Бибатпа Кӛшімова
жүктеу/скачать 2.05 Mb. Pdf көрінісі
|
|
Үлек Үлек – Маңғыстау ауданындағы қҧдық, ескі қорым атауы. Ел аузында, осында Ҥлек әулие жатыр делінсе, келесі бір аңыз дерегінде, қорым аты ҥлек малымен байланыстырылады. «Осы алқапты тҥрікменнің атақты байы мекен етеді. Оның ондаған табын тҥйесі болады. Бай тҥйе тҧқымын асылдандырмақ болып, Иран елінен ҥлек алдырады. Бір жылы қаңтар айында жараған кезде ҥлек алыстан аттылы адамды кӛріп, соған қарай желе жӛнеледі. Тал шыбықтай жарап, қатқан қайыстай тартылып тҧрған Ҥлек қойсын ба, кӛзді ашып-жҧмғанша жетіп келеді. Он метрдей басын жерге салып, екі жағына теңселе жақындаған да, бҧзау тіс отыз екі ӛрме дойырмен қарақҧстан қойып жібереді. Сол кезде ҥлек екпінімен атқа соққанда, ат та ҧшады, ҥстіндегі жігіт те ҧшады. Бірнеше кҥннен кейін ғана байдың іздеушілері жайрап жатқан ҥш ӛліктің ҥстінен шығады. Ҥшеуін де сол жерге қаз-қатар кӛмген екен. Кейін әрлі-бері жҥрген адамға ҥлек кӛрінеді» (М.Нығметтулаев, Т.Кезбаев, 75). Содан атау қалыпты делінеді. Шақпақата Шақпақата – Тҥпқараған ауданындағы киелі орын. Маңғыстаудың мәдени ескерткіштерін зерттеген М.Мендіқҧлов Сисемата және Шақпақатаның салына бастауын XIV-XVI ғасырлармен, яғни ноғайлы, ноғай-алшын дәуірімен байланыстырады. Шақпақ атаның ноғайлы екендігін және ол туралы жергілікті қарттан жазып алғандығын айтады. Аңыз бойынша, Шақпақ ата тҥрікмен мен қалмақтарға қарсы соғысқан ноғайлы екен. Оның лақтырған тасынан от шығатын болғасын «Шақпақ» деп атапты дейді (М.Мендыкулов, 24). Қосымша V ҚЫСҚАША ТОПОНИМДІК СӚЗДІК: Агиотопоним – киелі жер-су атауы; жүктеу/скачать 2.05 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|