Бағдарламасы со пгу 18. 2/11 Қазақстан Республикасының білім және ғылым министрлігі



бет2/2
Дата17.07.2016
өлшемі496.17 Kb.
#206038
түріЖұмыс бағдарламасы
1   2



Пәннің тақырыптық жоспары


Пән бойынша тақырыптың аталуы


Сырттай орта білім беру 2007ж

Дәр

Тәж

СОӨЖ

Сөж

1

Қазіргі халықаралық құқық құқықтың ерекше жүйесі ретінде және оның мазмұны.

1

1

1

2

2

Халықаралық-құқықтық ғылым және халықаралық құқықтың тарихы.

4

3

Қазақстан тарихындағы халықаралық–құқықтық институттардың пайда болуы және дамуы

1

1

4

4

Халықаралық құқықтың қайнар көздері.

4

5

Халықаралық құқықтың қағидалары.

1

1

1

4

6

Халықаралық құқықтың субъектілері, мемлекетті тану және мемлекеттің құқық мирасқорлығы.

4

7

Халықаралық шарттар құқығы.

1

4

8

Халықаралық ұйымдардың құқықтық мәртебесі.

1

4

9

Біріккен Ұлттар Ұйымы (БҰҰ) - әмбебаб халықаралық ұйым ретінде.

3

10

Халықаралық және мемлекетішілік құқықтың қатынасы және бір-бірімен өзара әрекеттесуі.

1

1

1

3

11

Халықаралық-құқықтық жауапкершілік.

3

12

Халықаралық құқықтағы адам құқықтарын қорғау.

3

13

Халықаралық экономикалық құқық.

1

1

3

14

Дипломатиялық құқық.

3

15

Консулдық құқық.

1

1

1

3

16

Халықаралық қауіпсіздік құқығы.

3

17

Қылмыспен күресудегі халықаралық ынтымақтастық.

1

1

3

18

Аумақ және шекара.

1

1

1

3

19

Халықаралық теңіз және өзен құқығы.

3

20

Құрлық ішілік мемлекеттердің құқықтық мәртебесі.

1

3

21

Халықаралық әуе құқығы.

1

1

3

22

Ғарыш кеңістігін игеру және халықаралық құқық.

1

3

23

Халықаралық экологиялық құқық.

1

3

24

Халықаралық гуманитарлық құқық.

1

1

1

3

25

25-тақырып. Әлемдік діндер және халықаралық құқық.

1

3

26

Халықаралық дауларды бейбіт шешу құралдары.

1

3













3

27

Мұнай, ауыл шаруашылық және туризм саласындағы ынтымақтастықтың халықаралық-құқықтық нысандары.

1

1

3












28

Қазақстанның әлемдік қауымдастықтың мүшесі және қазіргі халықаралық құқықтың субъектісі ретінде дамуы.

1

4

Барлығы

12

6

18

117

135
мазмұны
Дәріс сабақтарының мазмұны
1-тақырып. Қазіргі халықаралық құқық құқықтың ерекше жүйесі ретінде және оның мазмұны.

Халықаралық қатынас және халықаралық құқық. Халықаралық құқық және халықаралық қатынас, олардың арасындағы байланыс және бір-бірімен қарым-қатынасы. Халықаралық құқық халықаралық қатынастарды реттеуші заңды нормалардың жиынтығы ретінде.



2-тақырып. Халықаралық-құқықтық ғылым және халықаралық құқықтың тарихы.

Халықаралық құқықтың қалыптасуы және оның тарихының кезеңдері. Регионализм. Ежелгі дүниедегі халықаралық құқықтың негізгі институттары. Ежелгі ойшылдардың халықаралық құқық мәселелері туралы айтқан ой- пікірлері.



3-тақырып. Қазақстан тарихындағы халықаралық–құқықтық институттардың пайда болуы және дамуы

Қазақстан тарихындағы ынтымақтастықтың халықаралық-құқықтық нысанының пайда болуы. Қазақстандағы жүздердің Ресейге қосылуының халықаралық құқық тұрғысынан алғандағы көрінісі. Әдет-ғұрып, құран, шарттар Қазақстан тарихында халықаралық құқықтың қайнар көздері ретінде.



4-тақырып. Халықаралық құқықтың қайнар көздері.

Халықаралық шарт халықаралық құқықтың негізгі қайнар көзі ретінде. Халықаралық әдет-ғұрып. Халықаралық шартттар және халықаралық әдет-ғұрыптың өзара әрекеттесуі. Құқықтың жалпы қағидалары туралы мәселелер. Халықаралық ұйымдардың ұсыным-резолюциясының маңызы. Халықаралық конференциялардың актілері. БҰҰ-ның Халықаралық сот және халықаралық төрелік шешімінің ролі. Халықаралық құқық доктриналарының маңызы.



5-тақырып. Халықаралық құқықтың қағидалары.

Халықаралық құқықтың негізгі қағидалар жүйесі. БҰҰ-ы Жарғысының алатын орны. 1970 жылғы БҰҰ-ның халықаралық құқық қағидалар туралы декларациясы. 1975 жылғы Хельсинкидегі Кеңестің қорытынды актісінің маңызы. Қазақстанның осы актілерге қосылуы. Халықаралық құқықтың негізгі қағидалары және мемлекеттің негізгі құқықтары мен міндеттері.



6-тақырып. Халықаралық құқықтың субъектілері, мемлекетті тану және мемлекеттің құқық мирасқорлығы.

Халықаралық құқық субъектілерінің ұғымы анықтамасы. Халықаралық құқық субъектіліктің мазмұны. Халықаралық құқық қабілеттілік пен әрекет қабілеттіліктің ерекшеліктері.

Халықаралық құқық субъектілерінің түрлері.

7-тақырып. Халықаралық шарттар құқығы.

Халықаралық құқықтағы шарттар құқығының анықтамасы. Шарттар құқығын жүйелеу. Халықаралық шарттар құқығы туралы 1969жылғы Вена конвенциясы. Қазақстан тарихындағы шарттар құқығы. 2005жылы 30 мамырдағы «Халықаралық шарттар» туралы ҚР заңы. Шарттарды жасасудың құқық қабілеттілігі. Шарттарғы тараптар.



8-тақырып. Халықаралық ұйымдардың құқықтық мәртебесі.

Үкіметаралық және үкіметтік емес халықаралық ұйымдар. Халықаралық үкіметаралық ұйымдар түсінігі. Халықаралық ұйымдар ролінің артуы және санының көбейе түсуі.

Халықаралық ұйымдардың жіктелуі (классификация).

Халықаралық ұйымдардың тарихы. Халықаралық әкімшілік одақтар. Ұлттар лигасы. Біріккен Ұлттар Ұйымы. БҰҰ-ның мамандандырылған мекемелері, халықаралық ұйымдар.



9-тақырып. Біріккен Ұлттар Ұйымы (БҰҰ) - әмбебаб халықаралық ұйым ретінде.

Біріккен Ұлттар Ұйымы (БҰҰ). Оның құрылу тарихы. Қазіргі әлемдегі Біріккен Ұлттар Ұйымының алатын маңызы. БҰҰ-ның Жарғысы. Мақсаты мен қағидалары. Мүшелік. Біріккен Ұлттар Ұйымының органдар жүйесі. Қауіпсіздік Кеңесінің Бас Ассамблеясы. Экономикалық және Әлеуметтік Кеңес.



10-тақырып. Халықаралық және мемлекетішілік құқықтың қатынасы және бір-бірімен өзара әрекеттесуі.

Ұлттық және халықаралық құқықтың өзара әрекеттесуі және өзара байланысы – мемлекеттің ішкі және сыртқы саясатының өзара тереңдеуінің нәтижесі ретінде, сонымен қатар интернационализация және интеграция процесінің дамығандығының айғағы. Нормаларды жүзеге асыру және қалыптастыру процесіндегі екі құқық жүйесінің қатынасы. Халықаралық құқықтың тарихи дамуы барысына мемлекетішілік құқықтың тигізетін ықпалы. Қазіргі жағдайдағы мемлекетішілік құқыққа халықаралық құқықтың тигізетін әсері.



11-тақырып. Халықаралық-құқықтық жауапкершілік.

Халықаралық құқықтық жауапкершілік. Оның әлеуметтік жауапкершіліктің басқа да түрлерінен айырмашылығы. Халықаралық жауапкершілік қазметін жүзеге асыруда жауапкершілік институттарының атқаратын ролі. Мемлекетттің халықаралық-құқықтық жауапкершілігі Халықаралық-құқықтық міндеттемелердің сақталмауы жауапкершілікке тартуға негіз болып табылады. Халықаралық құқық бұзбаушылық ұғымы. Халықаралық құқық бұзушылықтың жіктелуі:халықаралық деликтілер және халықаралық қылмыстар. Халықаралық қылмыстардың түрлері. Халықаралық құқық бұзушылықтың түрлі категорияларына қатысты туындайтын халықаралық-құқықтық қатынастар. Мемлекет – халықаралық құқық бұзушылықтың субъектісі ретінде. Мемлекеттің құқыққа қарсы қылықтары (органдардың әрекеті немесе әрекетсіздігі), келтірген зиянды зардаптары және халықаралық құқық бұзушылықтың құрамды элементі ретіндегі себепті байланыс. Мемлекетті жауапкершілікке тарататын кінәнің маңызы.



12-тақырып. Халықаралық құқықтағы адам құқықтарын қорғау.

Мемлекетттің тұрғындары және оның құрамы. Түпкілікті, яғни жергілікті халықтың құқығы. Азаматтық институты және оның қазіргі халықаралық қатынастардағы маңызы. Халықаралық құқықтың азаматтық мәселелері бойынша негізгі ережелері. Шетелде жүрген азаматтарды дипломатиялық қорғау.



13-тақырып. Халықаралық экономикалық құқық.

Халықаралық экономикалық қатынастарды құқықтық реттеу. Халықаралық экономикалық қатынастарды реттеудегі халықаралық құқықтың атқаратын ролі. Халықаралық экономикалық құқық қазіргі экономикалық құқықтың саласы ретінде.

Халықаралық экономикалық ынтымақтастықтың институциональдық нысанының жүйесі. Біріккен Ұлттар Ұйымының Органдары (Бас Ассамблея, ЭКОСОС, ЮНКТАД, ЮНИДО, ЮНИДРУА, аумақтық комиссия) мемлекеттің қызметі және халықаралық ұйымдардың әлемдік экономикалық мәселелерін шешуде үйлестіруші орталық ретінде. Халықаралық сауда құқығы бойынша Біріккен Ұлтттар Ұйымының Комиссиясы (ЮНСИТРАЛ).

Біріккен Ұлттар Ұйымының халықаралық мекемелер жүйесінің және органдарының, қауымдасдықтармен (ЕЭС, ЕОУС, ЕА, АСЕН) және басқа да аумақтық және арнайы сипаттағы халықаралық экономикалық ұғымдармен байланысы.



14-тақырып. Дипломатиялық құқық.

Дипломатия ұғымы, қазіргі кезеңдегі оның қолданылу аясының кеңеюі. Екі жақты және көп жақты дипломатия. Қазақстан және 1961 жылғы Дипломатиялық қатынастар туралы Вена Ковенциясы.

Дипломатиялық құқықтың түсінігі. Дипломатиялық құқық туралы халықаралық конвенциялар.

15-тақырып. Консулдық құқық.

Консулдық өкілдіктер. Консулдық өкілдіктердің атқаратын қызметтері (функциялары). Консулдардың дәрежелері (классы): Бас консул, консул, вице-консул, консулдық агент. Консулдарды тағайындау және кері шақырып, алу тәртібі. Дипломатиялық өкілдіктің консулдық бөлімдері.



16-тақырып. Халықаралық қауіпсіздік құқығы.

Халықаралық қатынастарда күш қолданбау және күшпен қорқытпау қағидасын өмірде іске асыру және қарусыздандыру мәселелерін шешу үшін алға қойылған тапсырмалар. Осы мәселеге қатысты Қазақстанның ынталығы.

Халықаралық қатынастарда күш қолданбау және күшпен қорқытпау қағидасының сақталуын қамтамасыз етуші халықаралық-құқықтық құралдар.

17-тақырып. Қылмыспен күресудегі халықаралық ынтымақтастық.

Қылмыспен күресудегі халықаралық ынтымақтастықтың қажеттілігі. Халықаралық-қоғамдық қауіпті туғызатын қылмыстардың таралуы. Қылмыс жасаушы тұлғалар мен объектілердің бір елден басқа бір елге орын ауыстыру. Қылмыстармен нәтижелі күрес жүргізу үшін мемлекеттер ынтымақтастығының қажеттілігі. «Халықаралық қылмыстық құқық» туралы мәселелер.



18-тақырып. Аумақ және шекара.

Халықаралық қатынастардағы аумаққа қатысты проблемаларды шешу. Кеңістіктің құқықтық режимінің негізгі түрлері: мемлекеттік аумақ; халықаралық аумақ; аралас құқықтық режимдегі аумақ.



19-тақырып. Халықаралық теңіз және өзен құқығы.

Халықаралық теңіз құқығының түсінігі. Халықаралық теңіз құқығын кодификациялау. 1958-жылғы теңіз құқығы туралы Женева конвенциясы. БҰҰ-ның теңіз құқығына қатысты үшінші конференциясы.

Ішкі теңіз сулары. Ішкі теңіз суларының құқықтық режимі. Шет мемлекет кемелерінің теңіз порттарына кіруі. Ішкі теңіз сулары мен порттардағы шетел кемелері мен оның экипаждарының жағдайы.

20-тақырып. Құрлықішілік мемлекеттердің құқықтық мәртебесі.

Құрлықішілік мемлекеттердің теңізге еркін шығуы құқығы.

Құрлықішілік мемлекеттердің теңіз туына құқығы. Құрлықішілік мемлекеттердің теңізге еркін шығуы құқығын реттейтін әдет-ғұрыптық және шарттық нормалардың пайда болуы. Құрлықішілік мемлекеттердің, соның ішінде Қазақстанның жағадағы мемлекеттермен теңізге еркін шығуы құқықтарын қамтамасыз етуге қатысты екі жақты шарттары.

21-тақырып. Халықаралық әуе құқығы.

Халықаралық әуе құқығының түсінігі. Мемлекеттердің өздерінің әуе кеңістігіндегі айрықша және толық егеменділігі. Қазақстан Республикасының әуе кеңістігі режимі. Қазақстан республикасының Әуе Кодексін дайындау.



22-тақырып. Ғарыш кеңістігін игеру және халықаралық құқық.

Халықаралық ғарыш құқығының түсінігі. БҰҰ-ның халықаралық ғарыш құқығының нормаларын қалыптастырудағы ролі. Ғарыш құқығы мәселелеріне қатысты негізгі шарттар: Мемлекетердің ғарыш кеңістігін, соның ішінде Айды және басқа да аспан денелерін зерттеу мен пайдалануға қатысты қызметтерінің қағидалары туралы 1967-жылғы Шарт. 1975-жылғы ғарышкерлерді құтқару, ғарышкерлердің оралуы және аспан кеңістігіне жіберілген объектілердің оралуы туралы Келісім. 1979-жылғы мемлекеттердің Айдағы және басқа да аспан денелеріндегі қызметі туралы Келісімдер.

Ғарыш кеңістігі мен аспан денелерінің құқықтық режимі. Ғарыш кеңістігі мен аспан денелерін зерттеу мен пайдалануға қатысты қызметті халықаралық құқыққа сәйкес жүзеге асыру.

23-тақырып. Халықаралық экологиялық құқық.

Қоршаған ортаны қорғау мәселелері бойынша халықаралық ынтымақтастық. Қоршаған ортаны қорғау саласындағы халықаралық ұйымдардың қызметі. Қоршаған ортаны қорғау саласындағы халықаралық ұйымдардың қызметі. БҰҰ мен оның мамандандырылған мекемелері (ИМКО, ФАО, ЮНЕСКО және т.б). БҰҰ-ның қоршаған ортаны қорғау бойынша бағдарламасы (ЮНЕП).

Әлемдік мұхитты қорғау. 1954-жылғы теңізді мұнаймен ластауды болдырмау туралы Лондон Конвенциясы. 1973-жылғы теңізді кемелердің ластауын болдырмау туралы Конвенция. 1972-жылғы қалдықтар мен басқа да материалдарды лақтыру арқылы теңізді ластауды болдырмау туралы Конвенция.

24-тақырып. Халықаралық гуманитарлық құқық.

Әсери қақтығыстар кезіндегі халықаралық қатынастарды халықаралық-құқықтық реттеу міндеттері. Мемлекеттердің агрессияға қарсы қажетті қорғанысты жүзеге асыруының дұрыстығы. Агрессияның қылмыстылығы. Соғыс жағдайы және оның құқықтық салдары. Халықаралық және халықаралық сипаттағы емес әскери қақтығыстар.

Әсери әрекеттердің кеңістіктегі шегі (соғыс театры). Соғыс кезіндегі бейтараптық. Бейтараптықтың түрлері. Халықаралық сипаттағы құқықтар мен міндеттер.

25-тақырып. Әлемдік діндер және халықаралық құқық.

Әлемдік діндер және олардың халықаралық қатынастардағы ролі. Діни ұйымдар қызметін халықаралық-құқықтық реттеудің қайнар көздері.



26-тақырып. Халықаралық дауларды бейбіт шешу құралдары.

Мемлекеттердің мәселелерді тек қана бейбіт құралдармен шешуі. Саяси және заңдық даулар туралы мәселелер. БҰҰ Жарғысы. 1970-жылғы халықаралық құқық қағидалары туралы Декларация.

Тікелей келіссөздер және консультациялар (кеңес беру) халықаралық келіспеушіліктерді шешудің негізгі құралдары ретінде. Жоғарғы дәрежедегі және халықаралық конвенциялардағы келіссөздердің мәні. Халықаралық ұйымдар аясындағы келіссөздер.

27-тақырып. Мұнай, ауыл шаруашылық және туризм саласындағы ынтымақтастықтың халықаралық-құқықтық нысандары.

Мұнай саласындағы халықаралық-құқықтық ынтымақтастық. Жер қойнауын зерттеу, мұнай өндіру, мұнайды өңдеу және тасымалдау, экологиялық проблемаларды шешу мәселелері бойынша көп жақты және аумақтық шарттар.

Қазақстан Республикасының жер қойнауы және мұнай операцияларына қатысты нормативтік-құқықтық актілер. Мұнай саласында қызмет атқаратын Қазақстан Республикасының ұлттық компанияларының құқықтық жағдайы.

28-тақырып. Қазақстанның әлемдік қауымдастықтың мүшесі және қазіргі халықаралық құқықтың субъектісі ретінде дамуы.

Егемендік туралы Қазақстан Республикасының Декларациясы және тәуелсіздік туралы Қазақстан Республикасының Заңы. Қазақстанның әлемдік қауымдастыққа егеменді, тәуелсіз мемлекет ретінде кіруі. Қазақстан Республикасы БҰҰ-ның мүшесі ретінде.

Қазақстанның сыртқы саясат және ұлттық қауіпсіздік саласындағы стратегиялық бағыты.


Тәжірибелік сабақтардың мазмұны
1-тақырып. Қазіргі халықаралық құқық құқықтың ерекше жүйесі ретінде және оның мазмұны.

Халықаралық құқық құқықтың ерекше жүйесі ретінде. Халықаралық – құқықтық қатынастарды реттейтін пән. Субъектілердің ерекшеліктері, нормаларды жүзеге асыру және қалыптастыру процессі, сонымен қатар оны қамтамасыз ету тәсілдері. Халықаралық құқықтың мәжбүрлеу шаралары.



2-тақырып. Халықаралық-құқықтық ғылым және халықаралық құқықтың тарихы.

Орта ғасырлардағы халықаралық құқық. Халықаралық құқықтың негізгі институттары. Осы дәуірдің халықаралық-құқықтық көзқарастары.

1648 жылғы Вестфаль конгресі және оның халықаралық құқықтың дамуындағы ролі. Гуго Гроций, оның замандастары және оның жолын қуушылар.

Халықаралық құқыққа француз революциясының тигізген ықпалы. 1815 жылғы Вена конгресі, 1856 жылғы Париж конгресі, 18884-1885 жылдардағы Берлин конференциясы. 1899 және 1907 жылдардағы Гаага әлем Конференциясы.



3-тақырып. Қазақстан тарихындағы халықаралық–құқықтық институттардың пайда болуы және дамуы

Қазақстан тарихында елшілік әдет-ғұрып дипломатиялық құқықтың қайнар көзі ретінде. Қазақстандағы әдет-ғұрып пен шарттардың арақатынасы.

Қазақстандағы жүздердің, қазақ хандарының сыртқы қарым-қатынасындағы мемлекеттік ішкі органдары. Шет елдердегі Қазақстан елшіліктерінің мақсаты. Қазақ хандарының шарттық тәжірибедегі шарттарының атауы. Қазақстандағы шартттарды жүзеге асыруды қамтамасыз етуші халықаралық -құқықтық құралдар.

4-тақырып. Халықаралық құқықтың қайнар көздері.

Мемлекеттердің сыртқы саяси және сыртқы экономикалық мәселелері бойынша заңдар - халықаралық құқықтың қосалқы қайнар көзі.

Халықаралық құқықты жүйелеу (кодификациялау). Жүйеленген актілерді жасаудағы БҰҰ мен басқа да халықаралық ұйымдардың ролі. БҰҰ-ның халықаралық құқық комиссиясы дайындаған негізгі жүйеленген актілері.

5-тақырып. Халықаралық құқықтың қағидалары.

Шекаралардың мызғымастығы қағидасы. Оның күш қолданбау және күшпен қорқытпау қағидасымен органикалық байланысы.

Мемлекеттердің аумақтық тұтастық қағидасы.

Халықаралық дауларды бейбіт жолмен шешу қағидасы, оның мазмұны және оны қолдану әдістері.

Басқа мемлекеттердің ішкі істеріне араласпау қағидасы.

6-тақырып. Халықаралық құқықтың субъектілері, мемлекетті тану және мемлекеттің құқық мирасқорлығы.

Мемлекет халықаралық құқықтың негізгі субъектісі ретінде. Мемлекеттік егемендіктің белгілері және ұғымы, оның әлеуметтік-саяси және заңдық мазмұны. Егемендік және мемлекеттің ішкі құзіреттері. Мемлекеттік егемендікті жоққа шығару концепциясы.

«Әлемдік» мемлекеттің, үкіметтің, парламенттің теориялары.

Халықаралық құқық субъектілері – мемлекеттердің түрлері. Халықаралық құқықтағы күрделі мемлекеттер.

Тұрақты бейтарап мемлекеттер.

7-тақырып. Халықаралық шарттар құқығы.

Әмбебап және басқа да шарттарға қатысу құқығы. Шарттарды жасасқан кезде мемлекеттің атынан өкілдік ететін органдар. Шарттарға қатысу және халықаралық тану. Шарттар және үшінші мемлекеттер.

Шарттарды бекіту. Өкілеттілік. Мәтінін қабылдау. Консенсус. Мәтіндердің бірдейлігін анықтау. Шарттың міндеттілігіне келісім беру түрі. Қол қою және оның түрлері, бекіту, қабылдау, қосу. Көпжақты шарттарға қатысты мәмілелер. Мәмілелердің заңдық зардаптары. Депозитарий және оның қызметі. Шарттың күшіне енуі. Уақытша қолданудың мүмкіндігі. Өзгерістер енгізуі. Жариялау. Шарттарды тіркеу.

8-тақырып. Халықаралық ұйымдардың құқықтық мәртебесі.

Қазіргі халықаралық ұйымдардың заңдық табиғаты. Халықаралық ұйымдардың Жарғысы халықаралық шарттың ерекше түрі. Жарғы - халықаралық ұйымдар қызметінің заңдық негізі. Қазіргі халықаралық ұйымдардың негізгі қағидалары. Ұйымның құзіреттері және оның функциялары. Шарттық құқық қабілеттілік. Мемлекеттің халықаралық ұйымдардағы өкілдіктері.

Халықаралық ұйымдардағы мүшелік. Халықаралық ұйымдарға кіру тәртібі. Мүшелікті тоқтату: ұйымнан шығу. Мүшелікті тоқтата тұру. Халықаралық ұйымдар қызметіне Қазақстанның қатысуы.

Халықаралық ұйымдар органдары. Оларды қалыптастыру қағидалары және құзіреттерінің қатынастары.



9-тақырып. Біріккен Ұлттар Ұйымы (БҰҰ) - әмбебаб халықаралық ұйым ретінде.

Қамқоршылық жөніндегі Кеңес. Халықаралық Сот. Секретариат. Біріккен Ұлттар Ұйымының Европалық бөлімі. Біріккен Ұлттар Ұйымы жанындағы мемлекеттің тұрақты үкіметі. Біріккен Ұлттар Ұйымы қызметінің халықаралық-құқықтық негіздері және жалпы сипаттамсы.



10-тақырып. Халықаралық және мемлекетішілік құқықтың қатынасы және бір-бірімен өзара әрекеттесуі.

Мемлекетішілік және халықаралық құқықтардың қатынасы туралы теориялар: дуалистік және монистік теориялар.

Мемлекетішілік құқық оның нормаларының халықаралық құқық нормаларымен қатынасы туралы. Мемлекеттердің халықаралық құқық нормаларының сақталмауын ақтау мақсатында, өзінің мемлекетішілік құқығына сілтеме жасауына жол бермеу.

Халықаралық құқық, оның нормалары мен мемлекетішілік құқық нормаларының ара қатынасы туралы. Осы мәселелерді әр түрлі мемлекеттің заңдылықтары бойынша шешудің түрлері. Қазақстандағы тәжірибедегі және заңдылық бойынша халықаралық және мемлекетішілік құқықтың қатынасы мәселелерін шешу.



11-тақырып. Халықаралық-құқықтық жауапкершілік.

Мемлекеттің халықаралық-құқықтық жауапкершілігінің түрлері: саяси және материальдық жауапкершілік. Олардың нысандары. Баса-көктеп кіргені үшін (агрессия) мемлекеттің тартылатын жауапкершілігінің ерекшелігі. Қазақстан заңдары бойынша халықаралық-құқықтық жауапкершілік мәселелері.

Халықаралық ұйымдардың жауапкершілігі. Халықаралық ұйымдар халықаралық жауапкершіліктің субъектісі және халықаралық шағымдардың (претензий) субъектісі ретінде.

12-тақырып. Халықаралық құқықтағы адам құқықтарын қорғау.

Азаматтықты алу және одан айрылу тәсілдері. Туу бойынша азаматтықты алу. Натурализация. Оптация. Трансферт. Ата-аналарының азаматтықты өзгертуіне байланысты балаларының азаматтығы мәселелері. Азаматтықтан айрылу. Азаматттықты қайта қалпына келтіру.

Қос азаматтық. Қос азаматтықты жою туралы Қазақстанның жасасқан шарттары. Азаматтық туралы Қазақстан-Ресей арасындағы шарттардың ерекшеліктері.

Азаматтығы жоқ тұлғалар. Азаматтығы жоқ тұлғалардың құқықтық жағдайлары.

Азаматтық мәселелері жөніндегі халықаралық шарттар.

Қазақстан заңдарындағы азаматтық мәселелері

«Қазақстан Республикасының азаматтығы туралы» 1991 жыл 20 желтоқсандағы, 1995 жылғы өзгертулер мен толықтырулар енгізілген Қазақстан Республикасының Заңы.

Шетелдіктердің құқықтық жағдайы. Шетелдіктердің құқықтық режимінің ерекше түрлері: ұлттық режим.

Қазақстан Республикасындағы шетелдіктердің құқықтық жағдайы.

13-тақырып. Халықаралық экономикалық құқық.

Халықаралық экономикалық құқықтың қайнар көздері. Халықаралық шарт және әдет-ғұрып. Халықаралық экономикалық құқық нормаларын қалыптастыруда халықаралық конвенциялар және халықаралық ұйымдар резолюциясының атқаратын ролі. 1974 жылғы жаңа экономикалық тәртіпті бекіту туралы декларация. 1975 жылғы ЮНИДО конференциясында қабылдаған өнеркәсіптік дамыту және ынтымақтастық туралы Рим декларациясы. 1974 жылғы мемлекеттердің міндеттілігі және экономикалық құқық хартиясы. Қазақстанның сыртқы экономикалық заңдарының халықаралық конвенциялармен қатынасы.



14-тақырып. Дипломатиялық құқық.

Мемлекеттің сыртқы қатынастар органдары. Сыртқы қатынастардың мемлекетішілік органдары: парламент, мемлекет басшысы, үкімет, сыртқы істер ведомствосы – сыртқы қатынастарының жалпы құзіреттерінің органы ретінде. Басқа министерствалар және ведомствалардың ролі. Қазақстанның 1995 жылғы Конституциясы бойынша сыртқы қатынастар органдары. Қазақстан Республикасының Президенті. Қазақстан Республикасының Парламенті. Қазақстан Республикасының Сыртқы Істер Министрлігі. Сауда және өнеркәсіп министрлігі және оның сыртқы экономикалық байланыстарды дамытудағы ролі. Қазақстан Републикасының Президентінің 2004 жылғы 4 ақпандағы № 1287 «Қазақстан Республикасының Өкілеттілігі мен оған теңестірілген дипломатиялық ережелерін бекіту туралы» жарлығы.

Сыртқы қатынастардағы шетел органдары. Дипломатиялық өкілдіктер. Сауда. Өкілдігі. Консулдық. Халықаралық ұйымдардағы мемлекеттің өкілділіктері. Сыртқы қатынастардағы уақытша шетел органдары.

15-тақырып. Консулдық құқық.

Қазақстанның шетелдермен жасасқан консулдық конвенциялары. Консулдық мәселелері бойынша Қазақстан Заңдары. 1963 жылғы консулдық қатынастар жөніндегі Вена конвенциясы.

Консулдық артықшылықтар мен иммуниттер. Консулдық артықшылықтар мен имуниттердің дипломатиялық артықшылықтар мен иммуниттерден айырмашылығы.

16-тақырып. Халықаралық қауіпсіздік құқығы.

Ұжымдық қауіпсіздік. Біріккен Ұлттар Ұйымының Ұжымдық қауіпсіздік жүйесі. Аймақ негізіндегі ұжымдық қауіпсіздік. Аумақтық келісімдер және ұйымдар. Олардың қызметтерінің құқықтық жағдайлары. 1975 жылғы Европа ынтымақтастығы және қауіпсіздік жөніндегі қорытынды акт. Азия және басқа да континенттер жөніндегі аумақтық қауіпсіздік мәселелері. Азиядағы сенім шараларын бекіту мәселелері бойынша Қазақстанның бастамашылығы.



17-тақырып. Қылмыспен күресудегі халықаралық ынтымақтастық.

Ынтымақтастық аясы:

а) Құлдықпен күрес, құл сатумен және адамдарды сатудың басқа да нысандары. 1926 және 1956 жылдардағы конвенциялар.

б) психотроптық заттар және есірткі құралдарын заңсыз өндіру және таратумен күрес. Ортақ конвенция

в) теңіздегі қарақшылықпен күресу;

г) әуе кемелерін заңсыз басып алу және азаматтық авиацияның қауіпсіздігіне бағытталған басқа да заңсыз әрекеттермен күресу. 1970-жылғы Гаага Конвенциясы. 1971-жылғы Монреаль Конвенциясы. Қазақстанның бір қатар көрші мемлекеттермен жасасқан әуе кемелерін айдап кетуді болдырмау туралы екі жақты шарттары.

д) әр түрлі нысандардағы халықаралық терроризм. 1973-жылғы халықаралық қорғауға ие тұлғаларға, сонымен бірге дипломатиялық агенттерге қарсы қылмыстарды болдырмау және жазалау туралы Конвенция. Жалдамалылық үшін жауапкершілікті халықаралық-құқықтық регламентациялау мәселелері.

18-тақырып. Аумақ және шекара.

Мемлекеттік аумақ. Түсінігі және құрамдас бөліктері. Жер, су және әуе аумағы мемлекеттің өмір сүруінің қажетті шарты ретінде. Мемлекеттің аумақтық үстемдігі.

Мемлекеттердің аумағын шектеу. Халықтардың өз тағдырларын өздері анықтау құқығы – аумақтық шектеудің құқықтық негізі ретінде. Мемлекеттің аумағын өзгертудің құқықтық негіздері мен тәсілдері.

Мемлекеттік шекаралар. Шекара режимдері туралы шарттар. 1993-жылғы Қазақстан Республикасының мемлекеттік шекараны қорғау туралы Заңы. Қазақстанның аумағы мен шекаралары.



19-тақырып. Халықаралық теңіз және өзен құқығы.

Аумақ сулары. Жағадағы мемлекеттің аумақ суындағы егеменділігі. Аумақ суының шекарасы. 1958, 1960-жылғы БҰҰ-ның Женева конференциялары мен БҰҰ-ның теңіз құқығына қатысты үшінші конфефренциясындағы аумақ суының көлемі туралы мәселелері.

Аумақ суының құқықтық режимі. Сауда кемелерінің бейбіт өту құқығы. Шетел әскери кемелерінің өту мәселелері. Мемлекеттік теңіз кемелерінің иммунитеті. 1958-жылғы аумақсуы мен іргелес зона туралы Конвенция. БҰҰ-ның теңіз құқығына қатысты үшінші конференциясы мен жағадағы мемлекеттердің заңнамалары бойынша аумақ суларының режимі.

Іргелес зона: түсінігі мен құқықтық режимі.



20-тақырып. Құрлықішілік мемлекеттердің құқықтық мәртебесі.

БҰҰ-ның теңіз құқығына қатысты конференцияларында құрлықішілік мемлекеттердің теңізге шығуы мәселелерін қарастыру.

Құрлықішілік мемлекеттердің теңізге еркін шығуы құқығын кодификациялау.

Халықаралық құқықтағы транзит еркіндігі түсінігі. Халықаралық құқықтағы транзит еркіндігін құрлықішілік мемлекеттердің пайдалануы. Құрлықішілік мемлекеттердің жағадағы көрші мемлекеттердің аумағы арқылы транзитін құқықтық регламентациялау. Көлік құралдарының транзиті.



21-тақырып. Халықаралық әуе құқығы.

Халықаралық әуе құқығы мәселелері бойынша негізгі халықаралық конвенцияларо. 1944-жылғы халықарлық азаматтық авиация туралы Чикаго Конвенциясы. Қазақстан Республикаысның авиацияға қатысты екіжақты шарттары.

Әуе кеңістігінің халықаралық режимі. Мемлекеттердің әуе кеңістігінен ұшу ережелері, шетелдік әуе кемелеріне ұшу құқығын беру тәртібі мен талаптар, аэропорттарды пайдалану тәртіптері мен шарттары. Қазақстан Республикасының халықаралық әуе кеңістігінде ұшу ережелері.

22-тақырып. Ғарыш кеңістігін игеру және халықаралық құқық.

Ғарыш кеңістігі мен аспан денелерін еркін зерттеу мен пайдалану. Ғарыш кеңістігі мен аспан денелерін ұлттық деп жариялауға тиым салу. Ғарышта әскери қызметте тиым салу. Ғарыш кеңістігінде нақты зиянды тәжірибелер жүргізуді болдырмау. Мемлекет егемендігінің жоғарғы шегі мәселесі.

Ғарыш объектілері мен ғарышкерлердің құқықтық режимі. «Ғарыш объектісінің» түсінігі. Ғарыш объектілерін тіркеу. Ғарыш объектілері мен ғарышкерлерге юрисдикцияның таралуы мен оларды бақылау. Ғарыш объектілеріне меншік құқығы.Ғарышкерлердің оралуы мен оларды құтқаруға және ғарыш объектілерінің оралуына қатысты мемлекеттердің құқықтары мен міндеттері.

23-тақырып. Халықаралық экологиялық құқық.

Жер атмосферасын зиянды әсерлерден қорғау. Жасанды әсер етулерді құқықтық реттеу. Климатқа және табиғатқа жасанды әсер теулерді құқықтық реттеу. 1976-жылғы әскери және басқа жағымсыз құралдарды пайдаланып Табиғатқа әсер етуге тиым салу туралы Конвенциясы.

Көшіп жүретін жануарларды қорғау. Жоғалу қаупі туған жануарлар мен өсімдіктерді және маңызды экожүйелерді сақтау. Жануарлар мен өсімдіктерді аурулар мен зиянкелтірушілерден сақтау. 1973-жылғы жоғалу қаупі туған жабайы фауна мен флораны халықаралық саудалау түрлері Конвенциясы.

24-тақырып. Халықаралық гуманитарлық құқық.

Әсери қақтығыстарды регламентациялау мәселелері бойынша актілер. 1949-жылғы соғыс құрбандарын қорғау туралы Женева Конвенциясы және 1977-жылғы оған Қосымша хаттамалар. Соғысты жүргізу құралдарын шектейтін шарттар мен Конвенциялар. Әсери қылмыстар үшін және адамзатқа, бейбітшілікке қарсы қылмыстар үшін жауапкершілік жүктейтін халықаралық актілер. Қазақстан тарихындағы соғыс жүргізуге қатысты әдет-ғұрыптық ережелер.

Комбатанттар (соғыспайтындар). Тұрақ және тұрақты еме қарулы күштер. Партизандар. Ұлт-азаттық қозғалыстардың қатысушылары. Жалдамалыларға комбатант мәртебесінің таралмауы. Комбатант еместер.

25-тақырып. Әлемдік діндер және халықаралық құқық.

Халықаралық қатынастарға қатысатын діни ұйымдардың заңдық ерекшеліктері. Халықаралық аренада қызмет атқаратын діни ұйымдарды саралау.



26-тақырып. Халықаралық дауларды бейбіт шешу құралдары.

Дауларды халықаралық ұйымдарда шешу. БҰҰ Қауіпсіздік Кеңесінің ерекше ролі.

Халықаралық мәмілеге келтіру процедурасы. Қайырымды қызмет. Дедалдық. Тергеу және келісім комиссиялары және оларды ұйымдастыру. Мәмілеге келтіру процедурасына қатысты халықаралық келісімдер. Мәмілеге келтіру процедураларына Қазақстанның қатысуы.

Халықаралық аралық соттар (арбитаж). Аралық соттардың дамуының тарихы және оның қызмет ету процедурасы. Гаагадағы аралық соттың Тұрақты Палатасы. Халықаралық аралық соттардың түрлері.



27-тақырып. Мұнай, ауыл шаруашылық және туризм саласындағы ынтымақтастықтың халықаралық-құқықтық нысандары.

ФАО-ны (азық-түлік және ауыл шаруашылық мәселелері бойынша ұйым) құру. ФАО БҰҰ-ның мамандандырылған мекемесі ретінде. ФАО міндеттері. Қатысушы мемлекеттердегі халықтың тамақтануын жақсарту және тұрмыс деңгейін көтеру. Азық-түлік және ауыл шаруашылық өнімдерін өндіру тиімділігін жақсарту. ФАО органдары. Қазақстанның ФАО қызметіне қатысуы. Қазақстанның азық-түлік және ауыл шаруашылық өнімдерін өндіру мен сақтаудың халықаралық тәжірибені пайдалануы.

Ауыл шаруашылықты дамытудың Халықаралық қоры ( ИФАД). ИФАД құрылымы. ИФАД-қа мүшелік. Атқару Комитетінің 6-сессиясында қабылданған ИФАД ережелері. ИФАД, 1982-жылдың қыркүйегі. ИФАД-тың мемлекеттерге қаржылық көмек көрсетуі: процедуралары, тендерлік құжаттар, контрактілерді бағалау.

28-тақырып. Қазақстанның әлемдік қауымдастықтың мүшесі және қазіргі халықаралық құқықтың субъектісі ретінде дамуы.

Қазақстанның көршілес мемлекеттермен қатынасы. Қазақстан Еуропа мен Азия-Тынық мұхиты аумағындағы елдердің өзара қарым-қатынасын байланыстырушы мемлекет ретінде.

Қазақстанның халықаралық қаржы-несиелік ұйымдардың қызметіне қатысуы.

Қазақстанның Тынық мұхитынан Жерорта теңізіне дейінгі транзиттік теміржол магисталін қамтамасыз етуге қатысуы.

Қазақстанның қауіпсіздік жүйесі аумақтық және планеталық қауіпсіздік жүйесінің құрамдас бөлігі ретінде.

Қазақстанның НАТО Кеңесінің қызметіне қатысуы.



Білім алушылардың өзіндік жұмыстарының мазмұны
1-тақырып. Қазіргі халықаралық құқық құқықтың ерекше жүйесі ретінде және оның мазмұны.

Халықаралық құқық құқықтың ерекше жүйесі ретінде. Халықаралық – құқықтық қатынастарды реттейтін пән. Субъектілердің ерекшеліктері, нормаларды жүзеге асыру және қалыптастыру процессі, сонымен қатар оны қамтамасыз ету тәсілдері. Халықаралық құқықтың мәжбүрлеу шаралары.

Ұсынылатын әдебиеттер: [1], 3-8бет; [2], 5-12бет

2-тақырып. Халықаралық-құқықтық ғылым және халықаралық құқықтың тарихы.

Орта ғасырлардағы халықаралық құқық. Халықаралық құқықтың негізгі институттары. Осы дәуірдің халықаралық-құқықтық көзқарастары.

1648 жылғы Вестфаль конгресі және оның халықаралық құқықтың дамуындағы ролі. Гуго Гроций, оның замандастары және оның жолын қуушылар.

Халықаралық құқыққа француз революциясының тигізген ықпалы. 1815 жылғы Вена конгресі, 1856 жылғы Париж конгресі, 18884-1885 жылдардағы Берлин конференциясы. 1899 және 1907 жылдардағы Гаага әлем Конференциясы.

Ұсынылатын әдебиеттер: [1], 9-11бет; [19], 5-12бет

3-тақырып. Қазақстан тарихындағы халықаралық–құқықтық институттардың пайда болуы және дамуы

Қазақстан тарихында елшілік әдет-ғұрып дипломатиялық құқықтың қайнар көзі ретінде. Қазақстандағы әдет-ғұрып пен шарттардың арақатынасы.

Қазақстандағы жүздердің, қазақ хандарының сыртқы қарым-қатынасындағы мемлекеттік ішкі органдары. Шет елдердегі Қазақстан елшіліктерінің мақсаты. Қазақ хандарының шарттық тәжірибедегі шарттарының атауы. Қазақстандағы шартттарды жүзеге асыруды қамтамасыз етуші халықаралық -құқықтық құралдар.

Ұсынылатын әдебиеттер: [12], 19-21бет; [5], 9-19бет



4-тақырып. Халықаралық құқықтың қайнар көздері.

Мемлекеттердің сыртқы саяси және сыртқы экономикалық мәселелері бойынша заңдар - халықаралық құқықтың қосалқы қайнар көзі.

Халықаралық құқықты жүйелеу (кодификациялау). Жүйеленген актілерді жасаудағы БҰҰ мен басқа да халықаралық ұйымдардың ролі. БҰҰ-ның халықаралық құқық комиссиясы дайындаған негізгі жүйеленген актілері.

Ұсынылатын әдебиеттер: [7], 69-81бет; [9], 50-62бет



5-тақырып. Халықаралық құқықтың қағидалары.

Шекаралардың мызғымастығы қағидасы. Оның күш қолданбау және күшпен қорқытпау қағидасымен органикалық байланысы.

Мемлекеттердің аумақтық тұтастық қағидасы.

Халықаралық дауларды бейбіт жолмен шешу қағидасы, оның мазмұны және оны қолдану әдістері.

Басқа мемлекеттердің ішкі істеріне араласпау қағидасы.
6-тақырып. Халықаралық құқықтың субъектілері, мемлекетті тану және мемлекеттің құқық мирасқорлығы.

Мемлекет халықаралық құқықтың негізгі субъектісі ретінде. Мемлекеттік егемендіктің белгілері және ұғымы, оның әлеуметтік-саяси және заңдық мазмұны. Егемендік және мемлекеттің ішкі құзіреттері. Мемлекеттік егемендікті жоққа шығару концепциясы.

«Әлемдік» мемлекеттің, үкіметтің, парламенттің теориялары.

Халықаралық құқық субъектілері – мемлекеттердің түрлері. Халықаралық құқықтағы күрделі мемлекеттер.

Тұрақты бейтарап мемлекеттер.

Ұсынылатын әдебиеттер: [16], 68бет; [19], 55-62бет



7-тақырып. Халықаралық шарттар құқығы.

Әмбебап және басқа да шарттарға қатысу құқығы. Шарттарды жасасқан кезде мемлекеттің атынан өкілдік ететін органдар. Шарттарға қатысу және халықаралық тану. Шарттар және үшінші мемлекеттер.

Шарттарды бекіту. Өкілеттілік. Мәтінін қабылдау. Консенсус. Мәтіндердің бірдейлігін анықтау. Шарттың міндеттілігіне келісім беру түрі. Қол қою және оның түрлері, бекіту, қабылдау, қосу. Көпжақты шарттарға қатысты мәмілелер. Мәмілелердің заңдық зардаптары. Депозитарий және оның қызметі. Шарттың күшіне енуі. Уақытша қолданудың мүмкіндігі. Өзгерістер енгізуі. Жариялау. Шарттарды тіркеу.

Ұсынылатын әдебиеттер: [17], 101-103бет; [19], 112бет



8-тақырып. Халықаралық ұйымдардың құқықтық мәртебесі.

Қазіргі халықаралық ұйымдардың заңдық табиғаты. Халықаралық ұйымдардың Жарғысы халықаралық шарттың ерекше түрі. Жарғы - халықаралық ұйымдар қызметінің заңдық негізі. Қазіргі халықаралық ұйымдардың негізгі қағидалары. Ұйымның құзіреттері және оның функциялары. Шарттық құқық қабілеттілік. Мемлекеттің халықаралық ұйымдардағы өкілдіктері.

Халықаралық ұйымдардағы мүшелік. Халықаралық ұйымдарға кіру тәртібі. Мүшелікті тоқтату: ұйымнан шығу. Мүшелікті тоқтата тұру. Халықаралық ұйымдар қызметіне Қазақстанның қатысуы.

Халықаралық ұйымдар органдары. Оларды қалыптастыру қағидалары және құзіреттерінің қатынастары.

Ұсынылатын әдебиеттер: [11], 49-61бет; [19], 114бет

9-тақырып. Біріккен Ұлттар Ұйымы (БҰҰ) - әмбебаб халықаралық ұйым ретінде.

Қамқоршылық жөніндегі Кеңес. Халықаралық Сот. Секретариат. Біріккен Ұлттар Ұйымының Европалық бөлімі. Біріккен Ұлттар Ұйымы жанындағы мемлекеттің тұрақты үкіметі. Біріккен Ұлттар Ұйымы қызметінің халықаралық-құқықтық негіздері және жалпы сипаттамсы.

Ұсынылатын әдебиеттер: [1], 132бет; [11], 92бет

10-тақырып. Халықаралық және мемлекетішілік құқықтың қатынасы және бір-бірімен өзара әрекеттесуі.

Мемлекетішілік және халықаралық құқықтардың қатынасы туралы теориялар: дуалистік және монистік теориялар.

Мемлекетішілік құқық оның нормаларының халықаралық құқық нормаларымен қатынасы туралы. Мемлекеттердің халықаралық құқық нормаларының сақталмауын ақтау мақсатында, өзінің мемлекетішілік құқығына сілтеме жасауына жол бермеу.

Халықаралық құқық, оның нормалары мен мемлекетішілік құқық нормаларының ара қатынасы туралы. Осы мәселелерді әр түрлі мемлекеттің заңдылықтары бойынша шешудің түрлері. Қазақстандағы тәжірибедегі және заңдылық бойынша халықаралық және мемлекетішілік құқықтың қатынасы мәселелерін шешу.

Ұсынылатын әдебиеттер: [2], 192бет; [9], 89-93бет

11-тақырып. Халықаралық-құқықтық жауапкершілік.

Мемлекеттің халықаралық-құқықтық жауапкершілігінің түрлері: саяси және материальдық жауапкершілік. Олардың нысандары. Баса-көктеп кіргені үшін (агрессия) мемлекеттің тартылатын жауапкершілігінің ерекшелігі. Қазақстан заңдары бойынша халықаралық-құқықтық жауапкершілік мәселелері.

Халықаралық ұйымдардың жауапкершілігі. Халықаралық ұйымдар халықаралық жауапкершіліктің субъектісі және халықаралық шағымдардың (претензий) субъектісі ретінде.

Ұсынылатын әдебиеттер: [13], 300-302бет; [19], 102бет



12-тақырып. Халықаралық құқықтағы адам құқықтарын қорғау.

Азаматтықты алу және одан айрылу тәсілдері. Туу бойынша азаматтықты алу. Натурализация. Оптация. Трансферт. Ата-аналарының азаматтықты өзгертуіне байланысты балаларының азаматтығы мәселелері. Азаматтықтан айрылу. Азаматттықты қайта қалпына келтіру.

Қос азаматтық. Қос азаматтықты жою туралы Қазақстанның жасасқан шарттары. Азаматтық туралы Қазақстан-Ресей арасындағы шарттардың ерекшеліктері.

Азаматтығы жоқ тұлғалар. Азаматтығы жоқ тұлғалардың құқықтық жағдайлары.

Азаматтық мәселелері жөніндегі халықаралық шарттар.

Қазақстан заңдарындағы азаматтық мәселелері

«Қазақстан Республикасының азаматтығы туралы» 1991 жыл 20 желтоқсандағы, 1995 жылғы өзгертулер мен толықтырулар енгізілген Қазақстан Республикасының Заңы.

Шетелдіктердің құқықтық жағдайы. Шетелдіктердің құқықтық режимінің ерекше түрлері: ұлттық режим.

Қазақстан Республикасындағы шетелдіктердің құқықтық жағдайы. Ұсынылатын әдебиеттер: [1], 165-167бет; [3], 141бет

13-тақырып. Халықаралық экономикалық құқық.

Халықаралық экономикалық құқықтың қайнар көздері. Халықаралық шарт және әдет-ғұрып. Халықаралық экономикалық құқық нормаларын қалыптастыруда халықаралық конвенциялар және халықаралық ұйымдар резолюциясының атқаратын ролі. 1974 жылғы жаңа экономикалық тәртіпті бекіту туралы декларация. 1975 жылғы ЮНИДО конференциясында қабылдаған өнеркәсіптік дамыту және ынтымақтастық туралы Рим декларациясы. 1974 жылғы мемлекеттердің міндеттілігі және экономикалық құқық хартиясы. Қазақстанның сыртқы экономикалық заңдарының халықаралық конвенциялармен қатынасы.

Ұсынылатын әдебиеттер: [1], 165-167бет; [3], 141бет
14-тақырып. Дипломатиялық құқық.

Мемлекеттің сыртқы қатынастар органдары. Сыртқы қатынастардың мемлекетішілік органдары: парламент, мемлекет басшысы, үкімет, сыртқы істер ведомствосы – сыртқы қатынастарының жалпы құзіреттерінің органы ретінде. Басқа министерствалар және ведомствалардың ролі. Қазақстанның 1995 жылғы Конституциясы бойынша сыртқы қатынастар органдары. Қазақстан Республикасының Президенті. Қазақстан Республикасының Парламенті. Қазақстан Республикасының Сыртқы Істер Министрлігі. Сауда және өнеркәсіп министрлігі және оның сыртқы экономикалық байланыстарды дамытудағы ролі. Қазақстан Републикасының Президентінің 2004 жылғы 4 ақпандағы № 1287 «Қазақстан Республикасының Өкілеттілігі мен оған теңестірілген дипломатиялық ережелерін бекіту туралы» жарлығы.

Сыртқы қатынастардағы шетел органдары. Дипломатиялық өкілдіктер. Сауда. Өкілдігі. Консулдық. Халықаралық ұйымдардағы мемлекеттің өкілділіктері. Сыртқы қатынастардағы уақытша шетел органдары.

Ұсынылатын әдебиеттер: [2], 155бет; [3], 141бет



15-тақырып. Консулдық құқық.

Қазақстанның шетелдермен жасасқан консулдық конвенциялары. Консулдық мәселелері бойынша Қазақстан Заңдары. 1963 жылғы консулдық қатынастар жөніндегі Вена конвенциясы.

Консулдық артықшылықтар мен иммуниттер. Консулдық артықшылықтар мен имуниттердің дипломатиялық артықшылықтар мен иммуниттерден айырмашылығы.

Ұсынылатын әдебиеттер: [5], 165-167бет; [6], 41бет



16-тақырып. Халықаралық қауіпсіздік құқығы.

Ұжымдық қауіпсіздік. Біріккен Ұлттар Ұйымының Ұжымдық қауіпсіздік жүйесі. Аймақ негізіндегі ұжымдық қауіпсіздік. Аумақтық келісімдер және ұйымдар. Олардың қызметтерінің құқықтық жағдайлары. 1975 жылғы Европа ынтымақтастығы және қауіпсіздік жөніндегі қорытынды акт. Азия және басқа да континенттер жөніндегі аумақтық қауіпсіздік мәселелері. Азиядағы сенім шараларын бекіту мәселелері бойынша Қазақстанның бастамашылығы.

Ұсынылатын әдебиеттер: [7], 100бет; [3], 141бет

17-тақырып. Қылмыспен күресудегі халықаралық ынтымақтастық.

Ынтымақтастық аясы:

а) Құлдықпен күрес, құл сатумен және адамдарды сатудың басқа да нысандары. 1926 және 1956 жылдардағы конвенциялар.

б) психотроптық заттар және есірткі құралдарын заңсыз өндіру және таратумен күрес. Ортақ конвенция

в) теңіздегі қарақшылықпен күресу;

г) әуе кемелерін заңсыз басып алу және азаматтық авиацияның қауіпсіздігіне бағытталған басқа да заңсыз әрекеттермен күресу. 1970-жылғы Гаага Конвенциясы. 1971-жылғы Монреаль Конвенциясы. Қазақстанның бір қатар көрші мемлекеттермен жасасқан әуе кемелерін айдап кетуді болдырмау туралы екі жақты шарттары.

д) әр түрлі нысандардағы халықаралық терроризм. 1973-жылғы халықаралық қорғауға ие тұлғаларға, сонымен бірге дипломатиялық агенттерге қарсы қылмыстарды болдырмау және жазалау туралы Конвенция. Жалдамалылық үшін жауапкершілікті халықаралық-құқықтық регламентациялау мәселелері.

Ұсынылатын әдебиеттер: [17], 169-167бет; [19], 91бет



18-тақырып. Аумақ және шекара.

Мемлекеттік аумақ. Түсінігі және құрамдас бөліктері. Жер, су және әуе аумағы мемлекеттің өмір сүруінің қажетті шарты ретінде. Мемлекеттің аумақтық үстемдігі.

Мемлекеттердің аумағын шектеу. Халықтардың өз тағдырларын өздері анықтау құқығы – аумақтық шектеудің құқықтық негізі ретінде. Мемлекеттің аумағын өзгертудің құқықтық негіздері мен тәсілдері.

Мемлекеттік шекаралар. Шекара режимдері туралы шарттар. 1993-жылғы Қазақстан Республикасының мемлекеттік шекараны қорғау туралы Заңы. Қазақстанның аумағы мен шекаралары.

Ұсынылатын әдебиеттер: [7], 100бет; [3], 141бет

19-тақырып. Халықаралық теңіз және өзен құқығы.

Аумақ сулары. Жағадағы мемлекеттің аумақ суындағы егеменділігі. Аумақ суының шекарасы. 1958, 1960-жылғы БҰҰ-ның Женева конференциялары мен БҰҰ-ның теңіз құқығына қатысты үшінші конфефренциясындағы аумақ суының көлемі туралы мәселелері.

Аумақ суының құқықтық режимі. Сауда кемелерінің бейбіт өту құқығы. Шетел әскери кемелерінің өту мәселелері. Мемлекеттік теңіз кемелерінің иммунитеті. 1958-жылғы аумақсуы мен іргелес зона туралы Конвенция. БҰҰ-ның теңіз құқығына қатысты үшінші конференциясы мен жағадағы мемлекеттердің заңнамалары бойынша аумақ суларының режимі.

Іргелес зона: түсінігі мен құқықтық режимі.

Ұсынылатын әдебиеттер: [17], 100бет; [19], 141бет

20-тақырып. Құрлықішілік мемлекеттердің құқықтық мәртебесі.

БҰҰ-ның теңіз құқығына қатысты конференцияларында құрлықішілік мемлекеттердің теңізге шығуы мәселелерін қарастыру.

Құрлықішілік мемлекеттердің теңізге еркін шығуы құқығын кодификациялау.

Халықаралық құқықтағы транзит еркіндігі түсінігі. Халықаралық құқықтағы транзит еркіндігін құрлықішілік мемлекеттердің пайдалануы. Құрлықішілік мемлекеттердің жағадағы көрші мемлекеттердің аумағы арқылы транзитін құқықтық регламентациялау. Көлік құралдарының транзиті.

Ұсынылатын әдебиеттер: [17], 101-103бет; [19], 112бет

21-тақырып. Халықаралық әуе құқығы.

Халықаралық әуе құқығы мәселелері бойынша негізгі халықаралық конвенцияларо. 1944-жылғы халықарлық азаматтық авиация туралы Чикаго Конвенциясы. Қазақстан Республикаысның авиацияға қатысты екіжақты шарттары.

Әуе кеңістігінің халықаралық режимі. Мемлекеттердің әуе кеңістігінен ұшу ережелері, шетелдік әуе кемелеріне ұшу құқығын беру тәртібі мен талаптар, аэропорттарды пайдалану тәртіптері мен шарттары. Қазақстан Республикасының халықаралық әуе кеңістігінде ұшу ережелері.

Ұсынылатын әдебиеттер: [17], 116-103бет; [19], 119бет



22-тақырып. Ғарыш кеңістігін игеру және халықаралық құқық.

Ғарыш кеңістігі мен аспан денелерін еркін зерттеу мен пайдалану. Ғарыш кеңістігі мен аспан денелерін ұлттық деп жариялауға тиым салу. Ғарышта әскери қызметте тиым салу. Ғарыш кеңістігінде нақты зиянды тәжірибелер жүргізуді болдырмау. Мемлекет егемендігінің жоғарғы шегі мәселесі.

Ғарыш объектілері мен ғарышкерлердің құқықтық режимі. «Ғарыш объектісінің» түсінігі. Ғарыш объектілерін тіркеу. Ғарыш объектілері мен ғарышкерлерге юрисдикцияның таралуы мен оларды бақылау. Ғарыш объектілеріне меншік құқығы.Ғарышкерлердің оралуы мен оларды құтқаруға және ғарыш объектілерінің оралуына қатысты мемлекеттердің құқықтары мен міндеттері.

Ұсынылатын әдебиеттер: [18], 109-103бет; [19], 115бет



23-тақырып. Халықаралық экологиялық құқық.

Жер атмосферасын зиянды әсерлерден қорғау. Жасанды әсер етулерді құқықтық реттеу. Климатқа және табиғатқа жасанды әсер теулерді құқықтық реттеу. 1976-жылғы әскери және басқа жағымсыз құралдарды пайдаланып Табиғатқа әсер етуге тиым салу туралы Конвенциясы.

Көшіп жүретін жануарларды қорғау. Жоғалу қаупі туған жануарлар мен өсімдіктерді және маңызды экожүйелерді сақтау. Жануарлар мен өсімдіктерді аурулар мен зиянкелтірушілерден сақтау. 1973-жылғы жоғалу қаупі туған жабайы фауна мен флораны халықаралық саудалау түрлері Конвенциясы.

Ұсынылатын әдебиеттер: [17], 101-103бет; [19], 112бет



24-тақырып. Халықаралық гуманитарлық құқық.

Әсери қақтығыстарды регламентациялау мәселелері бойынша актілер. 1949-жылғы соғыс құрбандарын қорғау туралы Женева Конвенциясы және 1977-жылғы оған Қосымша хаттамалар. Соғысты жүргізу құралдарын шектейтін шарттар мен Конвенциялар. Әсери қылмыстар үшін және адамзатқа, бейбітшілікке қарсы қылмыстар үшін жауапкершілік жүктейтін халықаралық актілер. Қазақстан тарихындағы соғыс жүргізуге қатысты әдет-ғұрыптық ережелер.

Комбатанттар (соғыспайтындар). Тұрақ және тұрақты еме қарулы күштер. Партизандар. Ұлт-азаттық қозғалыстардың қатысушылары. Жалдамалыларға комбатант мәртебесінің таралмауы. Комбатант еместер.

Ұсынылатын әдебиеттер: [1], 101-103бет; [11], 112бет



25-тақырып. Әлемдік діндер және халықаралық құқық.

Халықаралық қатынастарға қатысатын діни ұйымдардың заңдық ерекшеліктері. Халықаралық аренада қызмет атқаратын діни ұйымдарды саралау.

Ұсынылатын әдебиеттер: [11], 109-103бет; [19], 119бет

26-тақырып. Халықаралық дауларды бейбіт шешу құралдары.

Дауларды халықаралық ұйымдарда шешу. БҰҰ Қауіпсіздік Кеңесінің ерекше ролі.

Халықаралық мәмілеге келтіру процедурасы. Қайырымды қызмет. Дедалдық. Тергеу және келісім комиссиялары және оларды ұйымдастыру. Мәмілеге келтіру процедурасына қатысты халықаралық келісімдер. Мәмілеге келтіру процедураларына Қазақстанның қатысуы.

Халықаралық аралық соттар (арбитаж). Аралық соттардың дамуының тарихы және оның қызмет ету процедурасы. Гаагадағы аралық соттың Тұрақты Палатасы. Халықаралық аралық соттардың түрлері.

Ұсынылатын әдебиеттер: [9], 111-103бет; [19], 119бет

27-тақырып. Мұнай, ауыл шаруашылық және туризм саласындағы ынтымақтастықтың халықаралық-құқықтық нысандары.

ФАО-ны (азық-түлік және ауыл шаруашылық мәселелері бойынша ұйым) құру. ФАО БҰҰ-ның мамандандырылған мекемесі ретінде. ФАО міндеттері. Қатысушы мемлекеттердегі халықтың тамақтануын жақсарту және тұрмыс деңгейін көтеру. Азық-түлік және ауыл шаруашылық өнімдерін өндіру тиімділігін жақсарту. ФАО органдары. Қазақстанның ФАО қызметіне қатысуы. Қазақстанның азық-түлік және ауыл шаруашылық өнімдерін өндіру мен сақтаудың халықаралық тәжірибені пайдалануы.

Ауыл шаруашылықты дамытудың Халықаралық қоры ( ИФАД). ИФАД құрылымы. ИФАД-қа мүшелік. Атқару Комитетінің 6-сессиясында қабылданған ИФАД ережелері. ИФАД, 1982-жылдың қыркүйегі. ИФАД-тың мемлекеттерге қаржылық көмек көрсетуі: процедуралары, тендерлік құжаттар, контрактілерді бағалау.

Ұсынылатын әдебиеттер: [17], 101-103бет; [19], 112бет



28-тақырып. Қазақстанның әлемдік қауымдастықтың мүшесі және қазіргі халықаралық құқықтың субъектісі ретінде дамуы.

Қазақстанның көршілес мемлекеттермен қатынасы. Қазақстан Еуропа мен Азия-Тынық мұхиты аумағындағы елдердің өзара қарым-қатынасын байланыстырушы мемлекет ретінде.

Қазақстанның халықаралық қаржы-несиелік ұйымдардың қызметіне қатысуы.

Қазақстанның Тынық мұхитынан Жерорта теңізіне дейінгі транзиттік теміржол магисталін қамтамасыз етуге қатысуы.

Қазақстанның қауіпсіздік жүйесі аумақтық және планеталық қауіпсіздік жүйесінің құрамдас бөлігі ретінде.

Қазақстанның НАТО Кеңесінің қызметіне қатысуы.




1 Баскин Ю. Фельдман Д.И. История международного права. –М. 1990. -207 с.

2 Бельсон Я.М. Интерпол в борьбе с преступностью. М., Наука. 1989. 239 с.

3 Боярс Ю.Р. Вопросы гражданства в международном праве. М., Международные отношения. 1986. – 160 с.

4 Верещетин В.С. Международное сотрудничество в космосе: павовое вопросы. –М.:наука, 1977. 264 с.

5 Даниленко Г.М. Обычай в современном международном праве М., Наука, 1988. -191 с.

6. Ержанов Т.К. Международно-правовой статус внутриконтинентальных государств. –Алматы: Данекер, 2003.

7 Колбасов О.С. Международно-правовая охрана окружающей среды. М., Международные тоношения, 1982. 237 с.

8 Кулжабаева Ж.О. Международное публичное право. Алматы, 2002. -467 с.

9 Попов В.И. Современная дипломатия. Теория и практика. Москва, 2004, -576 с.

10 Родинов К.С. Интерпол: вчера, сегодния и завтра. М., Международные отношения. 1990. 223 с.

11 Салимгерей А.А. Правовой статус каспицского моря (проблемы теории и практики). Алматы. 2003. -208 с.

12 Сарсембаев М.А. Международно-правовые отношения государств Центральной Азии Алматы: Галым. 1995. -368 с.

13 М.А. Сарсембаев. Международное космическое право и Казахстан. – Алматы: Данекер, 2003.

14 Сафонова О.Н. Соотношение международного права и национального права Республики Казахстан.-Алматы: Данекер, 2002.

15 Сборник международных конвенций. Республики Казахстан. –Автор-составитель К.К. Сарсембаев.- Алматы: Данекер 1997. -190с.

16 Токаев К.К Организация Объединенных Наций: Полвека служения миру. – Алматы: Атамура, 1995. -189с.

17 Тункин Г.И. Теория международного права. М. 2000, 416 с.

18 Ципин В. Церковное право. – Москва, 1994.

19 Шибаева Е.А. Право международной организации: Вопросы теории. М.: Международные отношения, 1986. – 159 с.

20 Токаев К.К. Преодление. Дипломатические очерки. Алматы. 2003. 656с.
Ұсынылатын әдебиеттер тізімі





Білім алушылардың өзіндік жұмыстарының мазмұны




СӨЖ түрлері

Есеп беру нысаны

Бақылау түрлері

Сағаттар саны

1

Дәріс сабағына дайындалу




Сабаққа қатысу

7.5

2

Тәжірибелік сабақтарға қатысу және дайындалу

Жұмыс дәптері

Сабаққа қатысу

3

3

Студенттердің өз бетінше дайындалатын тақырыптар

Дәріс жазу немесе мәнжазба жазу

Жеке қабылдау

41.5

4

Бақылау шараларын өткізу




1 Межелік бақылауға дайындалу

2 Межелік бақылауға дайындалу (тест тапсырмаларын орындау)



4

5

Мәнжазба жазу және оны қорғау

Мәнжазба

Жеке қабылдау

4

Барлығы







60



Ескерту: Студент дәріс және тәжірибелік сабақтарда көрсетілген, бірақ сабақтарда талданып үлгермеген сұрақтарды студент өз бетімен өзіндік жұмыстарда талдау жасайды.

Студенттердің өзіндік жұмысының түрлерінің тізімдемесі
Пәнді оқу барысында тақырыптық жоспар және бақылаулардың күнтізбелік кестесіне сәйкес, Сіздерге мынадай аудиториядан тыс жұмыстар көрсетілген:

әрбір тәжірибелік сабақтарга дайындалу, сонымен катар үй сабақсын орындау; - оқу құжаттарында туындаған мәселелеі сүрақтарды шешу;

оқу құжаттарын және конспектідегі міндетті сұрақтарды талдау барысында, қамтылмай қетқен сұрақтарды қосымша құжаттар арқылы толықтыру.

Күрделі тақырыптарға тест сабақтары мен крассворд және басқадай сабақтар құру арқылы оқу материалының мәнін ашу.



050301 – «Құқықтану» мамандығының сырттай бөлім студенттерінің ағымдағы бақылау шараларының 2009-2010 оқу жылына арналған күнтізбелік кестесі



Вид СРС

Ең жоғарғы балл

Берілген уақыты

Тапсырма уақыты

Бақылау нысаны

1 оқу мерізімде

Барлығы










Тәжірибе сабақтарына

қатысу және дайындалу

5

20

1 оқу мерізімде

Кесте бойынша

Қатысу

Қосымша мәліметтерді қайта дайындау

5

30

2 оқу мерізімде

1-ші аптада

Қатысу

Семестрлік жұмысты орындау

5

20

3,4 оқу мерізімде

2-ші аптада

Қатысу

Курс тақырыптары бойынша ағымдағы бақылау

5

30

5,6 оқу мерізімде

3-ші аптада

Қатысу


Итого


20

100










Әрбір такырып бойынша студент жоспардан тыс өз бетінше үй тапсырмаларын қосамша материалдар арқылы әрбір сабаққа дайындаиды.



Курс саясаты Баға қою критерийлері.

Максималды балл дүрыс және белгіленген мерзім мен сабаққа 100% қатысуы қезінде қойылады

1. Дәрісқе қатысу - 2 б.

2. Дәріс қонспеқті - 1 б.

3. Тәжірибелерге катысу - 1 б.

5. Семинарда жауап беру - 4 б.

6. Межелік бакылау - 20 б.


Егер сіз бакылау шараларыныд күнтізбелік кестесіііде көрсетілген барлык сабактарга кешікпей қатысып және сабақта белсенді жұмыс жасасаңыз, сабактарды уақытында және сапалы орындасаңыз, нәтежесінде жогарғы көрсеткіш көрсете аласыз.

Бақылау шараларының күнтізбелік кестесіндегі көрсетілген кез-келген ережені бұзу және сабаққа кешігіп келгені үшін жазалау шаралары қолданылады.

Оқу үрдісіңе қатысу бүл барлық сабаққа қатысу, дәріс пен тәжірибелік сабақтарда талданылатын сүрақтар мен сауалдарға, белсінді түрде талдау жасау және кез келген уақытта дайындықта болу.



Тәжірибелік сабаққа дайындығыңыз топпен жүмыс жасау мен үйге берілген тапсырмаларды орындауыңызды тексеру барысында Сіздің білім деңгейіңіз аныкталады. Тәжірибелік сабағындағы белсенділігіңіз үшін Сізге оқытушының өз қалауы бойынша 2 баллды қосымша жинауға мүмкіндігіңіз бар. Ал, егер сабаққа дайын емес болсаңыз, онда 0 балл аласыз. Содан кейінгі сабакка дайындығыңыз бағаланбайды. Бірақ белгілі бір себепті сабақты тапсыра алсасаныз себепті дәлелдей отырып, келесі сабақка қатысқанша жіберілген баллды жинауға мүмкіндігіңіз бар. Еш дәлелсіз жіберілген сабақтан О көрсеткіш аласыз.

Студенттердің назарына ескерту:

- Аптасына кешікені үшін 1/3;

- Аптасына 2 немесе оданда көп кешіккені үшін. Пәнді бұзу және сабақка кешіккеш үшін жалпы көрсеткіштен 2 балл төмендетіледі. Сабақтан шығарып жібергені үшін 3 баллды жоғалтасыз.

Эр семестрде екі межелік бақылау пән бөлімдері бойынша жазбаша немесе оқытушының өз қалауы бойынша ауызша сүрактар қою арқылы бақылау жұмыстары негізінде жүргізіледі.

Егер, Сіз сабақта және бақылау шараларында белгілі бір себептермен болмай қалсаңыз, онда. Сізге оқытушының белгіліген уақытында орындауыңызға мүмкіпдіпңіз бар.

Егер, Сіз межелік бақылауға қатыспасаңыз, онда, Сіздің рейтингіңіз аныкталмай, ол нөлге тен болады.

Оқу материалдарын 2 семестрде емтихан тапсыру пәнді аяктау болып табылады.

Емтиханга жіберілу үшін 1 семестрдегі және 2 семестрдегі рейтингтердің көрсетікіші қанағаттанарлық болу қажет.

Емтихан ауызша билет бойынша өткізіледі. Емтихан билеті 3 теориялық сүрақтан және сабақдан түрады. Емитиханда көшіруге немесе басқа да жазба материалдарын қолдануға тиым салады, қажет болған жагдайда аудиториядан шығарып жіберіп, жалпы көрсеткіштің «10» баллы төмендетіледі.

Пән бойынша қорытынды баға мына формуламен анықталады

Р1+Р2


Қ = —------- * 02

4
мұнда Р1+Р2 - 1 және 2 рейтингтің нәтижелері арқылы емтиханда жинаған баллдар көрсеткіші, 100 баллдык шкаламен аныкталады;

0,2 - Университеттің оқу Кеңесімен бекітілген үлестік көрсеткіш.

Егер, сіз емтиханда қанағаттанарлықсыз деген бага алсаңыз (50 баллдан төмен), онда сіздің корытынды көрсеткішіңіз сынақ-емтихан тізбесінде «қанағаттанарлықсыз» деген бағамен багаланады.



Студенттердің білімін багалау


Қорытынды бага балдармен белгіленеді (Қ)

Балдардың сандык эквивалент! (С)

Әріптік жүйемен багалау

Дәстүрлі жүйемен бағалау

Емтихан, диф. сынақ

сынақ

95 -100

4

А

Өте жақсы

Сынақ

90-94

3,67

А-

85-89

3.33

В+

Жақсы

80-84

3,0

Б

75-79

2,67

В-

70-74

2,33

С+

Қанағаттанарлык

65-69

2,0

С

60-64

1,67

С-

55-59

1,33

Д+

50-54

1,0

Д

0-49

0

F

Қанағатсыз

ІСынақтан

өтпеген


«Өте жақсы» бағасы негізгі және қосымша фақтілерді толық білуде қойылады; олардан дүрыс қорытынды жасай алуда (заңдылықтарды анықтау); тарихнаманы, мәселенің теориясын игерген жағдайда қойылады. «Жақсы» деп негізгі, косымша фактілерді білу; оларды түсіндіріп, қорытынды жасай білу; теориялар, тарихнаманың негізін білу кезінде қойлады. «Қанағаттандырарлық» бағасы негізгі фактілерді айтып, оларды дұрыс қорытындылау, тарихнама, теорияларды жалпы айтып өтіп, жалпы білімнің болмауы мен қосымша фактілерді келтірмеуінде бағаланады. «Қанағатсыз» білім мен негізгі фактілер, тарихнама, теориялық сұрақтарына жауап берілмеуі кезінде бағаланады.

Сәттілік тілеймін!



Достарыңызбен бөлісу:
1   2




©dereksiz.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет