Білім беру бағдарламасы 6В01505 Физика-информатика


Әдебиет[1-11] №3 дәріс



бет8/73
Дата15.11.2023
өлшемі2.12 Mb.
#483370
түріБілім беру бағдарламасы
1   ...   4   5   6   7   8   9   10   11   ...   73
Эл силлабус

Әдебиет[1-11]

3 дәріс


Тақырып: Электр өрісі. Өрісітің кернеулігі
Дәрістің мақсаты:Электростатикалық өрісті сипаттайтын шамалармен таныстыру
Дәріс мазмұны:
Электростатикалық өріс. Электр өрісінің кернеулігі


Электр өрісі – электр зарядтары өзара әсерлесетін материяның түрі. Электр өрісін заряд туғызады. Қозғалмайтын заряд өрісін – электростатикалық деп атайды. Элекр өрісін өлшеуіш құралдармен байқауға болады. Осы сыншы зарядты электр өрісіне қойған кезде оң зарядтардың кеңістіктегі орнына және мәніне ешбір өзгеріс енгізбеу керек. Осыған қандайда бір F күші әсер етсін делік. Осы күштің сынақ зарядқа қатынасының векторлық шамасы электр өрісінің кернеулігі деп аталды.
Зарядтардың арасындағы әсер электр өрісі арқылы жүзеге асырылады. Кез-келген заряд өзінің айналасында кеңістіктің қасиетін өзгертеді - онда электр өрісін туғызады. Берілген жерде өрістің барын анықтау үщін ол жерге зарядталған денені орналастырып, ол электр күштерінің әсерін байқай ма жоқ па соны анықтаймыз.
Сөйтіп, электр өрісін біліп, зерттеу үшін белгілі бір “сынақ” зарядты пайдалану керек.
- бұл векторлық шаманы берілген нүктедегі (яғни сынақ зарядтың f күштің әсеріне ұшырайтын нүктедегі) электр өрісінің кернеулігі деп атайды.
Электр өрісінің кернеулігінің өлшем бірлігі: Ньютон бөлінген Кулон (Н/Кл).

Өрістердің суперпозициясы. Диполь өрісі


Электр өрісінің суперпозиция (беттесу) принципі былай тұжырымдалады: Зарядтар системасының өріс кернеулігі системаның әрбір зарядтары жеке-жеке туғызатын өріс кернеуліктерінің векторлық қосындысына тең:
Бұл өрнек электростатикалық өрістің суперпозиция принципі деп аталады.
Электрлік диполь деп шамалары жағынан тең, система өрісі анықталатын нүктеге қарағанда ара қашықтығы l едәуір аз әр текті екі, +q және –q нүктелік зарядтан құрылған жүйені айтамыз.
q- q+
- + (1-сурет)

Зарядтардың екеуі арқылы өтетін түзу дипольдің осі деп аталады.


Кез келген нүктедегі дипольдің өріс кернеулігі мынадай формула арқылы анықталады:
Мұндағы - дипольдің осі мен берілген нүкте бағытының арасындағы бұрыш.


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   4   5   6   7   8   9   10   11   ...   73




©dereksiz.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет