Бірінші кезең.
Зат: атомның бөлінбейтіндігі, заттың сапалық және сандық құрамы.
Химиялық реакция: молекулалардағы атомдардың қайта орналасуы, заттардың массасының сақталу заңы.
Химиялық технология: басқалардан жаңа заттарды алудың іргелі мүмкіндігін ұсыну технологиясы. Біртекті және гетерогенді қоспалардан қажетті заттарды бөліп алу әдістерімен таныстыру, химиялық реакциялардың сипаттамалары, зертханалық құрал-жабдықтардың конструкциясы және оны қолдану мақсаты арасындағы байланысты орнату.
Екінші кезең.
Зат: периодтық заңның «ашулары», атомның күрделі құрылымы, қарапайым және күрделі заттардағы химиялық байланыстың мәнін түсінудің басталуы.
Химиялық реакция: химиялық реакцияны заттың қозғалыс формасы ретінде түсінудің басталуы, химиялық кинетикамен алғашқы танысу.
Үшінші кезең.
Зат: ерітінділер заттың химиялық ұйымдасу формасы ретінде. Заттарды қарастырудың электронды-иондық деңгейі.
Химиялық реакция: электролиттік диссоциация теориясының негізгі принциптері. Ерітінділерде реакциялардың жүру мүмкіндігін болжау.
Химиялық технология: химиялық технологияның теориялық принциптерімен алғашқы танысу.
Төртінші кезең.
Зат: химиялық құрылысы, оның стереохимиясы туралы негізгі білім.
Химиялық реакция: химиялық реакциялардың механизмдері, олардың жүзеге асу шарттары, жылдамдығы, қайтымдылығы туралы білімдерін тереңдету.
Химиялық технология: органикалық қосылыстарды өнеркәсіптік өндіру мысалдарын пайдалана отырып, білімдерін тереңдету және кеңейту.
Бесінші кезең.
Зат: химиялық элементтер мен олардың қосылыстарының қасиеттерінің өзгеру периодтылығы туралы, заттың құрылысы туралы білімдерін тереңдету:
Химиялық реакция: интегралдық процесс ретінде химиялық реакция туралы түсінік қалыптастыру.
Химиялық технология: айқын экологиялық компоненті бар химиялық технологияның ғылыми негіздері туралы білімді жалпылау.
Әрбір кезеңде мұғалім химияға да, басқа жаратылыстану ғылымдарына да ортақ білімді қалыптастырады және жетілдіреді.
Химия ғылым ретінде және оқу пәні ретінде химияның ортақ жақтары көп: химияның академиялық пәнінің мазмұны мен әдістері химия ғылымының прототипі-моделі болып табылады. «Химия» академиялық пәні ғылымнан ғылымның аз ғана бөлігін алып, оны дидактикалық принциптер призмасы арқылы сындыра отырып, студенттерге береді. Материалды таңдау оқу мақсаттарына сәйкес ақпараттық-аксиологиялық тәсіл негізінде жүзеге асырылады.
Мұғалімнің жұмысы үш негізгі бағытқа бағытталуы керек:
- қажет болған жағдайда заманауи техникалық құралдарды пайдалана отырып, қажетті ақпаратты табу, беру және алу мүмкіндігін қамтитын ақпаратты қабылдау мен өңдеуге үйрету;
- ақпараттың жасырын мағынасын түсіну қабілеті және сананың манипуляциясына қарсы тұру қабілеті ретінде түсіндірілетін сыни ойлауды дамыту:
- жалпы орта білім беру контекстіне сыныптан тыс ақпаратты енгізу [121.
8-9 сынып оқушыларының көпшілігінің қызығушылықтары мен мінез-құлқының жас ерекшеліктеріне байланысты химиялық білімді теріс қабылдауды тудыратынын ескеру қажет.
Мектепте оқушыларға негізінен тест тапсырмаларын орындау үшін «жаттықтырылады», бұл химиядан ОГЕ және Бірыңғай мемлекеттік емтиханды өткізу түріне байланысты.
Түлектердің көпшілігі үшін олардың жеткіліксіз дамыған немесе дағдылары жоқ екенін атап өтуге болады:
- қойылған сұраққа жауап беру жоспарын құру:
- күтілетін жауаптың макеті;
- пәнішілік байланыстарды орнату;
- зерттелетін материалдың үлкен көлемінен негізгі нәрсені бөліп көрсету.
Сонымен қатар, мектеп оқушылары (және бірінші курс студенттері) басқа пәндер бойынша сабақтарда алған дағдылардың химиясын оқу процесінде қолдану кезінде айтарлықтай қиындықтарға тап болады. Бұл университетте оқудың белгілі бір қиындықтарына әкеледі. Студенттердің әртүрлі көздерден алынған ақпаратты салыстыру, талдау және жіктеу қабілеті нашар дамыған. Бұл процеске әсер ететін негізгі себептердің ішінде тәрбиешілер атап өтеді [8]:
- шамадан тыс жүктеме (мидың қажетті жұмысты орындауға уақыты жоқ);
- оқушының белгілі бір дерексіз ұғымдарды қабылдауға жасына байланысты дайындығы;
- байыпты мәтіндерді оқуға дайын болмау (оқу мәтіндері оқушының сөйлеу тәжірибесінен алыс жалпы ғылыми тілде жазылған).
Бұл әсіресе мәтінмен жұмыс істеу қабілетінде айқын көрінеді - бастысы ақпараттық хабарламадан оқшаулау. Әркім мәтінді дұрыс оқи алмайды. Оқу қабілеті-бұл әр оқушының жеке қасиеттерін көрсете отырып, жеке қарқынмен орындайтын оқыту түрі.
Оқудың бірнеше түрі бар:
- бүкіл мәтінді зерттеу үшін барлық ақпаратты үздіксіз оқу
- түсіндірмелі оқу-оқу-зерттеу қызметін орындау кезіндегі өзіндік жұмыстың бірінші кезеңі; білім алушының түсіндірмелерімен, ескертулерімен сүйемелденеді;
- аналитикалық оқу-мәтінді сыни тұрғыдан зерттеу (түсіну);
- көру арқылы оқу-жалпы көріністі алу үшін бүкіл мәтінді еркін оқу.
Достарыңызбен бөлісу: |