саласындағы зерттеулері үшін 1956 жылғы Нобель сыйлығының лауреаты Н.Н. Семенов ғылым және өндіріс ретінде химияның негізгі және ең тән пәні белгілі бір заттардан жаңа қасиеттері бар жаңа заттарды алу процестері екенін атап өтеді.
Қазіргі химия заттардың табиғаты және олардың түрлену әдістері туралы білімдерді дамытуда көптеген әртүрлі бағыттар арқылы ұсынылған. Сонымен қатар, химия заттар туралы білімнің жай ғана жиынтығы емес, басқа жаратылыстану ғылымдарының арасында өз орны бар, жоғары реттелген, үнемі дамып отыратын білім жүйесі.
Химия - химиялық құбылыстардың сапалық әртүрлілігін, зат қозғалысының химиялық формасын зерттейді. Құрылымдық жағынан ол белгілі бір салаларда физика, биология және басқа жаратылыстану ғылымдарымен тоғысқанымен, өзінің ерекшелігін сақтайды.
Біздің айналамыздағы бүкіл әлем - бұл химиялық заттар әлемі және олардың түрленуі. Ондағы процестердің көпшілігі химиялық сипатта болады. Қазіргі уақытта химия әр адамның өміріне соншалықты еніп кетті, сондықтан химиялық процестер немесе олардың көмегімен алынған заттар пайдаланылмайтын қызмет саласын атау мүмкін емес.
Химия өзінің пайда болған кезінен бастап бүгінгі күнге дейін адамның практикалық қызметімен тығыз байланысты ғылым болып табылады. Химия өзінің табиғаты бойынша орталық, іргелі ғылым болып табылады: адамның кез келген әрекетінде әртүрлі заттардың қасиеттерімен - олардың күшімен, басқа заттармен әрекеттесу қабілетімен, тіршілік ету жағдайлары өзгерген кезде өзгеру қабілетімен айналысу керек. Бұл мәлімдеме сөзсіз: химия адамзат мәдениетінің ажырамас бөлігі болып табылады, бұл химиялық идеялар мен күнделікті өмірдегі бақылаулар арасындағы көптеген байланыстармен расталады.
Химияны дербес жаратылыстану пәні ретінде ажыратудың ең маңызды объективті негіздерінің бірі химияның ерекшелігін, заттардың өзара қарым-қатынасын тану болып табылады, ол ең алдымен, химияны анықтайтын күштер кешені мен әр түрлі әрекеттесу түрінде көрінеді. екі және көп атомды қосылыстардың болуы. Бұл кешен әдетте заттардың өзара әрекеттесуі кезінде пайда болатын немесе үзілетін химиялық байланыс ретінде сипатталады. Химиялық байланыстың пайда болуы байланыс қашықтығына жақындатылған байланыспаған атомдардың немесе атомдық фрагменттердің электронды тығыздығының жай позициясымен салыстырғанда электрон тығыздығының айтарлықтай қайта бөлінуімен сипатталады. Бұл қасиет химиялық байланысты молекулааралық әрекеттесулердің әртүрлі көріністерінен дәл ажыратады.
Қазіргі уақытта жаратылыстану ғылымдарының ішінде химияның ғылым ретінде рөлінің артуы іргелі, кешенді және қолданбалы зерттеулердің қарқынды дамуымен, қасиеттері көрсетілген жаңа материалдарды және заттарды өндіру технологиясы мен өңдеу саласындағы жаңа процестерді жедел игерумен қатар жүреді.
Мектептегі химия курсының мазмұны меңгерілуі тиіс және шығарылатын ұғымдар жүйесі негізінде құрылады. КІРІСПЕ - бұл студентке постулат ретінде ұсынылатын ұғымдар. Шын мәнінде, бұл қарастырылып отырған құбылыс немесе дайын түрде берілген объект туралы білім көлемі. Бұл ретте олар қолда бар білімге сүйенеді, бірақ олардан шығаруға болмайды. Енгізілген ұғымдар іргелі болуы керек. Жеке фактіні түсіндіру үшін қажет ұғымдар, содан кейін талап етілмейді, жай енгізілмейді.
Мектеп оқулықтарында енгізілген нақты химиялық ұғымдар мен терминдердің ең аз саны берілген. Бұл жағдайда пәнді әрі қарай көрсету мүмкін болмағанда, сипатталатын құбылысты бұрыннан бар білімдер негізінде түсіндіру мүмкін болмаған кезде жаңа ұғым енгізіледі.
Материалды баяндау жаңа нәрселерді есте сақтау қажеттілігін азайтатындай құрылымды болуы керек.
Мектептегі білім берудің негізгі принципі табиғаттың негізгі заңдылықтарын меңгеруге бағытталған оқу процесі. Сонымен бірге студенттерге өз іс-әрекеті процесінде жаңа білімді өз бетінше алу мүмкіндігі беріледі.
Мектептегі химия курсы химия ғылымының дидактикалық көрінісі болып табылады [5]. Орта мектептегі химия курсында концептуалды жүйелердің бес тобы бар (Н.Е. Кузнецованың классификациясы бойынша):
- заттар мен құбылыстар туралы;
- химиялық заңдар мен қатынастар туралы;
- химияны білу әдістері туралы;
-политехникалық білім туралы түсініктер;
- идеологиялық жалпылау жүйесі.
Зат, химиялық реакциялар және химиялық технология туралы түсініктерді қалыптастыру орта мектепте химияны оқудың барлық төрт жылдың ішінде жүзеге асады. Бұл жағдайда оқу процесі бірнеше кезеңдерден өтеді:
Достарыңызбен бөлісу: |