Шпонды қосылыстар.
Призмалы шонкалы қосылыс. Призмалық шпонка тік бұрышты призманы құрайды ( сурет .32,а ). Басқа атқарулар бір немесе екі шеттерінде дөңгелектеу болып келеді ( сурет .32, б).Шпонканың дөңгелектенген шеттері ступица бөлшегін біліке орнату кезінде, шпонка немесе саңылаудың бір жақ бетіндегі дүрыс келмейтің жерлерді бөлшектің саңылауына орнатуды жеңілдетеді.
Сурет 32– призмалы шпонка
Құрсаудағы саңылауды керіліспен немесе долбяком орындайды. Саңылауды шпонка астына біліке жекеше және азсериялы өндірісте шеткі фрезермен( сурет .33, А ), ал көпсериялы және жаппай өндірісте – дискті фрезермен орындайды( сурет 33, Б ). Саңылау үшін, шеткі фрезерлы орындауда, қолдық қалыптастыру қажетті.Дискті фрезрмен кесу кезінде саңылаудын орындалу дәлдігі жоғары болады Бірақ саңылауда иілген аймақ болады. Білікке орнатылған бөлшек шпонканы қоса алып, оны иілген аймаққа дейін жылжытуы мүмкін.Мұнда тежелу болады. Сондықтан шпонканы мысалы, бұрандамен саңылауға бекіту керек. Мұндай бекітулерді бағытталған ұзын шпонкаларға қолданады.
Сурет -33 Біліктегі шпонды саңылауды алу тәсілі
Біліктегі шпонды саңылауды керіліспен орындайды. Шпонканың биіктігінен h саңылаудың тереңдігі- 0.6 тең. Шпонканың шығынқы бөлігі , бөлшектің білігіне шығатын құрсау саңылауына шығады.
34-суретте шпонканың көлдеңен кесу қосылысы көрсетілген. Призмалы шпонканың өлшемі стандартты. Стандартта әр біліктің диаметр үшін d, ені b және биіктігі h, біліктегі саңылау тереңдігі t1 және құрсау үшін t2. Шпонка ұзындығы L да стандартталған.
Сурет 34– Шпонды қосылыстың көлдеңен қимасы
Жақтары жұмысшы болып келеді ,шпонканың тар шеттерінің биіктігі h . Беріліс кезіндегі айналу моменті біліктен бөлшек шпокасының жұмысшы бетінен умаждау күші σсм, бойлық қима кезіндегі күш қимасы τср әсер етеді. Есептеулер кезінде, шпонка күштеуінің айналу күші 2·103 T/d, ал иілу күштеулері шпонканың биіктігімен және ұзындығымен біркелкі таралған.
Шпонкаларды біліктің диаметіріне қарай стандартты кестенен алады.
Жұмыс тәртібі , бөлшектердің материал беріктігі, жіберілетін күштеу таңдау кезінде олардың мінездемесін еске алады .
Призмалы шпонканы қосу кезінде оны иілу кезінде беріктікке тексереді :
(20)
Мұнда, Т – айналдырушы момент , Н·м;
d – біліктің диаметрі , мм;
K = h – t1 шығынқы біліктің шпонка бөлігі, мм
LР –шпонканың есептеу ұзындығы, мм ( сурет .11.1); [σ]см– иілу кезіндегі жіберілетін күштену , МПа .
Есептеу проектісінде беріктіктен шпонканың есептеу ұзындығын lР табады:
(21)
Толық ұзындығын Lс дөңгелектенумен жақын арадағы мағынаға дейін стандартпен анықтайды :
(22)
Тегіссіздікті азайту үшін шпонканың ұзындығын және биіктігін қосуда шек қояды:
(23)
Беріктік шарты кесу күштенулері үшін:
(24)
Мұнда, b – шпонка ені , мм ;
[]ср – кесуге жіберілетін күштенулері , МПа .
Шпонкаларды сегменттеп қосу. Шпонкалы сегментті диамметрі D дисктің қалыңдығы b, дөңгелек шыбықты кесу арқылы алады, одан кейін оны бірдей екі сегментке алады. Осында шпонканың ұзындығы h0,4D, ал ұзындығы l D тең болады. (сурет 35,а)
Сурет 35– Шпонкалы сегментті қосу.
Біліктегі саңылауды дискті фрезермен алады, еріліспен немесе ұру арқылы алады.
сериялы және ұсақ сериялы өндіріске ұласады. Біліктің қажуға қарсылығын төмендететін терең ойықтың ойылуы қосылыстың екмшілігі болып табылады. Сондықтан, сегментті шпонкаларды айналу моменті аз берілістер мен бөлшектерді біліктің аз жүктелген аймағында орналастырғанда пайдаланады (мысалы біліктердің ұш жағында).
Сегментті шпонкалар призмалық шпонкалар секілді бүйір жақтарымен жұмыс жасайды (сур. 36). Шпонкалар стандартталған. Біліктің әрбір d диаметріне стандартта b, h, t1, t2 и D мәндері келтірілген.
Сурет 36 – Сегментті шпонкалық байланыстың көлденең қимасы
Шпонкаларды беріктікке жаншылу σсм және кесу ср кернеулері бойынша, призмалық шпонкаларға келтірілген формулулармен есептейді. Мұнда lР l.
Достарыңызбен бөлісу: |