Бибатпа Кӛшімова
жүктеу/скачать 2.05 Mb. Pdf көрінісі
|
- Бұл бет үшін навигация:
- ЖАБАЙҦШҚАН (Жабайушкан)
- ЖАЗДЫМСАРЫ (Жаздымсары)
| Ж
ЖАБАҒЫЛЫ (Жабагылы) – қ., б, Маңғыстау ауданы. Жердің Жабағылы аталу себебі туралы ӛлкетанушы Ә.Спан: «Қазіргі Маңғыстау ауданында Жабағылы-Сазды деген жер бар. Тҧщы суы мол, ӛрісі шҧрайлы, қҧтты қоныс. Сол тӛңіректі қыстаған байлар кӛктемде жабағы жҥндерін осы жерде алып, тақыр ортасына маялап жинап қоятын болған. Тҧщы бҧлағы шымырлап шығып жатқан сазды тепсеңге ҥйіле берген жабағы жҥн тӛңіректі шуаш сасытып, суды бҥлдірген соң отырықшы жатақтар наразылық білдіріп, оның арты ҥлкен жанжалға ҧласып, ақырында әлгі жҥнді ӛртеп қҧтылуға тура келеді. Содан жер атауы Жабағылы болып кеткен», – дейді (Ә.Спан, 2000, 63). ЖАБАЙҦШҚАН (Жабайушкан) – қон., шың, Қарақия ауданы. Атау Жабай (зат есім) және ҧшқан (етістік) сӛздерінің бірігуі арқылы жасалған. Антропоороним. Ел аузындағы аңыз бойынша, «ертеде осы шыңға бҥркіт ҧя салады екен. Соны Жабай деген аңшы кӛріп, біліп жҥреді. Бҥркіттің ҧясынан бір балапан алу ниетімен, тау басынан келіп, жалғыз баласын ҧяға тҥсіреді. Сол уақытта ҧяға оралған екі бҥркіт балаға шауылдайды. Осындай текетірестен кейін арқан тауға қажалып ҥзіледі. Сорлы әкенің соңғы естігені жалғыз баланың қҧраққа шыққан қҧлын даусы. Ендігі тірлікті тҧл қылған Жабай атының кӛзін таңып, шауып кеп, әлгі қҧздан ҧшты дейді. Ал ҥзілген арқан тӛмен сусығанда бір тҥйіні тас жарығына кептеліп, бала жерге жетпей салбырап қҧз бетінде қалады да, тірі қалады» (Ә.Спан, 2000, 85). Сонымен тау осы оқиғаға қатысты «Жабайҧшқан» аталған. ЖАЗДЫМСАРЫ (Жаздымсары) – мола, Қарақия ауданы. Этнонекроним. ЖАЗЫГҤРЛІ (Жазыгурлы) – қ., қор., ойыс. Қарақия ауданы. Атау жазы (зат есім) және гҥрлі (туынды сын есім) сӛздерінің бірігуі арқылы жасалған. Жазы – кӛне тҥркі тілінде «дала, жазық жер, иен дала» мәніндегі сӛз (З.Б.Мухамедова, 1973, 102). Ал гҥр+лі, тҥбірі гҥр – кӛнетҥркі сӛздігінде, «мола» (ДТС, 195). Сонда атаудың мағынасы: «молалы жазық жердегі ойыс, қҧдық». жүктеу/скачать 2.05 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|