144
3ші қатарда: пара беру әдетте, негізінде тек қана сол немесе басқа ерекше
жеңілдіктер үшін
ғана емес, орындалуына байланысты, қосымша қызметі, мысалы
жедел немесе құпия мәліметтер үшін беріледі.
4ші қатарда: пара беру әдетте, қандай да бір
жеңілдіктердің басқаларға
көрсетілмеуі үшін немесе бәсекелестерінің шығынын өсіру үшін беріледі.
Сыбайлас жемқорлық логикалық ауқымына қоғамдық-қауіпті әрекеттердің
біртекті түрлері кіретін көпқұрылымды және көпдеңгейлі мазмұндағы құбылыс болып
табылады.
Халықаралық ұйымдар жүргізген зерттеулер нәтижесіне сәйкес, қазіргі кезде
сыбайлас жемқорлықтың басты түрлері мыналар:
а) мемлекеттік басқарудағы
сыбайлас жемқорлық;
в) іскерлік белсенділікті жүзеге асыру барысындағы, яғни ұлттық және
халықаралық бизнестегі сыбайлас жемқорлық;
с)
жоғарғы эшалондардағы саяси, әкімшілік және қаржылық салалардағы
сыбайлас жемқорлық.
Айтылғандарды жинақтай келгенде сыбайлас жемқорлықпен байланысты заң
бұзушылықтар мыналарды қамтитынын белгілеуге болады: а)заттық, басқада игіліктер
мен артықшылықтар ұсыну және оларды қабылдау түрінде жасалатын сыбайлас
жемқорлық заңбұзушылықтар; б) сыбайлас жемқорлыққа жағдай туғызатын және оны
қамтамасыз ететін құқық бұзушылықтар (қызметтік өкілеттіліктерді қызмет мүддесіне
қайшы қолдану, билікті асыра пайдалану және т.б).
Бұндай құқық бұзушылықтар
әртүрлі қылмыстық-құқықтық, әкімшілік, азаматтық-құқықтық тәртіп сипаттарына ие.
ӘДЕБИЕТТЕР
1. Жетписбаева Б. А. Антикоррупционное законодательство Республики
Казахстан. – Астана, 2011.
2. Сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл туралы: Қазақстан Республикасының
2015 жылғы 18 қарашадағы № 410-V Заңы
3. Антикоррупционное воспитание: система воспитательной работы по
формированию у учащихся антикоррупционного мировоззрения в
образовательном
учреждении: методические рекомендации / Е. Н. Барышников, Н. В. Григорян, Л. М.
Беловицкая, М. В. Бойкина; под науч. ред. С. В. Жолована. - СПб: СПбАППО, 2010. -
(Петербургский опыт общего образования). - 56 с.
Достарыңызбен бөлісу: