Білім және ғылым министрлігі

Соңғы санау жүйесіндегі A,B,C,D,E,F әріптері – осы жүйенің сәйкес 10,11,12,13,14,15 цифрларын анықтайтын символ дар

1. Цифрдің мағыналы мәні оның позициясынан тәуелді болатын санақ жүйесі қалай аталады

А. Позициялық

Б. Тәуелді

С. Позициялық емес

Д. Тәуелсіз

Е. Римше

2. Санау жүйесі болады

А. Позициялиқ, позициялық емес

Б. Текстік, символдық

С. Айнымалы , тұрақыт

Д. Кодық , симолдық

Е. Жүйелі, жуелі емес

3. Сегіздік санау жүйесінде келесі сандар орналасады:

А) 0,1,2,3,4,5,6,7

В) 0,1

Д) 0,1,2,3,4,5,6,7,8,9,

Е) 0,1,2,3,4,5,6,7,8,9,A,B,C,D,E,F

4. 
   Санды атау және жазу әдістерінің жиынтылығы қалай аталады?
   

В) Сандық заңдылық

С) Жетекшілік

Д) Кодтау жүйесі

Е) Пайдаланушының жетекшілігі

5. 
   Екілік жүйе қандай цифрлерді қолданады:
   

B) 8 және 5

C) 1 және 2

D) 4 және 3

E) 5 және 4

6. 
   Сегіздік санау жүйесінің негізі
   

В) 16

D) 10

7. 
   34 ондық санына сәйкес келетін екілік сан тең:
   

B) 100011.

C) 111011.

D) 100010.

E) 111110.

№3 – ОБСӨЖ

(3 – апта, 4 балл)
АҚПАРАТТЫ КОДТАУ ТӘСІЛДЕРІ.
Бір санау жүйесінен екінші санау жүйесіне ауысу ережелері.

q санау жүйесінде n разрядтан тұратын кодтың не бүтін санның жазылу үлгісі:

(a_na_n-1…a₁a₀)q

q=2 үшін мұндағы а цифрлары 0 мен 1 болатын екілік санау жүйесінің базистік цифрлары (к=0, 2,…,n).

1-ереже. Кез- келген жүйеде берілген кодты не бүтін санды ондық санау жүйесінде өрнектеу үшін оны

a_n*qⁿ + a_n-1 *q^n-1 + … + a₁ * q¹+ a₀ *q⁰

түрінде жазып, есептеуді ондық жүйеде жүргізсе болғаны (q=2,16,…)

Мысалы: латынша А әріпінің екілік кодын (01000001)₂ ондық кодта өрнектеу тәсілі мынадай (n=7, кодтағы цифрларды оңнан солға қарай нөмірлеу):

0*2⁷ +1*2⁶ +0*2⁵+0*2⁴+0*2³+0*2²+0*2¹+1*2⁰=0+64+0+0+0+0+0+1=65₁₀

Осы сияқты 11111111₂ =255₁₀

1*2⁷+1*2⁶+1*2⁵+1*2⁴+1*2³+1*2²+1*2¹+1*2⁰=128+64+32+16+8+4+2+1=255₁₀
2-ереже. N- ге ондық кодты (не ондық санау жүйесінде берілген бүтін санды) q санау жүйесінде өрнектеу үшін, алдымен N-ді q-ге бөліп, он N=q*p₁ +r₁ түрінде жазып алу керек (р₁-бөлінді, r₁- қалдық). Егер p₁>=q болса, он да q –ге бөліп, p₁=q*p₂+r₂ түріне келтіру керек т.с.с. Бұл процесті p_k

Т₁₀ =(з_л к_л-1 к_л-2…к₁)_q ; k>=1, p_k

Мысал.

1)65 ондық кодын екілік санау жүйесінде өрнектеу керек.

1 0 0 0 0 0 1

Бұл кодтың байт түрінде жазылуы: 01000001

2) 1998 ондық санау жүиесінде берілген санды он алтылық санау жүйесінде өрнектеу.
1998=16*124+14 14 E

124=16*7+12 12 C

7=16*0+7
7 C E

1998₁₀=7CE₁₆

Керісінше, 7СЕ₁₆ кодын он алтылық кодқа айналдыру тәсілі:

7СЕ₁₆ = (7*16²+C*16¹+Е*16⁰)₁₀=(7*256+12*16+14*1)₁₀=(1792+192+14)₁₀=1998₁₀

Берілген санау жүйесіндегі бүтін санды екінші бір санау жүйесінде өрнектеу үшін берілген санды ондық кодта жазып, содан соң шыққан санды екінші жүйеде өрнектеу қажет.

Екілік санау жүйесіндегі сандарға амалдар қолдану үшін қосуда 1+1=10, 11+1=100, 11+11=110т.с.с болатынын ескеру қажет.

1. 
   Санау жүйелері.
   
2. 
   Кодты, санды түрлі санау жүйелерінде өрнектеу тәсілдері.
   

1-тапсырма

256-дан кіші кез келген сан алып, оны екілік, сегіздік және он алтылық санау жүйелерінде жаз.
2-тапсырма

Кез келген екілік, сегіздік және он алтылық санау жүйелерінде берілген, оны ондық код арқылы жаз.

Екілік санау жүйесінде берілген санды сегіздік санау жүйесінде, керінше сегіздік санау жүйесінде берілген санды екілік санау жүйесінде жаз.

1.Екілік санау жүйесі

2.Санау жүйесі

3.Позициялық санау жүйесі

4.Позициялық емес санау жүйесі

5.q санау жүйесі

6.Базистік цифрлар

7.Бір санау жүйесіндегі екінші санау жүйесіне өту.

1. 
   Информатцияны берудің бір түрінен келесі түріне өту процесі қалай аталады?
   

В) Сканерлеу

С) Деферагментациялау

Д) Форматтау

Е) Аудару

2. 
   Ондық санау жүйесінде берілген 227 санын екілік санау жүйесінде жаз:
   

1. 
   11100011
   
2. 
   10001111
   
3. 
   1101000
   
4. 
   11010011
   
5. 
   11010001
   

3. 
   Ондық санау жүйесінде берілген 143 санын екілік санау жүйесінде жаз:
   

1. 
   11100011
   
2. 
   10001111
   
3. 
   1101000
   
4. 
   11010011
   
5. 
   11010001
   

4. 
   Екілік санау жүйесінде берілген 11100011 санын ондық санау жүйесінде жаз:
   

1. 
   343
   
2. 
   345
   
3. 
   257
   
4. 
   206
   
5. 
   341
   

5. 
   Сегіздік санау жүйесінде берілген 345 санын екілік санау жүйесінде жаз:
   

1. 
   11100101
   
2. 
   10101111
   
3. 
   1000110
   
4. 
   11100011
   
5. 
   10100011
   

6. 
   Екілік санау жүйесінде берілген 11100101 санын ондық санау жүйесінде жаз:
   

1. 
   229
   
2. 
   175
   
3. 
   211
   
4. 
   227
   
5. 
   277
   

7. 
   Он алтылық санау жүйесінде берілген 11100011 санын сегіздік санау жүйесінде жаз:
   

1. 
   217
   
2. 
   323
   
3. 
   345
   
4. 
   114
   
5. 
   257
   

8. 
   34 ондық санына сәйкес келетін екілік сан тең:
   

В) 110111

С) 111110

Д) 111011

Е) 100011

№4 – ОБСӨЖ

(4 – апта, 4,5 балл)

Реферат тақырыптары.

1. 
   Оперативті жадының классификациясы.
   
2. 
   Динамикалық жады (DRAM).
   
3. 
   Құрылымы EDORAM, BEDORAM, MDRAM, SDRAM, RDRAM, DRDRAM және CDRAM типті динамикалық есте сақтау қүрылғылары.
   
4. 
   ROM(M), PROM, EPROM, EEPROM типті есте сақтау құрылғылары.
   
5. 
   ФЛЭШ-жады.
   

1. 
   Міндетті түрде титульдық беттің болуы.
   
2. 
   Парақтардың нөмірленуі.
   
3. 
   Кіріспе. Бұл бөлімде мәселенің өзектілігі сипатталып, рефераттың мақсаты мен тапсырмасы анықталады. Кіріспе көлемі - 1-2 парақ.
   
4. 
   Мазмұны.
   
5. 
   Реферат мәтіні төмендегілерді қамтуы шарт:
   

• 
  таңдалған тақырыпты негіздеу;
  
• 
  проблема бойынша әдебиетке салыстырмалы талдау жасау;
  
• 
  проблемаға өзіндік көзқараспен баяндама жасау;
  
• 
  нәтижелер мен ұсыныстар;
  
• 
  қорытынды.
  

6. 
   Қолданылған әдебиеттер, интернеттегі мәлімет көздерінің тізімі.
   

• 
  мазмұны (проблеманы талқылау тереңдігі, жұмыстың құрылымы, талданған әдебиеттер көлемі және т.с.с);
  
• 
  рефераттың көркемделуі (стандартқа сай келуі, көрнекі құралдардың болуы, т.с.с);
  
• 
  рефератты қорғау (реферат мәтінін толық білу, сұрақтарға жауап беру, т.с.с.).
  

 

«Сырдария» университеті

 

«Бағдарламалық қамтамасыз ету» кафедрасы

“Компьютер архитектурасы”