Бегенова А. Б., Жҧмақаева А. Н., Майқанов Б. С. Шекарадағы және кӛліктегі ветеринарлық санитариялық бақылау (Оқулық) астана 2014 2

284 
Химиялық дезинфекциялағыш заттарды сҧйық тҥрінде, сулы 
ерітінді, эмульсия және суспензия тҥрінде қолдану. Дезинфекцияға 
арналған препараттың сапасын анықтағанда, ең негізгі қойылатын талап 
– еру қасиеті, әсіресе суда еруі. Судың фазасының негізінде 
дезинфекциялағыш зат клеткада тез ӛтеді. Жұмыс ерітінділері 
бірқалыпты, ыдырамаған және тұнбаға түспейтін болуы керек. 
Дезинфекцияға тұнбасы бар ерітіндіні қолдануға болмайды, себебі 
ерітіндінің концентрациясы бұзылады. 
Жұмыс ерітінділерін дайындағанда әркайсысының еріткіш қасиетін 
білу қажет: кейбіреулері суық суда, біреулері ыстық суда ериді. Тез 
буланатын ұшпалы ерітінділерді жұмыс алдында жасап, тез пайдаланады 
және жабық ыдыста ұстайды. 
Дезинфекциялық препаратты химиялық бақылаудан ӛткізгенде
жұмыс концентрациясын қатаң сақтаған жӛн. 
Дезинфекция тәжірибесінде қолданылатын негізгі және жұмыс 
ерітінділерінің концентрациясын бақылау жүйесі түрінде зертханада 
ӛткізеді. 
Дезинфекция тиімді болу үшін дезерітіндінің пайдаланатын мӛлшері 
айқындалуы тиіс. Бұл кӛрсеткіштерді эксперименталды түрде қояды: ол 
патогенді 
микробтардың 
тұрақтылығына, 
нысанда 
органикалық 
қосылыстардың бар болуына, нысан сипатына байланысты. Шығын
нормалары қатаң түрде тәжірибеде сақталуы тиіс.
Залалсыздандыру уақытының ұзақтығына температура, ерітінді
концентрациясы әсер етеді, ал дезинфекция үрдісінің жылдамдығына және 
тиімділігіне ортаның реакциясы әсер етеді. Глутар альдегидінің әсері 
ортаның рН жоғары болғанда күшейеді, ал хлорлы препараттардың әсері 
нейтралды және қышқылды ортада күшейеді. 
Кӛліктегі санитарлық ӛңдеуді ӛткізу үшін дезинфекциялық заттар 
келесі қасиеттерге ие болу керек: олар суда жақсы еріп; аз 
концентрацияда және ең қысқа мерзімде нысандарды залалсыздандыруы 
қажет; органикалық қосылыстар болса да, бактерицидттік қасиетін 
жоғалтпауы тиіс; сақтауға тиімді болу керек. 

30-Кесте. 2-ші категория бойынша ӛңделетін вагонға дезинфекциялық заттардың шығындалу нормалары 
Вагондар түрі 
Ауданы, м
2
Шығын, л (NaOH)-кг 
Е
ден
, т
ӛбе
Ұз
ын қ
абыр
ға
лар
ы
Қ
ыс
қа 
қа
быр
ғал
ар
Ф
ур
ажд
ы 
сӛ
рел
ер
Е
ден
дег
і то
р 
Ішкі
бет
ке
йд
ің
ж
ал
пы 
ау
дан
ы
Ж
ыл
ж
ым
ал
ы 
бӛ
лігі
С
ыр
тқ
ы 
қа
быр
ғал
ар
Ж
ал
пы 
дез
ин
фе
кц
ия
Хл
ор
лы 
әк ер
іт
ін
ді
NaOH
Б
үк
іл
п
ой
ыз
ға
Мал вагоны алтай 
зауытының жүйесі 
89 
88 
15 
17 
- 
209 
7 
103 
319 
160 
3,2 
Малға 
арналған 
«Лаврик» жүйесі 
74 
64 
13 
17 
- 
168 
7 
77 
252 
125 
2,5 
Жабық 
вагон, 
ауданы106м
3
74 
65 
13 
- 
- 
152 
7 
78 
237 
120 
2,4 
Жабық 
вагон, 
ауданы120м
3
76 
77 
16 
- 
- 
169 
7 
93 
269 
135 
2,7 
Изотермиялық АРВ 
85 
74 
13 
- 
46 
218 
7 
87 
312 
155 
3,1 
Изотермиялық 
20 
вагонды поезд 
74 
67 
13 
- 
40 
194 
7 
80 
281 
140 
2,8 
2800 
Изотермиялық 
10 
вагонды поезд 
82 
74 
13 
- 
45 
214 
7 
87 
308 
155 
3,1 
1550 
Изотермиялық, 
5 
вагонды секциядағы 
1,4,5 вагондары 
74 
66 
13 
- 
40 
193 
7 
79 
279 
140 
2,8 
640 
Изотермиялық 
2,3 
вагондар 5 вагонды 
секцияда 
50 
46 
13 
- 
30 
139 
7 
75 
221 
110 
2,2 
640 
Ванналардың кӛлемі, м
2
Тірі 
балыққа 
арналған 
71 
79 
14 
36 
- 
200 
7 
93 
300 
150 
3,0 
Тіркемелер: 1. Жабық вагондар екінші санына 2,3,4, кӛлемі 106м
2
, ал екінші саны 5,6,7,-120м
2
2. Хлорлы әк ерітіндісін 0,5л/м
2
қолданады.

31-кесте. 3- категория бойынша ӛңделетін вагонға дезинфекциялық заттардың шығындалу нормалары 
Вагон түрі 
Алғашқы дезинфекция 
Екіншілік дезинфекция 
Қ
и 
ж
ән
е 
қо
қыс
ты
ң 
ылға
лда
ну
ы,
л
Е
ден
ж
ән
е 
тӛ
бе
ні
ң 
ау
дан
ы,
м
2
Ұз
ын қ
абыр
ға
лар
ыны
ң 
ау
да
ны,
м
2
Қ
ыс
қа 
қа
быр
ған
ы
ң 
ау
дан
ы,
м
2
Ф
ур
ажд
ы 
сӛ
рел
ер
ді
ң 
ау
дан
ы,
м
2
С
ыр
тқ
ы 
қабыр
ға
лар
дың
ау
дан
ы,
м
2
Д
ез
ин
фе
кц
ия
лан
ат
ын
ж
ал
пы 
ау
дан
ы,
м
2
Хл
ор
лы 
әк
ер
іт
ін
дісін
ің
шы
ғыны,
л 
Ішкі
бет
кей
ін
ің
ау
дан
ы,
м
2
Хл
ор
лы 
әк ер
іт
ін
ді
ні
ң 
шы
ғы
ны,
л
С
ыр
тқ
ы 
ка
быр
ған
ы
ң 
ау
дан
ы
, м
2
Ж
ыл
ж
ым
ал
ы 
бӛ
лі
кт
ер
ді
ң 
ау
дан
ы,
м
2
С
ыр
тқ
ы 
бӛ
лік
тер
ге 
ж
ұм
са
латы
н 
ер
іт
ін
ді,
л
Ж
ал
пы 
ваго
нға 
кетет
ін
ер
іт
ін
ді 
м
ӛл
шер
і,л
Малға 
арналған алтай 
зауытының 
жүйесімен 
10 
89 
89 
15 
17 
103 
312 
156 
209 
209 
103 
7 
55 
430 
Малға 
арналған 
«Лаврик» 
жүйесі 
10 
74 
64 
13 
17 
77 
245 
128 
168 
168 
77 
7 
42 
350 
Жабық, 
ауданы 106м
3
10 
74 
65 
13 
- 
78 
230 
115 
152 
152 
78 
7 
78 
320 
Жабық, 
ауданы 120м
3
10 
76 
77 
16 
- 
93 
262 
131 
169 
169 
93 
7 
50 
360 

Комаровтың
дезинфекциялық
қондырғысы
Ветеринарлық 
дезинфекция 
машинасы

 
 
 
 
 
 
Сурет-28. Дезинекцияны іске асыруға арналған құралдар 

288 
Сурет-29. ШКВББ автокӛліктерді дезинфекциялау тәртібі 
Инсинираторы (кремотории)
 
 
Сурет-30. Үш тоннаға дейін ауру жануарларды, жарамсыз жануартекті 
ӛнімдерді ӛрттеуге арналған инсиниратор-крематорий "Hurikan-3000" 

289 
 
Сурет -31. Крематорийге арту барысы 
 
 
Сурет -32. Ӛрттелу кезі (3 тонна жануар ұшасы жанғаннан кейін 10-
15кг күл қалады) 
Бақылау сұрақтары: 
1. Сілтілер тобына қандай препараттар жатады? 
2. Қышқылдар тобына қандай препараттар жатады? 
3. Сілтілерді сақтау тәртібі. 
4. Дезинфекция үшін ерітінділерді дайындау ережесі. 
5. Құрамына хлор кіретін препараттарды атаңыз. 
6. Күйдіргіш натрды қандай жағдайларда қолданады? 
7. Құрамына альдегиді бар препаратарды атап беріңіз. 
8. Физикалық дезинфекциялық заттарға не жатады. 

290 
11 Тарау 
 
КӚЛІК ЗАТТАРЫН ВЕТЕРИНАРЛЫҚ-САНИТАРЛЫҚ ӚҢДЕУ 
ЖҦМЫСТАРЫН ӚТКІЗУ ЖӘНЕ ҦЙЫМДАСТЫРУ 
 
Жануарларды, ет, шикізат мал ӛнімдерін тасымалдағаннан кейін 
вагондар міндетті түрде санитарлық ӛңдеуге жіберіледі: тазалау, ыстық 
сумен жуу және қажетті жағдайда дезинфекциялау ӛткізіледі. 
Ветеринарлық телімнің негізгі міндеттері: жануар, басқа ӛнімдер 
және жануартекті шикізаттарды тасымалдауға арналған вагондардың 
қажетті ветеринарлық-санитарлық жағдайын қамтамасыздандыру, адам 
мен жануарға ортақ жұқпалы аурулардан қорғау. Кӛрсетілген міндеттерді 
орындау үшін ветеринарлық-санитарлық телім ауруға шалдыққан, ауруға 
күмәнді және жұқпалы ауруды жұқтырғанына күмәнді жануарларды, 
сонымен қатар жоғарыда айтылған жануарлардан алынған ет, басқа 
ӛнімдер мен жануар текті шикізаттарды тасымалдаудан кейінгі 
вагондардың дезинфекциясын ұйымдастырып, ӛткізеді. Бұған қоса, мал 
шаруашылық жүктердің арнайы тасымалдауға арналған вагондардың 
алдын алу дезинфекциясын жүргізеді. 
Ветеринарлық-санитарлық телім бақылауды жүргізеді: 
А) теміржол кӛлігінің жұмыскерлерімен ветеринарлық заң және 
АШМ Ветеринарлық бақылау және қадағалау Комитетімен хабарландыру 
жолдар министрлігінің вагондарды ветеринарлық-санитарлық ӛңдеуі 
бойынша шығарылатын бұйрықтар, нұсқамалар, ӛкімдер, ережелер, 
нұсқаулықтар орындалуын; 
Б) Дезинфекциялық жуғыш стансалары (ДЖС), дезинфекциялық 
жуғыш пунктері (ДЖП) қондырғылардың, аумақтың ветеринарлық-
санитарлық жағдайын, қоқыс пен қидың пайдалануын залалсыздандыруы 
мен ӛрттеу дұрыстығын, тазартқыш қондырғылардың жағдайы мен 
ағынды сулардың зиянсыздандыруын; 
В) Алынатын ақпаратқа сәйкес, ветеринарлық-санитарлық ӛңдеуге 
жӛнелтілген вагондардың (ДЖС, ДЖП) уақыты мен келуін және де 
вагондардың ДЖС ДЖП-іне уақытында келмеген жағдайда, оларды 
іздестіру шараларының қолданылуын; 
Г) ДЖС, ДЖП-іне түскен барлық вагондардың уақыттылы және 
сапалы тазалануы мен жуылуын; 
Ветеринарлық-санитарлық бекеттер вагондарды ветеринарлық-
санитарлық ӛңдеуден кейін ДЖС, ДЖП аумағынан шығарылу жӛнінде 
бекітілген формадағы "Тағайындау" құжатына белгі қояды. 
Ветеринарлық-санитарлық телімнің меңгерушісі вагондардың түсу 
бағыты, түсірудің дұрыс ұйымдастырылуына және ветеринарлық 
санитарлық ӛңдеудің сапалығына; ветсантелімдегі еңбек тәртібінің 

291 
жағдайына, сонымен қоса оның қарамағындағы қаражаттары мен мүліктік 
материалдық құндылықтардың сақталуы дұрыс жұмсалуына жауапты. 
ДЖС, ДЖП ветсанучаскесінің қызметінің маңызы ерекше зор. Егер 
жануар, ет және ет ӛнімдері, жануартекті шикізаттардың темір жол 
кӛлігімен тасымалдау жоғарыласа, соған сәйкес олардың маңыздылығы 
да жоғарылай түседі. 

жүктеу/скачать 4.48 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: