Бөлме өсімдіктерін күту және баптау жолдары Ата-бабаларымыз: «Гүл – жердің көркі»
жүктеу/скачать 188.68 Kb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Жарық сүйгіш өсімдіктер.
- Жарықтың шашырап түсуін қажет ететін өсімдіктерге
- Жылылықты сүйетін өсімдіктерге
- Субтропиктік өсімдіктердің
- 2. Гүлдердің құпия сырлары
| 1. Бөлме өсімдіктерінің түрлері
Бөлме өсімдіктерін өсіру үшін дұрыстап таңдап алу керек. Олардың өсуіне қажетті жағдайларды жақсы білу керек. Оны табиғат жағдайларына сәйкестендірген дұрыс. Өсімдіктер өніп-өсу үшін жарық, температура, ылғал қажет. Өсімдіктің жарықты сүйетін, көлеңкеге төзімді, сондай-ақ жарықтың шашырап түскенін қажет ететін түрлері болады. Жарық сүйгіш өсімдіктер. Оларға шөл дала мен таулы жерлерде өсетін өсімдіктердің барлығы – кактустар, сүттіген, сенеция, стапелия, литопса, фаукария, зониум т.б., гүл жаратын өсімдіктердің көпшілігі (амариллис, жасмин, кливия, панкрациум, пеларгония); Жарықтың шашырап түсуін қажет ететін өсімдіктерге – аспарагус, бегония, глоксиния, сенполия, фукция, эухарис, пенеромия, Американың тропиктік ормандарында өсетін жатаған шөптер – маранттар, хкалатея, строманте, ктенанте және фиттония, бромелия тұқымдас өсімдіктердің көпшілігі –эпифиттер. Жылылықты сүйетін өсімдіктерге тропикті өсімдіктер жатады. Мысалы, бегония, пеперомия, ароид тұқымдас өсімдіктер (антуриумдер, аглаонемдер, диффенбахия, сингониум), кордилиндер, драцендер, бромелия мен геснерия тұқымдастар. Олардың барлығы қыста 20°С температурада жақсы өседі. Субтропиктік өсімдіктердің көпшілігі – кактустар, суккуленттер, хлорофитум, бересклет, фатсия, шырмауық, лавр, тікенекті мюленбекия үшін қыста температура 6°С-тан 12°С аралығында болуы керек. Егер температура режимі бұзылса өсімдіктер сарғайып, жапырағы түсіп қалады. Көлеңкеге төзімді өсімдіктер – қырыққұлақтар, тікенекті өсімдіктер, монстер, филодендрон, сингониум, сциндапсус, спатифиллюм, руэллия, аспидистра, шырмауық, традесканция, зебрина, саркококка, фикус т.б. көптеген қылқан жапырақты өсімдіктер. 2. Гүлдердің құпия сырлары Зе рттеулер бойынша бөлме өсімдіктері адамға әр түрлі жақтан әсер етеді. Оның ішінде лалагүлі (лилия), қазтабан гүлі (гусиные лапки) ауаны ластанудың бірнеше түрінен, соның ішінде формальдегидтен тазартады. Ал бегония мен фикус гүлдері үйіңізге келген адамдардың жағымсыз пиғылдарын өз бойларына сіңіріп, сіздерге тек оң энергия жібереді. Теледидар, компьютер, толқынды пештердің сәулелерінен сақтануға сіздерге раушан гүлдер, орхидея, өрмелегіш (лиана) өсімдіктер көмектеседі. Балалар бөлмесіне шегіргүлдерді (фиалка) орналастырсаңыз, олардың жеткіншектің өсіп-жетілу уақытындағы көңіл күйін бірқалыптылыққа бейімдейді. Қазтамақ (герань) гүлінің қасында 15 минуттай отырсаңыз да жеткілікті. Сіз өзіңіздің жаңа күш жинап, демалғаныңызды сезесіз. Өйткені бұл өсімдік эфир майларын бөліп шығарады. Сіздің ағзаңыздағы зат алмасу процесі ұлғая түседі. Ұсақ жапырақты бұрыштар мен хризантемалар отбасындағы, жұмыс орнындағы адамдардың бір-біріне деген жақсы қарым-қатынастың қалыптасуына әсер етеді. ПІЛ ҚҰЛАҒЫ (ALOCASIA) гүлінің әдемілігі - жалпақ жапырағында. Жапырағының көлемді болуына байланысты гүл «піл құлағы» деп аталады. Сонымен қатар, жаңбыр жауар алдында піл құлағының жапырағынан тамшы тамады, осы қасиетіне орай гүлді «жылауық», «ауа райын болжағыш» деп те атайды. Гүл фитостерол, темір, никель, хром, мыс т.б. көптеген макроэлемент пен дәруменге бай. Биологиялық белсенді заттардың құрамында көп болуы әр түрлі инфекциялық ауруларға төтеп бере алатындығынан көрінеді. Ғалымдар өсімдікті ғылыми тұрғыдан зерттеу барысында гүлдің жөтел, мастопатия, ревматизм, денедегі түрлі жараға сондай-ақ, аллергия, қабыну мен ісікке және асқазан ауруларына қарсы ем екендігін дәлелденген. ЖА САҢШӨП (АҚША АҒАШЫ) Жасаңшөп (ақшалы ағаш) кәдiмгi ақшаны әкеледi.Өсірген жасапшөптің жапырағына аса көңіл бөлген жөн. Себебі жапырақ мейлінше үлкен болса ол мол қаржы алып келеді деген сөз. Ал егер мейлінше ұсақ, көп болса ақша кішкене – кішкене жан жақтан мол қаржы келеді деген сөз. Ақша гүлін өсіре отырып, оған күнде тиын салып тұру керек. "Балықты қалай су қызықтырады, ақша менің гүлімді де солай қызықтырады." деп айтқан жөн. Жасаңшөп (толстянка) фэн-шуй ілімі бойынша қаржы ісінде сәттілік әкелетін өсімдік болып есептеледі. Өсімдіктен бөлінетін тозаңдар адам ағзасына пайдалы. Ол ауаны тазалайды. Өсімдік ағзаның психикалық және физикалық шаршағанын басады. Адам ағзасын жұқпалы ауруларға қарсы белсендіреді. Күй талғамайтындықтан қараңғылау бөлмеде де жақсы өседі. Бөлме өсімдіктерінің әрқайсысына тән сенімдер бар. Көбі жасаңшөпті «ақша шақыратын өсімдік» деп жатады. Ағаш биіктеп өссе, жапырағы қалың әрі үлкен болса, қаржылық жағдайдың жақсаратынын білдіреді деп сенеді. Ал өсімдік жақсы өсуі үшін оған күтім жасау керек. Гүлдің жақсы өсуі оны дұрыс отырғызудан басталады. Оның өскінін ешкімге көрсетпей (ұрлап) немесе сатып алады. Отырғызар алдында өскіннің түбін сәл құрғатады. Гүлсауыттың түбіне «ақша шақырсын» деген ниетпен тиын салып, сонан соң гүлді отырғызады. Өсімдік биіктеу өсуі үшін көктем басталған кезде қырқады. Өте қараңғы бөлмеде ұстауға болмайды. Өсімдік жаздың ыстығына төзімді болғанымен, қыста бөлме температурасын он бес градустан асырмау керек. Ыстыққа төзімді болу үшін өсімдікті көктемнің ыстығынан бастап бейімдеген дұрыс. Оны топырағы құрғаған кезде ғана суарады. Сұйық тыңайтқыштармен тыңайтады. Өсімдік биіктеп, ыдысы тарлық еткенде ғана ыдысқа алмастырады. ФИ КУС — «ҚЫЗҒАНШАҚ» ӨСІМДІК Кейбір өсімдіктер өз қожайынын басқа бір адамнан қызғанатын көрінеді. Ағылшын ғалымдары көп жылдар бойы адам мен өсімдіктердің қарым-қатынасы туралы зерттеулер жүргізген. Ағылшын физиологы С.Мейсонның бөлмесінде көп жылдар бойы фикус өсіп тұрған. Ғалым үйленгеннен кейін оның әйелі күннен-күнге әлсіреп, сырқаттанып қалады. Ал жерік болған кезде берекесі қашып, тіпті, дәрігерлердің қандай ем қолданғанына қарамай, түсік тастайды. Ғалымның ойына бөлмесінде өсіп тұрған фикус түседі, әйелінің ауруға шалдыққанына сол кінәлі деп оны үйдің қасындағы баққа апарып қояды. Көп ұзамай әйелі құлан-таза айығып, қайтадан бала көтеріп, дені сау, әдемі сәбиді дүниеге әкеледі. Сөйтсе, фикус өз қожайынын әйелінен қызғанып, химиялық қоспа заттар бөле бастаған, ол зат Мейсонның өзіне ешқандай әсер етпеген. ҚА ЗТАМАҚ — ЕҢ ЖАҒЫМДЫ ГҮЛ Әр ине, өсімдіктердің барлығы тек зиянды екен деуге болмайды. Мысалы, фиалка (шегіргүл) өз қожайынын жақсы көретіні соншалық, ол басқа жаққа сапарға кетсе, сағынады екен. Ал қазтамақ (герань) бірінші суғармаса, кәдімгідей «ренжитін» көрінеді. Өзінің ренішін ол көпке дейін гүл ашпай тұру арқылы білдіреді. Ең жағымды гүлдердің бірі қазтамақ деп есептелінеді. Қазтамақ тұрған бөлмеде ұрыс-керіс те болмайды, ал бола қалған жағдайда өсімдік адамның жүйке жүйесіне әсер ететін зат бөле бастайды. Содан ұрысып қалғандар тез татуласып кетеді екен. Сондықтан болар, бұл гүлді бұрындары әр үй өсірген. ЖАЛТЫЛДАҚ ЭХМЕЯ Бұл өсімдіктер адам бойындағы мақтаншақтық пен жағымпаздыққа шыдай алмайды. Ол жүйке жүйесін тыныштандырады. Бұл гүлді жатын бөлмеге өсірмеген жөн. Ол адамды ұйқысыздыққа әкеп соқтырады. Сондықтан бұл өсімдікті қонақ бөлмеге немесе кеңселерге өсірген жөн. ЖА ЛТЫР СҮТТIГЕН Бұл өсімдік нәзік жандыларды жақсы көреді. Және өзінің иесін жақсы көретіні соншалықты ол жағымсыз жаналық алып келген қонақты жек көреді екен. Ол үйге келген адамдардың жағымсыз энергиясын өзіне тартып, мейлінше өзінің қожайынына сол сөзді естірткізбеуге тырысады екен. ҮН ДI ЖӘНЕ ЖАПОН АЗАЛИЯСЫ Олардың тамаша гүлдері және жалтыр жапырақтары сергектiктiң атмосферасын тудырады. Жағымды энергиямен үйді толтырады. Ол адамды ұйқысынан тұрғызады және оттегінің молдығымен пайдалы. КА РЛИК АНАРЫ Адамға гранат әсері тәуліктің уақытына тәуелді болады: ол таңертеңнен жұмысқа қабiлеттiлiктi сергiтiп, жағдай жасайды, көңiлдi жақсартады, ықылас шоғырландыруға күндiз көмектеседi және әр нәрсенiң басын бiр ұстағанында емес, күнiне iстеп шығатын істі кешке дейін то лық орындап шығуға әсер етеді. Гранат үй дегi адамдардың денесіндегі майда жарақаттарының жазыла бастауын үдетуге қабiлеттi, және бұлшық еттердiң күшеюiне мүмкiндiк туғызады. Анар қан тамырларындағы қан ұйықтардың еруiне мүмкiндiк туғызатыны және жүрек-қолқа ауруларына кедергi келтiретiні керемет. ХАН БЕГОНИЯСЫ
КӨГIЛДIР ШЕГIРГҮЛДЕР Олар әдемiлiкті жақсы сезетiн адамдарға творчестволық өмірде көмектеседi. Оларды музыкалық, көркем және орта мектептерде, творчестволық студияларда ұстауға болады. Шегiргүлдер күлгiн гүлдерiмен үйдегi энергетикалық атмосфераларды әсемдейдi. Олар өзара түсiнбеушіліктерді жеңуге көмектеседi. Барлық шегiргүлдер тамақ және қалқанша бездiң жұмысын үйлестіруге көмектеседi. Олар тамақтағы iсiп қызару процесстерiн азайтуға қабiлеттi. КА ЛАНХОЭ Бұл еттi жапырақтары бар әдемi гүлдеген өсiмдiктер және ақ, сары, қызғылт сары, қызғылт гүлдерден тұрады. Ол әдетте сәуiрде гүлдейдi, бiрақ үй ішінде жыл бойы гүлдей алады. Бұл өсімдіктер адам бойындағы шаршағанды басады. Болмашы нәрсеге ренжуден бойыңды алшақ ұстауға көмектеседі. ПА РСЫЛЫҚ ЦИКЛАМЕН Бұл дымқыл ауа және ағыл-тегiл суаруды қажетсiнетiн өте нәзiк өсiмдiктер. Оның айнымалы және қызу сипаты туралы шұбар жапырақтар айтады, бiрақ гүлдер жарық айдай сұлу қуаныш және шабыттың куәлiк қағаздары. Цикламенге тән қасиет шабыттың энергиясын бөлу, көңiлдi жақсарту. Ол организмнің қабiлеттiлiгiн арттырады, қоршаған ортаның кез келген зиянды әсерлерiне бейiмделуге ықпал етедi, сонымен бiрге өте төмен температураларда суыққа төзімді, аллергиямен азап шегетіндер үшiн пайдалы. АСПАРАГУС Бұл аспарагустiң түрi әлсiз адамдардың ойлар және сөздерiнiң энергиясынан атмосфераны тазартуға бейім. Кейде жағымсыз әсерлер адам жанында ұзақ жазылмай тұрады. Аспарагустiң нәзiк әсерi ренiштер туралы, басқа күнделiктi кикілжіңді ұмытуға көмектеседi. ФУКЦИЯ
КАЛЛОЛАР Бұл өсiмдiктер үйдi мекендеушiлерiнiң бақытының тұмары қызмет көрсете алады. Оның сары гүлi шұңқыр сияқты ақ жапқышпен буынған. Сары - шабыт, қуаныш, өнердiң түсi, ақ - тазалықтың түсi. Сұлулықтың арқасында - каллолар үйдегі атмосфераны, көңiлсiз адамдарды қуанышқа, шаттыққа бөлей алады. Каллолар адам иммунитетін жоғарылатуға қабiлеттi, ренжігенде және жабырқағанда, өзіңді жалғыз сезінгенде бөлмеде каллолар болса, ол сені жалғыздықтан құтқарып, қуаныш сыйлайды. Сонымен қатар ол жақсылықты жаны сүйеді, бiреудің оны кекетiп, қорлағанынан қорқады. АГАВА Бұл өсiмдiктердің таңғажайып түрi (ащы алоэға қарағанда), тәттi шырынымен тыныштандыруға қабілетті шырынды, еттi жапырақтары бар, үйде татулық атмосферасын туғызады. Мысалы, агава адамды тыныштандыра алады, ашу, ызаны болдырмауға тырысады. Адамға бұл өсімдік адамның ішкі сырын ішіне бүгіп қалмауға көмектеседi. Дымқыл агава жүйке жүйесi үшiн пайдалы, невральгияның тез емдеуiне мүмкiндiк туғызады. Сонымен бiрге ол зат алмасу процесін жақсартады, түршiгудiң тез жазыла бастауына мүмкiндiк туғызады. КАКТУСТЫҢ «КӨҢІЛІН» АУЛА Жапырақтардың тікенек, тік (кактус, алоэ) болғаны адамға жағымсыз қолайсыздық туғызуы мүмкін. Әсіресе, отбасында ұрыс-керіс шақырады. Қоршаған ортаның адамға тигізетін әсері орасан зор екендігі белгілі. Әсіресе, өсімдік әлеміне қандай көзқараспен қарасаңыз, ол да сізге солай «жауап» береді. Адамзат баласы сан ғасырлар бойы өсімдікті ем ретінде қолдануда. Өсімдік әлемінің адамға берері көп десе де болады. Мысалы, гүлді құмырасымен біреу сыйға тартса, сіз ол адамға сол гүл үшін аз болса да ақы төлеуіңіз керек екен. Себебі құмырадағы гүл «мені бағалады» деп «риза» болып, одан әрі жайқалып өсе түседі екен. Ал өсімдіктерге дұрыс қарамаса, уақытында суғарып тұрмаса «ренжіп», адам ағзасына зиянды улы химиялық заттар бөліп шығаратын көрінеді. Мысалы, қызанақ көшетін бөлмеде өсіріп, су құюды ұмытып кетсеңіз, түнімен ұйықтай алмайсыз. Ал кактустар да адамның көңіл-күйіне әсерін тигізеді екен. Кактусқа «түу, түрі құрысын, қандай сүйкімсіз» деп айтқан сәтте-ақ құрамында алкогольдік қоспалар бар улы зат бөліп шығарады екен. Бұл зат адамды ішімдікке итермелейтін көрінеді. Содан адам ішімдікке әуестеніп кететін кездері болғанын ғалымдар анықтаған. ШЫРМАУЫҚ Табиғаттың әсем жаратылысы болып саналатын гүлдер тазалық пен сұлулықтың нышаны екені белгілі. Десек те гүлдердің жағымды қасиетінен басқа да жағымсыз қасиеттері бар екен. Былайша айтқанда, қарапайым гүлдердің адам баласына кері зиянды жағы да болады. Құпиясы мен жұмбағы көп мына тіршілікте мұндай нәрселерге бас ауыртатындар аз. Алайда ата-бабаларымыз табиғаттың тылсым жаратылысына аса жауапкершілікпен, сақтықпен қарап келген. Мына шырмауық гүлді өсірудің қажеті жоқ. Өйткені шырмауық гүлін өсірсең, үйден ұрыс-керіс кетпей, гүл тәрізді шырмалып жүресің. Тіпті «Біреуден шырмауық гүлін алсаң, ерлі-зайыпты кісілер ажырасып кетеді» деген бұрыннан қалған сөз бар. Сондықтан мұндайға мұқият болу керек». ТҮЙМЕДАҚ — күтімі жеңіл гүл. Америкалықтар хлорофитум гүлі бөлме ауасын жақсы тазартатынын ғылыми жолмен дәлелдеген. Сондықтан олар көп ретте мектеп, балабақша бөлмелерінде осы гүлді өсіруге кеңес береді екен. Аканик гүлін қазақтар «уқорғасын» деп атайды. Қытай ғалымдары «уқорғасынның алдында адамзат қарыздар» деген. Өйткені уқорғасыннан неше түрлі дәрілер алынады. Мысалы, бір ғана пілқұлағы (алоказия) гүлінің жапырағынан бірнеше дәрі жасалынады. Шырмауық гүлінің жапырақтарын суық суға бір салып алып, көз терісіне басса, көздің қан қысымы мен көз шаршауын басады. Ал кейбір гүлдердің адамның көңіл күйін көтеретін қасиеті тағы бар. Аулада бір жылдық және көпжылдық гүлдерді өсіруге болады. Көпшілік негізінен көпжылдық гүлдерді таңдайды. Жаңадан гүл өсіруді бастаған адамдар үшін ең бірінші түймедақ (ромашка), бақытгүлін (хризантема) еккені дұрыс. Өйткені бұл гүлдердің күтімі жеңіл, аса күтімді талап етпейді. Ертедегі египеттіктер алоэ, қараған, анис, медуница, зығыр, лотос, көкнар , жалбыз, тал, аршаның шипалық қасиеттерін біліп, үй бөлмесінде, үй ауласында өсіре бастаған. Бұдан 4 мың жыл бұрын үндістандықтар 760 дәрілік өсімдікті пайдалана біліп, гүлдер отырғызумен де әуестенген. Кейін өсімдіктердің далада, үй ауласында, үй бөлмесінде өсетін түрлері пайда болып, олар сәндік қызмет атқарды. жүктеу/скачать 188.68 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|