11-параграф. I-жартыжылдық
145. Математика негіздері:
1) жиын: үлгі, ауызша нұсқау бойынша жиыннан берілген санына с объектілердің таңдау; 7 саны ішінде жиындарды түрлендіру (қосу, азайту, теңестіру); объектілердің екі тобының санын салыстыру; жиыннан заттарды берілген саны бойынша санап шығару; үздіксіз жиындарды түрлендіру (теңсіздерді тең ету және керісінше); сұйық және сусымалы денелер санының ыдыстардың көлемі мен пішінінен тәуелді еместігі туралы түсініктерін қалыптастыру; шартты өлшемді қолданып ұзартылған, сұйық және сусымалы жиындарды өлшеу;
2) саны, санау: 7 санның ішіндегі сандар мен цифрлар туралы түсінік қалыптастыру, 7 санның ішіндегі заттарды түртіп санау, қорытынды санды атау; 7 ішінде тура және кері санау; еліктеу, үлгі, мұғалімнің ауызша нұсқауы бойынша 7 затты таңдап шығару; объектілер санының түске, өлшемге, шамаға және кеңістіктік орналасуына тәуелді еместігі туралы түсінігін қалыптастыру; әр түрлі тексеру әдістерін қолдана отырып, қайта есептеу негізінде, қашықтықта орналасқан саны 7 дейінгі объектілердің екі тобын және суреттерде көрсетілген объектілер тобын саны бойынша салыстыру; 2,3,4,5,6,7 сандарының құрамы;
3) шама: берілген қасиеттері бар объектілер тобын жасау; объектілерді әртүрлі белгілер бойынша салыстыру (түсі, пішіні, өлшемі, материалы, тағайындалуы); объектілерді өлшемдері бойынша өсу және кему ретімен орналастыру; шартты өлшем арқылы заттардың ұзындығын, енін, биіктігін өлшеп, осы өлшемдер бойынша бірнеше заттарды салыстыру; көлемі бойынша заттардың арасындағы байланысты көрсететін математикалық терминдерді сөйлеуде қолдану: «үлкен – кіші», «көп – аз», «бірдей өлшем», «ұзынырақ-қысқа», «ұзындығы бірдей», «жоғары-төменгі» , «биіктігі бойынша бірдей», «қазірдің өзінде кеңірек», ені бойынша бірдей; жуанырақ, жіңішкерек, қалыңдығы бойынша бірдей; жеңілірек, ауыррақ, салмағы бірдей; «пішіні бойынша бірдей және әртүрлі; бірдей және әртүрлі түстер;
4) геометриялық фигуралар: геометриялық фигураларды (шеңбер, шаршы, үшбұрыш, тіктөртбұрыш, сопақ) бір-бірінен ажырату; геометриялық денелерді ажырату (шар, текше, призма, цилиндр); геометриялық фигураларды түрлендіру, бөлшектерен құрастыру; геометриялық фигураларды ортақ белгілеріне қарай салыстыру (дөңгелек, бұрышты); 6-8 бөліктен фигураларды жинау;
5) кеңістікте бағдарлау: сөздік немесе көрнекі сигнал бойынша қозғалысты өзгерту қабілетін үйрену; парақ жазықтығында шарлау: «жоғарыда», «төменде», «ортада», «солға», «оңға»; кеңістіктік бейнелерді қалыптастыру: «алға», «артқа», «жақын», «алыс», «үстінде», «астында», «қасында», «артында»;
6) уақыт бойынша бағдарлау: жыл мезгілдері (күз, қыс, көктем, жаз) тәулік бөліктері (күн, түн, таңертең, кеш,) туралы білімдерін, уақыттық түсініктерді (бүгін, кеше, ертең, бірінші, содан кейін) бекіту;
7) массаны өлшеу: салмағы бірдей және тең емес заттарды алдымен қарама-қарсы көрсеткіштер бойынша алақанға өлшеу арқылы таба білуге үйрету.
Күтілетін нәтижелер:
7-ге дейінгі объектілерді қолмен көрсетіп санайды, қорытынды санды айтады (көрсетеді);
біртекті және біртекті емес объектілердің жиынынан 7 ішінде берілген объектілер санын бөледі, ересек адамның өтініші бойынша қайта санау арқылы тексеру жүргізеді;
7 ішіндегі объектілер тобын салыстырады;
мұғалімге еліктеу немесе сөздік тапсырмасы бойынша жиындармен қажетті амалдарын орындайды (қосу арқылы көбейтеді, азайтады, теңестіреді);
ересек адамның ұсынысы бойынша алған білімін еркін ойында және практикалық іс-әрекетте пайдаланады;
қағаз парағында бағдарлай алады (жоғарғы, төменгі, сол, оң жақтарын, ортаны ажыратады);
геометриялық пішіндерді ажыратады: шеңбер, шаршы, үшбұрыш, тіктөртбұрыш, сопақ;
бөлшектерден геометриялық фигуралар жасайды;
заттарды ұзындығына, биіктігіне, қалыңдығына қарай салыстырады: ұзын-қысқа, ұзындығы бірдей; биік-аласа, жуан-жіңішке, жуандығы бірдей;
уақыттық түсініктерін меңгерген: күн, түн, таң, кеш, бүгін, кеше, ертең;
салмағы бірдей және бірдей емес заттарды алақанға салып өлшеп табады.
146. Құрастыру:
1) үлгі бойынша практикалық іс-әрекеттер арқылы балаларға заттарды көлемі, пішіні, түсі бойынша салыстыруға үйрету; құрылымдарды әртүрлі материалдардан жасау; жасалған құрылымдарды шынайы өмірдегі заттармен және олардың суреттегі бейнелерімен салыстыру, ара қатынасын белгілеу; құрылыс материалдарының бөлшектерін бір-бірінің үстіне салу, беттестіру, тұстастырып қою әдістерін қолдану дағдыларын бекіту; үшінші бөлікпен екі бөлікті жалғастыру, қарапайым жабындарды, қабаттасуларды жасау; конструктор бөлшектерін жазықтықта горизонталды, қатармен, бір-бірінен белгілі бір қашықтықта, бір-біріне тығыз орналастырып, вертикалды орналастыру; негізгі түстер туралы, объектілердің өлшемдері, пішіні туралы, ағаш, пластик құрылыс материалдарының қасиеттері туралы білімдерді бекіту;
3) құрылыс материалдарынан құрастыру: үлгі бойынша қарапайым құрылымдарды жасау, бір құрылымға әртүрлі құрылыс материалдарын қолдану; үлгі бойынша еліктеу бойынша жиынтық ғимарат бөлшектерінен құрастыру; бір объектінің әртүрлі нұсқаларын салу; өлшем қажеттілігін ескере отырып, әртүрлі көлемдегі ғимараттар; құрылымдармен ұжымдық және жұппен ойнау;
4) затсыз құрастыру: қозғалмайтын объектіге қатысты құрылыс жиынтығының 3 элементін, алдымен бір элементін, содан кейін үлгі бойынша 2 элементін жылжыту (үстінде, астында, жақын); жазық үлгілер бойынша объектілер арасындағы кеңістіктік қатынастарды модельдеу (балалар үлгіні көлемді материалға шығарады);
5) таяқшалардан құрастыру: мұғалім берген фигуралардың атауына сәйкес таяқшалардан геометриялық фигураларды құрастыру; ойша елестету бойынша таяқшалардан қарапайым құрылымдарды орындау;
6) құрастырмалы-ағытпалы ойыншықтарды құрастыру: 4-6 бөліктен тұратыгн кесіпелі суреттерді жинау; текшелерден суретті жинастыру (6 бөлік);
7) қағаздан құрастыру: қағазды екіге, төртке әртүрлі бағытта бүктеуді, қатпарларды тегістеуді үйрету; қолөнер бұйымдарын жасауда төртбұрышты қағазды тең бөліктерге, диагональ бойынша (бұрыштарды анық біріктіру) бүктеу қабілетін қалыптастыру.
8) табиғи, қалдық материалдан құрастыру: табиғи материалдан әртүрлі қолөнер бұйымдарын жасау.
Күтілетін нәтижелер:
Құрылыстар жасауға және олармен бірлескен ойынға, құрастыруға қызығушылық танытады;
құрылыс материалынан қарапайым құрылымдарды жасайды;
құрастыруда объектілердің көлемін ескереді;
бір объектінің әртүрлі нұсқаларының конструкциясын жасайды;
таныс құрылыс ғимараттарды таниды және көрсетеді;
таяқшалардан геометриялық пішіндерді құрастырады;
кеңістіктік қатынастарды ажыратады: жоғары-төмен, алдыңғы-артқы;
4-6 бөлікке кесілген тақырыптық суреттерді құрастырып жинайды;
қағаздан, табиғи материалдан қолөнер бұйымдарды жасайды;
сюжетті ойында жасаған бұйымдарды пайдаланады.
147. Жаратылыстану:
1) тірі және өлі табиғат заттары мен құбылыстары: тірі және өлі табиғат объектілері (тастар, су, жер, ауа, күн) туралы білімдерін кеңейту; Табиғат құбылыстары (жаңбыр, қар, жел, тұман) туралы түсініктерді бекіту; Табиғаттағы маусымдық өзгерістер, жыл мезгілдері (көктем, жаз, күз, қыс), олардың Элементарлық белгілері; Табиғаттағы маусымдық өзгерістерді бақылау дағдыларын дамыту; табиғат күнтізбесінде бақылау нәтижелерін белгілеу біліктерін бекіту; табиғатқа ұқыпты қарауға, табиғатты сақтауға жауапкершілік сезімін тәрбиелеу;
2) өсімдіктер әлемі: көкөністер, жемістер, жидектер мен саңырауқұлақтар, шөптесін өсімдіктер туралы түсініктерді бекіту; орманда, саябақта, бақшада, бақшада, егістікте кейбір өсімдіктердің өсетін жерлері туралы білімдерін қалыптастыру; бөлме өсімдіктері туралы білімдерін бекіту; балаларды жаңа бөлме өсімдіктерімен таныстыру: атаулары, сыртқы түрі, құрылымы, күтім жасау әдістері; өсімдіктерді (фикус, петуния, күлгін) өзіне тән белгілері бойынша атау және тану дағдыларын қалыптастыру; балалардың нан өсіру туралы түсініктерін қалыптастыру; нанға ұқыпты қарауға, оны өсіруге және өндіруге атсалысқан адамдардың еңбегін құрметтеуге тәрбиелеу; жақын жерде өсетін ағаштар, бұталар туралы білімдерін бекіту; ағаш пен гүлдің құрамдас бөліктері туралы білімдерін қалыптастыру; өсімдіктер әлеміне ұқыпты және қамқорлықпен қарау туралы білімдерін бекіту;
3) жануарлар әлемі: Қазақстан аумағында мекендейтін жануарлар мен олардың төлдерін атау және оларға тән белгілері бойынша ажырату дағдыларын қалыптастыру; жабайы жануарлардың тіршілігі туралы түсініктерін кеңейту; жануарлардың жылдың әр мезгіліндегі өмір салтын анықтап, сипаттай білуге үйрету; қоныс аударатын және қыстайтын құстар туралы білімдерін тиянақтау, оларды ажыратып, атай білу; табиғат бұрышындағы тірі объектілерді күтуге арналған құрал-жабдықтар туралы білімдерін бекіту; табиғат бұрышының тұрғындары (аламан) туралы білімдерін кеңейту; табиғатты бақылау күнтізбесін жүргізу дағдысын қалыптастыру;
4) табиғатты қорғау: табиғатты аялауға тәрбиелеу; өсімдіктердің өсуі мен дамуы туралы түсініктерін қалыптастыру; табиғатта болу кезінде өзін-өзі ұстаудың экологиялық мәдениетінің бастапқы дағдыларын тәрбиелеу.
Күтілетін нәтижелер:
тірі және өлі табиғатқа ұқыптылықпен қарайды;
тірі заттардың өсіп-өркендеуі үшін су, жарық, ауа, тамақтану және басқаларды құрметтеу қажет екенін анықтайды;
Қазақстан аумағында мекендейтін жануарлар мен олардың төлдерін ажыратады және атайды;
жыл мезгілдерін ажыратады;
ауа райы жағдайының өзгеруін хабарлайды, табиғат күнтізбесіне белгілейді;
көкөністерді, жемістерді, жидектерді атайды және көрсетеді;
ағаштар мен бұталарды ажыратады;
суреттерден жабайы жидектер мен саңырауқұлақтарды таниды және атайды;
табиғат бұрышындағы өсімдіктер мен жануарларға күтім жасаудың бастапқы дағдыларын меңгереді;
табиғаттағы қарапайым мінез-құлық ережелері туралы түсініктері бар (ағаштан жапырақ үзбе, гүл жұлма, ұяны бұзба, қоқыс тастама);
топтағы және учаскедегі өсімдіктерге күтім жасау.
Достарыңызбен бөлісу: |