9 - параграф. II-жартыжылдық
61. Математика негіздері:
1) жиын: дискретті жиындарды саны бойынша салыстыру арқылы олардың тең немесе тең еместігін анықтау: «бірдей - бірдей емес», «сонша -сонша емес»; элементтер саны үш көлемінде жиынның элементтерін санау: естіген дыбыстарды, ұстаған заттарды, қозғалыстарды; заттар мен дыбыстарды, заттар мен қозғалыстарды, дыбыстар мен қозғалыстарды сандары бойынша салыстырып, сәйкестендіру: көп, 1,2,3; үш заттың арасынан бір затты ажырату: еліктеу бойынша, үлгі бойынша, ауызша нұсқа бойынша; үш заттық жиынды немесе оның суретін санаусыз тану, санауды тексеру амалы ретінде қолдану; 3-тен артық емес затты қамтитын топтарды саны бойынша салыстыру: көп немесе аз, артық және жетпейтін элемент;
2) санау: топтарды 3-тің шамасында біріктіру (қосу), бөлу , нәтижесінде қанша зат болғанын (қалғанын) санау арқылы анықтау; түстері, шамасы түрлі, әр жерде орналасқан саны 3- тен аспайтын заттарады санау; жетпейтін затты қосу немесе артық затты алу арқылы екі топ заттардың санын теңдестіру;
3) шама: биіктігі бойынша заттарды салыстыруды, «биік – аласа» қатынасын орнатуды бекіту, екі заттан биік (аласа) затты ажыратып, көрсетуді үйрету; ені бойынша заттарды салыстыруды, «кең - тар» қатынасын орнатуды бекіту, екі заттан кең (тар) затты ажыратып, көрсетуді үйрету; шамасы бойынша үш заттың арасында қатынасты орнату (улкен – кішкентай -ең кішкетай);
4) геометриялық фигуралар: геометриялық фигураларды ажырату: шеңбер, шаршы, үшбұрыш; формасы, түсі бойынша фигураларды біріктіру; көлемді геометриялық формаларды ажырату; жазық геометриялық фигураларды ажырату; геометриялық фигураларды белгілі ретпен үлгі бойынша орналастыру; қоршаған заттардың контурларын геометриялық фигураларға ұқсастыру;
5) кеңістікте бағдарлау: өз денесінің бөліктерінде бағдарлау: жоғарыда - бас, мойын, кеуде, төменде - аяқтар, алдыңғы жағында - бет, іш, артқы жағында - арқа, сол қол, оң қол; педагогтың көрсетуі бойынша заттарды өзіне қатысты алғанда алыс – жақын, қасында, маңында, оңда, мұнда орналастыру;
6) уақытты бағдарлау: жыл мезгілдері туралы білімдерді қалыптастыру: күз, қыс, көктем, жаз; қозғалыс жылдамдылығы туралы (жылдам, баяу), тәулік мезгілдері (түн, таңертең, күн, кеш).
Күтілетін нәтижелер:
заттарды 3-ке дейін санайды, болған санын көрсетеді;
біртекті және әртекті заттардан тұратын жиындардан саны 3-ке (1, 2, 3) дейін заттық тобын үлгі бойынша бөліп шығарады;
үлгі негізінде сандық көрсеткіші бойынша заттарды топтастырады;
дискретті және үздіксіз жиындарды түрлендіреді (көбейтеді, азайтады);
жиындарды 3-тың шамасында біріктіреді және бөледі, нәтижесін санау арқылы анықтайды;
жетпейтін затты қосу немесе артық затты алу арқылы екі топ заттардың санын теңдестіреді;
2-3 затты биіктігі, шамасы бойынша салыстырады;
қағаз бетінде бағдарлай алады (үсті, асты, ортасы);
геометриялық фигураларды ажыратады: шеңбер, шаршы, үшбұрыш;
жыл мезгілдерін біледі: күз, қыс, көктем, жаз;
өз денесінің бөліктерінде бағдарлай алады;
қозғалыс жылдамдылығы туралы түсініктері бар (жылдам, баяу),
тәулік мезгілдері туралы түсініктері бар (түн, таңертең, күн, кеш)
62. Құрастыру:
1) еліктеу негізінде практикалық әрекеттерді жасау арқылы заттарды түсі, пішіні, шамасы бойынша салыстыру; құрылыстар мен нақты объектілер және олардың суреттерімен салыстырап, арасындағы қатынасты орнату, жасалған құрылыстарды ойында пайдалану;
2) негізгі түстер туралы білімдерді қалыптастыру, түстерді ажырату: қызыл, сары, жасыл; заттар шамасы туралы: үлкен, кішкентай, бірдей; заттар пішіні туралы (текше, кірпіш, тілімше, призма); ағаш, пластмасс құрылыс материалдарының қасиеттері туралы;
3) құрылыс материалдарынан құрастыру: беттестіру және тұстастыру тәсілдердің көмегімен құрылыс материалдарының бөлшектерін пішіні және шамасы бойынша ажырату (текше, кірпіш, тілімше, призма); үлгі бойынша қарапайым құрылыстарды жасауда бір құрылысқа түрлі құрылыс материалдарын пайдалану; заттардың үстел үстінде түрлі орналасуына қарамастан (тұр, жатыр) пішіндерін тану; үлгі бойынша машинаға арналған кең жолды, қуыршаққа арналған тар жолды құрастыру; призманы қолданып құрылыс жасау (үй, шырша, кала көшесі); үлгі бойынша қарапайым құрылыстарды жасау (жиһаз - үстел, орындық, кереует, диван); құрылысты әр түрлі жерде жасау: үстел үстінде, жерде;
4) затсыз құрастыру: 2 элемент арасындағы өзгеріп тұратын кеңістік қатынастарын модельдеу: «үстінде-астында», «алдында-артында»; практикалық әрекеттерінде өз денесінде бағдарлау: «Ойыншықты оң (сол) қолыңа ал, «Оң, сол аяғынды көтер»; құрылыс кешендердің элементтерін олардың графикалық бейнесімен салыстырып, сәйкестендіру;
5) таяқшалардан құрастыру: үлгі бойынша таяқшалардан геометриялық фигураларды құрастыру; үлгі бойынша таяқшалардан қарапайым құрылыстарды жасау (шырша, үй, қайық);
6) құрастырмалы-ағытпалы ойыншықтарды құрастыру: затты оның контурлы суретімен салыстырып ара қатынасын орнату; трафарет контурымен саусақты айналдыра жүргізу арқылы жазықтык пішінді белгілеу; жетпейтін бөлігін таңдап, заттың тұтас суретін толықтыру
7) дағдыларды қалыптастыру: беттестіру, тұстастыру тәсілдерін қолдану; кірпіштерді ұзын жіңішке жағымен бір-біріне тығыз орналастырып, бір қатарға қою; текшені кірпішке басып қою, текшелерді тілімшеге басып қою, екі бөлшекті үшіншісімен біріктіру, қарапайым жабындар жасау.
Күтілетін нәтижелер:
құрылыстарды жасауға және олармен ойнауға қызығушылық білдіреді;
үйренген дағдыларды пайдаланып, құрылыс материалдарынан және таяқшалардан қарапайым құрылыстарды жасайды;
таныс құрылыстарды көрсетеді;
құрастырмалы-ағытпалы ойыншықтарды үлгі бойынша жинайды;
үлгі бойынша таяқшалардан геометриялық фигураларды құрастырады;
құрылыс кешеңдердің элементтерін олардың контурлы суретімен салыстырып, ара қатынасын белгілейді;
кеңістіктік қатынастарды ажыратады: үстінде – астында;
құрылыстарын ойында қолданады.
63. Жаратылыстану:
1) тірі және өлі табиғаттың заттары мен құбылыстары: жыл мезгілдері (көктем, жаз) туралы түсініктерін қалыптастыру;
2) өсімдіктер әлемі: көкөністер (картоп, сәбіз) туралы білімдерін кеңейту; жемістер (апельсин, шие, жүзім); ағаштармен (шыршамен) таныстыру; гүлдер (қызғалдақ) туралы түсініктерін қалыптастыру;
3) жануарлар дүниесі: жануарлармен және олардың дене құрылысымен (сиыр, жылқы, мысық, ит, түлкі, қоян) таныстыру; таныс жануарларды дауыстары арқылы тану (даусына еліктеу) арқылы есту қабылдауын дамыту; жануарлардың төлдерімен (бұзау, құлын, марғау, күшік, түлкі, қоян) таныстыру; үй құстарымен таныстыру (әтеш, тауық, тауық); жабайы құстармен (қарға) таныстыру.
Күтілетін нәтижелер:
мұғалімнің көмегімен табиғаттағы маусымдық өзгерістерді анықтайды;
суреттерден көктем мен жаздың негізгі белгілерін көрсетеді;
кейбір көкөністер мен жемістерді ажыратады;
суретте шыршаны атайды немесе көрсетеді;
суреттерде қызғалдақты атайды немесе көрсетеді;
кейбір үй және жабайы аңдар мен олардың балапандарын біледі;
жануарлар денесінің бөліктерін атайды немесе көрсетеді;
үй құстарын атайды немесе көрсетеді;
суретте қарғаны атайды немесе көрсетеді.
10-параграф. «Шығармашылық» білім беру саласы
64. «Шығармашылық» білім беру саласының базалық мазмұны сурет салу, мүсіндеу, жапсыру, музыка ұйымдастырылған оқу қызметінде жүзеге асырылады.
65. Мақсаты: ұлттық бейнелеу өнерімен таныстыру арқылы баланың шығармашылық қабілеттерін дамыту, эстетикалық талғамын тәрбиелеу.
66. Міндеттері:
бейнелеу өнеріне қызығушылықтарын қалыптастыру, шығармашылық ойлауы мен қиялын дамыту;
қарапайым заттарды, құбылыстарды, ертегі кейіпкерлерін бейнелеу, бөлшектердің пішінін, түсін, орналасуын жеткізу біліктігі мен дағдыларын қалыптастыру;
балаларды бүкіл парақтағы кескіндерді орналастыруға үйрету;
көру-моторлы координациясын дамыту;
өнімді әрекетті дамыту;
қазақ және басқа халықтардың өнер туындыларымен, халық ойыншықтарымен және сәндік-қолданбалы өнер туындыларымен таныстыруды жалғастыру;
қоршаған шындықтың эстетикалық жағына қызығушылықты тәрбиелеу, балалардың өзін-өзі көрсету және музыкалық қабілеттерін дамыту қажеттіліктерін қанағаттандыру;
топпен жұмыс жасай білуге тәрбиелеу.
11 -параграф. I-жартыжылдық
67. Сурет салу.
Заттық сурет салу:
әр түрлі бағытта түзу сызықтар салу, оларды кесіп өту дағдыларын қалыптастыру;
көкөністер мен жемістерді, ыдыстарды, ойыншықтарды, жануарларды бейнелеу, дөңгелек пішінді заттарды (шарлар, бұлттар, күн) салу дағдыларын қалыптастыру;
бірнеше көлденең және тік сызықтардан (қоршау) заттардың кескіні, сызылған фигуралар бойынша бояу, стандартты емес сызу (саусақ пен алақан, түрлі-түсті қарындаштар).
Сәндік сурет салу. Элементтердің пішінін, ретін, олардың арасындағы қашықтықты ескере отырып, ою-өрнек элементтерін жазықтықта орналастыру дағдыларын қалыптастыру.
Сюжеттік сурет салу, ойдан сурет салу. Эмоционалды-эстетикалық талғамға дағдыландыру: қоршаған дүниенің сұлулығына, өнер туындыларына, тұрмыстық заттарға, қазақ және басқа халықтардың ойыншықтарына. Қарапайым табиғат құбылыстарын, ертегі кейіпкерлерін бейнелеуге қызығушылықтарын арттыру.
Күтілетін нәтижелер:
негізгі сурет салу дағдылары бар;
сызықтарды, штрихтарды, нүктелерді, дақтарды, жағындыларды қолдануды біледі;
негізгі түстерді дұрыс атайды;
қарапайым сюжеттік композициялар жасауды, кескіндерді парақтың барлық жеріне орналастыруды біледі;
кескіндеме формаларындағы бастапқы дағдыларды, стандартты емес сурет салу әдістеріне қызығушылықты көрсетеді.
68. Мүсіндеу.
Заттық мүсіндеу:
сазбалшық пен ермексаздың қасиеттерімен таныстыру дағдыларын жетілдіру. Көкөністер мен жемістердің, кейбір заттардың, тағамдардың суреттерін, жаю, үзу, тегістеу, созу тәсілдерін қолданып, сазбалшық пен қамырдан үлгілеу дағдыларын қалыптастыру;
кесектерді алақан арасында және жазықтықта тура және айналмалы қозғалыстармен домалату, элементтерді қарапайым заттарға қосу, ыдыстарды, ойыншықтарды мүсіндеу дағдыларын жетілдіру.
Күтілетін нәтижелер:
сазбалшық пен ермексаздың және қамырдың кейбір қасиеттерін біледі;
мүсіндеу кезінде әртүрлі әдістерді қолданады;
1-3 бөліктен тұратын заттарды домалата алады;
мүсіндеу үшін қажетті негізгі техникалық дағдылар мен біліктілікті иеленеді.
69. Жапсыру.
Дағдылар мен біліктілігін қалыптастыру:
дайын фигуралардан заттардың бейнелерін жасау;
бейнеленген объектілерге сәйкес түс бойынша таңдау;
желімдеу техникасы;
үлкендер дайындаған үлкенді-кішілі элементтерді орналастыру және жапсыру;
щеткадағы ұқыпты желім жиынтығы;
клеенкадағы дайын пішіндерге желім жағу;
кез келген жабысқақ қалдықтарды кетіру үшін майлықты пайдалану.
Күтілетін нәтижелер:
желімдеу техникасында бастапқы дағдылары бар;
түрлі-түсті қағаздан бейнеленген заттарға сәйкес дайын пішіндерді таңдауды біледі;
ересек адам дайындаған үлкенді-кішілі элементтерді реттеп, жапсырады;
өрнектің әдемілігін, оның орналасуын көруді, олардың элементтерін ерекшелеуді біледі;
жабысқақ қалдықтарын кетіру үшін қағаз сүлгіні пайдаланады.
70. Музыка.
Музыка тыңдау.
Дағдыларды қалыптастыру:
алуан түрлі әндердің күйі мен мазмұнын қабылдау;
қарама-қарсы сипаттағы аспаптық пьесаларды тыңдау, есте сақтау және тану;
спектакльдің көңілді көңіл-күйіне эмоционалды жауап беру;
музыкалық және шулы ойыншықтардың, балалар аспаптарының дыбыс тембрінің айырмашылығы;
ересектердің орындауындағы музыканы тыңдау және аудио-бейне жазбаларды тыңдау.
Ән айту.
Бірдей дыбыс күшімен бір қарқынмен ән айту дағдысын қалыптастыру, үлкен адаммен бірге ән айту, оның дауысына баптау, аспаптың сүйемелдеуімен орындау.
Музыкалық-ырғақтық қозғалыстар.
Дағдыларды қалыптастыру:
бірінен соң бірі жүруде ырғақты, музыканың би сипатын меңгерту;
би қимылдарының қарапайым элементтерін музыкамен орындау;
музыканың сипатын беру, бөліктердің өзгеруін атап өту;
жоғары және төмен дыбыстың айырмашылығы, оны ойнақы әрекеттермен белгілеу;
сылдырмақтарды тыңдау және олардың шырылдау динамикасын тану.
Күтілетін нәтижелер:
таныс әндерді, пьесаларды таниды;
музыканың сипатын сезінеді: ән, марш;
музыкалық және шулы ойыншықтардың, балалар аспаптарының дыбысын ажыратады;
әуендерге билеу үшін қарапайым қимылдарды орындайды.
12-параграф. II-жартыжылдық
71. Сурет салу.
Заттық сурет салу.
Дағдыларды қалыптастыру:
төртбұрышты пішіндегі заттардың кескіндерін, оларды дөңгелек пішіндермен үйлестіруді;
бірнеше көлденең және тік сызықтардан (қоршау, ағаш) заттардың кескіндері;
жануарлардың суретін жетілдіру;
сызылған пішіндерді бояу (штрихтау, мақта тампондарымен бояу);
стандартты емес сурет (саусақпен және алақанмен құмға, жарма мен түрлі-түсті қарындаштармен асфальтқа сурет салу).
Сәндік сурет салу.
Бейнелеу әрекетіне, халық өнері туындыларына қызығушылықтарын арттыру. Қазақ ою-өрнек элементтерін салу дағдыларын бекіту. Қазақ мәдениетінің тұрмыстық заттарымен таныстыру.
Дағдыларды қалыптастыру:
түстерді тану және атау: қызыл, сары, жасыл, көк, қара, ақ;
стандартты емес сызба (тротуарға бормен, құмға таяқшамен сурет салу), жолақ пен бұрыштарда қазақ оюының екі элементі.
Сюжет бойынша сурет салу, ойдан сурет салу.
Дағдыларды қалыптастыру:
сурет салудың дәстүрлі емес тәсілдері;
қарындаш, қылқалам, бояу, гуашь қолдану;
негізгі түстер мен олардың реңктерін пайдалану;
құмға таяқпен, тротуарға бормен сурет салу;
ойдан өз бетінше сурет салу.
Күтілетін нәтижелер:
сурет салу кезінде қолына қарындашты, фломастер мен қылқаламды еркін ұстай алады;
түстерді таниды;
төртбұрышты пішіндегі заттарды дөңгелек пішіндермен біріктіре отырып бейнелейді;
қарапайым сюжеттік композициялар жасайды;
тротуарда бормен, құмға таяқшамен сурет салады;
пішіндерді бояудың алғашқы дағдылары бар.
72. Мүсіндеу.
Заттық мүсіндеу:
бірнеше бөліктен тұратын күрделі емес заттарды, жануарларды мүсіндеу дағдыларын қалыптастыру. сазбалшықтан, ермексаздан мүсіндеуге қызығушылықты дарыту;
табиғи материалдан мүсіндеу дағдыларын бекіту.
Сюжетті мүсіндеу.
Жеке жұмыстарды ұжымдық композицияларға біріктіру дағдыларын қалыптастыру.
Сәндік мүсіндеу.
Әшекей заттарды мүсіндеу дағдыларын қалыптастыру. Өз ойынан мүсін құрау. Ересектің көмегімен шығармашылық ойлауды дамыту.
Күтілетін нәтижелер:
сазбалшықтан, ермексаздан, қамырдан мүсіндеуге қызығушылық танытады;
алақанға салып тік және дөңгелетіп есе біледі;
мүсіндеудің түрлі әдістерін қолданып, 1-3 бөліктерден тұратын түрлі заттарды мүсіндей алады (аққала, поезд, шарбақ, моншақ,сырға).
73. Жапсыру.
Дағдыларды қалыптастыру:
заттардың орналасу, олардың арасында арақашықтықтың сақталу заңдылығы;
түрлі пішіндегі қазақ оюының кейбір элементтерін қағазға орналастыру;
желімді қылқаламға, мұқият жағып алу, жаймадағы дайын үлгіге жағу, желімнің қалдықтарын сүртуге майлықты қолдану;
табиғи материалмен жұмыс істеу, олардан зат жасау;
қағаздың мүмкіндіктері туралы түсініктерді жетілдіру: жыртылады, алынады.
Сюжеттік жапсыру.
Балаларды жалпы композиция құрастыруға үйрету.
Сәндік жапсыру.
Дағдыларды қалыптастыру:
ересектер дайындаған ірі және өте ұсақ ою элементтерін орналастыру және жапсыру;
шаршының ортасына, бұрыштарына қазақ ою өрнектерін жапсыру;
пішінін, түсі мен көлемін, ескере отырып, заттар мен ою-өрнектерді орналастыру;
геометриялық элементтерден өрнек құрастыруға үйрету.
Күтілетін нәтижелер:
бейнелеу өнеріне қажетті негізгі техникалық дағдыларды меңгерген;
қағаздың қасиеттері жайлы біледі;
белгілі ретпен түрлі пішінді, көлемді түстегі бөліктерді орналастырып, дайын бейнені қағазға жапсыра біледі;
ересектер дайындаған түрлі пішінді қағаз бетіне заттарды орналастырады;
дайын пішіндерден қарапайым композицияларды құрастыруға қатысады;
ұқыпты жұмыс жасай алады: желімнің қалдықтарын сүртуге майлықты пайдаланады.
74. Музыка.
Музыка тыңдау.
Дағдыларды қалыптастыру:
әртүрлі қарқындағы музыканы тыңдау;
музыкалық шығарманы эмоционалды қабылдау.
Ән айту.
Музыкалық сүйемелдеумен және сүйемелдеусіз ре-ля бірінші октавасының диапазонында ән салу, дыбыстарды биіктігіне қарай ажырату (октава шегінде), әуеннің басталуы мен аяқталуына мән беру дағдыларын қалыптастыру.
Музыкалық-ырғақтық қимылдар.
Дағдыларды қалыптастыру:
қимыл қарқынын өзгерте отырып қимылдау, бір-бірлеп, жұптаса отырып би қиылдарын орындау, жануарлардың би қимылдарын ұқсату;
ойындарға, хор айтуға қатысу, таныс би қимылдарын қайталай білу.
Күтілетін нәтижелер:
музыканы тыңдау дағдысын меңгерген;
музыкалық шығарманың қарқынын ажыратады;
әуеннің басталуы мен аяқталуына мән береді;
бір-біреуден, жұптаса ауыса отырып, би қимылдарын орындайды, жануарлардың қимылдарын ұқсатады;
балаларға арналған музыкалық аспаптарды ажыратады және атайды;
музыкалық шығарманы эмоциямен қабылдайды.
13-параграф. «Әлеумет» білім беру саласы
75. «Әлеумет» білім беру саласының базалық мазмұны «қоршаған ортамен танысу» ұйымдастырылған оқу қызметінде жүзеге асырылады.
76. Мақсаты балалардың қоршаған әлемге, әлеуметтік мәдениеттің негіздеріне оң мінез-құлық және көзқарас қалыптастыру, Қазақстан халқының рухани-адамгершілік құндылықтарымен таныстыру болып табылады.
77. Міндеттері:
бір-біріне аты-жөнімен хабарласа білу, өз жолдастарының есімдерін есте сақтау;
аты мен жынысын сәйкестендірумен байланысты өзін-өзі тануды қалыптастыру;
баланың жеке басын ашуға, өзін-өзі бағалау сезімін, басқа адамдарға құрметпен қарауды және өз отбасына жататындығын тәрбиелеуге;
құрдастарымен және ересектермен өзара іс-қимыл жасау, бірлескен ойындарға қатысу үшін жағдай жасау.
14-параграф. I-жартыжылдық
78. Қоршаған әлеммен танысу.
Бала, оның отбасы, үйі:
1) өз атын атай білуді жетілдіру, жыныс туралы түсінік қалыптастыру;
2) дене және бет бөліктерін олардың мақсатын түсіндіре отырып анықтау және көрсету білігін қалыптастыру;
3) отбасы туралы түсінік қалыптастыру (анасы, әкесі), олардың аттарын атай білу.
Заттық әлем:
1) заттық-кеңістіктік орта арқылы қоршаған әлемді қабылдауды қалыптастыру;
2) сенсорлық эталондарды (шамасын, түсін, пішінін) ескере отырып, заттарды қарау және тексеру дағдыларын қалыптастыру.
Ересектердің еңбегі:
1) балабақша қызметкерлерінің еңбегі туралы түсінік қалыптастыру (аула сыпырушы, тәрбиешінің көмекшісі);
2) ересектердің еңбегіне құрметпен қарауға тәрбиелеу.
Менің Отаным – Қазақстан:
1) өз қаласы, астана туралы түсінік қалыптастыру;
2) мемлекеттік рәмізбен (Ту) танысу, өз елінің рәміздеріне құрметпен қарауға тәрбиелеу.
Күтілетін нәтижелер:
өзінің жынысын анықтайды, дене бөліктерін атайды және көрсетеді;
өз атын, ата-анасының атын біледі және атайды;
заттарды сенсорлық эталондарға (шамасын, түсін, пішінін) сәйкес ажыратады;
балабақша қызметкерлерінің еңбегі туралы түсінікке ие, ересектердің еңбегіне құрметпен қарайды;
мемлекеттік рәмізді (Ту) таниды, оған құрметпен қарайды.
Достарыңызбен бөлісу: |