«бекітемін» Оқу-әдістемелік және тәрбие
) Иллюстративті мәлімет берілген
жүктеу/скачать 3.7 Mb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- 1) Тақырып:№6.
- 3) Лекция тезистері: ÀѲÎÐÛÒÓ Æ¶ÉÅÑIÍ ÇÅÐÒÒÅÓ Ò°ÑIËÄÅÐI ѽºáàòòàñó
| 4) Иллюстративті мәлімет берілген.
5) Әдебиет: Негізгі әдебиет: Қосымша әдебиет: 6) Бақылау сұрақтары (кері байланыс): 1. Тәжірибе жүзінде аускультация және перкуссия әдістерінің маңызы қандай? 2. Жүректің абсолютті және салыстырмалы тұйықтығын қалай анықтайды? 3. тамыр шоғырының контурын және енін қалай анықтайды? 4. Конфигурацияның қандай түрлерін білесіздер? 5. Жүрек тондарына сипаттама беріңіз? қалай ажыратады? 1) Тақырып:№6. Ас қорыту жүйесі ауруларымен науқастарды тексеру әдістері (сұрастыру және қарау). 2) Мақсаты: студенттерді асқазан-ішек жолдары аурулары кезінде тексеру әдістерімен таныстыру, студенттерге сұрастыру әдісін, оның кезеңділігін, негізгі шеғымдарды, олардың сипаттарын анықтауды, ауру және өмір тарихын жинауды, жалпы қарауды үйрету. 3) Лекция тезистері: ÀѲÎÐÛÒÓ Æ¶ÉÅÑIÍ ÇÅÐÒÒÅÓ Ò°ÑIËÄÅÐI ѽºáàòòàñó Àñºîðûòó æ¾éåñiíi» àóðóëàðû ¸ð ò¾ðëi áîë¹àíäûºòàí, îëàðìåí áàéëàíûñòû øà¹ûìäàð äà àëóàí ò¾ðëi. Àóûç ºóûñûíäà òiñ ïåí àóûç ºóûñû êiëåãåéëi ºàáûºøàñûíû» òiêåëåé ¼çäåðiíi» çàºûìäàëóûìåí ºàòàð áàñºà à¹çàëàí ìåí æ¾éåëåðäi» àóðóëàðûìåí áàéëàíûñòû ¼çãåðiñòåð äå áàéºàëàäû. Ìûñàëû, ºàíàçäûºòû» áið ò¾ði - Àääèñîí-Áèðìåí àóðóûíäà àóûçäà ê¾éãåí ñèÿºòû ñåçiì ïàéäà áîëñà, áàóûð, êàðûí ìåí iøåê àóðóëàðûíû» êåéáiðåóiíäå àóûç èiñòåíiï êåòåäi íåìåñå îíäà ºûøºûëòûì ä¸ì-ºûæûë ñ¼çiëåäi, àë ñóñàìûðìåí ñûðºàò àäàìäàðäû» àóûçû º½ð¹àé áåðåäi. ´»åø àóðóëàðû àóûðñûíó, º½ñó, ºàí êåòó, æóòóäû» á½çûëóû (äèñôàãèÿ) íåìåñå ì¾ëäå òàìຠ¼òïåé ºàëó ñèÿºòû áåëãiëåðìåí áåéíåëåíói ì¾ìêií. Æèi êåçäåñåòií êëèíèêàëûº áåëãiëåðäi» áiði-äèñôàãèÿ. îë ¼»-¼øòå ºàòåðëi iñiê ¼ñêåíäå, ê¾éãåííåí íåìåñå æàðàºàòòàí¹àííàí êåéií ¼»åøòå òûðòûº ïàéäà áîë¹àíäà, ºîëºà êå»åéiï, ¼íåøòi ºûñºàíäà áàéºàëàäû. Äèñôàãèÿ îðãàíèêàëûº ¼çãåðiñòåðäi» ñàëäàðûíàí äàìûñà, îíäà ¼»åøòåí àëäûìûí ºîþ òàìàºòû», êåéií ñ¾éûº òàìàºòû» ¼òói ºèûíäàï, æ½òûíó áiðòiíäåï á½çûëàäû. Àë ôóíêöèÿëûº äèñôàãèÿ (íåâðîç äèñôàãèÿñû) êåçiíäå ñ½éûº òàìຠïåí ñóäû æ½òó ºèûíäàï, ºîþ òàìຠ¼»åøòåí ¼òå áåðåäi. ´»åøòi» êiëåãåéëi ºàáûºøàñû ºûøºûëäàðäû» ¸ñåðiíåí ê¾éiï, ºàáûíûï (ýçîôàãèò), ºûæûë (èçæîãà) ïàéäà áîëóû ì¾ìêií. Á½ë - ¼»åø ïåí ºàðûí àðàñûíäà¹û òåñiêòi ºûñûï ò½ðàòûí áiði»¹àé ñàëàëû á½ëøûº-åò (ñôèíêòåð) ¸ëñiðåï, àñºàçàííû» ºûøºûë ñåëi êåði ຺àíäà (ðåãóðãèòàöèÿ) æèi áàéºàëàòûí, ãèïåðàöèäòi ãàñòðèò ïåí îéûº æàðà àóðóûíà ò¸í êëèíèêàëûº áåëãi. ´»åøi òàðûë¹àí àäàìäàð æèi º½ñàäû. Îíäàé æà¹äàéäà º½ñûºòà¹û òàìຠºîðûòûëûï ¾ëãåðìåéäi æ¸íå îíû» èiñi ºûøºûë áîëìàéäû. ´»åøòå iñiê íåìåñå îéûº æàðà ºàëûïòàññà, º½ñûººà ºàí àðàëàñóû ì¾ìêií. Áàóûð öèððîçû êåçiíäå ¼»åøòi» âåíàëàðû òûì êå»åéiï, áiëåóëåíiï êåòåäi, ñîíäûºòàí ¼»åøòåí ºàí òiïòi ê¼ï, ¼ìiðãå êàóiï òó¹ûçàðëûº-òàé ì¼ëøåðäå êåòói ûºòèìàë. Àñºàçàíû, iøåãi íåìåñå áàóûðû àóûðàòûí íàóºàñòû» ê¼áiíåñå àñºà òåáåòi ò¼ìåíäåói íåìåñå òiïòi æîéûëóû ì¾ìêií (àíîðåêñèÿ). Á½íäàé æà¹äàé ¸ñiðåñå ºàòåðëi æèi êåçäåñåòiíäiêòåí, íàºàñ àðûºòàï, îíû» æàëïû ñàëìà¹û àçàÿäû. Àñºàçàí ºàòåðëi iñiãiìåí ñûðºàò àäàìíû» ¼òêå çàóºû øàïïàóû ì¾ìêií, àë îéûº æàðàëû íàóºàñòû» ò¸áåòi á½çûëìàéäû, äåãåíìåí òàìàºòû ê¼ï iøñå àñºàçàíû àóûðàòûíäûºòàí, îë àñòû àÿíøàºòàï, àç-àçäàí iøóãå ì¸æá¾ð áîëàäû. Òåç òîéûíó äà ñûðºàòòûºòû» áåëãiñi. ʼáiíåñå àñºàçàí ñåëiíi» ºûøºûëäûëû¹û æàðòûëàé íåìåñå òîëûº ò¼ìåíäåãåí ãàñòðèòïåí, áàóûð ìåí ¼ò æîëäàðûíû» àóðóëàðûìåí, àñºàçàí ðàãiìåí ñûðºàòòàðäà àç òàì຺à òîéûí¹àíäàé, iøií ê¼ðíåãåíäåé ñåçiì òåç ïàéäà áîëàäû. Îéûº æàðà àóðóû, ãèïåðàöèäòi ãàñòðèò, àñºàçàí ñ¼ëiíi» ¼»åøêå ¼òói ñèÿºòû æà¹äàéëàðäà ò¼ññ¾éåãiíi» ò¼ìåíãi æà¹ûíäà íåìåñå iøòi» æî¹àð¹û á¼ëiãiíäå ê¾éãåí ñèÿºòû, ºûæûë (èçæîãà) ñåçiìi ïàéäà áîëàäû. Íàóºàñïåí ñ½ºáàòòàñºàíäà ºûæûëäû» æèiëiãiíå, ½çàºòû¹ûíà, àºûðûí-ºàòòûëû¹ûíà, ºàíäàé òàìàºòàí ïàéäà áîëûï, íåäåï á¸ñå»äåï íåìåñå ì¾ëäå áàñûëàòûíûíà ê¼»ië àóäàð¹àí æ¼í. Êåêiðó. Íàóºàñ àäàì æ½òºàí àóàñûí (àýðîãðàôèÿ), iøêåí àñûí, øiðiãåí æ½ìûðòºà èiñòi íåìåñå àøºûëòûì ä¸ìäi çàò, ò.á. ê¼êiðói ì¾ìêií. Áàóûðû ìåí ¼ò æîëäàðû àóûðàòûí àäàìäàðäû» êåêiðiãi àùû ¸ði ºàòòû áîëñà, iñiêòåí àñºàçàí ºàëòºûñû» (pylorus) òåñiãi òàðûëûï íåìåñå àñºàçàí á½ëøûºåòòåði ¸ëñiðåï (àñºàçàí àòîíèÿñû) àñ ¸ði ºàðàé æûëæûìàé ùiðiãåí êåçäå êåêiðiê òå øiðiãåí æ½ìûðòºà èiñòi áîëàäû. Àë àñºàçàí ìåí òîº iøåêòi» àðàñûíäà æûëàíê¼ç (ñâèù) ºàëûïòàñºàí æà¹äàéäà êåêiðiêòåí ºèÿ (¾ëêåí ä¸ðåò) èiñi øû¹àäû. Ëîºñó (ëîáëó, æ¾ðåê àéíó, æ¾ðåê ê¼òåðiëó) äå ìà»ûçäû êëèíèêàëûº áåëãi. Ëîºñû¹àí êåçäå íàóºàñòû» áåòi áîçàðûï, áàñû àéíàëûï, ñiëåêåéi ê¼áåéiï, ¼çi ¸ëñiðåéäi. Ëîºñó òåê ºàíà àñºîðûòó æ¾éåñi àóðóëàðûíà ò¸í åìåñ, îë ºàííû» ºûñûìû ê¼òåðiëãåíäå äå, æ¾éêå ê¾éçåëiñiíäå äå, ò.á. ê¼ïòåãåí æà¹äàéëàðäà äà áàéºàëàäû. ʽñó - àñºàçàííû» ãàñòðèò, îéûº æàðà, ðàê ñèÿºòû àóðóëàðûíäà æèi áàéºàëàòûí áåëãi. ²½ñûº áàéºàëñà, îíû» áîëàòûí óàºûòûíà (àø íåìåñå òîº êåçäå, àñ iøiñiìåí íåìåñå áiðàç óàºûò ¼òêåííåí êåéií, ºàòòû àóðû¹àíäà), ëîºñó ìåí ñiëåêåé ê¼áåþiìåí áàéëàíûñòûëû¹ûíà, º½ñûºòû» ì¼ëøåðiíå (àç, ê¼ï), º½ðàìûíà (òàìàê, ¼ò, ºàí, ò.á.), ò¾ñiíå (êîôå ºîéûðïà¹û ò¸ðiçäi, àëºûçûë, ò.á.) çåð ñàëûíàäû. ƾéêåñi ºîáàëæû¹àíäà àäàì ëîºñóñûç, êåíåò º½ñàäû. Ñîçûëìàëû à¹ûìäû ãàñòðèòïåí ñûðºàò àäàìäàð, ¸äåòòå, àñ iøïåé ò¾ðûï, ê¼ï ì¼ëøåðäå æàëºàÿº º½ññà, àñºàçàííûíû» êàðäèàëüäûº á¼ëiãiíäå ðàê íåìåñå îéûº æàðà áàð, íåìåñå àñºàçàíû ºàòòû àóûðàòûí àäàìäàð òàìàºòàí¹àííàí êåéií 10-15 ìèíóòòàí-ñî» º½ñàäû. ²½ñó æå»iëäiê áåðåòiíäiêòåí, êåéáið íàóºàñòàð àóûçûíà ñàóñà¹ûí òû¹ûï òà º½ñà áåðåäi/ ´ò ºàáû ìåí áàóûð àóðóëàðûìåí ñûðòºàòòàðäû» æà¹äàéû º½ñºàííàí êåéií äå æàºñàðìàéäû. Àñºàçàí àòîíèÿñûìåí ñûðºàòòàð æ¸íå àñºàçàí ºàëòºûñû òàðûë¹àíäàð äàºàóäà æåãåí òàìà¹ûí º½ñûï òàñòàéäû. Àñºàçàíûíàí ºàí êåíêåíäåðäi» º½ñû¹û êîôå ºîéûðòïà¹ûìåí ò¾ñòåñ áîëàäû. °äåòòå, º½ñûº ºûøºûëòûì òàòèäû, àë ¼ò ºîñûë¹àí º½ñûº àøû. ²½ñó àñºàçàí ïàòîëîãèÿñûíû» ¹àíà á¼ëãiñi åìåñ, îë iø ºóûñûíû» áàñºà à¹çàëàðû àóðóëàðûíû» ¸ñåðiíåí ê¼áiíåñå ðåôëåêòîðëûº ò¾ðäå äàìèäû. Ðåôëåêòîðëûº º½ñó ¼ò æîëäàðû òàñòàðûíäà, õîëåöèñòèòòå, æåäåë àïïåíäèöèòòå, ïåðèòîíèòòå ½øûðàñàäû. Á¾éðåê ºûçìåòi æåòêiëiêñiç áîëûï, îðãàíèçìi óëàí¹àíäàð äà, ºàíûíû» ºûñûìû ê¾ðò ê¼òåðiëãåíäåð äå, ìèûí ºàòåðëi iñiê æàéëà¹àíäàð äà º½ñóû ì¾ìêií. Àñºîðûòó æ¾éåñi àóðóëàðûíû» áàñòû áåëãiëiðiãi» áiði- iøòi» àóûðóû. Íàóºàñïåí ñ½ºáàòòàñºàíäà àóûðó ñåçiìiíi» ïàéäà áîë¹àí îðíûí (º½ðñຠ¾ñòi, ºàáûð¹à àñòû, áåë, êiíäiê ò½ñòàðû, ò.á.), îíû» òàðà¹àí àéìàºòàðûí (àðºà, èûº, êåóäå êóûñû, øàï), ñèïàòûí (ò¾éíåó, øàíøó, ê¾éäiðó, ñûçäàó, º½ðñàó, ò.á.), ½çàºòûº ìåðçiìií (½ñòàìàëû, ò½ðàºòû, ìåçãië-ìåçãië), æûë ìåçãiëiìåí (ºûñ, ê¼êòåì, æàç, ê¾ç) æ¸íå ñûðòºû ¸ñåðìåí (æ¾ðãåíäå, ñåëêiëäåãåíäå, ê¾øåíãåíäå), ê¼»iëê¾éiìåí, àñïåí (àø ºàðûí¹à, ò¾íäå, àñ iøiñiìåí, àñ iøêåííåí 0,5-1 ñà¹àòòàí íåìåñå 1,5-2 ñà¹àòòàí êåéií), àñòû» ñàïàñûìåí (àùû, ò½ùû, ò¸òòi, ò¾çäû, ºàòòû, ñ½éûº) áàéëàíûñòûëû¹ûí àíûºòàó¹à òûðûñó êåðåê. Àóûðñûíó ñåçiìi íàóºàñ º½ñºàííàí êåéií, ñîäà iøêåíäå, ñïàçìîëèòèêòåðäi ºîëäàí¹àíäà, ºûçäûð¹àíäà áåñåíäåói ì¾ìêií åêåíäiãií åñêåðãåí äå æ¼í. Iø º½ûñûíäà¹û ¸ð à¹çàíû» àóðóûíàí òóûíäàéòûí àóûðñûíó ñåçiìiíi» ¼çiíäiê åðåêøåëiêòåði áàð. Ìûñàëû, àñºàçàí ìåí ½ëòàáàð îéûº æàðàñûíàí òóûíäà¹àí àóûðñûíó ñåçiìiíå ½ñòàìàëû ò¾ðäå, æûë ìåçãiëiíå áàéëàíûñòû (ê¼êòåì ìåí ê¾çäå), àñ iøiñiìåí (àñºàçàí îéûº æàðàñûíäà) íåìåñå êåøåóiëäåï, àñ iøêåííåí áiðàç óàºûòòàí êåéií (½ëòàáàð îéûº æàðàñûíäà), ê¼áiíåñå ò¾íäå ïàéäà áîëó ò¸í. Ãàñòðèò ïåí ºàòåðëi iñiêêå áàéëàíûñòû àóûðñûíó ò½ðàºòû ò¾ðäå ¸ði àñ iøiñiìåí ñåçiëåäi. Áàóð ìåí ¼ò æîëäàðû ñûðºàòòàðûíàí àóûðñûíó î» æຠºàáûð¹à àñòûíäà ïàéäà áîëûï, á½¹àíà ìåí æàóûðûí ò¾ñûíà æàéûëàäû. Êåéäå îë ½ñòàìàëû áîëûï, äåíåíi» ñàð¹àþû ìåí ºûøûíó, íåñåïòi» ò¾ñiíi» ºî»ûðºàé òàðòóû ñèÿºòû áåëãiëåðãå ºîñàðëàíàäû. Iøåê àóðóëàðûìåí ñûðºàòòàðäà, êåéäå àóûðñûíó ñåçiìiíå iøòi» ºàìïèþû (ìåòåîðèçì) ºàáàòòàñàäû. µéºû áåçi çàºûìäàë¹àíäàðäû» º½ðñà¹ûíû» ñîë æຠ¾ñòi»ãi á¼ëiãi ½ñòàìàëû ò¾ðäå ¸ði ºàòòû êåáói ì¾ìêií. ¶ëêåí ä¸ðåò æ¾ðìåé ºàëûï, ºàòïà (çàïîð) íåìåñå iøòi» æèi ¼òói (ïîíîñ) áàéºàëóû ì¾ìêií. Íàóºàñïåí ñ½ºáàòòàñºàíäà îíû» ¾ëêåí ä¸ðiòiíi» åðåêøåëiêòåðiíå (æèëiãiíå, àóûðñûíó ñåçiìiìåí, àñ iøóìåí áàéëàíûñòûëû¹ûíà, ò.á.) ê¼»ië àóäàðó êåðåê. Iø ¼òêåíäå ºèÿ¹à ºàí, æàëºàÿº, áàñºà çàòòàð àðàëàñûï, îíû» ò¾ñi ¼çãåðåäi. ´ò æ¾ðìåãåí êåçäå ºèÿ à¹àðñà, àñºàçàíäà¹û, ½ëòàáàðäà¹û îéûº æàðàäàí íåìåñå ðàêòàí ºàí ê¼òêåíäå îë ºàðàÿäû. Àñºîðûòó æ¾éåñi àóðóëàðûíû» äàìó òàðèõûìåí òàíûñºàíäà ìûíà ì¸ñåëåëåðãå: àóðóäû» áàñòàë¹àí êåçiíå, áàéºàë¹àí áåëãiëåðiíå, ä¸ði-ä¸ðìåêòi», óëû çàòòàðäû» ¸ñåðiíå, òiñòi» ¼çãåðiñòåðiíå æ¸íå æûë ìåçãiëiìåí, áàêòåðèÿëû, âèðóñòû íåìåñå ñîçûëìàëû à¹ûìäû (ðåâìàòèçì, òóáåðêóëåç) ñûðºàòòàðìåí áàéëàíûñòûëû¹ûíà, á½ðûí ºîëäàíûë¹àí åìíi» ò¾ðiíå (õèðóðãèÿëûº, òåðàïèÿëûº, ò.á.), îíû» í¸òèæåñiíå ê¼»ië àóäàð¹àí æ¼í. Íàóºàñòû» ¼ìiðiíäå á½ðûí áàéºàë¹àí ìûíàäàé: ñîçûëìàëû ñûðºàòòàð, àóûð æàðàºàòòàíó, å»áåê, ò½ðìûñ æ¸íå æ½ìûñ æà¹äàéû, çèÿíäû ¸äåòòåð, òàìàºòàíó åðåêøåëiêòåði (ðåòñiç íåìåñå ¾íåìi ûñòûº, ñóûº, àøû àñ iøó), ò.ñ.ñ. æà¹äàéëàð äà àñºîðûòó à¹çàëàðû àóðóëàðûíû» íàºòû ò¾ðií àíûºòàó¹à, îíû» äàìó áàðûñûí æîðàìàëàó¹à ñåïòåñåäi. жүктеу/скачать 3.7 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|