Л.Н. Гумилев атындағы
Еуразия ұлттық университеті
Пәннің оқу-әдістемелік кешені
Басылым:
жетінші
ЕҰУ Ф 703-07-21. Пәннің оқу-әдістемелік кешені. Жетінші басылым
Жұмыстың мазмұны және тәртібі : Тұтқырлық, сонымен қатар тығыздық – мұнай қорын
есептеуде, мұнай кен орындарын игеруді жобалауда, тасымалдау әдісін таңдауда және
мұнайды өңдеу схемасында, хеммотологияда қолданылатын маңызды физика-химиялық
көрсеткіш.
Динамикалық, кинематикалық және шартты тұтқырлық бар. Динамикалық
тұтқырлық η – берілген температурадағы тиімді ығысу кернеуінің жылдамдық градиентіне
қатынасы. Динамикалық тұтқырлықтың өлшем бірлігі Паскаль-секунд – Па*с, тәжірибеде
әдетте мПа*с қолданылады. Динамикалық тұтқырлықтың кері шамасы өтімділік деп
аталады.
Капиллярлар арқылы сұйықтықтың ағу уақытын өлшеу арқылы динамикалық
тұтқырлықты анықтау Пуазейль формуласына негізделген:
η=π*Ρ*r4*τ/8*V*L
мұндағы Р – сұйықтықтың капиллярдан шығатын қысымы;
V – капилляр арқылы өтетін сұйықтық көлемі;
τ – көлемдегі сұйықтықтың шығу уақыты;
L – капилляр ұзындығы;
r – капилляр радиусы.
Кинематикалық және шартты тұтқырлықты анықтау қажеттілігінің пайда болуы
динамикалық тұтқырлықты анықтау үшін сұйықтыққа тұрақты қысымның (тұрақты
қолданылатын кернеу) көзі қажет болатындығына байланысты. Бұл жағдай қосымша
техникалық қиындықтарды, көбейтудің күрделілігін және талдаудың күрделілігін алдын
ала анықтайды.
Кинематикалық тұтқырлық ν – сұйықтықтың динамикалық тұтқырлығының сол
температурадағы тығыздыққа қатынасы:
ν=η/ρ
Кинематикалық тұтқырлықтың бірлігі м2/с, практикада әдетте мм2/с қолданылады.
Кинематикалық тұтқырлықты анықтау әдісінің мәні тұрақты қысымды (сыртқы
күшті) сұйық колоннаның биіктігіне, сұйықтық тығыздығына және ауырлық күшінің
үдеуіне көбейтіндісіне тең сұйық бағанының қысымымен алмастыру болып табылады. . Бұл
ауыстыру шыны капиллярлық вискозиметрлерде кинематикалық тұтқырлықты анықтау
әдісінің айтарлықтай жеңілдетілуіне және таралуына әкелді.
Кәдімгі тұтқырлықтың анықтамасы сонымен қатар сұйықтықтың ағып кетуіне
негізделген (диаметрі тесігі бар түтік арқылы). 5 мм) ауырлық күшінің әсерінен.
Салыстырмалы тұтқырлық – берілген температурадағы мұнай өнімінің ағу уақытының
200С тазартылған судың шығу уақытына қатынасы. Өлшем бірлігі – шартты градус (0ВУ).
Шартты тұтқырлықты анықтау әдісі бүкіл сынақ бойы үздіксіз ағын беретін және ГОСТ 33
- 82 бойынша кинематикалық тұтқырлықты анықтау мүмкін емес мұнай өнімдері үшін
қолданылады. Шартты тұтқырлық мұнай отындары (мазут) үшін анықталады. ).
Достарыңызбен бөлісу: |