БАҒдарламасы қарағанды, 2004 жыл Мазмұны 1 бағдарлама паспорты 4 бет

Мазмұны

• 
  2005-2007 ж. бағдарламаны қаржыландыру көлемі Қазақстан Республикасы заңнамаларына сәйкес қаржылық жылдар ‰шін бюджетті қ±рау барысында нақтыланады.
  

2. 
   КІРІСПЕ.
   

Т±рғындар денсаулығы қоғамның басты дамытушы қ±рамы, әлеуметтік-экономикалық ырыс-берекенің кепілі және елдің еңбек, қорғаныс және мәдени әлеуетін құрайды.

Облыстың денсаулық сақтау саласы әлеуметтік қамтамасыз ету ж‰йесінің бµлігі ретінде мемлекеттің қ±рылуы кезеңінде экономикалық қ±лдырау, мәжб‰рлі оңтайландыру, медициналық кµмек кµрсетудің тәжірибеден µткен және жалпы қабылданған ±йымдастыру т‰рлерін және медициалық технологияларды жоғалтумен байланысты кµптеген µзгерістерге ±шырады. Село т±рғындарына арналған медициналық кµмектің сабақтастылығы б±зылды.

Нормативтік қ±жаттарға, Қазақстан Республикасы Президентінің 18.05.98 ж. «Қазақстан Республикасы азаматарының денсаулық жағдайын жақсарту бойынша бірінші кезектегі іс-шаралар туралы» № 3956 Жарлығына, Қазақстан Республикасы Президентінің 16. 11. 1998 ж. «Халық денсаулығы» мемлекеттік бағдарламасы туралы» № 4153 Жарлығына сәйкес, 04.10. 2001 ж. облыстық Мәслихатта 2001-2003 ж. арналған «Халық денсаулығы» аумақтық орташамерзімді кешенді бағдарламасы әзірленді және бекітілді, сонынан ж‰зеге асырылды. Денсаулық сақтау саласы алдына қойылған бағдарлама шегіндегі мақсаттар мен міндеттер кезең-кезеңмен шешілді. Облыстың позитивті экономикалық даму динамикасы соңғы ‰ш жылда денсаулық сақтау ж‰йесін қалпына келтіруге, оны қажетті кадрлармен қамтамасыз етуге, қажетті қ±рал-жабдықтарды сатып алуға және оның әрі қарай дамуына жағдай жасауға м‰мкіндік берді. Сонымен бірге Қарағанды облысының денсаулық сақтау ж‰йесі т±рғындардың денсаулығын қорғау бойынша мемлекеттік кепілдемелермен толық кµлемде қамтамасыз етпейді.

Қазақстан Республикасының 2030 жылға дейінгі даму Стратегиясын, 2004 жылғы 19 наурыздағы Қазақстан Республикасы Президентінің Қазақстан халқына «Бәсекеге қабілетті Қазақстан ‰шін, бәсекеге қабілетті экономика ‰шін, бәсекеге қабілетті халық ‰шін» атты Жолдауын іске асыру мақсатында денсаулық сақтау саласын реформалау және дамыту мемлекеттік бағдарламасы әзірленді, ол Қарағанды облысының 2005-2007 жылдардағы орташамерзімді кезеңіне арналған денсаулық сақтау саласын реформалау аумақтық бағдарламасын әзірлеуге негіз болды.
3. ПРОБЛЕМАЛАР ЖАҒДАЙЫН ТАЛДАУ
Қарағанды облысының аумағы 428,8 мың шаршы километрді жерді алып жатыр. Т±рғындар саны – 1333,6 мың адам, олардың 17,8% село т±рғындары. Елді мекендердің шашыраңқылығы 1000 км-ге дейін жетеді /1 шаршы километрге 3 адамнан/. Облыс аумағында кµптеген µндірістік объектілер орналасқан /металургия комбинаты, мысқорыту зауыттары, кен-байыту комбинаттары және басқалар/ және ж±мыс жасауда, облыспен б±рынғы Семей полигоны, Байқоңыр космодромы шекаралас жатыр. Қарағанды қаласы ‰шін жалғыз су кµзі Ертіс-Қарағанды арнасы, ол Шығыс-Қазақстан облысының зауыттарының қалдықтарымен былғанған /Ертіс µзенінің жылғасы/.

Облыс т±рғындарының денсаулық деңгейі, санитарлық-эпидемиологиялық ахуал және денсаулық сақтау ж‰йесінің жағдайы соңғы онжылдықта жағымды кµрсеткіштерге қарағанда кµптеген жағымсыз кµрсеткіштермен сипатталды. Сонымен бірге, µндірістік әлеуеттің белсенділігінің µсуі денсаулық сақтау саласының жағдайына да әсер етті. Қаржыландырудың µсуі тегін кепілді медициналық кµмектің қол жетерлік болуын қамтамасыз етуге, қазіргі заманғы медициналық-диагностикалық технологияларды енгізуге, денсаулық сақтау объектілерінің материалдық-техникалық базасын жақсартуға м‰мкіндік берді.

Соңғы жылдары негізгі медициналық-демографиялық кµрсеткіштер: бала туу, бала мен ана µлімі, µмір с‰рудің орташа ±зақтығы т±рақтанды. Бірақ т±рғындардың денсаулық жағдайын сипаттайтын кµптеген кµрсеткіштер қанағаттанарлық деңгейде емес және орташа-республикалық кµрсеткіштерден әжептәуір жоғары. Облыстың ж±мыс жасайтын µндірістік объектілері бар қалаларының даму қарқындылығы т±рғындардың кенттенуіне, экологиялық жағдайдың µзгеруіне, жарақат алудың жоғары деңгейіне, маск‰немдік пен нашақорлықтың таралуына әкеліп соқты.

Т±рғындардың денсаулық жағдайын қорғаумен байланысты мәселелерді шешу қазіргі жағдайларда тиімді сектораралық µзара байланыссыз, т±рғындардың µздерінің денсаулықтарына деген жауапкершіліктерін жоғарылату және денсаулық сақтау саласын алдын алу бағытына қайта бағдарлаусыз м‰мкін емес.

Облыста соңғы жылдары белгілі медициналық-демографиялық µзгерістер болды: 1000 адамға шаққанда т±рғындардың жалпы µлім-жітім кµрсеткіші 13,1-ге дейін µсті /2002 жылы 12,3; ҚР бойынша 2003 жылы – 10,5/. ¤лім-жітім кµрсеткіштері қ±рылымында облыстық статистикалық басқарма мәліметтері бойынша бірінші орында ж‰рек қан тамырлары аурулары /9228 адам немесе 53%/, екінші орында жазатайым оқиғалар /2654 адам немесе 15%/, ‰шінші орында онкологиялық аурулар / 2034 адам немесе 12%/.

Бала туу 1000 адамға шаққанда 10%-ға µсті /12,6-дан 14,0, ҚР – 17,2/, табиғи µсім 1000 адамға шаққанда 0,3-тен 0,9-ға дейін µсті /ҚР – 6,7/.

Сәби µлімі 1000 тірі туған балаға шаққанда 2003 жылы 13%-ға азайды /2002 жылы – 16,2; 2003 ж.- 14,1, ҚР – 15,3/. Сонымен бірге сәби µлімінің басқарылатын себептері жоғары деңгейде қалуда, стационардағы қайтыс болған әрбір төртінші бала µмірінің алғашқы тәулігінде қайтыс болған, сәбилердің кейбірі ‰йде қайтыс боған /23%/, гемофилия ауруымен ауыратын балалардың 60%-да қан кету жағдайында фатальды асқынулар болған.

Ана µлімі кµрсеткіштері 100 000 тірі туғандарға шаққанда 2002 жылдан 2003 жылға дейін 37%-ға тµмендеген /31,2 – 2001 ж., 35,2 – 2002 ж., 22,1 –2003 ж., ҚР – 42,1/, µлі туушылық кµрсеткіштері 22%-дан 7,7-ға, 2003 жылы 6, 0-ге дейін азайды.

БМСК-те туғанға дейінгі бақылаумен қамту деңгейі тµмен болып қалуда /67,2%, ҚР – 69%/, аборт деңгейі жоғары /90,7 тірі және µлі туғандардың 100-не шаққанда/, ж‰кті әйелдер арасында жыныс жолдарынан тыс патологиялардың деңгейі жоғары /72,0%/, туа пайда болѓан даму кемістіктері жоѓары дењгейде т±р. Ана µлім-жітімі себептерініњ ауќымды ‰лес салмаѓын акушерлік ќан кетуілер ќ±райды.

¤мірініњ алѓашќы жылында тіркелген аурушањдыќ кµрсеткіштері 100 000 адамѓа шаќќанда 2001-2003 жылдары µскен, 2003 жылы оныњ тµмендегені байќалѓан /2001 ж.- 53060,3, 2002 ж.-59414,1, 2003 ж.-58935,1/. Аурудыњ µсуі осы жылдары шыѓып ж‰ргізілген медициналыќ тексерістердіњ µткізілуімен байланысты. Барлыѓы 197 000 адам ќамтылды, олардыњ 47%-да єрт‰рлі аурулар аныќталды.

Т±рѓындарыњ аурушањдыќ ќ±рылымында 2003 жылы 100 000 адамѓа шаќќанда бірінші орында – тыныс м‰шелерініњ аурулары т±р – 22229,6, екінші орында – жараќаттар мен улану – 6338,1, ‰шінші орында – асќорыту жолдарыныњ патологиясы – 4386,0, єрі ќарай – тері жєне теріастымай ќабаттары аурулары - 4133,5 жєне несепжыныс жолдары патологиялары – 3946,0.

Облыс т±рѓындарыныњ туберкулезбен аурушањдыќ дењгейі 2003 жылы азайѓан жєне 171,7 ќ±рады, 2002 жылы 172,4 /100 000 т±рѓынѓа шаќќанда ЌР-да 160,4 /. Жыл сайын туберкулезбен аурушањдыќ дењгейі орташа алѓанда 5%-ѓа тµмендеген, туберкулезден болѓан µлім-жітім кµрсеткіші орташа алѓанда 10%-ѓа азайѓан.

Аурушањдыќ дењгейін тµмендету проблемалары сектораралыќ т±рѓыдан келу ж±мыстарын жетілдіруді, сонымен бірге туберкулезбен ауыратын адамдарѓа жеке т±рѓын ‰й, єлеуметтік жєрдемаќы беру, инфекция ошаѓын санациялауды жєне т.б. талап етеді. СНжЕ талаптарына сай келетін туберкулездіњ мультирезистентті т‰рімен ауыратын науќастарды емдеуге жаѓдай жасалу ќажет. Туберкулездіњ мультирезистентті т‰рімен ауыратын науќастарды жатќызатын хоспистер жоќ, туберкулез ж±ќтырѓан балаларѓа арналѓан мектеп-интернат, СНжЕ талаптарына сай типті емдеуден ќашатын науќастарды мәжбүрлі емдеуге сәйкес келетін ѓимараттар жоќ.

Ќатерлі ісік ауруларымен аурушањдыќ 100 000-на шаќқанда 2002 жылдыњ дењгейінде т±р /239,6-2001 ж., 244,3-2002 ж., 244,3-2003 ж., ЌР – 193,4/. Онкологогиялыќ ауруларды ерте аныќтау, тиімді алдын алу жєне обыралды ауруларды санациялау проблемалары ашыќ ќалуда.

Психикалыќ жєне мінез-ќ±лыќ б±зылыстары ауруларымен аурушањдыќ 100 000 т±рѓынѓа шаќќанда 2003 жылы 1%-ѓа тµмендеді /2001 ж.-231,2; 2002 ж.-245,8; 2003 ж.-244,3/; біраќ ЌР бойынша кµрсеткіштен 28%-ѓа жоѓары /ЌР-176,9/.

Мерезбен аурушањдыќ 100 000 т±рѓынѓа шаќќанда 2%-ѓа тµмендеді /2002 ж.-126,2; 2003 ж.-123,6; ЌР –92,1/ .

Психобелсенді препараттар ќолдану барысында пайда болѓан психикалыќ жєне мінез-ќ±лыќ б±зылыстары ауруларымен аурушањдыќ 100 000 т±рѓынѓа шаќќанда 2003 жылы 13%-ѓа жоѓарылаѓан /345,4-тен 2002 ж.,399,1-ге дейін 2003 ж./, ЌР бойынша 424,7/.

Гипертониялыќ ауруларымен аурушањдыќ 100 000 т±рѓынѓа шаќќанда 2001 жылмен салыстырѓанда 28%-ѓа тµмендеді /2001 ж.-298,0; 2002 ж.-366,7; 2003 ж.-215,0; /ЌР-417,6/.

Ќант диабеті ауруларымен аурушањдыќ 100 000 т±рѓынѓа шаќќанда 2002 жылбен салыстырѓанда 5%-ѓа жєне республикалыќ кµрсеткіштермен салыстырѓанда 20%-ѓа жоѓарылады /2001 ж.-97,4; 2002 ж.-133,4; 2003 ж.-139,9; ЌР-111,3/.

Ж‰ректіњ ишемиялыќ ауруларымен аурушањдыќ 100 000 т±рѓынѓа шаќќанда 2002 жылмен салыстырѓанда 18%-ѓа тµмендеді /2001 ж.-406,9; 2002 ж.-388,9; 2003 ж.-320,4; біраќ республикалыќ кµрсеткіштен асып кеткен /ЌР-316,6/.

Бронхиальды демікпе ауруларымен аурушањдыќ 19%-ѓа тµмендеді /2001 ж.-31,9; 2002 ж.-33,2; 2003 ж.-26,8, ЌР-37,3/.

2003 жылы АИВ /ВИЧ/ ауруларымен аурушањдыќ 100 000 т±рѓынѓа шаќќанда 2002 жылдыњ дењгейінде т±р (8,18 ) біраќ республикалыќ кµрсеткіштен 39%-ѓа жоѓары /5,0/. Іс-шараларды ж‰зеге асыру Ќараѓанды облысы аумаѓында АИВ (ВИЧ) инфекциясыныњ таралуын шектеуге м‰мкіндік берді. Орташажылдыќ ауру ќарќыныныњ µсуі 2001 жылы 2,1%-ды, 2002 ж.- 2,2%-ды, 2003 ж.- 2,3%-ды ќ±рады.

/АИТ/ ВИЧ инфекциясыныњ таралуыныњ апробацияланѓан халыќаралыќ тєсілдерін жетілдіру ќажеттігімен бірге, соњѓы жылдары АИВ-ж±ќтырѓан ж‰кті єйелдердіњ саны µсуде, 2003 жылы олардыњ 31 аныќталды. Тікелей трансмиссия проблемасы осы контигенттегілердіњ ж‰кті болуыныњ алдын алу ж±мыстарын контрацепция тєсілдерімен ж‰ргізу, ал ж‰кті болѓандарды вирусќа ќарсы препараттармен емдеудіњ ќажеттігін аныќтайды. АИВ-инфекциясыныњ клиникалыќ фазасымен ауырѓандардыњ µсуі профильдік орталыќтарда стационарлыќ бµлімшелерді ашуды жєне иммунитет тапшылыѓы вирусы белсенділігін басатын ќазіргі заманѓы тєсілдерін ќолдануды талап етеді.

Облыс т±рѓындарыныњ денсаулығының жағымсыз динамикасы, кµп жаѓдайда, денсаулыќ саќтау саласыныњ профилактикалық бағытының єлсіздігімен, диспансеризацияныњ тµмен сапасымен, ќолайсыз экологиялыќ жаѓдайлармен, тиімсіз сектораралыќ µзара байланыспен жєне т±рѓындардыњ µздерініњ денсаулыќтарына деген жауапкершіліктерініњ тµмен дењгейімен аныќталады.