Бесінші аналитикалыќ топќа сілтімен т±нбаѓа т‰сетін Mg2+, Mn2+, Fe2+, FeJ+ катиондары ќ±райды

Минералдың ылғалдылығы деп оның құрамындағы гигроскопиялық судың болуы. Гигроскопиялық су дегеніміз – заттардың беттерімен сіңірілген суды айтамыз. Минерал бетімен адсорбцияланған су қабыршағы қабырғасындағы бос кеңістікке агрегаттық түйіршік немесе сұйық тамшы және түйіршіктердің торлы құрылысы коллоидты бөлшектер түрінде орналасуы мүмкін.

Минералды ұнтақтау ондағы суды көбейтіп және азайтуы мүмкін. Су мөлшерінің көбеюі минералдың беттік ауданының артуына байланысты, судың адсорбциялануы артып адсорбцияланған судың мөлшері ауа ылғалдылығына ауаның ылғалдылығын өзі жыл мезгілдеріне, ауа-райына және температураға тәуелді. Адсорбцияланған судың мөлшерінің азаюы минералдың қызуына байланысты ондағы судың булану нәтижесінде азаяды.

Гигроскопиялық судың минералдағы мөлшерін анықтау арнайы аналитикалық тәсілдермен жүзеге асырылады.

Минералдың ылғалдылығын 105-110⁰С температурада қыздырып, тұрақты массаға келтіріп, массаның жоғалуы арқылы анықталады.

Электрөткізгіштік және минералдың су ұстағыш (немесе тұтынатын) күшіне байланысты, оның ылғалдылығын анықтаудың жанама тәсілдері бар.

13.2 ЗЕРТХАНАЛЫҚ ЖҰМЫС

13.2.1 Тәжірибенің орындалуы

Қажетті заттар мен жабдықтар : аналитикалық таразы, шыны немесе алюминиден жасалған шақша, кептіргіш шкаф, термометр, қысқыштар, фарфор келісі, эксикатор, минералдың ылғал үлгісі.

Әбден тазаланып жуылған диаметры 3-4 см бюксті кептіргіш шкафта ұстап, эксикаторда салқындатқанан кейін, аналитикалық таразыда 0,0001 г дейінгі дәлдікпен өлшеу керек (бұл өлшеуді бірнеше рет бюкстерді кептіргіш шкафтарға қойып, қайталап өлшек керек). Бюксты кептірген және салқындатқан кезде оны беті ашық, ал өлшеу барысында беті қақпақпен жабулы болуы керек. Анализ алуға арналған үлгі фарфор келісінде ірі ұнтаққа айналғанша, үгітіледі . Шыны шақшаға 1г шамасында ұсақталған сынама салып, қайта өлшеңіз. Су буын еркін сыртқа кедергісіз шығатындай етіп шыны шақшаға қақпақты қабырғасынан қойып кептіргіш шкаф сөресіне 1,5-2 сағат аралығында 105-110⁰С температурада қойып кептіру жұмысы жүргізіледі.

Көрсетілген уақыт өткеннен кейін шыны шақшаны ауыстырып қысқыш көмегімен эксикаторға зат өлшейтін бөлмеге жеткізіп, 20-25 минуттан суытқаннан соң оны қақпақпен бетін жауып өлшейміз. Затты кептіру және өлшеу оны массасы тұрақтанғанша қайталанады. Тұрақты масса алдыңғы массадан 0,0004 г-нан артық не кем болмау қажет.

9 - кесте –Тәжірибе нәтижелерін рәсімдеу

Алынған мәліметтер бойынша өлшендіден кристалдық судың мөлшерін (%): ω_экс(H₂O_(крист)) есептейміз:

ω_экс(H₂O_(крист))= _{ }∙100% (73)

Барий хлориді кристаллогидратындағы судың теориялық массасы ω_экс(H₂O_(крист)) (%) есептеу:

244,28г BaCl₂∙2H₂O да 36,03г H₂O,

Мұндағы 244,28г - BaCl₂∙2H₂O –нің молярлық массасы, 36,03г - 2H₂O – нің молярлық массасы

ω_теор(H₂O_(крист))= _{ }∙100%

ω_теор(H₂O_(крист))= _{ }∙100%= 14.78%

Тәжірибенің абсолюттік және салыстырмасы қателігін есептеу:

Абс.қате = Δω_теор(H₂O_(крист)) - Δ ω_экс(H₂O_(крист))

Салыстырмалы қате = _{ } .100%