Білім беру бағдарламасы: 6В11102 «Мейрамхана ісі және қонақ үй бизнесі»
жүктеу/скачать 18.56 Kb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- А. Байтұрсынов бастаған топ реформаларына қарсылық көрсетуі
- Қолданылған әдебиет: Сілтемелер
| Латын алфавитіне көшу. Латын алфавитіне жаппай көшу 1923 жылы басталды. Газеттер мен журналдар латын қаріпінде жазыла бастады. Қазақ алфавиті латынға көшкенде, барлық әріптер мен дыбыстарын алғанда, 30 әріптен тұрды. Алайда, латын алфавиті тек 10 жыл ғана қолданыста болды (1929-дан 1939-ға дейін).
А. Байтұрсынов бастаған топ реформаларына қарсылық көрсетуі. Ахмет Байтұрсынов латын әліпбиіне көшуге қарсы шығып, өз ұстанымын келесі түрде білдірген: "біз, қазақтар, өз сөзіміздің негізгі элементтерін баяғыда анықтап, оларды тиісті белгілермен белгіледік, жақсы жазамыз, жақсы оқимыз, грамотаны орыстар, немістер, француздар, ағылшындар және басқаларға қарағанда әлдеқайда жеңіл және тезірек меңгереміз. Бізге басқа не керек? Жоқ, олар бізге қаріпімізді латын тіліне ауыстыру керек дейді, өйткені біздің қаріпіміз біздікі емес – араб...". Латын әліпбиін қолдаушылардың оның көмегімен еуропалық мәдениетті түсінуге деген үміттері орындалмады. Латын жазуын меңгеру мәдениеттің дамуының еуропалық деңгейінің жетістіктерін игеруді механикалық түрде қамтамасыз етпеді. Латинистер мектепте тіпті шет тілдерін оқуды ұйымдастыра алмады. Дегенмен, бұл қазақ жазуы мен типографиясының дамуындағы белгілі бір кезең болды. Осы кезеңдегі кітаптар қазақ халқы мәдениетінің нысаны мен мазмұны бойынша Ұлттық қорға енді. Содан кейін кириллицаға аударма жасалды. Қазақ тілінің фонетикалық ерекшеліктеріне сәйкес 42 әріптен тұратын орыс графикасы негізіндегі жаңа әліпби жобасы 1940 жылы ұсынылды. Осы уақыттан бастап қазақ кітаптарын, газеттері мен журналдарын басып шығару, ресми хат алмасу және мектептерде оқыту жаңа қазақ әліпбиінде жүргізілді. Өткен ғасырдың 30-жылдарының аяғында Кеңес мемлекетінің сыртқы саяси бағытының өзгеруіне байланысты ел жазудың әмбебап "кириллизациясына" көшеді. Бұл жолы жаңа қазақ әліпбиінің жобасын талқылау жаңа қазақ емлесін әзірлеумен қатар жүріп жатыр. 41 әріптен (орыс әліпбиінің 32 әрпі және қазақ тілінің дыбыстарын белгілеуге арналған 9 әріп) тұратын орыс графикасы негізіндегі жаңа қазақ әліпбиі 1940 жылдың қарашасында бекітілді. Қорытынды. Арабистер де, латинистер де, сондай-ақ кириллицаны жасаушылар да Қазақ жазуын дамыту ісіне өз үлестерін қосып, оны толықтырып, ал бір жерде қысқартып, түпкі нәтижесінде жалғыз мақсатты – ұтымды әліпби мен оған сәйкес орфография жасауды көздегені факт болып қала береді. Қолданылған әдебиет: Сілтемелер: https://historyofkazakhstan.wordpress.com/противоречия-реформ-советского-прав/ https://ru.essays.club/Гуманитарные-науки/История/Білім-беру-жүйесіндегі-кеңестік-322806.html https://kk.wikipedia.org/wiki/Қазақстанның_ХХ_ғасырдың_бас_кезіндегі_оқу-ағарту_ісі жүктеу/скачать 18.56 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|