Б. А. Джаамбаева Философия Оқулық
Гегель Георг Вильгельм Фридрих
жүктеу/скачать 1.78 Mb. Pdf көрінісі
|
- Бұл бет үшін навигация:
- «Логика ғылымында»
| Гегель Георг Вильгельм Фридрих (1770-1831 жж.) ӛзінің
зерттеулерінде философия ілімінің барлық саласында – диалектика, логика, гносеология, тарих пен құқық, тарих философиясы салаларында қалам тербеп, ӛзінің пайымдауларын жасады. Ең бастысы – диалектиканы дүниедегі барлық мәнді нәрсенің даму теориясы және объективтік шындықты философиялық танудың әдісі ретінде қарастырды. Гегельдің философиялық жүйесін объективті диалектикалық идеализм жүйесі деп те атайды. Гегельдің Канттың философиялық ілімі мен танымындағы агностицизмді сынауы философия тарихы үшін ӛте маңызды. Дамуды тануға және оған жетуге деген талпыныс Гегельдің ойынша, әлемнің дамуына қозғау салады. Дүниедегі барлық нәрсенің негізінде «ұғым» бар. Ол ұғым – болашақта болуы мүмкін заттардың бейнесі, яғни рухани қалыптасатын абсолюттік нәрсе. «Абсолюттік рух» дегеніміздің ӛзі дамитын таным. Гегелдің кӛзқарасы бойынша, танымды зерттеудің ӛзі таным процесі барысында жүзеге асады. Сол себепті де Канттың «мән» (сущность) мен «құбылысты» (явление) қарама-қарсы қарастырған субъективтік ойларына сын айтады. «Логика ғылымында» Гегель мәннің (сущность) «құбылатынын», ал құбылыстың «мәнділігін» кӛрсетті. Олардың арасында ешқандай шек жоқ. Канттың «жасырын дүниені» тану мүмкін еместігін жоққа шығара отырып, Гегель танылмайтын дүние жоқ дегенді айтады. Ол Фихтенің философиясына (ғылыми іліміне) да үзілді-кесілді қарсы шықты: табиғат пен қоғам адамзаттың «Мен»-інен (ӛзіндік санасынан) тұрмайды, сол сияқты «Мен» де табиғат пен адамзатты білдірмейді. Канттың агностицизмі мен Фихтенің субъективтік идеализміне сынай отырып, таным процесін зерттеуге ерекше назар аударды. Ол ғылыми категориялар тек бір адамның игілігі емес, сондықтан да олар субъективті емес дегенді айтты. Ол объективті болатындығы – субъектіге тәуелді емес, заттарға іштей тәуелді болады да, барлық материалдық нәрсенің рухани негізін құрайды. жүктеу/скачать 1.78 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|