Хронологиялык жазуда болган операцияларды ретімен тәркілеп отырады

Құрастырылған жазуда жогарыда аталған екi жазудын сипатын бiрiктiрiп бiр жерде көрсетеді. Оны тiркеу журналы деп атайды.

4.3. Жинақтайтын және таратылатын шоттар

Жинақтайтын (синтетикалык) шоттарға «негізгі құралдар», «материалдар», «Қызметкерлер мен еңбекақы үшін ecen айырысу» тағы басқалары жатады. Негізінен баланска ашылған шоттардын барлыгы да жинактайтын (синтетикалык) шоттар болып саналады. Жинақтайтын шоттарды кей уақытта бiрiншi реттегi шоттар деп те айтады. Жинақтайтын (синтетикалык) негiзiнен басқарушы аппаратка жиынтық ақпарат беруге бағытталған. Бұл шоттарда объект тек кана ақшалай өлшеммен көрсетiлiдi. Сондыктан жинақтайтын (синтетикалык) шоттардың көрсеткіштері кәсіпорыннын есеп беруін (есептілігінiн) негiзi болып саналады.

Таратылатын (аналитикалық) шоттар накты бiр жинактайтын (синтетикалык) шотка ашылады, яғни дербес болмайды. Таратылатын (аналитикалық) шоттарда натуралдык (тонна, метр, дана т.б) және акшалай өлшеммен жүргізіледі.

Жинақтайтын (синтетикалык) шоттардың санын, аттарын және кодтарын жоғарғы орган, яғни ҚР Қаржы министирлігі жасап бекiтедi. Ал таратылатын (аналитикалық) шоттардың атын, санын кажеттiлiгiне карай кәсіпорын өздері жинақтап бекітеді (есеп саясатында).

4.4. Айналым ведомостiсi

Жоғарыда айтылып кеткендегідей шаруашылық операцияларының әсерінен мулік түрлерiнде немесе олардын куралу кездерiнде, шаруашылық үрдістерінде болған өзгерістер жазылып тіркеледі, бірак олар жинакталмайды. Кәсіпорын бойынша оларды жинақтау үшiн iшкi есеп беретін шоттарга кезен тагайындалады. Тәжірибеде бұл кезен айдын аягы, яғни келесi айдын 1- жұлдызында.