Біздің елімізде автомобильдер санының үнемі өсуі бензин тұтынудың сөзсіз өсуіне және соның салдарынан мұнай өнімдерін жеткізу қажет жанармай құю станциялары санының көбеюіне себеп болады
жүктеу/скачать 332.5 Kb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- 2 Есептеу бөлімі
| 1.9 Мұнай қоспаларын айдау
Депрессиялық қоспалар ұзақ уақыт бойы майлардың қату температурасын төмендету үшін қолданылған. Алайда, майлар үшін мұндай қоспалар тиімсіз болды. Арнайы алынған қоспаларды қолданғанда реологиялық қасиеттерін жақсартудың едәуір үлкен әсері жетеді. Жоғары парафинді майлар үшін тиімді депрессатор полимерлі беттік белсенді зат болып табылатын DN-1 отандық қоспасы болып табылады. "ЭССО Кемикл" фирмасы әзірлеген "Paramins" типті қоспалар шетелде кеңінен таралды. Олар мұнайға 0,02-0,15% мөлшерінде қосылады. Сыртқы түрі бойынша олар білдіреді парафиннообразную массасын, приобретающую қозғалғыштығы кезде ғана 50-60 °С Парафиндердің негізгі бөлігі еріген кезде қоспалар мұнайға 60-70 °C температурада енгізіледі. Кейінгі салқындату кезінде қоспалардың молекулалары мұнайдан түсетін парафин кристалдарының бетіне адсорбцияланып, олардың өсуіне кедергі келтіреді. Нәтижесінде мұнайдағы парафин кристалдарының сұйық суспензиясы пайда болады. Қоспалармен өңделген мұнай Батыс Еуропа құбыржолдарының қатары бойынша айдалады. Алдын ала қыздырылған мұнайды айдау Тұтқырлығы жоғары және қататын мұнайды құбырмен тасымалдаудың ең көп таралған тәсілі қазіргі уақытта оларды жылытып айдау ("ыстық айдау") болып табылады. 2 Есептеу бөлімі 2.1 Мұнай өнімдерінің және мұнайдың тұтқырлығын анықтауТұтқырлық, тығыздық сияқты физикалық – химиялық параметрлердің бірі.Түрлері:динамикалық , кинематикалық , шартты. Динамикалық тұтқырлық η-бұл қозғалыстағы жанама қысымның берілген температурадағы жылдамдық градиентіне қатынасы.(Па∙с) Пуазейл формуласы: η = πρr4τ⁄8VL Мұндағы, ρ – капиллярдан ағатын сұйықтың қысымы; r – капилляр радиусы; τ –cұйық ағатын уақыт; V - капиллярдан ағатын сұйықтың көлемі; L - капилляр ұзындығы; Кинематикалық тұтқырлық – белгілі бір температурадағы динамикалық тұтқырлықтың тығыздыққа қатынасы. ν = η ⁄ ρ Динамикалық тұтқырлық η-бұл қозғалыстағы жанама қысымның берілген температурадағы жылдамдық градиентіне қатынасы.(Па∙с) Пуазейл формуласы: η = πρr4τ⁄8VL Мұндағы, ρ – капиллярдан ағатын сұйықтың қысымы; r – капилляр радиусы; τ –cұйық ағатын уақыт; V - капиллярдан ағатын сұйықтың көлемі; L - капилляр ұзындығы; Шартты тұтқырлық – 20˚C шартты температурада 200 мл мұнай өнімінің ағуға кеткен уақыттың 20˚C температурадағы дистилденген судың осындай көлеміне қатынасы. Вискозиметрдің сулы саны деп 20˚C температурадағы көлемі 200 мл суды айтады.Ол әрбір прибор үшін анықталады және оған тұрақты болады.Әдетте сулы сан 49-51c-қа тең болады. Кинематикалық тұтқырлық (МЕСТ 33-82) дизелді отын мен шайырлы май сияқты мұнай өнімдерін анықтауға арналған.Динамикалық тұтқырлық сұйық мұнай өнімдерін анықтауға арналған,бұл тұтқырлық 1-ден 6∙10-3 Па∙с аралығында болады және оған автоматтық капеллярлы вискозиметр қолданылады(МЕСТ 7163-84).Табиғи битум,қатты мұнай және мұнай өнімінің динамикалық тұтқырлығын ротациялық вискозиметрмен анықталады. Мұнай динамикалық тұтқырлығы бойынша 3 классқа бөлінеді:аз(5мПа∙с-тан аз),көтерілген(5-30мПа∙с),жоғары (30мПа∙с-тан жоғары). Мотор отыны мен отынды газ құбыры мен котелді қондырғыларда айдау тұтқырлығына байланысты болады.Мысалы, тұтқырлығы 0,65 мм2 ∕с бензиннен двигател минутына 100 г,ал тұтқырлығы 1,0 мм2 ∕с бензиннен 95г құрайды. Техникалық талаптарда тауарлық отын мен майларда тұтқырлық шектеулі болады. Жүргек дизелді отындарда кинетикалық тұтқырлық 20˚C температурада 1,5- 6,0 мм2 ∕с болу керек. Температураны төмендеткенде мұнайдың, табиғи битумның, мұнай өнімінің қалдықтарының тұтқырлығы аномалды қасиет көрсетеді. Себебі,мұнай құрамында асфальт – шайырлы заттар және парафиндер кездеседі. Бұл компоненттер белгілі бір температурада дисперсті жүйелер құрады. Бұл ньютондық емес сұйықтың молекулалық құрылысын бұзу жинақтылық шарты деп аталады. Кинематикалық тұтқырлықты мұнай фракциясы үшін орташа қайнау температурада Вальтер бойынша есептеуге болады: lg ( ν+0,8)=2,96( 3,696-lgT)( l+ t кип⁄100) – 4,763, Мұндағы, ν - кинематикалық тұтқырлық , мм 2 ∕с; tкип- фракцияның орташа қайнау температурасы, ˚C; T- тепература, К. Кинематикалық тұтқырлық 20-50˚C –тағы фракция үшін тығыздық ρ420 = 0,77- 0,90 , күкіртті және жоғарғы күкіртті мұнай үшін есептелінетін формула: ln(ν20 + 0,5) = 14,83 ρ420 – 12,035; ln(ν20 + 0,35) = 17,25 ρ420 – 14,535 Шартты тұтқырлық 80-100˚C температурадағы тығыздығы ρ420 = 0,94- 0,99 ,тура жанғыш қалдықтарға есептелінетін формула: ln ВУ 80 = 37,82 ρ420 – 34,06 , ln ВУ 100 = 33,68 ρ420 – 30,81 Мұнай өнімінің градусы шартты тұтқырлықты кинематикалық тұтқырлықпенде анықтаймыз: ν =1-120 мм2 ∕с νt = 7,31ВУ t – 6,31 ∕ВУ t; ν>120 мм2 ∕с νt = 7,4ВУ t не ВУ t = 0,135 ν Майдың тұтқырлы-температуралық мәнін есептегенде тұтқырлықтың температуралық коэффициенті мен тұтқырлық индексі алынады. Содан кейін саусақпен колена басылып, висказиметр айналдырылады ең түтікшеге жіберіліп мұнай резиналы грушамен тығыздалынады.Висказиметрді түтікшеден алынып,тез қалпына келтіріледі. Коленаның сыртқы жағы мұнайдан тазартылып,оның түбіне резиналы трубка тағылады.Висказиметрді термостатқа оның капилярлы түтікшесі мұнай өнімінің кеңейген жерінен төмен болатындай етіп орнатыдады. Термостатта 15 минуттан кем емес тұрғаннан кейін кеңейген жерінің 1/3 бқлігіндегі биіктікте коленасына мұнайды (мұнай өнімі) тығыздалып саламыз.Колена атмосферамен байланыстырылып мұнай менискасының М1 белгісінен М2 белгісіне жеткенге дейін уақыты жазылады. Егер нәтижелер ұқсас болса ондай жаңдайда кениматикалық тұтқырлықтың арефметикалық ортасы табылады. υ = Cτ, С-висказиметр тұрақтысы, мм2/с2; τ - мұнай өнімінің висказиметрде ағу уақыты,с. Зерттелінетін мұнай өнімінің динамикалық коефицентін η, мПа*с,мына формула арқылы есептейміз. η=υρ, υ - кинематикалық тұтқырлық, мм2/с; ρ-тұтқырлығы анықталып жатқан кездегі температурадағы тығыздық,г/см Кинематикалық тұтқырлықты анықтаған кездегі орташа температура аралықтары. жүктеу/скачать 332.5 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|