фразеологиялық және семантика- категориялық жүйесін талдау негізінде қайта құрыла
алатын бейнесі, тілді ұжымдық тұтынушының санасындағы ғаламның бейнеленуінің
тәсілі
А) Ғаламның концептуалды бейнесі В) Концептосфера С) Концептуалдану
Д) Гештальт- құрылым Е) Ғаламның тілдік бейнесі
72. Тілдің өмір сүруінің әлеуметтік формасы
А) Субстрат В) Эксперанто С) Суперстрат Д) Пиджин тіл Е) Воляпюк
73.
Қазақстан
Республикасындағы
қазақ
тілінің
әлеуметтік
лингвистикалық
аспектілерімен байланысты мәселелерді көтеруші ғалым
А) Б.Хасанов В) Н.С.Пак С) М.М.Копыленко Д) З.К.Ахметжанова Е) А.Е.Карлинский
74. Тіл дамуының деңгейлерін тірі табиғат (кристалл, өсімдік, жануар) дамуының
деңгейлерімен ұқсастығы бойынша салыстыра қарастырған натуралист-ғалым
А) А.Шлейхер В) И.И.Мещанинов С) Г.В.Гак Д) А.Смит Е) Р.А.Будагов
75. Славян және балтық тілдерінде екпіннің сөз басынан соз соңына ауысу заңы
А) Фортунатов-Соссюр заңы В) Иллич- Свытич-Дыбо заңы С) Шахматов заңы
Д) Виноградов заңы
76. Қазақстанағы қазіргі қостілділік жағдай:
А) Функционалды қос.к В) Тарихи қостілділік С) Діни Д) Әлеуметтік Е) Этикалық
77. «Концепт» дегеніміз:
А) Оқиғаның бір бөлшегі В) Тілдік ойлау жүйесі С) Мағына беру Д) Тілді меңгеру
78. Сөдердің мағынасын, олардың өзгеруін зерттейтін тіл білімінің саласы:
А) Семасиология. В) Семиотика. С) Сема. Д) Сегментация. Е) Семантика.
79. Туыс тілдердің шығуын танытатын тіл:
А) Ата тіл В) Мета тіл С) Этимон Д) Эталон тіл Е) Tertium comporations
80. «Тіл–халықтың рухы» тұжырымдамасының авторы:
А) В.Гумбольдт. В) В.Виноградов. С) И.Сталин. Д) І.Кеңесбаев Е) Ф.де Соссюр
81. «Когнитивизм» сөзінің беретін мағынасы
А) Таным В) Қабылдау С) Сөйлеу Д) Ойлау Е) Көру
82. Лексикалық мағына компоненттері:
А) Денотат, сигнификат, коннотат В) Синоним С) Антоним
Д) Полисемия Е) Омоним
83. Норма ұғымының мәні:
А) Тілдік формаларды пайдаланудың қалыптасқан, реттелген үлгісі В) Сөйлеу мәндері
С) Сөйлеу ерекшелігі Д) Тіл қолдану ерекшелігі Е) Жеке адамның сөйлеу ерекшелігі
84. Семасиологияның объектісіне кіретін ұғым:
А) сөз мағынасы В) сөз тіркесі С) жалғау Д) сөз Е) жұрнақ
85. Полисемияның омонимнен негізгі айырмашылығы
А) полисемия сөз мағынасын ауыстыру заңдары арқылы жасалады
В) ұқсас екі не бірнеше зат,құбылыс бір атаумен аталады.
С) әр түрлі сөз табына тән Д) айтылуы, жазылуы жағынан омонимге ұқсас
Е) полисемияда мағыналық шектестік сақталады, бір сөз табына тән болады
86. Когнитивтік психология дегеніміз:
А) Бұл психологияның саласы, әлем туралы адамдар білім алып, сол алған білімдер біздің
санамыз бен мінез – құлқымызға қалай әсер ететіні жайлы сөз ету.
В) Бұл психологияның саласы, жеке адамның эмоция, ерік қуаттарын зерттейді.
С) Бұл психологияның жалпы мәселелері.
Д) Бұл психологияның саласы, танымдық жан қуаттарын зерттейді.
Е) Бұл психологияның саласы, адамның психикалық ерекшеліктерін зерттейді.
87. Тіл мен ойлаудың байланысы:
А) Тіл ойды қалыптастырып жарыққа шығарады В) Тіл ой – санасыз өмір сүре алмайды.
С) Тіл мен ойлаудың арасында ешқандай жақындық жоқ.
Д) Тіл мен ойлау тепе – тең бірлікте. Е) Тіл мен ойлау өте жақын.
88. Сөйлеу мен түсінік жататын психолингвистиканың аспектісі:
А) Сөйлеу іс әрекет В) Ономасеология С) Гносеологият
Д) Когнитивтік пиихология Е) Тілдік жүйе
89. Коммуникативтік таңбаға:
А) Сөйлем жатады В) Сөз С) Фонема Д) Морфема Е) Сөз тіркесі
90. Сөйлемде айтылуға тиісті негізгі хабарды білдіретін, бастауыш тобының қызметін
атқаратын сөйлемнің негізгі өзекті мүшесінің бірі:
А) Тема В) Рема С) Морфема Д) Сема Е) Фонема
91. Психолингвистика ғылымының пәні
А) сөйлеу мен психиканың байланысы В) объектілердің деректі жүйесі
С) танымдық жүйе Д) болмыс жайлы ұғыну Е) объектілердің деректі дерексіз жүйесі
92. Прагматикалық, мәдени-әлеуметтік, психологиялық,т.б.
экстралингвистикалық
факторлармен, шындық өмір уақиғасымен байланысты нақты мәтін:
А) дискурс В) мәнмәтін С) дилемма Д) абзац Е) ұғым
93. Тілдің ауызша формасының ерекшелігі:
А) Мимика, жест, үнемдеу, интонация басым В) Жергілікті ерекшеліктерден тұрады
С) Әдеби норма қатаң емес Д) Құрмалас сөйлем көп Е) Әдеби норма сақталады
94. Сөз құрмандағы буындардың біреуінің басқа буындаран айырықша күшті айтылуы
арқылы ажырытылатын екпін түрі
А) Динамикалық екпін В) Тоникалық екпін С) Квантативті екпін
Д) Фразалық екпін Е) Логикалық екпін
95. Фрикатив –
А) Ызың дыбыс В) Мұрынжолды дыбыс С) Шұғыл дыбыс Д) Қатаң дыбыс Е) Үнді дыбыс
96. «Коммуникация» терминінің бастапқы мағынасы:
А) Қатынас В) Ереже С) Жол Д) Сөз Е) Құрмалас
97. Этностың рухани мәдениетін танытатын аталымдарын зерттеу нысанына ететін ғылым
саласы:
А) Лингвомәдениеттану В) Психолингвистика С) Фонология
Д) Лексикология Е) Грамматика
98. Ана текті есімдерді зертейтін ономастика саласының бір бөлігі:
А) Матроним В) Патроним С) Фитоним Д) Гидроним Е) Топоним
99. «Тіл мен мәдениет» арақатынасын зерттейтін тіл ғылымының саласы:
А) лингвомәдениеттану В) когнитивистика С) әлеуметтік лингвистика
Д) психолингвистика Е) этнолингвистика
100. Аглютинативті типтің ерекшелігі:
А) сөзжасам және грамматикалық мағына аффикстер жалғану арқылы жүзеге асады,түбір
өзгермейді
В) грамматикалық мағына ішкі флексия арқылы беріледі.
С) грамматикалық мағына сөздердің орын тәртібі арқылы жасалады
Д) байланыстыру тәсілі-қабысу Е) сөзжасамның басты тәсілі-біріктіру
101. Дәстүрлі лингвистика ұғымының түсінігі:
А) тілдің салаларға бөлінуі В) әр халықтың дәстүрі мен тілін біріктіріп зерттейтін ағым
С) дәстүр мен қоғам байланысын зерттейтін лингвистикалық ағым
Д) тілді тарихи тұрғыдан зерттеу
Е) бұл тілдік компоненттердің ішкі байланысын ғана емес, керісінше, тіл мен ойлау, қоғам
мен тілдіің байланысын өзара тығыз қарастыратын және күннен күнге дамып жаңа ғылыми
ойлармен толықтырылып отыратын лингвистика ғылымы
102. Лингвомәдениеттану ғылымының негізгі зерттеу нысаны:
А) лингвокультурема В) этнографизм С) этнодиалектизм Д) графема Е) этносемантика
103. Этнолингвистикаға қатысты термин:
А) Этномағына В) Фразема С) Графема Д) Фонема Е) Граммема
104. Артикль, предлог, шылау көмекші сөздерінің ең толық анқтамасы:
А) Лексикалық мағынасынан гөрі грамаматикалық мағынасы басым, грамматикалық
қызмет атқарады.
В) Синтаксистік сөз тіркесінің сыңары бола алмайды.
С) Лексикалық мағынасы күңгірттеніп кеткен.
Д) Сөйлемде өздігінен дербес мүше бола алмайды.
Е) Байланыстыру қызметін атқарады.
105. Тілдік универсалийге жатпайтын морфема:
А) Префикс, инфикс В) Жұрнақ С) Суффикс Д) Қосымша Е) Түбір
106. Аморфты (даралаушы) типтің белгісі:
А) Түбір өзгереді В) Синтетикалық тәсіл басым
С) Сөз тудырушы аффикстік қызметі үлкен
Д) Грамматикалық мағына аффикс арқылы жасалады
Е) Синтаксистік қатынастар сөздердің орын тәртібі, көмекші сөздер және интонация
арқылы беріледі. Сөз тудырудың тәсілі ретінде біріктіру тәсілі қолданылады.
107. Туыс тілдердің шығуын танытатын тіл:
А) Ата тіл В) Мета тіл С) Этимон Д) Эталон тіл Е) Tertium comporations
108. Тілдік құбылыстарды тарихи даму тұрғысынан қарастыру
А) Диахрония В) Синхрония С) Синтагматика Д) Парадигматика Е) Иерархия
109. Синхрониялық лингвистиканың зерттеу нысаны
А) Тілдің белгілі бір дәуірдегі қалпын, құрылымын, жүйесін зерттейді
В) Белгілі бір тілге тән үлгілер бойынша қолданыстағы сөздер
С) Тұрақты сөз тіркестері туралы ғылым
Д) Тілдердің дыбыстық жүйесін зерттейтін ғылым
Е) Жазу жүйесі туралы ғылым
110. Генеалогиялық классификация бойынша қазақ тілі енетін тілдер тобы:
А) Түркі В) Үнді еуропа С) Славян Д) Роман Е) Фин-угор
111. Аглютинативті типтің ерекшелігі:
А) сөзжасам және грамматикалық мағына аффикстер жалғану арқылы жүзеге асады,түбір
өзгермейді
В) грамматикалық мағына ішкі флексия арқылы беріледі
С) грамматикалық мағына сөздердің орын тәртібі арқылы жасалады
Д) байланыстыру тәсілі-қабысу Е) сөзжасамның басты тәсілі-біріктіру
112. Дәстүрлі лингвистика ұғымының түсінігі:
А) тілдің салаларға бөлінуі
В) әр халықтың дәстүрі мен тілін біріктіріп зерттейтін ағым
С) дәстүр мен қоғам байланысын зерттейтін лингвистикалық ағым
Д) тілді тарихи тұрғыдан зерттеу
Е) бұл тілдік компоненттердің ішкі байланысын ғана емес, керісінше, тіл мен ойлау, қоғам
мен тілдіің байланысын өзара тығыз қарастыратын және күннен күнге дамып жаңа ғылыми
ойлармен толықтырылып отыратын лингвистика ғылымы
113. Абсолюттік универсалийге жатпайтын тілдік категория:
А) род категориясы В) морфема С) сөйлем Д) дыбыс Е) сөз тәркесі
114. Тіл дыбыстарын арнайы аспаптармен зерттейтін әдіс:
А) Эксперименттік В) Диахрониялық С) Синхрониялық Д ) Генетикалық Е) Типологиялық
115. Тілдік құбылыстарды тарихи даму тұрғысынан қарастыру:
А) Диахрония В) Синхрония С) Синтагматика Д) Парадигматика Е) Иерархия
116. Синхрониялық лингвистиканың зерттеу нысаны:
А) Тілдің белгілі бір дәуірдегі қалпын, құрылымын, жүйесін зерттейді
В) Белгілі бір тілге тән үлгілер бойынша қолданыстағы сөздер
С) Тұрақты сөз тіркестері туралы ғылым
Д) Тілдердің дыбыстық жүйесін зерттейтін ғылым Е) Жазу жүйесі туралы ғылым
117. Ана текті есімдерді зертейтін ономастика саласының бір бөлігі:
А) Матроним В) Патроним С) Фитоним Д) Гидроним Е) Топоним
118. Дифференциация терминінің мазмұны
А) біртұтас тілдің іштей диалектілерге,тілдерге бөліну процесі
В) тілдердің бір-біріне әсер етуі С) тілдердің бірігу процесі
Д) тілдік құбылыстардың жақындап бірігуі Е) тілдік одақ
119. Ф.де Соссюрдің синхрония туралы көзқарасындағы қайшылық:
А) Синхронды лингвистика диахронды лингвистикадан маңыздырақ
В) Ішкі жүйені зерттейді С) Тілдің ішкі механизмі
Д) Тілдің белгілі дәуірдегі күйі Е) Синхрония тілдік жүйенің сырын ашады
120. Тілдерге типологиялық (морфологиялық) классификация жасау қай ғасырда
басталды?
А) 19 ғ. В) 16 ғ. С) 17 ғ. Д) 18 ғ Е) 20 ғ
121. Бүкіл дүние жүзі тілдерін флектив тілдер және аффикстендірілуші тілдер деп екіге
бөлген неміс лингвисі
А) Ф.Шлегель В) Э.Сепир С) В.фон Гумбольдт Д) Ф. Де Соссюр Е) А.Шлейхер
122. Фортран, Кобол, Алгол, Паскаль, Бейсик тілдері –
А) Программалау тілдері В) Халықаралық тілдер С) Өлі тілдер
Д) Әлем тілдері Е) Ресми тілдер
123. Музыкалық (тоникалық) екпінге ие тіл
А) Корей тілі В) Неміс тілі С) Орыс тілі Д) Қазақ тілі Е) Түрік тілі
124. Қазақ – А) Этноним В) Топоним С) Астроним Д) Ойконим Е) Антропоним
125. Тілдерді типологиялық жақтан топтастырғанда қатаң ескерілетін жағдай:
A) Құрылымдық ұқсастығы В) Ұқса жаргон болуы С) Ұқсас орта болуы
Д) Территориясы Е) Туыстығы
126. Ментальдық лексикон дегеніміз:
А) Сөздер, олардың мағынасы, бір-бірімен байланысы туралы адамдардың жалпы білімі
В) Берілген тілдегі афоризмдерді қарастырады С) Тілдің сөз байлығын зерттейді
Д) Сөйлеу жүйесін реттейді Е) Сөздің тура және ауыспалы мағынасы
127. Туыс тілдер тобының шығуына негіз болған тіл:
А) Ататіл, тектіл В) Эталон тіл С) Метатіл Д) Этимон Е) Көне тіл
128. Алғашқы жасанды тіл:
А) Эсперанто В) Койне С) Воляпюк Д) Креоль тілі Е) Офендер тілі
129. Аффикстер, көмекші сөздер арқылы жасалатын мағына:
А) Грамматикалық мағына В) Сөздік мағына С) Фразеологиялық мағына
Д) Лексикалық мағына Е) Атауыштық мағына
130. Сигналдық таңбаға:
А) Фонема жатады В) Сөз С) Морфема Д) Сөйлем Е) Сөз тіркесі
131. Типологиялық классификация бойынша қазақ тілі енетін тілдер тобы:
А) Агглютинативті В) Биологиялық С) Тарихи Д) Полисинтетикалық Е) Флективті
132. Сингорманизм дегеніміз:
А) Сөздің бірыңғай жуан, не бірыңғай жіңішке айтылуы
В) Түбір мен қосымшаның аралығындағы үндесу С) Ерін үндестігі
Д) Түбірдің соңғы дыбысы мен қосымшаның бірінші дыбысының үндесімі
Е) Дауыссыздардың үйлесімі
133. Интеграция терминінің мазмұны:
А) Тілдердің жақындасу, бірігу процесі В) Тілдердің бір-біріне әсері
С) Тілдердің ыдырап бөлінуі Д) Тілдік қатынас Е) Тілдердің оқшаулануы
Достарыңызбен бөлісу: |