3.2Тікб±рышты ›±бырлар RH≥1,4 жЩне A/B≤1,3
Бастап›ы берілгендері: A= 80 мм, B= 60 мм, Sт= 4,0 мм, R= 8,0 мм,
= 400 МПа, Т = 80 мм.
Пішімдеу Щдісін таЈдау
Дайын ›±бырдыЈ ішкі каналдарыныЈ йлшемдері ба›ыланбайды. Сонды›тан пішімдеуді ба“ыттап ±ста“ышсыз, бір йтілімде созу ар›ылы жЇргізіледі.
Пішімдеу Їшін бастап›ы дайындаманыЈ йлшемдерін есептеу.
Дайын профильдіЈ сырт›ы беті бойынша периметрі.
П= 2(А + В) - 1,72Rн = 2(80 + 60) - 1,72 • 8 = 266,2 мм.
Периметр йзгерісі
0,0266
Тік б±рыш Їшін пішін коэффициенті = 1,0.
Пішімдеу Їшін дайындама диаметрі:
D= 266,2(1 + 0,0266)/3,14 = 87 мм.
Дайындама ›абыр“асыныЈ ›алыЈды“ы дайын ›±бырдыЈ ›абыр“асыныЈ ›алыЈды“ына теЈ деп ›абылдайды S=S=4мм.
Созу са›инасыныЈ калибровкасы
А-А ›имасында“ы созу са›инасы ›алыптастыратын кйлбеу б±рышын =15° ›абылдайды
Б±л мына“ан байланысты <15° бол“анда В-В ›имасында б±рыш <5°, нежелательно.
Созу са›инасыныЈ параметрлерін есептеу
А-А ›имасында“ы ж±мыс істеу айма“ыныЈ ±зынды“ы (15 сурет).
c=(D)/(2tg)=(87-60)/(2tg15)=50,38 мм;
Калибрлеуші белдіктіЈ ені е= 3 мм.
-
шы“у аума“ыныЈ ±зынды“ы k= 23 = 6 мм.
-
са›инаныЈ конусты айма“ыныЈ ±зыныды“ы l= 80 - (6 + 3) = 71 мм.
-
В-В ›имасында“ы са›инаныЈ тЇзетін б±рышын екі жазы›ты› бойынша біруа›ытта пішімдеу шартынан аны›тайды, біра› шамасы А-А ›имасында“ыдай :
Са›инаныЈ ену каналыныЈ пішіні мен йлшемдері
15 сурет – Тікб±рышты ›±бырлар алу“а арнал“ан созу са›инасы
Атал“ан пішім Їшін созу са›инасыныЈ ену тесігініЈ пішіні – сопа›.
Тікб±рыштыЈ Їлкен жа“ына ›арай 900 б±рышпен тік сопа›тыЈ Їлкен йсі орналас›ан.
А-А ›имасында сопа›тыЈ Їлкен йсініЈ йлшемі:
A=B+2ltg= 60 + 2 • 71tg15° = 98мм.
В-В ›имасында сопа›тыЈ кіші йсініЈ йлшемі:
B=A+2l= 89,8мм.
А-А ›имасында сопа›тыЈ Їлкен жартыйсініЈ йлшемі:
b=A/2= 98/2 = 49мм.
В-В ›имасында сопа›тыЈ кіші жартыйсініЈ йлшемі:
а = В/2 = 89,8/2 = 44,93мм.
Кіру сопа“ыныЈ жанасу радиусы:
Са›инаныЈ кіру каналыныЈ дйЈгелектеу радиусы r0 = 5мм.
Са›ина кіру каналыныЈ пішіні жЩне йлшемдері
Берілген пішім бойынша шы“у каналыныЈ пішіні-тікб±рыш дйЈес жа›тарымен.
ДйЈестіЈ радиусы
;
;
;
Са›инаныЈ шы“уында иілу бетініЈ шамасы.
;
Жа›тардыЈ дйЈестігін есепке ал“анда са›инаныЈ шы“у каналыныЈ йлшемдері.
A’= А + 2hВ= 80 + 20,874 = 81,748 мм,
B’=B+2h= 60 + 20,992 = 61,98 мм.
®рдістіЈ негізгі параметрлері.
Созу кЇші
.
ДайындаманыЈ кйлденеЈ ›имасыныЈ ауданы.
.
Дайын ›±бырдыЈ кйлденеЈ ›имасыныЈ ауданы
= 4(266,2 - 3,14-4) = 1014,69 мм2.
Кермелеу коэффициенті
= 1043/1014,69 = 1,0279.
Деформация мйлшері = (1 - 1/1,0279) = 2,715 %.
Барлы› есептеу параметрлері 7 кестеге еЈгізіледі.
7 кесте – Пішімдеу ЇрдісініЈ есептік параметрлері
П,ммП/П D,ммA,ммa,ммF,мм2 266,24 0,02664 87 98 44,93 1014,69
с, ммk, мм, мм,°Ввх, мм, %50,38 6 71 1 89,8 2,715
, мм, ммR R, ммb, мм42,32 52,2 516 277,2 49 1,0279
, ммhА, ммВ', ммА', ммF3, мм2Р,Н0,874 0,992 61,98 81,748 1043 5467,6
3.3 Тікб±рышты ›±бырлар с Rн ≥1,4т и А/В (1,3; 3,0]
Бастап›ы берілгені : А = 150мм, В = 50мм, Sт= 8,0мм, Rн = 11,2мм, 0,2 = 400МПа, Т= 177,8 мм.
Пішімдеу Щдісін таЈдау. Дайын ›±бырдыЈ ішкі канал йлшемдерін ба›ыламайды. Сонды›тан пішіндеуді ба“ыттап±ста“ышсыз бір рет созу ар›ылы йтеді.
Пішімдеуге арнал“ан бастап›ы дайындаманыЈ есептеу йлшемдері.
Сырт›ы беті бойынша дайын пішімніЈ периметрі
ПТ= 2(А + В) - 1,72Rн = 2(150 + 50) - 1,72 • 11,2 = = 380,736 мм.
ПериметрдіЈ йзгеруі
Тікб±рыш Їшін пішін коэффициент = 1,0.
Пішімдеу Їшін дайындаманыЈ диаметрі.
= 380,736(1 + 0,0505)/3,14 = 127,3 мм.
ДайындаманыЈ ›абыр“а ›алыЈды“ын, дайын ›±бырдыЈ ›абыр“а ›алынды“ына теЈ S=S= 8,0 мм етіп ›абылдайды.
Созу са›инасын калибрлеу.
Берілген пішімді пішімдеу кезінде дайындаманыЈ сы“ылуы, кйлденеЈ ба“ытта сы“ылуынан гйрі тік ба“ытта сы“ылуы арты› болып келеді, сонды›тан тікке ›ара“анда б±рын басталады. Б±л жа“дайда А-А жЩне В-В ›ималарында“ы са›ина тЇзетін кйлбеу б±рышын == 15° бірдей етіп ›абылдайды.
Созу са›инасыныЈ есептеу параметрлары:
-
ж±мыс ауданыныЈ ±зынды“ы.(16 сурет):
Калибрлеуші белдіктіЈ ені е= 8,0 мм.
-
шы“у аума“ыныЈ ±зынды“ы k= 28 = 16 мм.
са›инаныЈ конусты айма“ыныЈ ±зыныды“ы = 177,8 - (16 + 8) = 153,8 мм
Сурет 16 – Тікб±рышты ›±бырды алу Їшін созу са›инасын пайдалану.
Са›инаныЈ ену каналыныЈ пішіні мен йлшемдері
Берілген пішім Їшін са›инаныЈ кіру тесігі-сопа›. сопа›тыЈ Їлкен йсі дайын пішінніЈ Їлкен осімен сЩйкес келеді.
А-А ›имасында“ы сопа›тыЈ кіші йсініЈ йлшемі:
В= В + 2lкtg= 50 + 2 • 153,8tg15° = 132,42мм.
Сопа›шаныЈ кіші жарты йсініЈ йлшемі В-В ›имасында b = В/2 = 132,42/2 = 66,21 мм.
Сопа›шаныЈ Їлкен осьініЈ йлшемі В-В ›имасында
А= А + 2lкtg= 150 + 2 • 153,8tg15° = 232,42мм.
Сопа›шаныЈ Їлкен жарты йсініЈ йлшем і В-В ›имасында
а = А/2 = 232,42/2 = 116,21 мм.
Кіру сопа›шаныЈ жанасу радиусы
,
Са›инаныЈ ену каналыныЈ дйЈгелектеу радиусы г0 = 8 мм.
Са›инаныЈ ену каналыныЈ пішіндері мен йлшемдері
Берілген пішім Їшін шы“у каналыныЈ пішіні – жа›тары дйЈес тікб±рыш.
ДйЈестіЈ радиусы
;
=(127,3 - 50)/[1 - соs(2 • 15°)] - (150 - 50) = 476,975;
Са›инаныЈ шы“уында иілу бетініЈ шамасы жЩне
А жа“ы Їшін
В жа“ы Їшін
ДйЈес жа›ты есепке ал“анда са›инаныЈ шы“у каналыныЈ йлшемдері.
А' = А + 2h= 150 + 2 • 0,3872 = 150,77 мм;
В'= В+2hА= 50 + 2-1,9169 = 53,83 мм.
®рдісініЈ негізгі параметрлері
Созу кЇші
ДайындаманыЈ кйлденеЈ ›имасыныЈ ауданы
Дайын ›±бырдыЈ кйлденен ›имасыныЈ ауданы
= 8(380,736 - 3,14-8) = 2844,8 мм2.
Кермелеу коэффициенті.
= 2998,3/2844,8 = 1,0539.
Деформация шамасы.
=(1 - 1/1,0539) = 5,12%.
Барлы› есептеу параметрлері 8 кестеге еЈгізіледі.
8 кесте – Пішімдеу ЇрдісініЈ есептік параметрлері
П,ммП/ПD, ммA, мм,град,градe, мм380,736 0,0505 127,3 8,0 15,0 15,0 8
с, ммk, мм, ммb, ммВвх, мма, ммАвх, мм144,24 16 153,8 66,21 132,42 116,21 232,42
, мм ,мм, мм, мм, %48,193 185,59 1062,72 246,115 1,0539 5,12
, мм, ммВ’, ммА', мм, мм2Р,Н,мм20,3872 1,9169 53,83 150,77 2998,3 25208 2844,8
3.4 Алтыб±рышты ›±быр с R≥1,4Sт
Бастап›ы берілгендері (17 сурет): А = 30 мм, Sт= 1,0 мм, Rн = 1,0 мм,
= 400 МПа, Т= 40 мм.
љабыр“а ›алынды“ы т±ра›ты ›±бырларды ба“ыттап ±ста“ышта созып пішімдеудіЈ технологиялы› параметрлерініЈ есебі.
3.4.1 Тйртб±рышты ›±бырлар с Rи≤1,45Sт жЩне ба›ыланатын rв ≤1,45Sт -мен. Бастап›ы берілгендері (17 сурет): A = 100 мм, Sт= 13 мм, rв = 5,0 мм, R= 5,0 мм, 0,2 = 400 МПа, T= 177,8 мм, Т2 = 177,8 мм,f= 0,09.
Пішімдеу Щдісін таЈдау
ПішімніЈ ішкі дйЈгелектеу радиусы ба›ыланады. Сонды›тан пішіндеуді екі рет йткізу ар›ылы созылады.
Бірінші –пішіні бойынша дайын пішімге жуы› аралы› пішімді ба“ыттап±ста“ышсыз созу.
Екінші – дайын пішімді ›ыс›аба“ыттап±ста“ышпен созу.
Пішімдеу Їшін бастап›ы дайындаманыЈ йлшемдерін есептеу
Дайындама ›абыр“асыныЈ ›алыЈды“ы
Бірінші йткелде сырт›ы дйЈгелектеу радиусы
.
Бірінші йткелде ішкі дйЈгелектеу радиусы
= 13,92 - 13,92 = 0.
љ±бырдыЈ ішкі беті мен жЩне ба“ыттап±ста“ыш арасында“ы саЈылау шамасы:
Сурет 17 – љ±быр пішімі
шаманы А = 4,0 мм ›абылдайды
Ба“ыттан ±ста“ыштыЈ дйЈгелену радиусы мен пішім б±рышы арасында“ы саЈылау шамасын = 3,0 мм ±снысы бойынша ›абылдайды .
Аралы› пішім ›ырларыныЈ йлшемдері
А1 = А + 2( + S- S) = 100 + 2(4 + 13,92 - 13) = 109,84 мм.
Аралы› пішімніЈ сырт›ы беті бойынша ›±бырдыЈ периметрі:
.
Периметр йзгерісі, тЩуелді (1)
Тікб±рыш Їшін пішін коэффициент = 1,0.
ДайындаманыЈ диаметрі.
= 415,42(1 + 0,099)/3,14 = 145,38 мм.
Технологиялы› жабды›тыЈ (созу са›инасын, ба“ыттап ±ста“ышты) калибрлегіші.
Атал“ан пішім Їшін созу са›инасыныЈ ж±мыс бетініЈ кйлбеу б±рышын = 12° деп ›абылдаймыз.
-
ші йткел Їшін созу са›инасыныЈ параметрлерініЈ есебі
ж±мыс айма“ыныЈ ±зынды“ы (сурет 17):
=(145,38 - 109,84)/(2tg12°) = 83,6 мм.
Калибрлеуші белдіктіЈ ені = 8,0 мм.
Шы“у бйлігініЈ ±зынды“ы
= 28 = 16 мм.
Са›инаныЈ конусты айма“ыныЈ ±зынды“ы = 177,8 - (16 + 8) = 153,8 мм.
Сурет 18 – 1-ші йткелдіЈ созу са›инасы
Са›инаныЈ кіру каналыныЈ пішіндері мен йлшемдері
Са›инаныЈ ену каналыныЈ тесігі шеЈбер – диаметрі:
Т±ра›ты сызы›ты (лине) са›инаныЈ конусты айма“ында“ы каналдыЈ ж±мыс бетініЈ жанасу радиусы ›±бырдыЈ аралы› пішімініЈ б±рыштарыныЈ дйЈгелектеу радиусына теЈ
Са›инаныЈ ену тесігініЈ дйЈгелектеу радиусы r0 = 8,0 мм.
Са›инаныЈ кіру каналыныЈ пішіндері мен йлшемдері
Атал“ан пішімніЈ ену каналыныЈ пішіні – дйЈес жа›ты тйртб±рыш.
ДйЈес радиусын келесідей аны›тайды:
Са›инаныЈ шы“у бетіндегі иілу мйлшері(шамасы)
Жа›тарыныЈ дйЈестігін ескерген кездегі са›инаныЈ шы“у каналыныЈ йлшемдері
-
ші йткелдіЈ созу са›инасыныЈ параметрлерініЈ есебі
Са›инаныЈ екінші йткелі Їшін созу са›инасыныЈ ж±мыс бетініЈ кйлбеу б±рышын 2 = 12° ›абылдайды
-
ж±мыс ауданыныЈ ±зынды“ы.(18 сурет):
Калибрлеуші белдіктіЈ ені е= 8,0 мм.
-
шы“у аума“ыныЈ ±зынды“ы k= 28 = 16 мм.
са›инаныЈ конусты айма“ыныЈ ±зыныды“ы = 177,8 - (16 + 8) = 153,8 мм
Са›инаныЈ кіру каналыныЈ пішіндері мен йлшемдері
Атал“ан пішім Їшін жа›тарыныЈ йлшемі , са›ина каналыныЈ ену тесігі – тйртб±рыш
19 сурет – 2-ші йткелдіЈ созу са›инасы
Т±ра›ты сызы›ты (лине) са›инаныЈ конусты айма“ында“ы каналдыЈ ж±мыс бетініЈ жанасу радиусы дайын ›±быр пішімініЈ б±рыштарыныЈ дйЈгелектеу радиусына теЈ
Са›инаныЈ ену тесігініЈ дйЈгелектеу радиусы r0 = 8,0 мм.
Са›инаныЈ кіру каналыныЈ пішіндері мен йлшемдері
Олар дайын пішім пішіні мен йлшеміне сЩйкес келеді.
Ба“ыттап ±ста“ыш параметрлерін есептеу
Ба“ыттап ±ста“ыш ›ырларыныЈ йлшемі
Ж±мыс беттерініЈ жанасу радиусы
Ба“ыттап ±ста“ыштыЈ m1 бйлігі 0,5° кйлбеу б±рышпен
деформация оша“ына т±ра›ты енуін ›амтамассыздандырады
.
Ба“ыттап ±ста“ыштыЈ соЈ“ы тЩжініЈ домала›тау радиусы
.
Ба“ыттап ±ста“ыштыЈ алдыЈ“ы тЩжініЈ домала›тау радиусы
Ба“ыттап±ста“ыш ±зынды“ы
=(23,14 + 8) + 16 + 7,4 = 60,77 мм.
Созу ба“ытына ›арай ба“ыттап ±ста“ыш ›ырлардыЈ 1:450 кйлбуелігімен орындалады.
®рдістіЈ негізгі параметрлері
ДайындаманыЈ кйлденеЈ ›имасыныЈ ауданы
F== 3,14 • (145,38 - 13,92) • 13,92 = 5748,87 мм2.
Бірінші йткелден кейін ›±бырдыЈ кйлденеЈ ›имасыныЈ ауданы
= 4 • 109,84 • 13,92 - 0,858[13,922 - 02 ]- 4 • 13,922= 5174,57 мм2.
Дайын ›±бырдыЈ кйлденеЈ ›имасыныЈ ауданы:
= 4 • 13 • 100 - 0,858(52 - 52 )- 4 • 132 = 4524 мм2.
йткел бойынша кермелеу коэффициенті
= 1,111;
= 5174,57/4524 = 1,1438.
иткел бойынша деформация
=(1-1/1,111)-100 = 9,99%;
= (1-1/1,1438)-100 = 12,57%.
Созу кЇші:
1-ші йткел
=(13,92 • 145,38)ln[145,38/(2 • 13,92)] + 2 • 0,099 = 0,35626;
=3,14•400 • (145,38 - 13,92)-13,92 • 0,35626 = = 81924,06 Н.
2-ші йткел
Барлы› пішімдеу ЇрдісініЈ есептік параметрлері кестеге(9-кестеге) енгізіледі.
9 кесте – пішімдеу ЇрдісініЈ есептік параметрлері
Достарыңызбен бөлісу: |